در دورهی اسلامی، همان وقتی که ابنسینا در این شهر برترین نظریات را در فلسفه و پزشکی و هندسه و ریاضیات و سایر علوم و فنون خلق میکرد و مینوشت و تعلیم میداد - من آن روز در جمع طلاب و فضلا و علمای همدانی این نکته را گفتم - در کتابهای فلسفی و اصولیِ ما از شخصی به نام «رجل همدانی» یاد میشود. این رجل همدانی نظریهی ردشدهیی دارد در باب کلیِ طبیعی؛ بحثی است در منطق و فلسفه، و در اصول هم به مناسبتی بحث میشود. ابنسینا وقتی به همدان میآید و با این مرد برخورد میکند، دربارهی او میگوید: «مردی بود بسیار مسن و دارای محسّنات بسیار». از سخنی که دربارهی او میگوید، معلوم میشود این مرد هزار سال پیش در هندسه و فلسفه و منطق وارد بوده و اطلاعاتی داشته. هزار سال پیش، یعنی قرن چهارم هجری؛ یعنی قرن دهم میلادی. قرن دهم چه زمانی است؟ قلب قرون وسطای معروف دنیا. قرون وسطایی که شنیدهاید، مربوط به اروپاست، نه ایران. روزی که در اروپا قرون وسطی مظهر سیاهی و تاریکی و هیچندانی بود، در همدان ابنسینا و رجل همدانی بود بعد از مدتی رشیدالدین فضلاللَّه بود؛ باباطاهر بود؛1383/04/17
لینک ثابت
