میلاد مبارک حضرت فاطمه‌ی زهرا، صدّیقه‌ی کبریٰ (سلام‌الله‌علیها) را و عید نوروز را به همه‌ی شما هم‌میهنان عزیز تبریک عرض میکنم. عیدتان مبارک باشد هم‌میهنان عزیز، ملّت بزرگ ایران، جوانان عزیز، قشرهای گوناگون مردم! و بویژه تبریک عرض میکنم به خانواده‌های عزیز شهیدان و جانبازان و ایثارگران و همچنین به همه‌ی ملّتهایی که با عید نوروز آشنا هستند و آن را گرامی میدارند.
 خدای متعال را بر این فرصت سپاس میگویم که یک بارِ دیگر توفیق داد عید نوروز را به شما ملّت عزیز ایران تبریک عرض کنم؛ امیدواریم که سالِ بسیار خوب و مبارک و بابرکتی و همراه با امنیّت و رفاهی در انتظار ملّت ایران باشد و سال ۹۶، ان‌شاءالله سال خوشی برای همه‌ی ملّت ایران و برای مسلمانان جهان باشد؛ همه‌ی خانواده‌های ایرانی، همه‌ی ایرانیان عزیز ان‌شاءالله در این سالی که در این لحظه آغاز شد، مشمول لطف و رحمت و برکت الهی باشند.

آنچه حالا ما باید عرض بکنیم این است که دشمن کیست؟ ما گفتیم دشمن داریم؛ دشمن کیست؟ دشمن خودش را کاملاً لخت و عریان در مقابل چشم ما قرار داده؛ نیازی نداریم بگردیم دشمن را پیدا کنیم؛ دشمن، شبکه‌ی استکبار و شبکه‌ی صهیونیستی است؛ این دشمن است. شبکه‌ی استکبار در رأسش دولت رژیم ایالات متّحده‌ی آمریکا است و شبکه‌ی صهیونیستی هم مظهرش رژیم جعلی صهیونیستِ حاکم بر فلسطین اشغال‌شده است؛ این دشمن است. پنهان هم نمیکنند. آمریکا دشمنی خودش را پنهان نمیکند. حالا ممکن است رئیس جمهور آمریکا روز عید نوروز مثلاً سفره‌ی هفت سین هم پهن کند، امّا هواپیمای مسافری را هم میزنند؛ در کنگره‌ی آمریکا همه‌ی آنچه را ممکن است علیه جمهوری اسلامی به کار برود تصویب میکنند و رئیس جمهور آمریکا هم همان را امضا میکند و اجرا میکند. مقام حرف و تعارف و گفتگو و لبخندِ دیپلماسی مقام دیگری است، غیر از مقام عمل است، حتّی غیر از مقام اظهارات سیاسی است. شما الان ملاحظه کنید حرفهایی که رئیس جمهور آمریکا و وزیر خارجه‌ی آمریکا و مسئولین امنیّتی آمریکا و وزیر جنگ آمریکا و مانند اینها نسبت به ایران میزنند، حرفهای دوست نیست، حرفهای دشمن است؛ آن هم دشمن عَنود. صهیونیست‌ها هم که حسابشان روشن است. این دشمن است.

در مسئله‌ی اقتصاد؛ ببینید برادران عزیز، خواهران عزیز! واقعاً مسئله‌ی اقتصاد یک مسئله‌ی اصلی در کشور ما است؛ نه [فقط] امروز، که خب بنده پنج شش سال است که مرتّباً روی مسئله‌ی اقتصاد تکیه میکنم. من پنج شش سال‌ قبل از این، در صحبت اوّل سال -عید- گفتم ما داریم تهدید میشویم از دو ناحیه و یکی -که شاید هم مهم‌تر بود- از ناحیه‌ی اقتصاد است. واقعش هم همین است؛ آن‌وقت هنوز تحریمها نبود و اِعمال نشده بود. دشمن اقتصاد را به‌عنوان یک حربه‌ای علیه ما به‌کار گرفته، ما هم شاید یک‌خرده ناشیگری کردیم و نشان دادیم که از این حربه خیلی میترسیم و ناراحتیم؛ [لذا] او بیشتر تشجیع شده و راه خودش را پیدا کرده. علی‌ایّ‌حال، مسئله‌ی اقتصاد مسئله‌ی بسیار مهمّی است؛ باید ما مسئله‌ی اقتصاد کشور را حل کنیم.

رهبر انقلاب با اشاره به چند رویداد مهم ماه‌های اخیر از زحمات و تلاش‌های فرماندهان و کارکنان نیروی انتظامی و وزیر محترم کشور در برقراری امنیت در مراسم دهه‌ی فجر و راه‌پیمایی ۲۲ بهمن، برگزاری همراه با آرامش و امنیت دو مرحله‌ی انتخابات مجلس شورای اسلامی و همچنین انتخابات مجلس خبرگان، و حضور مسئولانه در راه‌های مواصلاتی کشور در ایام سفرهای نوروزی، تشکر و قدردانی کردند.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای درخصوص سفرهای نوروزی این نکته را نیز متذکر شدند که اگرچه آمار تلفات تصادف‌های جاده‌ای کاهش یافته است اما آمار تلفات همچنان بالا است و نیروی انتظامی و دستگاه‌های مسئول باید تلاش کنند این آمار به‌‌طور مستمر کاهش یابد.

عیدتان مبارک! ان‌شاءالله به‌معنای واقعی کلمه‌ی مبارک، این عید، هم عید نوروز و هم عید ولادت صدّیقه‌ی کبرا (سلام‌الله‌علیها)، بر همه‌ی شما برادران عزیز و خواهران عزیز مبارک باشد؛ هم بر خودتان، هم بر خانواده‌هایتان، فرزندانتان، همسرانتان، که بلاشک سهم عمده‌ای از ثواب الهی را همسران مسئولین میبرند. خیلی از این زحماتِ مسئولیّتهای شما و اشتغالهای شما و گرفتاری‌های شما را آنها تحمّل میکنند امّا شما چهره میشوید و مورد تقدیر قرار میگیرید و مورد تشکّر خواص و عوام قرار میگیرید و کسی از آنها تشکّر نمیکند. بنده، هم به آنها تبریک عرض میکنم -به همسران شما و به خانواده‌های شما- هم از آنها تشکّر میکنم به‌خاطر صبری که میکنند و همکاری‌ای که با شماها میکنند که موجب میشود شماها بتوانید ان‌شاءالله به وظایف مهم، مسئولیّتهای سنگین و کارهای بزرگی که بر عهده دارید به بهترین وجهی برسید.
عید نوروز هم واقعاً یک فرصتی است برای ما ایرانی‌ها. با قطعِ‌نظر از جنبه‌ی ارتباط این روز معیّن با آنچه در تاریخ اسلام است -که حالا بعضی‌ها تطبیق میکنند با روز غدیر و بعضی‌ها با روزهای دیگر، که من نمیتوانم قضاوتی نسبت به صحّت‌وسقم این تطبیق‌ها بکنم- خود این عید که اوّل سال خورشیدی ما و منتسب به هجرت پیغمبر اکرم است، واقعاً یک فرصت بزرگ و خوبی است. اعیاد این‌جوری هستند؛ یک سرآغاز را و یک دوره‌ی جدید را به انسان القا میکنند. این احساس ورود در دوره‌ی جدید به انسان کمک میکند که نشاط تازه‌ای پیدا کند، برنامه‌ریزی جدیدی بکند، ابتکاری به میدان بیاورد؛ خیلی چیز خوبی است. لذا در همه‌ی دنیا همه‌ی ملّتها به اعیاد سالشان اهمّیّت میدهند. این اهمّیّت ممکن است در یک جاهایی جنبه‌ی مذهبی داشته باشد، مثل مسیحی‌ها و دیگران؛ یک جاهایی هم نه، جنبه‌ی مذهبی اصلاً ندارد امّا اوّل سال است. اوّل سال یعنی روز نو، کار نو، ابتکار نو؛ معنایش این است. این خیلی احساس خوبی است که برای انسان به‌وجود می‌آورد.
یک برکت دیگر عید نوروز، این دیدارها و هماهنگی‌ها است. الان شما که اینجا جمع شده‌اید، عمده‌ی مسئولین کشور هستید؛ از سه قوّه و بعضی از نهادها در اینجا جمعند همه با هم کنار هم نشسته‌اند؛ از قوّه‌ی مجریّه، از قوّه‌ی مقنّنه، از قوّه‌ی قضائیّه و از نهادهای انقلابی، همه دور هم نشسته‌اند و یک وحدتی را دارند نشان میدهند؛ این خیلی چیز باارزشی است و برای یک کشور خیلی مهم است.
.....
این هم یکی از برکات عید نوروز است که دور هم جمع بشویم؛ مثلاً ما آقای جهانگیری را از کِی تا حالا ندیده‌ایم؛ حالا امروز الحمدلله به برکت عید نوروز مثلاً، ایشان را و دیگر دوستان را الحمدلله [توانستیم‌] زیارت کنیم؛ اینها خیلی خوب است.

من که میگویم «دشمن»، مقصودم دولت آمریکا است؛ تعارف هم نمیکنیم. البتّه آنها میگویند که ما دشمن شما نیستیم، ما دوست [شما هستیم]. پیام نوروزی به مردم ما داده‌اند و برای جوانهای ما دلسوزی کرده‌اند؛ یا در کاخ سفید سفره‌ی هفت‌سین پهن میکنند! خب اینها بچّه‌گول‌زنی است؛ کسی اینها را باور نمیکند. از آن‌طرف تحریمها را حفظ میکنند، از آن‌طرف وزارت خزانه‌داری آمریکا با طرقی که خودشان دارند و خودشان اقرار کرده‌اند، جوری عمل میکند که شرکتهای بزرگ، بنگاه‌های بزرگ و بانک‌های بزرگ جرئت نکنند نزدیک بیایند و با جمهوری اسلامی معامله کنند؛ از آن‌طرف این کارها را میکنند -تحریم میکنند و تهدید میکنند- که دشمنی محض است، از آن‌طرف هم در کاخ سفید سفره‌ی هفت‌سین پهن میکنند یا در پیام عید نوروز میگویند ما برای جوانهای ایرانی دنبال اشتغال هستیم! خب، کسی اینها را باور نمیکند. اینها ملّت ما را هنوز نشناخته‌اند؛ ملّت ایران را نشناخته‌اند.

عید نوروز را به همه‌ی خانواده‌های ایرانی و افراد ایرانی در هر نقطه‌ی عالم تبریک عرض میکنم. عیدتان مبارک باشد هم‌میهنان عزیز. بخصوص به خانواده‌های عزیز شهیدان، به جانبازان عزیز، به خانواده‌های محترم آنها، و به همه‌ی ایثارگران تبریک عرض میکنم و یاد شهیدان بزرگوارمان و یاد امام عزیزمان را گرامی میدارم.

من پیام رئیس جمهور آمریکا را که به مناسبت عید نوروز خطاب به مردم ایران ‌کرده است دیدم؛ او در این پیام میگوید که شما بیایید حرفهای ما را قبول بکنید؛ در واقع محتوا و محصول حرف او این است میگوید در مذاکرات هسته‌ای آن چیزی را که ما به شما دیکته میکنیم این را شما قبول بکنید تا در کشور شما ‌کار به وجود بیاید، ‌تا سرمایه به وجود بیاید، تا فعّالیّت اقتصادی در کشور شما راه بیفتد؛ یعنی همین نگاه دوّم. این نگاه، نگاهی است که هرگز به نتیجه نخواهد رسید؛ ‌باید نگاه کنیم به درون کشور، ظرفیّتهای درونی بسیار است.

ایرانیِ زیرکِ مسلمان، نوروز باستانی را با عقیده‌ی خود و به شکل دلخواه خود، تغییر داد؛ قالب نوروز و صورت نوروز را نگه داشت، محتوای آن را عوض کرد. نوروز باستانی، نوروز پادشاهان بود؛ فرصتی برای سلاطین و حکّام مستبد بود؛ برای اینکه شکوه خود و عظمت ظاهری خود را به رخ ملّتها بکشانند و بنشینند از آنها هدیه بپذیرند. حتّی در زمان بنی‌امیّه و بنی‌عبّاس که نوروز به دربارهای خلافت اموی و عبّاسی وارد شد، همان رفتار و سیره‌ی پادشاهان و کسرایان فارسی باستان در دربار آنها عمل میشد. امّا ایرانیِ مسلمان، این نظم را، این قالب را به‌نفع خود تغییر داد؛ اگرچه این تغییر به‌صورت دفعی انجام نگرفته است امّا شما امروز بعد از گذشتن قرنها، مشاهده میکنید که نوروز بهانه‌ای و وسیله‌ای است برای ارتباط قلبی میان مردم و میان مبدأ عظمت و عزّت، یعنی ذات مقدّس باری‌تعالی. در نوروز ایرانی، حقیقت نوروز یک حقیقت مردمی است؛ مردم به‌مناسبت نوروز با یکدگر با صفا و محبّت رفتار میکنند؛ به یکدیگر تبریک میگویند و هدیه میدهند. رسم و سنّت باستانی و پادشاهی، امروز بعد از گذشت سالها و قرنها، در نوروز وجود ندارد. در ایّام نوروز و تحویل سال نو، شلوغ‌ترین و پرازدحام‌ترین مراکز در کشور پهناور ما عبارت است از بارگاه‌های مقدّس ائمّه و امام‌زادگان (سلام الله علیهم). دیشب ــ در نیمه‌‌ی شب ــ در این آستان مقدّس، صدها هزار مؤمن با دلهای پاکیزه، متوجّه مرکز عظمت و قدرت شدند، با خدای خود سخن گفتند، از گرداننده‌ی حالها گردش نیکوی حالت خود را طلب کردند و مراسم دینی به جا آوردند؛ بنابراین این نوروزی که امروز ما داریم، نوروز باستانی نیست، نوروز ایرانی است؛ نوروز ملّت مسلمانی است که از قالب این مراسم کهن، توانسته است برای خود سرمایه‌ای فراهم کند و به سمت هدفهای خود پیش برود. امیدواریم خداوند متعال به ملّت عزیز ایران کمک کند تا این ابتکارات زیرکانه‌ی اسلامی را در همه‌ی مسائل و ‌در همه‌ی موارد به کار ببندد. لذا امسال که ایّام نوروز با شهادت بانوی بزرگ جهان اسلام، حضرت فاطمه‌ی زهرا (سلام الله علیها) مصادف است، یقیناً مراسم نوروز نباید هیچ‌گونه منافاتی با تکریم و احترام به نام آن بزرگوار و یاد آن بزرگوار داشته باشد؛ و یقیناً منافاتی پیدا نخواهد کرد. امروز من مطالبی را در نظر گرفته‌ام که به شما برادران و خواهران عزیزی که در این اجتماع باشکوه حضور دارید و به همه‌ی ملّت ایران عرض کنم.

در همین پیام نوروزی رئیس‌جمهور آمریکا متأسّفانه حرفهای غیر صادقانه‌ای وجود داشت. بااینکه نسبت به ملّت ایران علی‌الظّاهر اظهار دوستی میکنند امّا انسان کاملاً و بروشنی درمی‌یابد که این اظهارات صادقانه نیست. یکی از حرفها این بود که در ایران کسانی هستند که با حلّ دیپلماتیک مسئله‌ی هسته‌ای موافقت ندارند؛ این را او میگوید. میگوید در ایران کسانی هستند که نمیخواهند مسئله‌ی هسته‌ای با مذاکرات دیپلماسی حل‌وفصل بشود؛ این دروغ است؛ در ایران هیچ‌کس نیست که نخواهد مسئله‌ی هسته‌ای حل بشود و با مذاکرات حل بشود.

امیدواریم که این آغاز بهار طبیعت که آغاز سال نوی هجری شمسی است، برای ملّت ایران و برای همه‌ی ملّتهایی که نوروز را گرامی میدارند مبارک باشد. سلام خاکسارانه عرض میکنم به ساحت حضرت بقیّة الله الاعظم (ارواحنافداه) و یاد امام بزرگوارمان و شهیدان را در این فرصت، گرامی میداریم و امیدواریم که ما را از برکات انفاس طیّبه و دعاهای ارواح مطهّر آن عزیزان برخوردار فرماید.

سبزه‌اى که در اولبهار از زمین میرویَد یا از شاخ خشک درخت میشکفد، سبزه‌ى زیبایى است؛ انسان از نگاه کردن به برگ سبز و به سبزه‌ى بهارى لذت می‌برد؛ نوپا و تازه است و رو به رشد دارد؛ چیزى نمیگذرد که تابستان فرا میرسد و این سبزه، آنچه را از استعداد در آن گذاشته شده است، نمایان میکند - چه میوه در درخت، چه محصول در زراعت - باز چیز زیادى نمیگذرد که پاییز فرا میرسد؛ وقتى پاییز فرا رسید، همان سبزه‌ى زیباى پرطراوت تبدیل میشود به برگ خشکى و خاشاکى؛ فَاَصبَحَ هَشیمًا تَذروهُ الرِیح؛ همان چهره‌ى زیبا و جذاب و طراوت‌بخش، تبدیل میشود به خاشاکى که بادها آن را از این‌طرف به آن‌طرف میبرند. ما هم همین‌جور هستیم؛ این نمایش عینى عمر ما است: از یک جا شروع میشود، کودکى است و جوانى است و طراوت است و شادابى است و نشاط است و حوصله است و آرزوهاى بزرگ است؛ بعد میرسیم به میان‌سالى، آنچه از استعدادهایى که در ما وجود داشته است، به قدر همتمان، به قدر تلاشمان، بُروز پیدا میکند؛ بعد سرازیر میشویم به سمت کهن‌سالى.

نگذارید یاد دوران دفاع مقدس از یادها برود. آمدن به این مناطق جنگی - چه در تعطیلات نوروزی و چه در دوره‌ی سال؛ که بحمدالله حالا  در دوره‌ی سال هم کسانی از سرتاسر کشور به این مناطق مسافرت میکنند و این سرزمین‌ها را زیارت میکنند - بسیار کار پسندیده‌ای است، کار درستی است، کار عاقلانه‌ای است که ملت ایران میکند؛ خاطره‌ی این سرزمین‌ها را زنده نگه دارید.

نوروز و حلول سال نو را بار دیگر، به همه‌ی برادران و خواهرانی که سخنان ما را می‌شنوند و به همه‌ی ملّت ایران تبریک عرض کنیم و از خداوند متعال برای ملّت ایران و همه‌ی مسلمانان جهان، سال پر برکت و زندگی همراه با سعادت را مسئلت نماییم؛ و امیدواریم خداوند متعال تفضّل بفرماید و سالی که امروز آغاز شد، سالی باشد در شأن ملّت بزرگ ایران، سالی پر خیر و برکت و برخوردار از تفضّلات الهی و توجّهات پروردگار.

فرا رسیدن سال نو را تبریک عرض میکنم به همه‌ی هم‌میهنان عزیزمان و یکایک ایرانیان در سراسر کشور و در هر نقطه‌ای از جهان که زندگی میکنند. مخصوصاً تبریک عرض میکنم به خانواده‌های معظّم شهیدان، به جانبازان، به همسرانشان و به همه‌ی کسانی که در راه اسلام و ایران مجاهدتی کرده‌اند و میکنند و بار زحمتی را بر دوش کشیده‌اند و میکشند. همچنین تبریک عرض میکنم نوروز را به همه‌ی ملّتهایی که نوروز را گرامی میدارند و برای آن ارج و احترامی قائلند.

به همه‌ی برادران و خواهران عزیزی که در این محفلِ گرم و پرشور حضور یافته‌اند، سلام و تبریک عرض میکنم و خدا را از اعماق دل سپاسگزارم که فرصت عنایت کرد و مهلت داد تا یک‌ بار دیگر و یک سال دیگر و یک نوروز دیگر، در جوار بارگاه ملکوتی حضرت ابا الحسن الرّضا (علیه ءالاف التّحیّة و السّلام) در جمع شما مردم عزیز مشهد و زوار محترمی که از اکناف کشور حضور دارند، امکان و توفیق ملاقات و دیدار پیدا کنم و با شما درباره‌ی مسائل جاری و مهم  کشور سخن بگویم. از خداوند متعال مسئلت میکنیم که دل ما را و زبان ما را هدایت فرماید و آنچه مورد رضای او است، بر قلب و زبان ما جاری شود. این هم یک توفیق بزرگی است که در عید نوروز، در کنار شادیها و زیبائیهائی که در طبیعتِ نوروز وجود دارد، این فرصت، هر ساله برای ما دست میدهد که در چنین روزی در جمع شما مردم، به مسائل کشور و ارزیابی وضع کنونی خود و نگاه به گذشته و آینده‌ی خود بپردازیم؛ با یک نگاه اجمالی، وضع دخل و خرج یکساله‌ی خودمان را در ابعاد کلان ملی بررسی کنیم، محاسبه کنیم؛ محاسبه‌ی نفس ملی، محاسبه‌ی نفس عمومی. همچنان که در مسائل شخصی، محاسبه‌ی نفس برای ما لازم است ــ که فرمود: «حاسبوا انفسکم قبل ان تحاسبوا» ؛ باید محاسبه‌ی کار خود و اعمال خود و حرکات شخصی خود را داشته باشیم ــ محاسبه‌ی ملی هم یک کار با‌اهمیت و پرارزش است؛ خودمان را محاسبه کنیم، به خودمان نگاه کنیم؛ آنچه را که بر ما گذشته است، بار دیگر مورد نظر قرار دهیم؛ از آن درس و عبرت بگیریم، برای آینده بهره ببریم.

تبریک عرض می‌کنم به همه‌ی هم‌میهنان عزیزمان در سراسر کشور، و به همه‌ی ایرانیان در هر نقطه‌ای از جهان که هستند، و به همه‌ی ملت‌هایی که نوروز را گرامی می‌دارند؛ مخصوصاً به ایثارگران عزیزمان، خانواده‌های شهدا، جانبازان و خانواده‌هایشان، و همه‌ی کسانی که در راه خدمت به نظام اسلامی و به کشور عزیزمان مشغول فعالیت‌اند. امیدواریم خداوند متعال این روز را و این آغاز سال را برای ملت ما، برای همه‌ی مسلمانان عالَم، مایه‌ی شادی و بهروزی و نشاط قرار دهد و ما را به انجام وظائفمان موفق و مؤید بدارد. به هم‌میهنان عزیزمان عرض می‌کنم توجه داشته باشند که ایّام فاطمیه در اواسط روزهای عید است و تکریم و احترام این ایام برای همه‌ی ما لازم است.
ساعت تحویل و هنگام تحویل، در حقیقت حد فاصلی است بین یک پایان و یک آغاز؛ پایان سال گذشته و آغاز سال نو. البته نگاه عمده‌ی ما باید به طرف جلو باشد؛ سال نو را ببینیم، برای آن خودمان را آماده کنیم و برنامه‌ریزی کنیم، اما حتماً نگاه ِبه پشت سر و راهی که طی کرده‌ایم هم برای ما مفید است. برای این‌که ببینیم چه کرده‌ایم، چگونه حرکت کرده‌ایم، نتایج کار ما چه بوده است و از آن درس بگیریم و تجربه بیاموزیم.

حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی ظهر امروز (شنبه) در دیدار جمعی از دست اندرکاران سفرها و خدمات نوروزی، ضمن قدردانی فراوان از عواملِ دستگاهها و سازمانهای مختلف دست اندرکار سفرهای نوروزی، تأکید کردند: همه دستگاههای مسئول باید تلاش کنند تا سوانح و حوادث سفرهای نوروزی به حداقل ممکن برسد.
ایشان ارزش و اجر خدمت در ایام تعطیلات عید را بالاتر از ایام دیگر سال دانستند و افزودند: تمام این خدمات در میزان الهی محفوظ است و محاسبه خواهد شد.
رهبر انقلاب اسلامی خاطرنشان کردند: از آنجاییکه خداوند متعال شاکر و علیم است، علاوه بر آگاهی از زحمات و سختی های خدمت در ایام تعطیلات عید، قطعاً از این کارهای حسنه سپاسگزاری خواهد کرد.
حضرت آیت الله خامنه ای همچنین از خانواده های عوامل دست اندرکار سفرهای نوروزی که در ایام تعطیلات، شاهد دوری نزدیکان خود هستند تشکر فراوان کردند.
ایشان در ادامه حوادث سفرهای نوروزی را یکی از دغدغه های نگران کننده در این ایام خواندند و خاطرنشان کردند: تمام دستگاههای مؤثر در سفرها و مسئول حفظ انضباط جاده ای باید تلاش خود را برای به حداقل رساندن این حوادث بکار گیرند.
رهبر انقلاب اسلامی از مردم و مسافران هم درخواست کردند تا بیش از پیش مقررات و قوانین را رعایت کنند تا خدایی نکرده در این ایام شادی، برای آنان تلخکامی بوجود نیاید.
حضرت آیت الله خامنه ای در پایان گفتند: امیدوارم ایام عید و تعطیلات نوروز به همه مردم ایران خوش بگذرد و مردم این ایام را با شادی و شیرینی سپری کنند.

رهبر انقلاب اسلامی مبارک بودن سال برای مسئولین را منوط به انجام وظیفه و حرکت در مسیر اسلام دانستند و افزودند: اگر مسئولین با کار و تلاش جدی و مخلصانه‌ی خود، زمینه‌ساز جلب رحمت و لطف الهی شوند، قطعاً سال بر مردم هم مبارک خواهد شد.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در تبیین نامگذاری امسال به عنوان «سال تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه‌ی ایرانی» خاطرنشان کردند: جمع‌بندی از حرکت خوب کشور به سمت اهداف والا و امکانات و شرایط موجود و همچنین تمرکز بدخواهان نظام اسلامی بر مسائل اقتصادی، نشان می‌دهد که حمایت از تولید ملی یک نیاز ضروری در شرایط کنونی است.

عید نوروز و حلول سال جدید را تبریک عرض میکنم و امیدوارم این سالی که در آن وارد شدیم، برای همه‌ی ملت ایران سال شادی، گشایش، دلخوشی، نشاط و فعالیت و توفیق در راه کسب معارف حقه و تقوای الهی بوده باشد.

تبریک عرض میکنم عید نوروز و فرا رسیدن سال نو را به همه‌ی هم‌میهنان عزیز در سراسر کشور، و به همه‌ی ایرانیانی که در هر نقطه‌ای از دنیا سکونت دارند، و به همه‌ی ملتهائی که عید نوروز را گرامی میدارند؛ بالخصوص تبریک عرض میکنم به خانواده‌های عزیز شهیدان، به جانبازان، به خانواده‌هاشان، به همه‌ی ایثارگران، به همه‌ی فعالان عرصه‌های مختلف. آرزو میکنم و دعا میکنم که خداوند متعال برای ملت ایران بهروزی، شادی، نشاط و دلِ خوش در این سال جدید مقدر بفرماید و بدخواهان این ملت را در اهدافشان، در تلاشهاشان ان‌شاءاللّه ناکام کند.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در بخش دیگری از سخنان خود با قدردانی از زحمات و تلاشهای فرماندهان و کارکنان نیروی انتظامی در تعطیلات سال نو و همچنین در طول سال گذشته خاطرنشان کردند: مردم این تلاشها و خدمات را می‌بینند و قدردان آن نیز هستند.

خداوند ان‌شاءاللَّه سال جدید را بر همه‌ی شما دوستان، برادران و خواهران و همچنین بر خانواده‌ها و کسانتان مبارک کند. امیدواریم که سال جدید ان‌شاءاللَّه برای همه‌ی شما و برای ملت ایران سال پربرکت و شیرینی باشد. البته بخشی از این به عهده‌ی خود ماست؛ ما هستیم که با رفتار و جهتگیریهای خودمان، زندگی را مبارک میکنیم یا نامبارک میکنیم. یعنی آنچه که سرنوشت نهائی انسان را تنظیم میکند، انتخاب خود انسان است. خدای متعال این توانائی را به ما داده که انتخاب کنیم؛ «و هدیناه النّجدین»؛ دو راه را به ما نشان داده که انتخاب کنیم. البته گاهی شرائط جوری است که انتخاب برای انسان آسان است، گاهی انتخاب سخت است؛ ولی به هر حال باید در همه‌ی امور انتخاب کرد.
 اینکه در سوره‌ی مبارکه‌ی حمد، هر روز بارها تکرار میکنیم «اهدنا الصّراط المستقیم»، نشان‌دهنده‌ی این است که صراط مستقیمی که در پیش گرفته‌ایم - فرض این است که مثلاً شناختیم و در پیش گرفتیم - هر لحظه به دوراهیهائی میرسد. یعنی اینجور نیست که یک تونلی باشد که وقتی انسان داخل آن رفت، دیگر همین طور تا آخر تضمین شده باشد - مثل خط آهن - نه، دوراهیهای متعددی، سه‌راهیهای متعددی سر راه وجود دارد که باید دید، شناخت، فهمید و قدم در راه درست گذاشت. این «اهدنا» که هر روز تکرار میکنیم، یعنی امروز هم «اهدنا»، فردا هم «اهدنا»، پس‌فردا هم «اهدنا»؛ در این قضیه هم «اهدنا»، در آن قضیه هم «اهدنا».
 کار را هم خیلی نمیخواهیم نشدنی و سخت بگیریم؛ نه. خدای متعال بیّنات را در مقابل همه قرار داده؛ «ذلک ان لم یکن ربّک مهلک القری بظلم و اهلها غافلون». اینجور نیست که اگر ما وسیله‌ی هدایت در اختیار نداشته باشیم و احیاناً حرکتمان درست نبود، خدای متعال ما را مؤاخذه کند یا عذاب کند یا چه کند؛ نه، وسیله‌ی هدایت را هم خدای متعال در اختیار میگذارد. البته مواردی هم هست که از این قاعده‌ی کلی استثناء است، لیکن عادتاً اینجور است؛ هدایت الهی هست.
 نوروز هم، یعنی نو شدن سال - حالا اسمش را هرچه بگذاریم؛ که خب، نوروز اسم مناسبی است - چیز خیلی خوبی است. در حرکت زندگی، مقطع قرار دادن خیلی خوب است. اگر زندگی همین طور یکنواخت ادامه پیدا کند و انسان به مقاطع جدید نرسد، قاعدتاً به فکر نوسازی و نوآوری نخواهد افتاد. مقطع قرار دادن در حرکت عمر و مسیر عمر، یکی از فوائدش همین است که انسان میگوید خب، این سال کهنه شد، تمام شد، حالا شد سال نو؛ سال نو هم کار نو، فکر نو، همت نو و انگیزه‌ی نو را قهراً با خودش همراه میآورد؛ همچنان که رسم است بین ما و بین دیگر مردم دنیا که وقتی سالشان نو میشود، لباسها را نو میکنند، خانه را نو میکنند؛ که خب، بین ما خانه‌تکانی و اینها معمول است؛ دیگران هم ظاهراً این چیزها را دارند. پس نوروز یک مقطع جدیدی است.
 جدید بودن مقطع این فایده را دارد که انسان این فرصت را پیدا میکند که به کارهای گذشته و آینده‌ی خود فکر کند؛ یعنی بگوید خب، حالا این سالی که گذشت، ما این اشکالات را داشتیم؛ از این سال شروع کنیم درست کردن، اصلاح کردن. در همه‌ی امور زندگی، این معنا می‌آید.
 به نظر من اولیترین نقطه‌ای که انسان خوب است به فکر بیفتد، رابطه‌ی خودش با خداست. اول سال که میشود، آدم فکر کند که خب، سال گذشته و قبلش هر جور بود، گذشت؛ الان یک مقطع جدیدی است؛ یک رابطه‌ی جدیدی با خدای متعال تعریف کنیم؛ هم در جنبه‌های ایجابی، هم در جنبه‌ی نفیای. جنبه‌ی نفیای یعنی گناه. انسان به بعضی گناه‌ها عادت کرده؛ لذا اهمیت آنها را درک نمیکند. اگر انسان یک تأمل بکند، اینها را در رفتار خودش، در عمل خودش متوجه میشود.

رهبر انقلاب اسلامی با اشاره به ویژگی بهار و نوروز که همراه با روئیدن و بالیدن است افزودند: انسانها نیز می توانند خود را هماهنگ با عالم طبیعت کنند و از این فرصت برای روئیدن و بالیدن و تلاش و نوآوری و ابتکار استفاده کنند.
حضرت آیت الله خامنه ای حرکت در مسیر اهداف الهی و اعتقاد به کمک خداوند را زمینه ساز روئیدن و بالیدن دانستند و خاطرنشان کردند: امید به خداوند و ایمان الهی، مأیوس نشدن در برابر مشکلات و نگاه بلندمدت و تاریخی راز پیشرفت است که باید این روحیه را بیش از پیش تقویت کرد.

خداوند متعال را سپاسگزارم که یک بار دیگر عمر داد و توفیق داد که این موقعیت بسیار مبارک و مغتنم را درک کنم؛ روز اول سال در جوار آستان حضرت علی‌بن‌موسیالرضا (ارواحنا فداه و صلوات الله علیه). عید سعید نوروز و آغاز سال نو را تبریک عرض میکنم به همه‌ی شما برادران و خواهران و حضار عزیزی که در این مجلس باشکوه و باعظمت حضور پیدا کرده‌اید؛ چه در این شبستان بزرگ، چه در صحنهای متعدد که مردم عزیز ما، برادران ما و خواهران ما در آنجا حضور دارند و سخن را میشنوند. این جمعیت در واقع نمونه‌ای از ملت ایران است. در این روز، از نقاط مختلف کشور، از شهرهای گوناگون، از راه‌های دور و نزدیک، مردم عزیز ما در این بارگاه و در سایه‌ی بلندپایه‌ی حضرت ابیالحسن‌الرضا (علیه‌السّلام) حضور پیدا میکنند و متبرک میشوند. برادران و خواهران مشهدی هم در این جمع عظیم حضور دارند. به همه سلام عرض میکنم و تبریک میگویم.
 عید نوروز ایرانی برای همه‌ی ما مردم ایران و نیز مسلمانانی که در کشورهای دیگر عید نوروز را میشناسند و گرامی میدارند، فرصت مغتنمی است برای اینکه از این روز و از این مناسبت، در سمت و سوی حرکت اسلامی استفاده کنیم. دأب و دِیدن اسلام این است: از همه‌ی فرصتها، از همه‌ی لحظه‌های زندگی، از همه‌ی مقاطع حیات در شکلهای گوناگون استفاده شود، برای تکامل انسان، برای پیشرفت معنوی و مادی نوع بشر. ما ایرانیها میتوانیم با استفاده‌ی از این مناسبت، به کارهائی که اسلام ما را به آن دعوت کرده است، و در جهت احکام اسلامی و معارف اسلامی حرکت کنیم؛ خودمان را با اهداف عالیه‌ی اسلام آشنا کنیم. در این ایام، صله‌ی رحم، توجه به خدای متعال، شنیدن سخنان خوب از یکدیگر، و اجتماع در مراکز دینی و معنوی، از آن فرصتهای مغتنمی است که باید از آن استفاده کرد.
 حقیقت این است که مردم عزیز کشور ما در طول سالیان متمادی و بخصوص در اوقات حاکمیت نظام اسلامی بر کشور، از عید نوروز هم برای معنویت، برای معرفت، برای نزدیکی به خدا استفاده کرده‌اند. شاهد هم این است که شما در ساعت تحویل اگر ملاحظه کنید، میبینید بیشتر مردم در مراکز دینی، در بارگاه‌ها، در زیارتگاه‌ها و مشاهد مشرفه و در مساجد مشغول توجه و دعا و ذکرند. معنای این حرکت عظیم این است که ملت ایران از این آئین و از این سنت هم برای دین بهره‌برداری میکند. این باید خط شاخصی باشد برای ما در همه‌ی امور، که برای پیشرفت معرفت خود، معنویت خود، دین خود، استقرار احکام اسلامی و معارف اسلامی و اخلاق اسلامی بهره‌برداری کنیم. امیدوارم خداوند متعال همه‌ی ما و همه‌ی ملت ایران را بر این کار موفق بدارد.

عید سعید نوروز و فرا رسیدن بهار و سال نو را به همه‌ی هم‌میهنان عزیزمان در سراسر کشور و همچنین به همه‌ی ایرانیانی که در کشورهای دیگر، در سراسر جهان ساکن هستند و همچنین به ملتهای دیگری که برای نوروز ارزش و احترام قائل هستند، تبریک عرض میکنم. بخصوص تبریک میگویم به افراد و خانواده‌هائی که در خدمت کشور، در خدمت انقلاب و در خدمت نظام قرار دارند؛ خانواده‌ی شهیدان عزیز، جانبازان و خانواده‌های آنها، خانواده‌ی مأمورانی که در این روزها که همه در خانه‌های خود مجتمعند، آنها سر کارهای حساس و مهم خود حضور دارند و از حضور در خانواده‌های خود محرومند. امیدوارم به فضل و رحمت الهی ان‌شاءالله ملت ایران سال شاد و سرشار از برکت و نعمت را در پیش داشته باشند و در همه‌ی میدانها موفق و سربلند و پیروز باشند.
البته حوادث تلخی که در برخی از کشورها نسبت به مردم انجام میگیرد ـ در بحرین نسبت به مردم عزیز آنجا، در یمن، در لیبی ـ عید را بر ما گوارا نمیکند و مانع از این است که انسان شادی عید را بتمامه احساس کند. امیدواریم خداوند متعال برای این ملتها ـ ملت بحرین، ملت یمن، ملت لیبی ـ فرج عاجلی برساند و دشمنان ملتها را با عقوبت خود مجازات کند.
عید نشانه‌ی حرکت طبیعی انسان در طول سال و ماه و روز و شب است و چون این حرکت باید به سمت کمال و تعالی باشد، هر عیدی یک مقطعی است برای اینکه انسان بتواند یک مرحله‌ی جدیدی را آغاز کند. ما ملت ایران به توفیق الهی و به فضل پروردگار در سال 89 توانستیم کارهای بزرگی را انجام دهیم. ما سال 89 را به نام «سال همت مضاعف و کار مضاعف» نامگذاری کردیم. خوشبختانه در سرتاسر سال، این شعار تحقق عملی پیدا کرد. میتوانم ادعا کنم که یکی از شعارهائی که در طول این سالها بیشترین بهره را از توجه مردم و مسئولان و عمل آنها و انطباق وضعیت کشور با خود دارا بود و برد، همین شعار «همت مضاعف و کار مضاعف» بود، که واقعاً ملت و دولت خوشبختانه در این کار، در این حرکت سالیانه، همت مضاعف و کار مضاعف را نشان دادند.

تبریک عرض میکنیم عید نوروز و فرا رسیدن بهار را - که فصل طراوت و شادابی و تجدید حیات است - به همه‌ی شما برادران عزیز، که بارهای سنگینی را بر دوش دارید و ما تلاشها و زحمات و کوشش وسیع شما را در بخشهای مختلف و مربوط به خودتان شاهد هستیم. ان‌شاءاللَّه خداوند این زحمات را از همه‌ی شماها قبول کند و توفیق بدهد که بتوانید - همان طور که امسال به ملت ایران عرض کردیم - با همت مضاعف و چند برابر و همچنین کار مضاعف و تلاش مضاعف و چند برابر، ان‌شاءاللَّه میدانهای وسیع دیگری را پیش بروید، فتح کنید و نیروهای مسلح جمهوری اسلامی را واقعاً به آن نقطه‌ای برسانید که شایسته‌ی این نظام و شایسته‌ی عناصر مؤمن و صادق و خدمتگزاری مثل شماهاست.

پس ببینید در حرکت سال ۸۸ به ۸۹ که یک ساعتی برایش معین میکنیم - که این ساعت مثل بقیه‌ی ساعات عمر است؛ از لحاظ طبیعی، از لحاظ اندازه‌گیریهای گوناگون، این ساعت آخر سال ۸۸ با ساعت اول سال ۸۹ هیچ تفاوتی ندارد؛ یک حدی معین کردند - اگر غفلت بکنیم، توجه نمیکنیم به گذر طبیعت و تحول طبیعت؛ اگر به این تغییر و جابه‌جائی توجه کنیم، طبعاً میفهمیم و احساس میکنیم. این احساس را انسان باید در همه‌ی تحولات زندگی با خودش همراه داشته باشد. در واقع میتوان این را به محتواها و ظرفیتهای نوروز اضافه کرد.

عید نوروز که یک عید علی‌الظاهر غیر دینی است، عید ملی است، جنبه‌ی دینی و یادآوری دینی ندارد؛ اگرچه حالا در بعضی از روایات دارد که «النّیروز من ایّامنا»: از روزهای ماست - حالا نمیدانیم چقدر این روایات اعتبار و استحکام سندی دارد - اما محتوای دینی در همه‌ی حوادث زندگی انسان وجود دارد؛ از جمله در این عید. خوشبختانه مردم ما توجه دارند، دعا میخوانند، ذکر میگویند، در مشاهد مشرفه شرکت میکنند؛ حتّی کسانی که به شهرها و مراکزی میروند که علی‌الظاهر مشاهد مشرفه‌ی معروف هم ندارد، آنجا اگر امامزاده‌ای پیدا شود، ساعت تحویل را حتماً توی امامزاده میگذرانند؛ اگر مثلاً فرض کنید عید را به شیراز میروند، ساعت تحویل را در شاهچراغ میروند؛ این یک عادت بسیار پسندیده‌ای است در بین مردم ما. هرچه بتوان محتواهای دینی را در همه‌ی حوادث زندگی و پدیده‌های زندگی افزایش داد، این به نفع ماست.

ان‌شاءاللَّه حلول سال جدید بر همه‌ی شما برادران و خواهران عزیز مبارک باشد. بالاخره این گذران فصول و سالها باید به ما در طول عمرمان، تجربه‌ها و عبرتهائی را بیاموزد. فرمود: «یا محوّل الحول»؛ سال را تحویل میکند. تحویل سال فقط در تحویل فصل زمستان به فصل بهار نیست؛ همه‌ی فصول در واقع تحویل میشوند. یک وقت فصل بهار است، یک وقت فصل تابستان است، بعد پائیز و برگ‌ریزان شروع میشود. زمستان و سرما که ظاهرش سخت و خشن است، اما باطنش در واقع مایه‌ی حیات بهار است. تحویل حول، یعنی این؛ فصول تبدیل به یکدیگر میشوند.
احوال گوناگون طبیعت، پیدرپی میآیند و تغییر پیدا میکنند؛ اینها همه‌اش آیات الهی است. ما عادت کردیم، اهمیت آنها را نمیفهمیم؛ والّا اگر انسان به این تغییر و تحولی که در طبیعت وجود دارد، عادت نکرده باشد و بار اوّلی باشد که اینها را میبیند، خواهد دید که خیلی حوادث شگفت‌آوری است. همین روئیدن گیاهان، نو شدن طبیعت، بارور شدن درختان، اینها همه علائم قدرت الهی است که همین طور ما با چشمِ عادت‌کرده‌ی خودمان از اینها آسان میگذریم. در نفس خود ما هم همین جور است، وجود خود ما هم همین جور است.

لازم است در درجه‌ی اول عید را به همه‌ی برادران و خواهران تبریک عرض کنیم. با اینکه از عید خیلی گذشته - پانزده شانزده روز - لیکن عید نوروز در واقع عید بهار است و فارغ از تعطیلات رسمی و رسومات و این چیزها، ایام عید در واقع ادامه دارد. امیدواریم ان‌شاءاللَّه سال جدید بر همه‌ی ملت ایران، بخصوص بر خدمتگزاران مردم در دستگاه‌های مختلف و در قوای سه‌گانه، سال مبارکی باشد. مبارک بودن سال هم به این است که خدای متعال به وسیله‌ی شما، برکات خودش را در این کشور، در این مرز و بوم، به این مردم خوب و مؤمن برساند. البته این، تلاشِ هدفدار و پرانگیزه از سوی من و شما را میطلبد. تلاش کنیم، ان‌شاءاللَّه وجودمان را برای مردم نافع کنیم.

باید تشکر هم بکنیم از برادرانی که در ایام تعطیلات نوروزی خیلی تلاش کردند؛ از نیروی انتظامی بگیرید، تا صدا و سیما، تا دستگاه‌های بهداری و بیمارستانها و اورژانسها و چه و چه. دستگاه‌های گوناگون خدمات زیادی را متقبل شدند، برای اینکه مردم بتوانند آسایش خودشان را داشته باشند. در بخشهای دولتی، در بخشهای گوناگون، تلاشهای خیلی خوبی انجام گرفت. واقعاً بعضی همت کردند، کار کردند، برای مردم آسایش و شادی و راحتی و امنیت را حفظ و تأمین کردند؛ اینها خیلی باارزش است.
 و چقدر خوب است که دستگاه‌های رسمی، کار خود را از همان اوان اتمام تعطیلات رسمی شروع کنند. خوشبختانه بعضیها خیلی تلاش کردند، خیلی حضور داشتند. از اول روزهای فروردین که ماها در تعطیلات بودیم، میدیدیم بعضیها تلاش میکردند، بودند، حضور داشتند، کارهای خوبی انجام میگرفت. هرچه بتوانید فرهنگ کار و تلاش و حضور در عرصه‌ی کار و سنگر کار را گسترش بدهید، خیلی خوب است؛ این به حرکت جامعه و نشاط جامعه کمک خواهد کرد.

جنبه‌ی سوم حضور در این مکان، قدردانی از شما مسافرانی است که از نقاط دور و نزدیکِ کشور به این مناطق آمده‌اید، با قدمهای خودتان، با دلهای خودتان، پیوستگی روحی خودتان را با آن جوانانی، با آن مردانی، با آن دلاورانی که این منطقه، شاهد فداکاری آنهاست، نشان دادید؛ چه در این منطقه - منطقه‌ی فتح‌المبین - چه در سایر مناطق خوزستان و چه در مناطق جنگی استانهای دیگر: مثل استان ایلام، استان کرمانشاه، استان کردستان. مردم، مردم کشور، این سنت بسیار ستودنی را از چند سال پیش در پیش گرفتند که بیایند این مناطق را سالیانه - بخصوص در چنین ایامی در اول سال - زیارت کنند. اینجا زیارتگاه است.

ان‌شاءاللَّه سال نو بر همه‌ی شما عزیزان مبارک باشد؛ مدیران بخش صنعت و فعالان فکری و عملی در این بخش بسیار مهم. امیدواریم که خداوند متعال به شماها توفیق بدهد و بتوانید در این عرصه‌ای که نقش بسیار زیادی دارد در پیشرفت کشور، با فعالیتتان، با ابتکارتان، با شوقِ همراه با ایمان که در شما هست، کشورتان را و ملتتان را پیش ببرید و سرافراز کنید.

شما دوستان عزیز، برادران خوب و همسایگان همراهمان، برای گردهمائی و تبادل نظر در مسائل گوناگون، مناسبت خیلی خوبی را انتخاب کردید. عید نوروزیک عید شرقی و حامل ارزشهای برجسته و ممتازی است. در واقع عید نوروز یک نماد است؛ نماد نوآوری و طراوت و جوانی و نشاط، همچنین نماد مهربانی و محبت به یکدیگر، سرکشىِ برادران از یکدیگر، محبت خانواده‌های خویشاوند به یکدیگر، محکم کردن روابط دوستی و مهربانی میان دوستان، آشنایان و زدودن کینه‌ها؛ چون بهار مظهر طراوت است، مظهر نشاط است و همه‌ی این معانی در واقع در بهار وجود دارد. و این یک امتیاز است برای ملتهای ما که نوروز را آغاز سال نوِ خودشان قرار دادند، مبدأ تاریخ قرار دادند؛ به خاطر اینکه حامل این معانی برجسته است.
این جشن یک جشن ملی است؛ جزو اعیاد دینی نیست؛ لکن از سوی بزرگان شرع مقدس ما هم، نوروز مورد تأیید قرار گرفته. ما روایات متعددی داریم که در آنها از نوروز تجلیل شده و روز نوروز گرامی داشته شده. این موجب شده است که نوروزوسیله‌ای بشود برای اظهار عبودیت انسانها در مقابل پروردگار و تواضع ما در مقابل پروردگار. در واقع فرصتی است برای اینکه انسان دل خود را با یاد خدا هم طراوت ببخشد.
در کشور ما رسم بر این است؛ سالهای متمادی است که روز نوروز و ساعت تحویل، مردم در عبادتگاه‌ها و زیارتگاه‌ها و مراکز معنوی جمع میشوند و از خدای متعال طلب خیر میکنند، طلب برکت میکنند؛ سال خوبی را برای خودشان و برای دیگران از خداوند متعال طلب میکنند و میخواهند. بنابراین نوروز مناسبت خیلی باارزش و برجسته‌ای است؛ هم از لحاظ معنوی، هم از لحاظ ملی، هم از لحاظ بین‌المللی میان ملتهائی که نوروز را گرامی میدارند.
امسال هم، اینکه نوروز به عنوان یک جشن بین‌المللی ثبت شد، این حسن بزرگ را داشت و دارد که این نوعی هدیه‌ی ملتهای ما به ملتهای جهان و به ملتهای غربی و انتقال این فرهنگ به آنهاست. اگرچه متأسفانه عادت بر این شده که همیشه جریان فرهنگی از آن طرف باشد. آنها عادت کردند فرهنگ خودشان را به کشورهای ما و کشورهای شرق صادر کنند؛ لکن مشرق سرشار و لبالب از ارزشهای والای فرهنگی است؛ چه بهتر که بشود اینها را صادر کرد؛ بشود به دنیا اینها را هدیه داد. ملتهای شرقی خیلی ارزشهای برجسته و ممتازی را در طول تاریخ در خودشان داشته‌اند و این فرصت باید به وجود بیاید که اینها را هدیه کنند به ملتهای عالم؛ و این یکی از آن مناسبتهاست.

خداوند متعال را از اعماق جان سپاسگزارم که یک بار دیگر و یک سال دیگر این توفیق را عنایت فرمود که روز اول سال در کنار شما برادران و خواهران زائر و مجاورِ این سرزمین پاک و مقدس، در کنار مرقد مطهر حضرت ابیالحسن علی‌بن‌موسیالرضا (صلوات الله و سلامه علیه) باشم و از فیوضات این روز و از فرصت بزرگ دیدار شما برادران و خواهران عزیز بهره‌مند شوم. اولاً تبریک عرض میکنم حلول سال نو و عید نوروز را به همه‌ی ملت ایران، به شما برادران و خواهران عزیز.

تبریک عرض می‌کنم عید سعید نوروز و آغاز سال نو را - که آغاز بهار و سرزندگی طبیعت است - به همه‌ی هم‌میهنان عزیز که در سراسر کشور پهناور عزیز ما زندگی میکنند، و همچنین به همه‌ی ایرانیانی که در هر نقطه‌ای از جهان هستند و چشم امید و انتظار به کشور عزیزشان دوخته‌اند؛ بخصوص به جوانان و مردان و زنانِ ازجان‌گذشته‌ای که برای هدفهای عالی انقلاب و کشور فداکاری‌های بزرگی را انجام دادند؛ از جانِ خودشان مایه گذاشتند و جوانان خود را تقدیم انقلاب و سربلندی کشور کردند؛ به خانواده‌های عزیز شهیدان، به جانبازان و خانواده‌های فداکار آنها و به همه‌ی ایثارگران و کسانی که برای سربلندی کشور تلاش میکنند و کار انجام میدهند. و درود و سلام میفرستم به روح مطهر امام بزرگوارمان که سلسله‌جنبان این حرکت عظیم مردمی و مایه‌ی پیشرفت و اعتلای کشور بزرگ اسلامی ایران بوده‌اند.
عید نوروز، آغاز رویش است. این رویش همچنان که در طبیعت محسوس است، میتواند در دلهای ما و جانهای ما و حرکت رو به پیشرفت ما نیز خود را مجسم و نمایان کند. نگاهی بیندازیم به سال 88 که اکنون به پایان آن رسیده‌ایم. اگر بنا باشد سال 88 در یک جمله تعریف شود، به نظر من عبارت است از: سال ملت ایران، سال عظمت و پیروزی این ملت بزرگ، سال حضور تاریخی و اثرگذار این ملت در عرصه‌هائی که به سرنوشت انقلاب بزرگمان و به سرنوشت کشورمان بستگی داشت و منتهی میشد.
در آغاز سال 88 مردم با حضور بی‌سابقه‌ی خود انتخاباتی را ساماندهی کردند که در تاریخ انقلاب ما - و البته در تاریخ طولانی کشور ما - سابقه نداشت و یک نقطه‌ی برجسته و اوج به حساب می‌آمد. در طول ماه‌های بعد از انتخابات هم مردم در امتحانی بزرگ، در حرکتی عظیم و سرنوشت‌ساز، حضور خود، اراده‌ی خود، ایستادگی خود، عزم ملی خود و بصیرت خود را نشان دادند.

در این دعائی که در آغاز هر سال، در هنگام تحویل، همه میخوانیم، این فِقره جالب توجه است که میفرماید: «حوّل حالنا الی احسن الحال». نمیفرماید ما را به روز نیکی، حال نیکی برسان؛ به پروردگار عرض میکند ما را به بهترین حالها، به بهترین روزها، به بهترین وضعیتها برسان. همت والای انسان مسلمان همین است که در همه‌ی عرصه‌ها به بهترین‌ها دست پیدا کند.

عید سعید فطر را به همه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی برادران و خواهران نمازگزار و همه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی ملت ایران و به همه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی مسلمانان جهان و امت عظیم اسلامی تبریک عرض میکنیم. مسلمان از ماه رمضان با نورانیت خارج میشود. ماه رمضان با روزه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اش، با ذکر و دعا و ثنای الهی در آن، با تلاوت قرآن، با حسنات فراوان دیگر که انسان مؤمن از آن برخوردار میشود، دل را نورانی میکند، زنگارها را از دل و جان انسان میزداید. در حقیقت از شب قدر، انسان مؤمن روزه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دار، سال نوی را آغاز میکند. در شب قدر تقدیر او در دوران سال برای او از سوی کاتبان الهی نوشته میشود. انسان وارد یک سال نو، مرحله‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی نو و در واقع یک حیات نو و ولادت نو میشود. در راهی به حرکت در می‌آید، با ذخیره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی تقوا این راه را طی میکند، در اثنای این راه هم مقاطع گوناگون برای تجدید خاطره و یادآوری مجدد برای او قرار داده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند و روز عید فطر یکی از این مقاطع میان راه است. این روز را باید مغتنم شمرد.

خداوند متعال را از اعماق دل شکرگزاریم که توفیق عنایت کرد و مهلت داد تا یک بار دیگر سعادت تشرف به این آستان مقدس و دیدار مردم عزیز مشهد و زائران این بارگاه بلندپایگاه نصیب شود. از خداوند متعال درخواست میکنیم که این عید سعید را و این سال نو را بر همه‌ی ملت عزیز ایران مبارک فرماید.

دولت جدید آمریکا میگوید ما مایلیم با ایران مذاکره کنیم، بیائید گذشته را فراموش کنیم. میگویند ما به سمت ایران دست دراز کردیم. خوب، این چه جور دستی است؟ اگر دستی دراز شده باشد که یک دستکش مخمل رویش باشد، اما زیرش یک دست چدنی باشد، این هیچ معنای خوبی ندارد. عید را به ملت ایران تبریک میگویند، اما در همان تبریک، ملت ایران را به طرفداری از تروریسم، دنبال سلاح هسته‌ای رفتن و از این قبیل چیزها متهم میکنند!

عید سعید نوروز را که نزدیک به ایام ولادت حضرت خاتم‌الانبیاء (صلّی اللَّه علیه و اله و سلّم) و امام جعفر صادق (علیه الصّلاة و السّلام) است و به برکت نزدیکی به این ایام مبارک، شرافت بیشتری پیدا کرده است، به همه‌ی هم‌میهنان عزیزمان در سراسر کشور، و همچنین به ایرانیان ساکن در کشورهای دیگر جهان در سراسر عالم، و همچنین به مردم کشورهائی که عید نوروز را گرامی میدارند و آن را برای خود جشن میگیرند، تبریک عرض میکنم؛ مخصوصاً تبریک عرض میکنم به خانواده‌های معظم شهیدان و ایثارگران و جانبازان، و امیدوارم که همه سال نیکوئی را در پیش داشته باشند.

طلیعه‌ی بهار، امسال یک عید سه گانه است: اولاً میلاد مسعود نبی مکرّم (صلّی الله علیه و آله و سلم) و سپس میلاد مسعود حضرت صادق (علیه الصّلاه و السّلام) و آنگاه روز عید نوروز ملی ایرانی. به حضرت بقیه الله (ارواحنا فداه) سلام عرض می‌کنم و اعیاد مبارک را به ایشان تبریک می‌گویم و همچنین به عموم ملت ایران و به عموم مسلمانان و به همه‌ی محبان و عاشقان اهل بیت پیغمبر، تبریک عرض می‌کنم؛ همچنین به همه‌ی ملتهایی که عید نوروز را گرامی می‌دارند و در این جشن آغاز سال با ایرانیان شریک و سهیم هستند. امیدواریم این سال خوب، این بهار زیبا و پُر طراوت، یک سال پُر بار برای عموم مسلمانان و بخصوص برای ملت عزیز ایران باشد. لازم می‌دانم در آغاز عرایض، به خانوادهای معظّم شهیدان و جانبازان و ایثارگران راه حق تبریک عرض کنم.

خدای متعال را شکرگزاری می‌کنم که توفیق عنایت فرمود که یک بار دیگر در آغاز سال، در جوار حرم مطهر حضرت ابی‌الحسن الرضا (علیه آلاف التّحیه و الثّناء) در خدمت شما مردم عزیز ـ از مجاورین این آستان مقدس و زائران آن بزرگوار ـ باشم؛ این عید سعید و میلاد مبارک حضرت نبی مکرم (صلّی الله علیه و اله و سلّم) و میلاد امام صادق (علیه الصّلاه و السّلام) و عید نوروز را ـ که برای ملت ما یک جشن ملی و یک عید نمادین است ـ تبریک عرض می‌کنم.
...
 اما درباره‌ی نوروز. نوروز خود فصل نوآوری و شکوفایی است. ما عرض کردیم امسال سال نوآوری و شکوفایی است؛ خود فصل بهار، فصل نوآوری و فصل شکوفایی است. جهان و طبیعت جامه‌ی نو می‌پوشد و همه‌ی طبیعت سرسبز و شکوفا می‌شود. ما می‌خواهیم امسال ما، سال ۸۷ ما، سرتاسر بهار نوآوری و شکوفایی ملت ایران باشد.

عید نوروز و فرا رسیدن سال نوِ شمسی را به همه‌ی هم‌میهنان عزیزمان تبریک عرض می‌کنم؛ همچنین به همه‌ی ایرانیان در سراسر عالم و در هر جای دنیا که زندگی می‌کنند؛ و نیز به همه‌ی ملتهایی که نوروز را گرامی می‌دارند. به طور خاص تبریک عرض می‌کنم به خانواده‌های معظم شهیدان عزیزمان و به جانبازان و خانواده‌هاشان و به همه‌ی ایثارگران و فعالان عرصه‌ی حیات ملت ایران.
عید نوروز، سرآغاز طراوت طبیعت و جوان شدن جهان و تازه شدن فضای زندگی طبیعی انسان است. و چه نیکوست که همراه با طراوت جهان، جان و دل انسان هم طراوت پیدا کند؛ طراوت جان و دل با ذکر خدا، با درخواست کمک از پروردگار، با رویاندن نهال خیرخواهی و نیک‌خواهی برای همه‌ی برادران و خواهران و برای همه‌ی بشریت.
رسم نوروز در درون خود زیبایی‌های زیادی را دارد؛ علاوه بر اینکه در هر نقطه، ایرانیان این لحظه‌ی تحویل را با نام خدا و با درخواست تحول اساسی در زندگی‌شان آغاز می‌کنند. یکی از زیباترین رسمهای موجود در عید نوروز، رسم دید و بازدید و صله‌ی ارحام و مستحکم کردن روابط و پیوندهای عاطفی میان افراد جامعه است. این را اگر با بعضی از جشنهای ملیِ ملتهای دیگر - که همراه با کارهای غیر اخلاقی و به دور از این ارتباطات عاطفی است - مقایسه کنیم، آن وقت درمی‌یابیم که جشن ملی و آغاز سال نوِ ما ایرانیان علاوه بر تقارن با بهار طبیعت که یک امتیازی است، چه خصوصیات نجیبانه و مهربانانه‌ای در خود دارد. شادی دلها، لبخند و تبریک و خوش‌آمدگویی به یکدیگر و پی گرفتن روابط انسانی و نو کردن محیط زندگی از رسوم بسیار خوب و مطلوبی است که ایرانیان از گذشته تا امروز به آن پایبند بوده‌اند و اینها همه مورد تأیید آئین مقدس اسلام و شرع اسلامی است.

عید امسال دو تبریک دارد؛ هم تبریک عید نوروز است، هم تبریک ورود ماه ربیع‌المولود است؛ که ولادت نیر اعظم و نبی مکرم، حضرت محمدبن‌عبداللَّه (صلّیاللَّه‌علیه‌واله‌وسلّم) در آن وارد است. خود عید نوروز هم جزو اعیاد بابرکت برای ما ایرانیهاست.
مردم سال را با یاد خدا شروع میکنند و از خداوند متعال تحول به احسن‌الحال را مسئلت میکنند. امسال علاوه‌ی بر اینها، ذخیره‌ی معنوی توسلات و توجهات ماه محرم و صفر هم بر برکات این عید افزوده است. شما جمع حاضر در این صحن هم که مشرّف به زیارت بارگاه حضرت علی‌بن‌موسیالرضا (علیه‌السّلام) هستید، برکات بیشتری دارید. برای من هم فرصتی است تا برخی از مسائلی را که در آغاز سال برای ما ان‌شاءاللَّه مفید خواهد بود، مطرح کنم.
اول سال فرصت خوبی است برای تقویت عزم ملی، برای برکت بخشیدن به عمر خود در این سال. اگر همه‌ی آحاد ما مردم ایران از اول سال عزم خود را بر این متمرکز کنیم که با تلاش خود، با حرکت خود، سال پُرباری برای خود فراهم کنیم، خدای متعال هم یقیناً کمک خواهد کرد. البته جانمایه‌ی این عزم ملی و بزرگ، نیت پاک و تصمیم بر جلب رضای الهی است؛ تصمیم بر پیمودن صراط مستقیم؛ و آنگاه شناختن موقعیت خود و وضع خود، جایگاه خود در شرایط کنونی عالم و چالشهایی که پیش روی ملت قرار دارد، و شناختن خطوط اساسی برای مواجهه‌ی با چالشها. این، شرط موفقیت یک ملت زنده است؛ وضع خود را، جایگاه خود را، شرائط خود را درست بشناسد و برای این شرائط برنامه‌ریزی داشته باشد و عزم و تصمیم قاطع بر مواجهه‌ی با آنچه که در این راه برای انسان به طور طبیعی پیش بیاید.

به همه‌ی شما برادران و خواهران عزیز، به خصوص برادران و خواهرانی که از نقاط مختلف کشور در اینجا گرد آمده‌اید، خوش‌آمد عرض میکنم و امیدوارم سال جدید برای یکایک شما و همه‌ی جوانان عزیز کشورمان، سال موفقیت و شادابی و پیشرفت باشد.
نامگذاری این سال به نام مبارک «پیامبر اعظم» یک پیام دارد؛ این پیام را باید با همه‌ی وجود و با همه‌ی دل دریافت کنیم و به اقتضای آن پیش برویم، و فقط این نیست که سال را متبرک کنیم به نام مبارک پیامبر. آن پیام، این است که جامعه‌ی ما - از فرد و مجموعه - باید روزبه‌روز خود را به آنچه که پیامبر برای آن کمر همت بست و آن تلاش و مجاهدت را مبذول کرد، نزدیک کند. اهداف والای پیامبر اسلام را در «یک جمله» نمیتوان گنجانید؛ لیکن میتوان سرفصلهایی از آن را سرمشق کار خود در طول یک سال، یک دهه و یک عمر قرار داد.

تصادف اول فروردین با اربعین حسینی، در حقیقت تقارن دو فروردین است؛ تقارن دو بهار است. ضمن تسلیت به همه‌ی مؤمنین و همه‌ی شیعیان و مسلمانان به مناسبت اربعین حسینی، عید نوروز و آغاز بهار را به ایرانیان و به دیگر ملت‌هایی که عید نوروز را گرامی می‌دارند، تبریک عرض می‌کنم؛ بالخصوص به ایثارگران کشورمان و به خانواده‌های مجاهد و ایثارگری که با همه‌ی وجود و توان خود، در راه اعتلای اسلام و ایران تلاش کردند.
خوشبختانه کشور با قطع نظر از بهار طبیعت، در بهار امید و حرکت و نشاط است. روی کار آمدن یک دولت مردمی، و حماسه‌ی خدمت‌رسانی و شور و نشاط جوانان در عرصه‌های مختلف، کشور را در فروردینی از امید و نشاط قرار داده است؛ و عید واقعی برای هر ملت، چنین وضعیتی است.

امسال با تقارن عید نوروز با اربعین حسینی، عید و آغاز سال نو ما، رنگ حسینی گرفت و با نام حسین‌بن‌علی (علیه‌السّلام) سرور آزادگان جهان و سید شهیدان، رونق یافت. چه آمدن خاندان پیغمبر در روز اربعین به کربلا - که بعضی روایت کرده‌اند - درست باشد یا درست نباشد، ظاهراً در این تردیدی نیست که جابربن‌عبداللَّه انصاری به همراه یکی از بزرگان تابعین - که نام او را بعضی عطیه گفته‌اند، بعضی عطاء گفته‌اند و احتمال دارد عطیةبن‌حارث کوفی حمدانی باشد؛ به‌هرحال یکی از بزرگان تابعین است که در کوفه ساکن بوده - این راه را طی کردند و در این روز بر سر مزار شهید کربلا حاضر شدند. شروع جاذبه‌ی مغناطیس حسینی، در روز اربعین است.

عید سعید نوروز و حلول سال نو را به همه ی ملت ایران و هم میهنان عزیز، مخصوصاً به خانواده های معظم شهیدان و به جانبازان و به همه ی ایثارگران و تلاشگران، همچنین به همه ی ملتهایی که عید نوروز را گرامی می دارند، تبریک عرض می کنم.
در حالی وارد سال 1384 می شویم که سالی را با حوادث تلخ و شیرین پشت سر گذاشتیم. یقیناً اگر حوادث تلخی از قبیل زلزله و سیل و آتش سوزی و حوادث مصیبت باری که در این مدت بر اثر بلایای طبیعی برای کشور پیش آمد، نمی بود، ملت ما شیرین کام تر وارد سال نو می شد. از خداوند متعال می خواهیم که سال نو را سالی همراه با آرامش، امنیت، شادکامی و بهروزیِ ملت ایران قرار دهد.

عید نوروز و فرا رسیدن سال نو را به یکایک آحاد ملت ایران و به خدمتگزاران راستین ملت و کشور بخصوص به خانواده‌های معظم شهدا و جانبازان تبریک عرض می‌کنم و برای روح مطهر امام بزرگوار و ارواح طیبه‌ی شهدای عزیزمان از خداوند متعال طلب رحمت می‌کنم و سلام و درود خالصانه و خاضعانه‌ی خود را به پیشگاه حضرت بقیةاللَّه )ارواحنافداه( تقدیم می‌دارم.

با فرا رسیدن بهار فصل نویی در طبیعت آغاز می‌شود و من به حول و قوه‌ی الهی و به همت دولت و ملت، امیدوارم فصل نویی هم در زندگی ملت ایران آغاز شود. ملت ما به برکت تجربه‌های بی‌نظیر دوران نظام اسلامی، به ملتی مجرب، هوشیار، مقاوم و پرنشاط تبدیل شده و این ظرفیت و قابلیت را یافته است که بتواند نمونه‌ی برجسته و آموزنده‌ای را در سایه‌ی اسلام در مقابل چشم جهانیان قرار دهد. البته این کار به حرکت مداوم و تلاش پیوسته و خستگی‌ناپذیر از سوی مسؤولان و کمک مردم نیازمند است؛ کاری است تدریجی و قدم‌به‌قدم که ان‌شاءاللَّه در سایه‌ی استقامت و پشتکار به نتیجه خواهد رسید. ملت ما در عرصه‌های مختلف، قابلیت و ظرفیت خود را به اثبات رسانده است.

فرا رسیدن سال نو را به همه‌ی هم‌میهنان عزیزمان تبریک عرض می‌کنم و بر سرور آزادگان و سیّد شهیدان حضرت حسین‌بن‌علی علیه‌السّلام و نیز بر روح مطهّر امام راحل و ارواح طیّبه‌ی شهیدان بزرگوار درود و سلام می‌فرستم.
دفتر عمر ما ورقی دیگر خورد و برگی بر کتاب قطور عمر تاریخ ملت ایران افزوده شد. سطور این ورقها و نوشته‌های این کتابها، سرنوشت‌ساز آینده‌ی افراد و ملتهاست. مردمِ بسیاری در سطور برگ هر سال زندگی، کلمات زرّین و ارزشمندی را ثبت کردند و در خوشبختی و آینده‌ی خود و آفاق روشنی که در انتظار آن هستند، تأثیر کم یا زیادی گذاشتند. بعضی از ما هم کوتاهیهایی کردیم و تأثیر همه‌ی این نیکیها و خوبیها، یا بدیها و کوتاهیها به خود ما برمی‌گردد.

لازم میدانم از مردم عزیزمان به‌خاطر احترامی که به حسین‌بن‌علی علیه‌السّلام در عمل و زبان نشان دادند، صمیمانه تشکّر کنم. امسال که ایّام سال نو با ایّام عاشورا همزمان بود، از مدّتی پیش از ایّام فروردین، دستگاههای تبلیغىِ دشمن، در مراکزی که همه فکرشان این است که مردم ما را، ملت شجاع و مؤمن ما را از مواضع حقیقی خود منصرف کنند، همه تلاششان را به کار انداختند تا محرّم و عاشورا را در چشم مردم کمرنگ کنند. لکن مردم با حضور خود در مجالس و مراسم عزاداری و بزرگداشت عجیبی که امسال در مراسم عاشورا نشان دادند، یک بار دیگر به همه ثابت کردند که ملت ایران از روی معرفت و آگاهی راه خود را انتخاب کرده است. امسال آن‌طوری که از نقاط مختلف به بنده گزارش شد، مجالس و مراسم عزاداری اگر از سالهای دیگر پرشورتر و پرجمعیت‌تر نبود خلوت‌تر هم نبود. این معنایش این نیست که مردم، آغاز بهار، فروردین و اوّل سال را مورد اعتنا قرار نمیدهند؛ خیر، امسال نوروز ما رخت عزا به تن داشت؛ امسال اوّل سال ما عاشورایی بود. خود عاشورا هم مراسمی است که در انسانها شور و تحرّک و رویش و تفکّر و اندیشه به‌وجود میآورد. عاشورا یک مراسم خشک و خالی نیست، مراسمی است که در آن فکر، برنامه، هدف، آگاهیبخشی و معرفت دهی هست. مردم از مراسم مربوط به سیدالشهدا علیه‌الصّلاةوالسّلام قدردانی کردند.
بهار هم هست، رویش طبیعت و رویش انسان هم هست، نشاط و شادابی جسمی هم هست. اینها با هم کاملاً در رفتار مردم عزیز ما منطبق و متعامل شدند. لذا بجاست از مردم مؤمن و بزرگوار ما تشکّر شود. این را هم اضافه کنم که اهمیت دادن به نماز در ظهر عاشورا و در میان مراسم سینه‌زنی و عزاداری، خود یک نقطه برجسته دیگر بود. ما همیشه از این که میدیدیم جوانان و مردممان، سینه‌زنىِ روز عاشورا را میکنند و نمازشان به نزدیک غروب میافتد رنج می‌بردیم. مردم اهمیت نماز و ذکر خدا و یاد الهی را در لابه‌لای مراسم عاشورا نشان دادند؛ لذا جای سپاسگزاری و تشکّر دارد. یک تذکّر هم در باب مسائل مربوط به فروردین عرض کنیم: اوّلاً این تعطیلات طولانی و بیدلیل، هیچ منطق عقلایی ندارد. وضع خوبی نیست که اوّلِ سال، روزهای متوالی - گاهی دو هفته و گاهی بیشتر - همه چرخهای فعّالیت در کشور از حرکت بیفتد. خلاف مقرّرات هم هست، طبق مقرّرات تعطیلیها محدود است. ما در ایّام سال، تعطیلی زیاد داریم که این به زیان کشور است. در بعضی از کشورهای دنیا، طبق فهرستی که مشاهده میکردم، همه تعطیلات رسمی در طول سال از پنج، شش روز تجاوز نمیکند. لکن ما تعطیلیهایمان بسیار زیاد است. علاوه بر آن هم عدّه‌ای با بی‌توجّهی و بیاعتنایی خود به کار، علم، تحصیل و به اشتغالات روزمرّه زندگی و کارهای اداری و سازندگی، بر این تعطیلات اضافه هم میکنند؛ آن‌هم در آغاز سال. بالاخره در اوّلِ سال، اوّلِ یک دوره جدید مالی و کاری است. توصیه مؤکّدِ بنده این است که هم مسؤولین و هم آحاد مردم عزیزمان تصمیم بگیرند این تعطیلات را کم کنند. این همه تعطیلاتِ پیدرپی، زیانهایی به بار میآورد که هر چند در اوّل کار محسوس نیست، لکن نتایج آن برای همه زیانبار است.

هم زمان و هم مکان، بسیار حسّاس است. زمان، یادآور نهضت عظیم و فراموش‌نشدنی حسین‌بن‌علی علیه‌السّلام است. امروز روز پنجم شهادت آن حضرت است؛ روزهای داغِ تازه خاندان پیامبر است. در مثل چنین روزهایی تاریخ صدر اسلام شاهد یکی از بزرگترین حوادثِ دورانِ تاریخ بشر بود. این روزها با آن روزهای حسّاس و تاریخ‌ساز مصادف است. مکان هم پادگان دوکوهه است که عاشوراییانِ زمان ما - جوانان از جان گذشته و دلاور ما - در طىّ سالهای متمادىِ دفاع مقدّس، در همین‌جا اجتماع کردند و در همین حال و هوا، عزم و تصمیم مردانه و مؤمنانه خود را بر دفاع از این کشور به مرحله عمل درآوردند. این پادگان و سرزمین، شاهد فداکاریها، اخلاصها، ایمانها و روحیه‌های مالامال از امواج صفا و طراوتی است که از جوانان مؤمن بسیجی و فداکار بروز کرده است.
 
از طرفی آغاز سال جدید شمسی و فصل بهار نیز هست. امسال بهار طبیعت - که آغاز سال ایرانی ماست - با بهار معنویت همراه شده است. بجاست این روزها را از لحاظ تقارن زمانی از جمله پدیده‌های کمیاب دوران خودمان به حساب آوریم. بنده هم مثل قطره‌ای در این دریای خروشان، به قصد اظهار ارادت و اخلاص به آن دلها و جانها و روحهای پاکی که بعضی شهید شدند و بعضی بحمداللَّه زنده‌اند و در این فضا و منطقه، آزمایشهای بزرگ صدر اسلام را دوباره تکرار کردند، به این‌جا آمده‌ام.

امسال آغاز بهار و سال نو، با روزهای عاشورای حسینی و تجدید خاطره آن حماسه بزرگ تاریخی مقارن است. برای ملت عزیز ما که ارادتمند و عاشق حسین‌بن‌علی علیه‌السّلام است، اگرچه عیدِ به معنای جشن و شادی کودکانه وجود ندارد؛ اما بهجت معنوی‌ای که ناشی از عزّت و افتخار است، وجود دارد؛ زیرا حسین‌بن‌علی علیه‌السّلام مظهر عزّت راستین و نمودار کامل افتخار حقیقی است؛ هم در چشم ما مردمِ اسیر در دستگاه مادّی عالم و هم برای رستگاران عالم ملکوت.
امسال، سال شمسی ما، هم در فروردین و هم در آخر سال در اسفند، با عاشورای حسینی مقارن و مصادف است. بنابراین جا دارد که ما امسال را «سال عزّت و افتخار حسینی» بدانیم. امیدواریم ملت عزیز ما با تمسّک به معنویتِ حسین‌بن‌علی علیه‌السّلام و با آشنایی بیشتر با آن بزرگوار، عزّت و افتخار و سربلندی را برای خود کسب کند؛ همچنان که بحمداللَّه به برکت آن حضرت و به برکت اسلام و قرآن، از عزّت و افتخار معنوی برخوردار بوده و هست.

این روزها، هم آغاز سال هجری قمری و روزهای محرّم است؛ هم در آستانه شروع سال جدید شمسی هستیم. ایام محرّم برای ما اهمیت تاریخی و معنوی و انسانی دارد؛ و حادثه محرّم، حادثه‌ای نیست که با گفتن و برگزار کردن، تکراری شود. ذکر و یادآوری است، همیشگی است و همیشه لازم است.

بیش از دو هفته دیگر، شروع سال جدید شمسی، با شروع سال جدید قمری - یعنی آغاز محرّم‌الحرام - همراه است. من مطمئنم ملت ایران با این‌که به سنّتهای خود اهمیت میدهد و به آنها دلبسته است و با این که عید نوروز را دوست میدارد - و ما هم در طول سالهای بعد از انقلاب تا امروز، همیشه عید نوروز را یک عید ملی و فرخنده دانسته‌ایم - اما امسال به خاطر تقارن با عاشورای حسینی و ایام محرّم، به امام حسین و عاشورا و خونهای شهدای کربلا احترام میگذارد و حرمت محرّم را حفظ خواهد کرد. البته توجّه دارید، کسانی هستند که مایلند بین انگیزه‌های گوناگون در داخل کشور ما جنگ راه بیندازند. دلشان میخواهد مردم را دچار دودستگی و اضطراب کنند. به آنها اعتنایی نکنید. در کشور ما، شیعه و سنّی و مسلمان و غیر مسلمان مطرح نیست؛ عاشورا را همه احترام میکنند. در کشور ما حتّی افرادی هم که غیر مسلمان هستند، برای عاشورا احترام قائلند؛ آدمهایی هم که حتّی پایبندیهای مذهبی آنها چندان زیاد نیست، برای امام حسین، اباالفضل، علی‌اکبر، علی‌اصغر، زینب کبری علیهم‌السّلام و آن خونهای پاک، احترام و ارزش قائلند. کشور ما، کشور اهل بیت و کشور امام حسین است.
امیدوارم که آغاز سال نوی شمسی و شروع فروردین و بهار، چون با ایام عاشورا همراه است، طوری برگزار شود و مردم و مسؤولان و دستگاهها و رسانه‌های جمعی به گونه‌ای عمل کنند که احترام عاشورا و امام حسین حفظ شود.

عید نوروز و عید غدیر و توفیق تشرّف به زیارت حضرت اباالحسن الرضا علیه‌الصّلاةوالسّلام را به همه برادران و خواهران عزیز - چه مردم عزیز و گرامی مشهد و چه زائران عزیزی که در این روزها از شهرهای دیگر به این آستان مقدّس تشرّف پیدا کرده‌اند - تبریک و تهنیت عرض میکنم. امید است که این سال نو و این اعیاد مبارک، برای همه ملت ایران منشأ برکات و بهروزی باشد و آغاز این سال، آغاز حوادث و تحرّکاتی در جهت نفع و صلاح این ملت و موجب آسایش عمومی و جلب‌کننده رضای الهی باشد. بنده هم خدای متعال را شکرگزارم که یک بار و یک سال دیگر این توفیق را ارزانی فرمود که در جوار این آستان مقدّس و معلّی، توفیق زیارت شما برادران و خواهران عزیز را داشته باشم.

از خداوند متعال عیدِ مبارک و شادی را برای همه شما مسألت می‌کنم و امیدوارم ان‌شاءاللَّه این سال، سال نیکبختی باشد و همه شما مشمول دعای مستجاب حضرت بقیةاللَّه ارواحنافداه باشید.

عید نوروز و طلیعه بهار و آغاز سال نوی هجری شمسی را به همه هم‌میهنان عزیزمان، به خانواده‌های عزیز ایثارگران، شهیدان، جانبازان، آزادگان و مفقودان تبریک عرض می‌کنم. همچنین این عید را به همه ملتهایی که نوروز و آغاز سال جدید هجری شمسی را گرامی می‌دارند - مثل ملت آذربایجان، افغانستان و آسیای میانه - و دیگر کسانی که در هر نقطه، به عید نوروز اهمیت می‌دهند، تبریک عرض می‌کنم. امیدوارم که سال جدید، سالی سرشار از خیر و برکت و خوشی و سعادت برای همگان، بخصوص برای ملت عزیز ایران باشد.

مطلبی که من امروز لازم میدانم در جمعه آخر سال و در آستانه یک سال جدید در زمینه مسائل عمومی کشور عرض کنم، این است که امروز اگرچه ما همه مردم را به دقّت و هوشیاری در مقابل توطئه‌های پیچیده دشمن توصیه میکنیم، اما کسانی را که با مسؤولیتهای گوناگون سروکار دارند، بیشتر توصیه میکنیم؛ چون امروز دشمن با ملاحظه شوکت و اقتدار روزافزون جمهوری اسلامی، آهنگ حملات خود را نسبت به این نظام، پُرشتابتر و تندتر کرده است. از دو سه طریق حمله به نظام جمهوری اسلامی را پیش میبرند، شاید بتوانند ضربه‌ای بزنند؛ و چون میبینند که ضربه‌ها کاری نیست و اثری نمیکند، مرتّب در روشهایشان تجدید نظر میکنند. اقتدار این نظام که به عواطف و آراء عمومی و ایمان مردم متّکی است، دشمن را سراسیمه کرده؛ اما هنوز از میدان خارج نشده است. دشمن هنوز توطئه میکند و تا مدتها توطئه خواهد کرد. ما باید بیدار باشیم و همچنان که دشمن روشهای دشمنىِ خود را تغییر میدهد، هوشیاریهای خودمان را زیاد کنیم؛ هم همه آحاد این مردم عزیز - خوشبختانه مردم ما، جوانهای ما، قشرهای مختلف ما، همه آگاه و هوشیار و حسّاسند؛ که این حسّاسیتِ عمومی در کشور ما، امر بسیار مهمی است و خیلی چیزهای ریز به چشم مردم می‌آید - و هم مسؤولان.
بنده در ابتدای سال ۷۹ از مردم و مسؤولان خواهش کردم که تلاششان را در دو جهتِ وحدت عمومی و امنیت ملی قرار دهند؛ البته تلاشهایی هم شد و من از همه کسانی که در طول سال در این زمینه تلاش کردند، صمیمانه و قلباً سپاسگزاری میکنم. بخصوص در زمینه امنیت کارهای خوبی انجام گرفته، در زمینه وحدت هم کارهایی شده است؛ اما من میخواهم همان حرف اوّلِ سال را در آخر سال هم تکرار کنم؛ با این توضیح که دشمن وقتی میتواند به هدفهای خودش برسد که بتواند در بدنه حاکمیت نظام و در مسؤولان بخشهای مختلف، اختلاف و شکاف ایجاد کند. دشمن دنبال این قضیه است.

امسال، این دومین عید غدیر است. عید غدیر اوّل در روزهای آغاز سال ۷۹ بود و غدیر دوم در روزهای پایانی امسال است. البته عید غدیر، عید بسیار بزرگ و خاطره عظیم تاریخی است؛ لیکن در مضمون عید غدیر درسهایی وجود دارد که هرگاه ملت اسلام این درسها را به گوش جان بشنود، حقیقتاً از این روز بهره خواهد برد.

سال جدیدی را در پیش رو داریم و همان طور که می‌دانید، امسال، هم در آغاز و هم در پایان خود، مزیّن به عید مبارک غدیر است؛ یعنی سال 1379، دو عید غدیر دارد. بسیار مناسب است که ما این سال را به این مناسبت، «سال امام امیرالمؤمنین، علی‌بن‌ابی‌طالب علیه‌السّلام» بدانیم و بنامیم و خودمان را به آن بزرگوار نزدیک کنیم.

فرا رسیدن عید نوروز و آغاز سال نو را - که امسال در میانه دو عید سعید بزرگِ غدیر و قربان واقع شده - به یکایک هم‌میهنان عزیزمان و ایرانیانی که در هر نقطه‌ای از جهان هستند، همچنین به همه فارسی‌زبانان و همه کسانی که این اعیاد بزرگ را ارج می‌گزارند، تبریک عرض می‌کنم. بخصوص تبریک می‌گویم به کسانی که در راه سربلندی کشور و عظمت ملت ایران، تلاش و ایثارگری کردند و همه این ملت را مرهون مجاهدات و خدمات خودشان قرار دادند؛ ایضاً به خانواده معظّم شهیدان و ایثارگران درود می‌فرستم و امیدوارم سالی که در پیش داریم، برای همه، سالی سراسر خیر و برکت و مشحون از تفضّلات الهی باشد.

فرارسیدن عید سعید نوروز را به همه هم‌میهنان عزیز و ایرانیان در داخل کشور، یا هر نقطه دیگر از جهان، همچنین به ملتهایی که عید نوروز را گرامی می‌دارند - مخصوصاً ملتهای فارسی زبان، مثل تاجیکستان و افغانستان - تبریک عرض می‌کنم. بخصوص فرارسیدن عید را به خانواده‌های ایثارگر و خدمتگزاری که با جان خود، با سلامت و با عزیزان خود به این کشور و این انقلاب و این ملت، خدمت کردند - خانواده‌های عزیز شهیدان، جانبازان و خانواده‌های محترمشان، آزادگان و دیگران - تبریک عرض می‌کنم. از خداوند گرداننده دلها و دیده‌ها مسألت می‌کنم و می‌خواهم که دل ملت ایران را شاد و پُر امید و سرشار از مهربانی و صمیمیّت و محبّت گرداند و دیدگانش را با نشان دادن آفاق روشن از آینده، روشن کند.

سالی که در این ساعت و در این روز آغاز می‌شود، سالی است با امیدها و با امکانات فراوان و ان‌شاءاللَّه با توکّل به خدا، سالی متناسب با خواستها و ارزشهای ملت ایران است. از مهمترین خصوصیات امسال این است که مصادف با صدمین سال ولادت امام بزرگوار ماست. به همین مناسبت جا دارد که این سال را سال امام خمینی (رحمةاللَّه‌علیه) بدانیم و بنامیم. فقط هم نامیدن و عنوان، کافی نیست. باید ان‌شاءاللَّه همه سعی کنند شخصیت بزرگوار امام خمینی را با همان ابعاد عظیم، به درستی بشناسند و خصوصیات آن را ان‌شاءاللَّه در زندگی خود و زندگی ملت و عرض و طول معنوی کشور، اِعمال و پیاده کنند.

حلول سال جدید و عید نوروز را بار دیگر به همه ملت عزیز ایران، بخصوص به شما برادران و خواهرانی که در این بارگاه ملکوتی و نورانی اجتماع کرده‌اید، تبریک عرض میکنم؛ چه مردم خونگرم و صمیمی مشهد مقدّس و چه زوّاری که از شهرهای مختلف تشریف آورده‌اید و این صحن و صحنهای اطراف و فضاهای آستان قدس رضوی را از وجود صمیمی و گرم و مؤمن و جمعیت فشرده خودتان پوشانده‌اید.
...
عید نوروز از نظر اسلام، مورد توجّه خاصّی قرار گرفته است. اگر چه این عید و این روز از قبل از اسلام باقی مانده است؛ ولی برخورد اسلام با این روز، یک برخورد سازنده و حکمت‌آمیز است. بعضی از تبلیغاتچیهای معروف دنیا که با همه چیز ملت و کشور و جمهوری اسلامی ما دشمنی میکنند و تهمت میزنند، در این قضیه هم سعی میکنند برخورد غیرصادقانه‌ای با ملت ایران داشته باشند. آنها این‌طور وانمود میکنند که اسلام و انقلاب، با عید نوروز و سنّتهای ایرانی، مخالف است. این درست نیست.
 
من مایلم جوانان عزیز، بخصوص فرزانگان، به این مطلب، درست توجّه کنند که اسلام در برخورد با پدیده‌هایی که از کشورها و از ملتهای دیگر، یا از دوره‌های قبل به آن رسیده است، یک برخورد حکمت‌آمیز و همراه با دقّت و نگاهی همه‌جانبه دارد. هر چیزی که قابل این است تا محتوای صحیح پیدا کند، اسلام آن را میگیرد، به آن جهت و محتوای صحیح میدهد و در دسترس مردم میگذارد. مثلاً بعضی از همین مراسم حج، مثل طواف، سعی و قربانی کردن، از قبل از اسلام بود. اسلام، این مراسم را گرفت، محتوای شرکآلود، مادّی و غلط را از آن خارج کرد و محتوای توحیدی به آن داد؛ آن را درک کرد و به صورت یک درس، به مردم برگرداند. کار خیلی عجیب و مهمّی است. در باب عید نوروز و مراسم سنّتی قدیمی هم همین‌طور؛ اسلام، عید نوروز را گرفت، محتوای انسانی و اسلامی و معنوی به آن داد و به مردم برگرداند. اوّلِ سال تحویل، شما به دستور اسلام با خدا رابطه برقرار میکنید و میگویید: «یا مقلّب القلوب و الابصار. یا مدبر الّلیل والنهار. یا محوّل الحول و الاحوال»؛ ای کسی که گردش زمین و آسمان، گردش دلها و چشمها و گردش روزگاران به دست توست، این گردش قراردادی سال را هم برای ما با برکت و مبارک قرار بده؛ «حوّل حالنا الی احسن الحال».
 
ببینید، نوروز و تحویل سال - رفتن از یک سال به سال دیگر - یک محتوای معنوی پیدا کرد. مردم را توصیه میکند: «اغتسل و البس و انظف ثیابک» (۲)؛ غسل کنید، خود را شستشو دهید و تمیزترین لباسها را - البته صحبتی از لباس نو نیست؛ صحبت از لباس تمیز است - بپوشید، به دیدن یکدیگر بروید؛ صله رحم کنید، دلهایتان را شاد کنید، به خودتان امید بدهید و با رویش طبیعت، یک رویش معنوی در دل خودتان به وجود آورید. برخورد با عید نوروز این است؛ لذا ما ایرانیها عید نوروز را دوست میداریم و آن را جشن میگیریم. اما جشن ما یک جشن سالم است. اسلام با هر کدام از مراسم قدیمی که برخورد میکند، این‌طور برخورد میکند. البته بعضی از مراسم هست که قابل اصلاح نیست. مثلاً اسلام درباره مراسم خرافىِ از روی آتش پریدن، حرفی ندارد و تأیید نمیکند؛ اما هیچ اشکالی نمیبیند که مردم - فرض بفرمایید - در مناسبتی از مناسبتهای عید، به فضای باز بروند، با سبزه و طبیعت و صحرا، دیداری تازه کنند، خود و طبیعت را با یکدیگر نزدیک کنند و لذّتِ صحیح و سالم ببرند. مانعی ندارد.
 
درست عکسِ روش جاهلی. در روشهای جاهلی، اگر عمل خوبی هم در دست مردم باشد، آن را بیمحتوا میکنند! لذا شما میبینید که راجع به تحویل سال در تبلیغات رادیوهای بیگانه، صحبت زیادی نیست؛ اما راجع به چهارشنبه‌سوری در این چند روز قبل از سال، تقریباً تمام رادیوهای بیگانه صحبت کردند! درست نقطه مقابلِ آن نظر اسلامی! البته بعضی از عوامل خودِ ما هم در وزارت کشور، اشتباهی کردند که در واقع همان کار رادیوهای بیگانه را تأیید کرد! منتها دلسوزانِ وزارت کشور و وزیر محترم - که بحمداللَّه خود روحانی و از سادات محترم است - فوراً جلوِ آن را گرفت. شما ببینید در ایّام تحویل، مردم چه مکانهایی اجتماع میکنند! دیشب در اطراف آستان قدس رضوی، با این‌که نیمه شب بود، جای سوزن انداختن نبود! تا بستِ شیخ بهایی و تمام این اطراف، مردم برای توجّه، روی زمین نشسته بودند! یعنی عید نوروز، همراه با معنویت. یا دیشب - نیمه شب - هزاران انسان علاقه‌مند، از خواب و خانه و زندگی و محیط خانواده بیرون آمدند و به مرقد امام بزرگوار رفتند. یعنی جنبه معنوی. خوب؛ حالا یک نفر هم پیدا میشود که از سرِ اشتباه و ندانمکاری، به جای مرقد امام رضا و مرقد امام بزرگوار و مرقد حضرت معصومه و مراسم معنوی، تخت جمشید را زنده میکند! البته تخت جمشید، یک اثر معماری است؛ انسان، اثر معماری را تحسین میکند و چون متعلّق به ما و مال ایرانیهاست، به آن افتخار هم میکند؛ اما این غیر از آن است که ما دلها و ذهنها و جانهای مردم را متوجّه به نقطه‌ای کنیم که در آن خبری از معنویت نیست، بلکه نشانه طاغوتیگری است! در همان ساختمانها که امروز بعد از گذشت یکی دو هزار سال، ویران است، زمانی به مناسبت همین روز نوروز، خدا میداند که چقدر بیگناه، در مقابل تخت طاغوتهای زمان به قتل میرسیدند و چقدر دلها ناکام میشدند! این افتخاری ندارد.
 
عید نوروز خوب است، مراسم جشن و سرور و شاد بودنِ دلها خوب و مطلوب است؛ اما در جهت درست. این کاری است که اسلام کرده است؛ ما هم به فضل الهی به تبعیّتِ اسلام، همین سیاستها را دنبال میکنیم. مردم هم همین را میخواهند و دلهای مردم هم دنبال همین چیزهاست. مردم به آن چیزهایی که جنبه مادّی دارد، مستقلاًّ توجّهی ندارند و اگر آن جنبه مادّی، با یک جنبه انحرافی همراه شد، مردم از آن رویگردانی هم دارند.

ما سال دیگری را در پیش داریم؛ سالی نو و روزی نو که نوروز نشانه شروع این سال است.
...
من بار دیگر برای همه شما دعا می‌‌‌کنم. امیدوارم روز و نوروز خوش و بهاران باصفا، با برکت و زیبایی در انتظار همه ملت ایران باشد، و سالی پُربرکت و سرشار از عزّت و عظمت را در پیش داشته باشید.

فرا رسیدن عید سعید نوروز را که سرآغاز بهار طبیعت و بهار جسم و جان انسان است، به همه هم‌‌‌میهنان عزیز و به همه ایرانیان در هر جای عالم که هستند، صمیمانه تبریک عرض می‌‌‌کنم؛ مخصوصاً به خانواده‌‌‌های عزیز ایثارگر، خانواده‌‌‌های عزیز شهدای گرانقدرمان، اسرا و جانبازان و آزادگان و خانواده‌‌‌هایشان و همه کسانی که در راه اعتلای نظام مقدّس جمهوری اسلامی و ایران عزیز، تلاش و مجاهدت می‌‌‌کنند.
همچنین به ملتهایی که نوروز را گرامی می‌‌‌دارند، بخصوص به ملتهای آسیای میانه و افغانستان و بالاخص به مردم تاجیکستان و جمهوری آذربایجان، تبریک عرض می‌‌‌کنم.
امیدوارم سرآغاز سال جدید، سرآغاز روزهای نو، زیبا و بانشاط و سرشار از سعادت و خوشبختی برای مردم عزیزمان در چهارگوشه کشور و در همه جای میهن بزرگ و پهناورمان باشد.
در این دعای پُرمغزی که در آغاز سخن، تلاوت شد و بر زبان همه جاری است، از خدای متعال درخواست می‌‌‌کنیم که حال ما را به بهترین حالات برگرداند. هرجا که باشیم و هرچه نیکویی در حال ما باشد، نیکوتر از آن هم هست. ما از خداوند متعال در این دعا، درخواست می‌‌‌کنیم که حال ما را به بهترین حالات برساند. این درخواست، مخصوص حال شخصی نیست؛ بلکه درباره کسان خود، ملت خود و در یک دایره وسیعتر، درباره بشر و انسانیت است.
البته باید توجه داشته باشیم که دگرگونی هر پدیده‌‌‌ای در عالم، به دست انسان است و همه تحوّلها با اراده انسان، انجام می‌‌‌گیرد. انسان اگر بخواهد در وضعیت جامعه خود، کشور خود و زندگی خود، تحوّل ایجاد کند، باید این تحوّل را در خود آغاز کند - تحوّل اخلاقی، تحوّل درونی، رفتن به سوی صفا و انسانیت، عبودیّت پروردگار و تسلیم در مقابل اراده خداوند عالم و آفریننده هستی - که این تحوّل، سعادت انسانها را متضمّن است.

خداوند متعال را سپاسگزارم که توفیق عنایت فرمود امسال در زیر انوار مرقد مطهّر حضرت ثامن الحُجج علیه آلاف التّحیة والثناء، آغاز سال شمسی هجری را در خدمت شما برادران و خواهران مشهدی و نیز زائران محترم این آستان مبارک باشم. عید سعید نوروز را به همه شما تبریک عرض میکنم و امیدوارم ان‌‌‌شاءاللَّه با استضائه از این انوار مقدّسه و مانند اوّلین روز سال که بحمداللَّه با یاد خدا و اولیای خدا گذشت، همه سالتان به انوار توحید و ولایت و انوار معنوی دین مطهّر و مقدّس اسلام و تعالیم ائمّه علیهم السّلام منوّر باشد.
 
در ابتدا مطلبی درباره عید نوروز عرض کنم. به نظر من آنچه که ملت ایران در باب عید نوروز انجام داده است، یکی از زیباترین و شایسته‌‌‌ترین کارهایی است که میشود با یک مراسم تاریخی و سنّتی انجام داد. اوّلِ سال شمسی ما ایرانیها، یعنی اوّل بهار - عید نوروز است. اوّلاً ملت ایران افتخار دارد که سال شمسی او هم سال هجری است؛ یعنی همچنان که سال قمری ما - که سال ۱۴۱۸ است - از مبدأ هجرت خاتم الانبیاء علیه و علی آله الصّلاة والسّلام است، سال شمسی ما هم از مبدأ هجرت است. بقیه ملتهای مسلمان برای سال شمسی خود، از سال میلادی استفاده میکنند؛ ولی ما ایرانیها، هجرت نبىّ اکرم را، هم مبدأ سال قمری قرار دادیم، هم مبدأ سال شمسی.
 
این، مطلبِ اوّل که به نظر من نشانگر هنر و عشق و علاقه ایرانی به تعالیم مقدّس اسلام و به آثار مطهّر و مقدّس نبوی است. در ضمن، اوّلِ سال را اوّلِ فصل بهار انتخاب کرده‌‌‌ایم، در حالی که مسیحیان، اوّلِ زمستان را اوّلِ سال قرار میدهند! البته فرق آنها با ما این است که ولادت حضرت مسیح، تاریخ مشخّصی ندارد و یک مطلب حدسی است؛ در حالی که هجرت نبىّ مکرّم اسلام، از نظر تاریخی کاملاً دقیق و مشخّص است. به هر حال ما اوّلِ بهار را اوّلِ سال خودمان قرار داده‌‌‌ایم که این هم یک ذوق و سلیقه ایرانی است. اوّلِ بهار، اوّلِ رویش طبیعت، اوّلِ بیداری باغ و راغ و بوستان و اوّلِ بالندگی همه موجودات زنده است. این بهتر از زمستان است که وقت مردن و انجماد طبیعت و گیاه و نباتات است.
 
در تعالیم اسلام نکته‌‌‌ای وجود دارد که خوب است برادران و خواهران به آن توجّه کنند. اسلام با سنّتهایی که از قبل از اسلام باقی مانده است، دو نوع رفتار میکند. اوّلاً بعضی سنّتهای غلط را به‌‌‌کلّی از بین می‌برد و نابود میکند؛ چون سنّتهای درستی نیست. مثل این که عربها قبل از اسلام، دختران خودشان را نگه نمیداشتند، یا بیشترِ ملتهای غیرمسلمان، جنس زن را تحقیر و اهانت میکردند! اسلام این سنّت را به‌‌‌کلّی از بین برد؛ چون به‌‌‌کلّی غلط بود.
 
ثانیاً اسلام بعضی از سنّتها را از بین نبرده است. کالبد سنّت را نگه داشته و محتوا و روح آن را عوض کرده است؛ مثل بسیاری از اعمال و مراسم حج. این طوافی را که ملاحظه میکنید، قبل از اسلام هم بود؛ منتها محتوای طواف، محتوای شرک بود! اسلام آمد و این عمل را از محتوای شرک آلود، خالی و از محتوای توحید پُر کرد. طواف در آن زمان، مظهر گرایش انسان به آلهه و اربابِ ادّعایی و پنداری بود؛ آن را تغییر داد و مظهر ارادت انسان به مرکز عالم وجود - یعنی حضرت حق متعال و وجود مقدّس پروردگار - قرار داد. ظاهر را نگه داشت و باطن را عوض کرد.
 
اسلام در بسیاری از مواقع، با سنّتها این کار را میکند. مردم ما عینِ همین کار را با نوروز کردند؛ نوروز را نگه داشتند و محتوای آن را عوض کردند. نوروز در ایران، جشنی در خدمت حکومتهای استبدادىِ قبل از اسلام بود! به همین خاطر است که «نوروزباستانی»، «نوروز باستانی» میگویند! «نوروز» اش خوب است، ولی «باستانی» اش بد است! «باستانی» یعنی این که همه این جشنهای دوره سال - مثل جشن «نوروز»، یا جشن «مهرگان»، یا جشنهای دیگری نظیر «خردادگان»، «مردادگان» و جشنهای گوناگونی که قبل از اسلام بوده است - در خدمت حکومتهای استبدادی و سلطنتهای پوسیده دوران جاهلیت ایران بود! محتوای نوروز، محتوای مردمی و خدایی نبود؛ توجّه و ارادت به حضرت حق در آن نبود؛ جهات عاطفی و انسانی و مردمی در نوروز نبود! ملت ایران نوروز را نگه داشتند؛ اما محتوای آن را عوض کردند. این محتوای امروز نوروز ایرانی، غیر از محتوای باستانی است.
 
نوروز برای ملت ما، امروز عبارت است از اوّلاً : توجّه مردم به خدا. اوّلِ تحویلِ سال که میشود، مردم دعا میخوانند، «یا محوّل الحول والاحوال» میگویند، آغاز سال را با یاد خدا شروع میکنند، توجّه خود را به خدا زیاد میکنند. این، ارزش است. ثانیاً نوروز را بهانه‌‌‌ای برای دید و بازدید و رفع کدورتها و کینه‌‌‌ها و محبّت به یکدیگر قرار میدهند. این همان برادری و عطوفت اسلامی و همان صله رحم اسلام است؛ بسیار خوب است. ضمناً نوروز را بهانه‌‌‌ای برای زیارت اعتاب مقدّسه قرار میدهند؛ به مشهد مسافرت میکنند - که همیشه یکی از پرجمعیت‌‌‌ترین اوقات سال در مشهد مقدّس، اوقات عید نوروز بوده است - این بسیار خوب است.
 
پس میبینید که نوروز را نگه داشتند، محتوای آن را که غلط بود، به محتوای صحیح و درست تبدیل کردند. این هنر ملت ایران و ذوق و سلیقه ایرانی مسلمان است. ما عید نوروز را از دیدگاه کسانی که با اسلام سر و کار دارند، تأیید میکنیم. عید نوروز، چیز خوبی است. وسیله‌‌‌ای است که با آن دلها شاد میشود، انسانها با یکدیگر ارتباط برقرار میکنند، صله رحم و صله احباب میکنند؛ چون دوستان و رفقا هم مثل ارحام، احتیاج به صله دارند. انسان باید با ارحام صله کند، باید با دوستان و رفقا هم صله کند؛ یعنی ارتباط برقرار کند. این، ارتباط عید نوروز است که بسیار خوب است.
 
یک نکته اساسی در نوروز هست که در روایات ما به آن توجّه شده است. من مایلم شما عزیزانی که امروز در این صحن و در صحنهای دیگر و مراکز آستان قدس رضوی هستید - اجتماع عظیم مردم - و این سخن را میشنوید، به آن توجّه کنید. هر یک از آحاد ملت ایران هم که میشنود، به آن توجّه کند.
 
نوروز، یعنی روز نو. در روایات ما - بخصوص همان روایت معروفِ «معلّیبن‌‌‌خنیس» - به این نکته توجّه شده است. معلّیبن‌‌‌خنیس که یکی از رُوات برجسته اصحاب است و به نظر ما «ثقه» است، جزو شخصیتهای برجسته و صاحب راز خاندان پیغمبر محسوب میشود. او در کنار امام صادق علیه الصّلاة والسّلام زندگی خود را گذرانده و بعد هم به شهادت رسیده است. معلّیبن‌‌‌خنیس - با این خصوصیات - خدمت حضرت میرود؛ اتفاقاً روز «نوروز» بوده است - در تعبیرات عربی، «نوروز» را تعریب میکنند و «نیروز» میگویند حضرت به او میفرمایند : «أتدری ماالنیروز؟» آیا میدانی نوروز چیست؟
 
بعضی خیال میکنند که حضرت در این روایت، تاریخ بیان کرده است! که در این روز، هبوط آدم اتّفاق افتاد، قضیه نوح اتّفاق افتاد، ولایت امیرالمؤمنین علیه السّلام اتّفاق افتاد و چه و چه. برداشت من از این روایت، این نیست. من این طور میفهمم که حضرت، «روز نو» را معنا میکنند. منظور این است: امروز را که مردم، «نوروز» گذاشته‌‌‌اند، یعنی روزِ نو! روزِ نو یعنی چه؟ همه روزهای خدا مثل هم است؛ کدام روز میتواند «نو» باشد؟
 
شرط دارد. روزی که در آن اتّفاق بزرگی افتاده باشد، نوروز است. روزی که شما در آن بتوانید اتّفاق بزرگی را محقَّق کنید، نوروزاست. بعد، خود حضرت مثال میزنند و میفرمایند: آن روزی که جناب آدم و حوّا، پا بر روی زمین گذاشتند، نوروز بود؛ برای بنی آدم و نوع بشر، روز نویی بود. روزی که حضرت نوح - بعد از توفان عالمگیر - کشتی خود را به ساحل نجات رساند، «نوروز» است؛ روز نویی است و داستان تازه‌‌‌ای در زندگی بشر آغاز شده است. روزی که قرآن بر پیغمبر نازل شد، روز نویی برای بشریت است - حقیقت قضیه همین است؛ روزی که قرآن برای بشر نازل میشود، مقطعی در تاریخ است که برای انسانها روز نو است - روزی هم که امیرالمؤمنین علیه‌‌‌السّلام به ولایت انتخاب شد، روز نو است.
 
اینها همه، «نوروز» است؛ چه از لحاظ تاریخ شمسی، با اوّلِ ماه «حَمَل» مطابق باشد یا نباشد. این نیست که حضرت بخواهند بفرمایند که این قضایا، روز اوّلِ «حَمَل» - روز اوّلِ فروردین - اتّفاق افتاده است؛ نخیر. بحث این است که هر روزی که این طور خصوصیاتی در آن اتّفاق بیفتد، روز نو و «نوروز» است؛ چه اوّل فروردین، چه هر روز دیگری از اوقات سال باشد.
 
خوب؛ من حالا به شما عرض میکنم. روزی که انقلاب پیروز شد «نوروز» است، روز نویی بود. روزی که امام وارد این کشور شد، برای ما نوروز بود. روز فتوحات عظیم این جوانان مؤمن و این ایثارگران ما در جبهه نبرد - علیه نظامیانی که از «ناتو» و «ورشو» و امریکا و شوروی و خیلی از مراکز دیگرِ قدرت تغذیه میشدند - روز پیروزی جوانان ما - با ایمانشان - بر آنها «نوروز» است؛ روز نو است.
 
حال اگر شما میخواهید روز اوّلِ فروردین را هم برای خودتان روز «نو» و نوروز قرار دهید، شرط دارد. شرطش این است که کاری کنید و حرکتی انجام دهید؛ حادثه‌‌‌ای بیافرینید. آن حادثه در کجاست؟ در درون خود شما! «یا مقلّب القلوب والابصار. یا مدبّراللیل والنّهار. یا محوّل الحول والاحوال. حوّل حالنا الی احسن الحال». اگر حال خود را عوض کردید، اگر توانستید گوهر انسانی خود را درخشانتر کنید، حقیقتاً برای شما «نوروز» است! اگر توانستید پیام انقلاب، پیام پیامبران، پیام امام بزرگوار و پیام خونهای مطهّرِ بهترین جوانان این ملت را - که در این راه ریخته شده است - به دل خودتان منتقل کنید، برای شما «نوروز» است.
 
عزیزان من! سعی کنید روز اوّل فروردین را برای خودتان «نوروز» کنید. بعضی کسان روز اوّلِ فروردینشان «نوروز» نیست. ممکن است اوّل فروردین برای آنها از هر روز نحسی هم نحستر باشد! اوّل فروردین - «نوروز» - برای آنهایی که در درون خود، به فساد و انحطاط گرایش پیدا میکنند، آنهایی که خود را از خدا دور میکنند، آنهایی که خود را از هدفهای بلند این ملت و این انقلاب جدا میکنند، نوروز نیست، روز عید نیست، روز جشن و روز شادی نیست؛ شوم است! این، آن حقیقت مسأله در باب نوروز است.
 
پس «نوروز» به طور خلاصه خوب است. اوّلِ سال هجری شمسی است، روز نو، اوّلِ بهار، اوّلِ رویش و جوشش طبیعت و اوّلِ شروع زیباییها در عالم طبیعت است. این را برای خودتان هم اوّلِ بالندگی و جوشش و اوّلِ بروز زیباییها قرار دهید و برای خودتان «روز نو» کنید.

عید نوروز امسال، با یک عید بزرگ و گرامی دیگر مصادف است که عبارت از ولادت با سعادت حضرت ثامن‌الائمّه علیه الصلّاة والسّلام است. مردم شریف ایران به خاطر قرب جوار، نسبت به این بزرگوار تعلّق خاطر مخصوصی دارند و شیعیان همه عالم، بلکه همه مسلمین عالم، از این جهت بر مردم ایران غبطه می‌برند و ایران - بخصوص مشهد مقدّس - را قبله آمال خود قرار می‌دهند.
هر دو عید بزرگ را - هم عید نوروز که عید تازگی و طراوت و شادی زمین و زمان است وهم این ولادت بزرگ که عید مذهبی و دینی و اخلاقی و معنوی و عید تاریخی است - به همه ملت شریف و عزیزمان و به ایرانیانی که در خارج از کشور زندگی می‌کنند؛ مخصوصاً به خانواده‌های معظّم شهیدان عالیقدر و به جانبازان عزیز و آزادگان و مفقودان و خانواده‌های آنها - که امیدواریم ان‌شاءاللَّه. از مفقودان عزیز ما هم هر چه زودتر خبری به خانواده‌های آنها برسد تبریک عرض می‌کنم. همچنین عید نوروز را به ملتهای دیگری که برای این عید و آغاز بهار، اهمیتی قائل هستند و آن را عید می‌شمارند - مثل کشورهای آسیای میانه و بعضی کشورهای دیگر - تبریک عرض می‌کنم.
امیدوارم این سال جدید که با چنین روزی آغاز می‌شود، برای ملت ما سال مبارک و به معنای حقیقی کلمه سال نیکی باشد. البته مبارکی یک سال برای یک ملت، فقط به جنبه‌های مادّی آن سال نیست؛ گاهی جنبه‌های معنوی اهمیت بیشتری دارند. اگر ملتی بتواند یک تحوّل اخلاقی در خود به وجود آورد؛ اگر بتواند رذایل اخلاقی را از درون خود پاکسازی کند و خود را به فضایل اخلاقی آراسته سازد، حقیقتاً برای آن ملت عید است. شاید اساساً قرار دادن اعیاد - چه اعیاد ملی و چه اعیاد دینی و مذهبی - برای ایجاد چنین تحوّلاتی در درون انسانهاست.

اوّلاً ولادت با سعادت امام همام، حضرت علی‌بن‌موسیالرّضا علیه‌الصّلاةوالسّلام را که امسال با عید نوروز مقارن و مصادف شده است، برای سال جدید و ملت عزیز و میهن عزیز و گرامیمان به فال نیک میگیریم. ثانیاً هم عید نوروز و هم این ولادت بزرگ را به همه شما عزیزانی که در این جا این اجتماع متراکم و با شکوه را تشکیل داده‌اید و همچنین به همه ملت بزرگ ایران و به همه مسلمانان و معتقدان به اهل بیت نبوّت و رسالت و نیز به همه ایرانیانی که در سراسر جهان هستند، تبریک عرض میکنم.

تیمسار سرلشکر شهبازی
متقابلاً عید نوروز و آغاز سال نو را که امسال مقارن با میلاد حضرت ابی‌الحسن علی‌بن‌موسی‌الرضا (علیه‌الصّلاةوالسّلام) تبرک و شادی و شیرینی مضاعف یافته است، به شما و همه‌ی فرماندهان و مسؤولان رده‌های گوناگون و یکایک آحاد عضو ارتش جمهوری اسلامی ایران و همه‌ی اعضای خانواده‌های آنان صمیمانه تبریک می‌گویم و خوشبختی و شادکامی و توفیق همگی شماها را از خداوند متعال مسألت می‌کنم. امیدوارم در سال جدید نیز مانند همه‌ی سالهای قبل، ارتش شاهد موفقیت و پیشرفتهایی در انجام مأموریت خود که در دوران سازندگی از اهمیت و ظرافت ویژه‌یی برخوردار است، باشد.

توصیه این است که جوانها ورزش کنند. من هر وقت چشمم به ارتفاعات شمال تهران میافتد و میبینم که در این منطقه‌ی ضلع شمالی تهران - یعنی از منتهای شرق تا منتهای غرب - شاید حدود ده معبر وجود دارد که مردم را به این سلسله کوههای با عظمت و بسیار مصفّا متّصل میکند؛ اما مردم استفاده نمیکنند، تأسّف میخورم. هر وقت به کوه میآیم، وقتی میبینم خلوت است، تأسّف میخورم که چرا جوانها و حتّی غیر جوانها از این نعمت الهی و این فرصت کمیاب استفاده نمیکنند. خود من از حدود عید نوروز، کوه‌پیمایی را شروع میکنم تا اواسط پاییز؛ یعنی وقتی که یخ میبندد و در کوهستان خطر لغزیدن هست. بعد از آن دیگر به کوه نمیآیم. در واقع در هر سال، چهار پنج ماه این کار را تعطیل میکنم. اما در آن هفت، هشت ماه دیگر، تا اواسط پاییز، بنایم بر این است که هفته‌ای سه مرتبه بیایم.

چرا انسان این قدر از میهن خودش و از کسانی که برای این میهن دلسوزانه زحمت میکشند، بیزاری بجوید و ناجوانمردانه اعراض کند؟! واقعاً چرا؟! اینها چه مرضی دارند؟! من که تعجّب میکنم!
اینها حتّی ارزشهای ایرانىِ محض را هم زیر پا میگذارند. مثلاً کریسمس را بر عید نوروز ترجیح میدهند! میپرسیم شما مگر ایرانی نیستید؟ میگویند بچه‌های ما از کریسمس بیشتر از عید نوروز خوششان می‌آید! خوب؛ بچه‌های شما غلط میکنند! وقتی در آن خانه و خانواده زندگی کنند، معلوم است که این طور میشوند! عید نوروز مگر مناسبت بدی است؟! کریسمس اوّل زمستان است؛ در یخ و برف و سرما. آیا بهتر از اوّل بهار و اوّل فروردین است؟! آخر این چه سلیقه‌ای است؟! چرا انسان این قدر دچار کوری چشم و عناد حتّی نسبت به اوّلیات شود؟! برای من عجیب است وقتی چنین مسائلی را میبینم یا میشنوم!
یادم آمد از «سید علی خان مدنی(1)». مناسب است که راجع به عید نوروز، ماجرای او گفته شود. چون عید نوروز از آن عیدهایی است که ما، به خلاف بعضی کسان، به آن خیلی ارادت داریم. باری؛ سید علی خان مدنی از علمای شیرازی تبارِ اهل و ساکن مدینه است. یعنی پدرانش، چند نسل در مدینه زندگی کرده‌اند. سیدعلی خان، مردی بزرگ، ادیبی طراز اوّل، شاعری توانا و عالمی فحل است. در بین کسانی که خارج از میهن زندگی کرده‌اند تقریباً شیخ بهایی دوم یا شیخ بهایی درجه دو است. البته او در آخر عمرِ خود به شیراز رفت، در آن‌جا زندگی کرد و به گمانم در شیراز هم از دنیا رفته است. نمیدانم قبرش کجاست. وی کتابهای بسیار خوب و وزینی دارد و ادبای معروف، دائماً به کلام نثر و نظم او استناد میکنند. پدر سیدعلی خان هم از علمای مدینه بود که یک روز به دعوت یکی از سلاطین محلّی هند، که مذهب تشیع هم داشته و ظاهراً در دکن حکومت میکرده است، از مدینه به هند میرود و سالها در آن‌جا میماند.
سید علی خان به مرحله نوجوانی که میرسد، همراه با مادرش از مدینه عازم هند میشوند و با زحمت و مشقّت زیاد، به پدر خانواده میپیوندند. پدر، وقتی نوجوان خود را میبیند، او را برای فراگیری علوم متداوّل زمان، نزد اساتید مبرّز میفرستد و به تربیتش میکوشد. پدر، چندین سال است در هند زندگی میکند (درست توجّه کنید!) محیط، هند است و در هندِ آن زمان هم زبان فارسی، زبان رایج بوده است. دوره، دوره تیموریهاست و گاهِ اوجِ زبانِ فارسی در هند. اما اینها عربند، و به زبان عربی تکلّم میکنند. سید علی خان که شاعر است، قصاید غرّایی به زبان عربی میسراید. عید نوروز که از راه میرسد، سید علی خان برای تهنیت عید به پدرش، قصیده‌ای به زبان عربی میگوید و به او تقدیم میکند. عناصر قصّه را جمع کنید! شاعر، عرب. ممدوح، عرب. مکان، هندوستان. زبانِ رایج، فارسی. قصیده درباره عید نوروز، به عربی! آیا قصیده عربی سید علی خان مدنی در خصوص عید نوروز، مایه افتخار به یک سنّت تاریخی نیست؟
به راستی چرا انسان باید این ارزشها را فراموش کند؟! آقا به نام ایرانی خواهی، نفس میکشد و زندگی میکند؛ اما عید نوروز را به راحتی با کریسمس عوض میکند! بیذوقی و بیسلیقگی تا این حد؟!

ما مردم ایران، تنها ملتی هستیم که هم مبدأ تاریخ قمری و هم مبدأ تاریخ شمسی را براساس هجرت نبىّ مکرّم اسلام قرار داده و محاسبه میکنیم. آغاز سال قمری، اوّل ماه محرم است که بقیه ملتهای مسلمان هم در محاسبه ماههای قمری، با ما شریکند؛ ولی برای حسابهایی که لازم است سر راست و مضبوط باشد، بقیه ملتهای مسلمان، از سال میلادی مسیحی استفاده میکنند و تنها ملت ماست که از سال شمسی استفاده میکند که آغاز آن نیز هجرت پیغمبر است. یعنی در واقع عید نوروز که اوّل سال شمسی است، یک سال دیگر بر هجرت پیغمبر و هجرت بزرگ اسلامی و پیدایش حکومت اسلامی اضافه میشود. سال شمسی ما هم هجری شمسی است و این افتخار ملت ایران است. البته این مسأله از سابق هم بوده است و مربوط به سالهای اخیر نیست؛ که این خود علاقه‌مندی این ملت بزرگ را به مسائل اسلامی، حتّی در امر تاریخ نشان میدهد. یکی از وظایف اوّل سال این است که هر کسی به حالات و حساب خود - هم حساب شخصی، هم حساب عمومی، هم شخص، هم جماعت مثل یک ملت - رسیدگی کند. این بهانه خوبی است که انسان به پشت سر خود برگردد و غفلتهایی را که انجام داده است، کوتاهیها و کارهای ناشایستی که از او سر زده است و همچنین کارهای خوب خود را یک بار دیگر مشاهده کند. یعنی، برادران و خواهران عزیز من! همه ما باید عادت کنیم که هر سالی که نو میشود، به مناسب اوّل سال، به گذشته یک ساله خود یک نگاهی بکنیم. هر یک از نقاط مثبت و منفی، به ما پیامی میدهند.

عید سعید نوروز را به همه ملت عزیز ایران و ایرانیانی که در سراسر جهان زندگی می‌کنند و به ملتهای فارسی زبان مانند - ملت افغانستان و تاجیکستان - و همچنین به ملتهایی که عید نوروز را بزرگ می‌شمارند و گرامی می‌دارند، تبریک عرض می‌کنم. بدین ترتیب، عید نوروز وسیله‌ای برای احساس همبستگی ملتهای متعدّدی است که امیدواریم این همبستگی، روز به روز میان ملتهای برادر و همسایه و مؤمن بیشتر شود.
همچنین این عید سعید را به ایثارگران ملتمان، خانواده‌های عزیز شهیدان و نیز به جانبازان عزیز و آزادگان سرافراز و اسرا و مفقودان مظلوم ما که در دست بیگانگان و دشمنانند و به خانواده‌های آنها و همچنین به همه کسانی که در راه این کشور و انقلاب، به تلاشی بزرگ و دشوار سرگرمند، تبریک عرض می‌کنم. امیدوارم خدای متعال حلول این سال جدید را برای ملت ما حلول برکت و خیر قرار دهد و برای آنها - به معنای حقیقی کلمه - این روز را روز نو و این سال را سال مبارکی گرداند.

به همه برادران و خواهران عزیز و مردم مؤمن، وفادار و بااخلاص شهر مقدّس مشهد و همچنین زوّار و مسافرانی که در این روزها این‌جا تشریف دارید، این عید را تبریک عرض میکنم. این، فرصت خوبی است که در زیر سایه مرقد مطّهر علی‌بن‌موسیالرّضا، علیه‌الصّلاةوالسّلام سال جدید را شروع کنیم.

عید نوروز و حلول سال جدید را به همه هم‌میهنان عزیز و ملت عظیم‌الشّأن و بزرگوارمان، بخصوص به مردان و زنان مؤمن و فداکاری که در راه سربلندی این کشور و این ملت و پیروزی این انقلاب تلاش ویژه‌ای را انجام داده‌اند و رنج ویژه‌ای را متحمّل شده‌اند و خانواده‌های معظم شهیدان، جانبازان و آزادگان و خانواده‌های آنها و خانواده‌های مفقودان و اسرای مظلوم و عزیزمان تبریک عرض می‌کنم.
همچنین این عید را به ملتهای دیگری که برای عید نوروز احترامی قائل هستند و ارزش می‌گذارند - مثل ملت جمهوری آذربایجان، ملت افغانستان و ملتهای جمهوریهای آسیای میانه و دیگران - و نیز ایرانیانی که در سراسر دنیا هستند، تبریک عرض می‌کنم.
امسال عید ما با غم بزرگی آمیخته شد و سایه غم فقدان فرزند عزیز امام راحل رضوان‌اللَّه تعالی علیهما در چهره عید و چهره بهار و سال جدید سنگینی می‌کند و مشاهده می‌شود. امیدواریم که خداوند این ملت رابه خاطر این رنجها و بخصوص آن خانواده بزرگوار و بخصوص مادر رنج کشیده و همسر محترم و فرزندان عزیز ایشان و بقیّه خانواده ایشان - خواهران و دیگران - و خانواده‌های وابسته به بیت محترم امام بزرگوار را در این رنج بزرگ مشمول رحمت و فضل و صبر و کمک خود قرار دهد.

در پایان این صحبتِ آغاز سال نو، مایلم به بعضی از ملتهای همسایه‌مان هم که نسبت به عید نوروز اهمیت قائلند توصیه کنم از فجایع بزرگی که در بعضی از ملتها رخ می‌دهد بکاهند و جلوِ خونریزیها را بگیرند. در این سال جدید متأسفانه مشاهده می‌شود که در بعضی از کشورهای همسایه ما از جمله در افغانستان - که حوادث این کشور برای ما حوادث به شدّت دردآور و ناراحت کننده‌ای است - خونریزیها و برادرکشیهایی می‌شود که هیچ شعار صحیح و هدف درست و روشنی با آن نیست و بیشتر جنبه قدرت‌طلبی دارد. ملت افغانستان، مسؤولین آن کشور و سردمداران گروهها و احزاب بایستی حتماً به این نکته توّجه کنند. ملتها این رخدادهای خونین را ممکن است در کوتاه‌مدّت به روی خود نیاورند و یا مجال اعتراض پیدا نکنند؛ اما در بلندمدّت و بخصوص در تاریخ، این گونه روشهای نادرست به نامِ عاملانش ثبت خواهد شد و مایه روسیاهی آنها خواهد گردید. از خدای متعال با تضرّع و ابتهال می‌خواهم که این سال را بر مردم مبارک کند. ان‌شاءاللَّه سال ۱۳۷۴ بر شما ملت ایران سال شاد و نیکویی باشد؛ سال خیر و برکت و سال پیشرفتهای گوناگون اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی باشد؛ سال پیروزیهای بزرگ سیاسی باشد؛ سال ناکامی دشمنانتان در برابر شما و سال نیکبختی بزرگ سیاسی باشد. امیدواریم که ان‌شاءاللَّه مشمول ادعیهُ زاکیّه حضرت بقیةاللَّه‌الاعظم حضرت ولیّ‌عصر ارواحنافداه باشید و خداوند فرج آن بزرگوار را نزدیک کند و ما را از یاران آن بزرگوار قرار دهد و روح امام راحل را از ما شاد کند و روح این عزیز تازه در گذشته ما را هم از این ملت و از عواطف این ملت پاداش نیکو عنایت فرماید.

من در نوروز سال ۷۳ دو توصیه به ملت و دولت کردم و به عنوان دو شعار، دو سر فصل را عنوان نمودم که یکی از آنها «وجدان کاری» و دیگری «انضباط اجتماعی» بود. برحسب جمعبندی خود من، این دو سرفصل می‌توانست و می‌تواند حرکت ملت ایران به سمت پیروزی و سازندگی ایران اسلامیِ آباد و آزاد را تسریع و تسهیل کند.

از شما و پرسنل عزیز ارتش جمهوری اسلامی ایران متشکرم و متقابلاً به همه شما و خانواده‌هایتان صمیمانه تبریک می‌گویم. سالی گذشت با همه تجربه‌ها و تلخ و شیرینی‌هایش و اینک سالی دیگر برابر ماست. همه بکوشیم در این سال اثر تلخکامیها را با کارهای نیک و تلاشهای ثمربخش بزدائیم و میوه‌های شیرین تلاشهای گذشته را به کام هم‌میهنانمان و عزیزان این مرز و بوم شیرینتر کنیم. در همه حال به خدا توکل کنید و از او کمک بخواهید و مشعل امید را با اعتماد به خدا و وعده‌های الهی فروزانتر کنید.

عید سعید را به همه مردم عزیز مشهد و دیگر شهرهای خراسان و همچنین به میهمانان علی‌بن‌ موسیالرضا علیه‌السّلام و زوّار و واردین این شهر و به همه ملت ایران تبریک میگویم. امسال دو عید فطر و نوروز، تقریباً مقارن شده است. آغاز سال جدید هجری شمسی، فرصتی برای شروع یک زندگی و منش و اخلاق شخصی و اجتماعی جدید برای آحاد ملت ایران است. امیدوارم تحت توجّهات حضرت ثامن‌الحجج، علی‌بن‌ موسیالرضا علیه‌الصّلاة و السّلام، همه شما عزیزان مشمول افاضات الهی و توجّهات ویژه ولىّ عصر ارواحنا فداه، باشید.

عید سعید نوروز را به همه هم میهنان عزیز و ایرانیانی که در سراسر جهان زندگی می‌کنند، تبریک عرض می‌کنم. بخصوص به ایثارگران و خانواده‌های معظّمی که به نحوی از انحاء در حرکت عظیم ملت ایران، تلاش و کوششِ دشواری را متحمّل شده‌اند. مخصوصاً به خانواده‌های معظّم شهدا و جانبازان عزیز و خانواده‌هایشان. همچنین، به آزادگان عزیز و کسانی که هنوز در اسارتند و خانواده‌هایشان، تبریک عرض می‌کنم. دعا می‌کنیم که ان‌شاءاللَّه هر چه زودتر، مفقودالاثرهای ما و کسانی که هنوز در زندانهای اسارت گرفتارند، آزاد شوند و با بازگشت خودشان، دل ما را شاد کنند. همین طور، به ملتهایی که عید نوروز را عید می‌دانند - مردم عزیز «جمهوری آذربایجان»، و بعضِ جمهوریهای دیگری که اطراف ما هستند و عید نوروز را بزرگ می‌شمارند - تبریک عرض می‌کنم و از خدای متعال، برای همه در سال جدید هجری شمسی آرزوی توفیق دارم.
ما در دعای آغاز تحویل، از خدای متعال می‌خواهیم که حالمان را به بهترین حال برگرداند. در طول ماه مبارک رمضان هم، از خدای متعال خواستیم که «اللّهم غیّر سوء حالنا بحسن حالک.» بدیها و ناهنجاریهای حال ما، منش ما، زندگی ما و روح و جسم ما را به برکتِ خیر و رحمت محضی که در وجود توست، تبدیل کن. این تغییر و تحوّل، یکی از بزرگترین اسرار حرکت تکاملی انسان است که اسلام ما را به آن امر کرده و دستور داده است. مخصوص کسان خاصی هم نیست. مبادا کسی خیال کند که تغییر حال، از آنِ کسانی است که طبق معیارهای اسلامی، دچار بدحالی‌اند! حتّی کسانی که حال و اخلاق نیکی دارند، چون بهترین نیستند، از خدا می‌خواهند که به سمت بهترین حرکت کنند. ما، هر که هستیم، هر جا هستیم و در هر مرتبه‌ای از دانش، معرفت، کمال و اخلاق انسانی قرار داریم، باید از خدا بخواهیم که حالمان را نیکوتر کند و ما را به سمت کاملتر شدن پیش ببرد.
این‌جا سؤال پیش می‌آید که «نشانه و جهت این کامل شدن چیست و چگونه می‌شود که انسان حالش بهتر می‌گردد و به سمت کاملتر شدنْ پیش می‌رود؟» من، دو عنوان را به عنوان نشانه به شما عزیزان خودم که این صحبت را در آغاز سال می‌شنوید، عرض می‌کنم. این دو نشانه، عبارت است از سازش و آشتی با خدا و سازش و آشتی با مردم. ما، هر جا هستیم و هر کیفیّت حالی که داریم، باید به سمت اُنس و آشتی کردن با خدای متعال پیش برویم. یعنی گناهان را در رفتار خودمان جستجو کنیم و آنها را کنار بگذاریم. انسان، غالباً بدیهای کار خودش را نمی‌شناسد. به عبارت دیگر، حبّ نفسْ نمی‌گذارد که ما به نواقص و عیوب خودمان آشنا شویم. پس، باید اوّل این نواقص و عیوب را جستجو کنیم و بشناسیم و با برطرف کردن آنها، خودمان را به خدا نزدیک سازیم. به تعبیر من، «با خدا، آشتی کنیم.» سپس، آشتی با مردم، صفا با مردم، وفا با مردم، نیک‌رفتاری با مردم و نیکوکاری با مردم را - یعنی با همه قشرها؛ مخصوصاً با کسانی که ضعیفند؛ چه ضعیف از لحاظ جسمی، چه ضعیف از لحاظ مالی، چه ضعیف از لحاظ موقعیت اجتماعی و چه ضعیف از لحاظ ندانستن راه و چاه زندگی - سرلوحه رفتار خود قرار دهیم. در برابر هر کس که قرار می‌گیریم، مخصوصاً اگر ضعیف باشد، به تصحیح رفتارمان با او بپردازیم و سعی‌مان این باشد که با مردمِ خوب و بندگان خدا، حالت آشتی پیدا کنیم. اگر در این جهت پیش برویم و خودمان را لحظه به لحظه پیراسته‌تر کنیم، آن وقت، تحویل «حال» به «احسن حال» انجام گرفته است. نمی‌گویم که «بهترین» خواهیم شد. اما ان‌شاءاللَّه به سمت «بهترین» حرکت خواهیم کرد.

متقابلاً به شما و پرسنل عزیز ارتش جمهوری اسلامی ایران تبریک می‌گویم. از خداوند متعال مسألت می‌کنم که عید و سالنو برای همه‌ی شما شادکامی و نیکروزی به همراه داشته باشد و ارتش به هدفهای خود در خدمت به میهن عزیز و ملت بزرگ خود هرچه نزدیکتر شود.

سال جدید و آغاز بهار طبیعت را به شما تبریک مى‌گویم و امیدوارم این بهار، با بهار تحرّک و تلاش و جدّیت وکوشش به سمت هدفهاى انقلاب همراه باشد.

عید سعید نوروز و حلول سال جدید و همچنین عیدمبارک فطر رابه ملت ایران وهمه ملتهایی که برای این دو عید، احترام وارزش قائل هستند، تبریک وتهنیت عرض می‌کنم. مخصوصاً به آن کسانی که همه ملت ایران، موظّفند نسبت به آنها ادای احترام کنند و در حقیقت، همه مدیون آنهایند؛ یعنی خانواده‌های مکرّم شهدای عزیز؛ جانبازان عزیز و خانواده‌های آنان؛ آزادگان و بستگان آنان و مفقودین، یا اسرایی که هنوز در چنگال دشمنان اسیرند و خانواده‌های آنان؛ به همه، صمیمانه تبریک عرض می‌کنم و رحمت وبرکات الهی را برای روح مطهّر امام بزرگوارمان، مسألت و درخواست می‌کنم.
یک سال دیگراز عمر ما گذشت و ما، در آستانه سال دیگری از ایام عمرمان قرارگرفتیم. آنچه گذشت، امتحانی الهی بود؛ که اگر توانسته باشیم در ساعات و آنات و لحظات آن به وظایف خود عمل کنیم و عمل کرده باشیم، از آنچه که از دست رفته و گذشته است، دچار حسرت نخواهیم بود. امیدواریم که این‌طورباشد؛ و اگر خدای ناکرده، در آنچه گذشته است، قصور و تقصیر و غفلتی کرده و به وظایف خودمان اهمیّت نداده باشیم، و آنچه که ما را به کمال می‌رساند مورد غفلت قرار گرفته باشد، یا خدای نکرده به جهت و راهی حرکت کرده باشیم که برای بنی‌آدمْ مایه خسران و تأسف است، در این صورت، آنچه که از دست داده‌ایم، مایه حسرت مضاعفی است! عمری است که از دست رفته، و سرمایه‌ای است که نابود شده، و پرونده سیاهی است که - خدای ناکرده - ممکن است به وجود آمده باشد.
امیدواریم که سال آینده، سال عبودیّت، پرهیزگاری و حسن عمل ما، و سال قبول و توجّه الهی به ما و نزول برکات او بر ما باشد. در همین ایام کوتاهی که از ماه مبارک رمضان باقی مانده است، باید حداکثر استفاده را بکنیم و از لحظات این ماه مبارک، بهره‌برداری نماییم، و خودمان را در جهتی که مورد رضای خداست، قرار دهیم.

امیدوارم که با تفضّل الهی وبه برکات و توجّهات ولیّ عصر ارواحنافداه‌وعجل اللَّه‌تعالی‌فرجه الشریف، روزبه‌روز زندگی ملت ایران، روشنتر و شکوفاتر و با برکت و رحمت الهی آمیخته‌تر باشد و این عید، بر همه شما، بر همه خانواده‌ها و جوانان و آحاد ملت ما، مبارک باشد.

عید سعید نوروز را به هم‌میهنان عزیز، صمیمانه تبریک عرض می‌کنم؛ مخصوصاً به ایثارگرانی که میهن ما به آنها بسیار مدیون است و به خانواده‌های عزیز شهدا، جانبازان جنگ تحمیلی و خانواده‌های آنها، آزادگان و اسرا و مفقودین و خانواده‌های آنها و همچنین به همه رزمندگان و کسانی که آزمایش دشوارِ دوران جنگ را با همه وجودشان تحمّل کردند؛ چه ارتشیان، چه سپاهیان و چه آحاد عظیم میلیونی بسیج.
امسال خوشبختانه عید نوروز را می‌توانیم به بعضی ملتهای دیگر هم که به‌طور رسمی این عید را آزادانه جشن می‌گیرند، تبریک عرض کنیم. من به مردم جمهوری آذربایجان، مردم تاجیکستان، مردم ازبکستان، مردم ترکمنستان و همچنین بسیاری از مردم دیگر در کشورهای منطقه که عید نوروز را گرامی می‌دارند و آن را جشن می‌گیرند، تبریک عرض می‌کنم.
از این فرصت استفاده می‌کنم و به روح مطهّر امام بزرگوارمان که برانگیزاننده این شور و شوق عمومی و متّحد کننده جانها و دلها در همه جهان اسلام و در منطقه بود، درود می‌فرستم و برای روح آن بزرگوار طلب مغفرت می‌کنم.
عید امسال، با ماه مبارک رمضان، بخصوص ایام و لیالی مبارکه قدر و همچنین با میلاد باسعادت امام مجتبی،علیه‌الصّلاةوالسّلام، متقارن است. امیدواریم تحوّل طبیعت در بهار امسال، همراه و مقارن با تحوّل اخلاقی و روحی و اعتلای معنوی در همه ما باشد.
عید کامل برای یک ملت، هنگامی است که آحاد ملت بتوانند درون خودشان را با امید، ایمان، نشاط و وجدانِ کار و آگاهی و معرفت بسازند. همچنین بتوانند با استحکام بخشیدن به رابطه خود با خداوند متعال و تحکیم معنویّت در درون، به وسیله دعا و با استعانت از خدا، با توکّل، خضوع و عبادت، جان و دل خود را روشن کنند و به آن امید و اطمینان و آرامشی که برای سعادت انسان لازم است، برسند. در چنین وضعیتی است که یک ملت در مقابل حوادث زمانه، دیگر به هیچ‌وجه آسیب‌پذیر نخواهد بود. ان‌شاءاللَّه در این سال جدید و بخصوص در این ماه مبارک رمضان و این روزها و شبهای قدر، بتوانیم به چنین توفیقاتی دست پیدا کنیم .

من بخصوص توصیه می‌کنم که مردم از اسراف، چه در ایام عید و چه در طول سال آینده و به‌ویژه در مراسمی که معمولاً در آنها دچار اسراف می‌شوند، خودداری کنند. مصرف بی‌رویّه و زیاد، قاعدتاً از سوی قشرهای مرفّه انجام می‌گیرد؛ چون قشرهای ضعیف قادر نیستند که زیاد مصرف کنند. مصرفی که از سوی یک قشر انجام می‌گیرد، به زیان کشور است. یعنی هم زیان اقتصادی، هم زیان اجتماعی و هم زیان روانی و اخلاقی دارد. من مکرّر عرض کرده‌ام، باز هم می‌گویم و خواهش می‌کنم که مصرف‌گرایی را رها کنند. مصرف باید به اندازه باشد، نه به حدّ اسراف و زیاده روی. این اندازه در هر زمانی متفاوت است. امروز بسیاری از قشرهای مردم و خانواده‌ها دچار مشکل و زحمتند و هنوز اثرات و ثمرات بازسازی کشور، خودش را به‌طور کامل نشان نداده و خیرات و برکاتش به همه نرسیده‌است. اندازه عبارت است از این‌که انسان خودش را هر چه می‌تواند به این قشرها نزدیک کند. مسؤولین عزیز کشور، اعم از دولتی و قضایی و سایرین، بخصوص باید این اصل را بیش از دیگران رعایت کنند.
امیدوارم که خدای متعال، برکات خودش را بر شما مردم نازل کند؛ این عید را به معنای واقعی کلمه، بر شما مبارک گرداند و این سال را برای شما، سال زیبایی، شکوه، عظمت و خوشبختی و شادکامی به معنای واقعی قرار دهد.

امسال ایام ماه رمضان با عید نوروز هم همراه است؛ پارسال هم این مسأله را داشتیم. سال گذشته آقایان صدا و سیما آمدند و ما قدری راجع به تلفیق عید نوروز و ماه رمضان با هم بحث کردیم.
عید نوروز هم حقیقتی است. ما با عید نوروز موافقیم. کسی خیال نکند که عید نوروز از لحاظ اسلامی چیز بدی است؛ هرکس چنین تصوری بکند، واقعاً اشتباه کرده است. اسلام عید نوروز را رد نکرده است. البته ممکن است در زمان خلفای اول، عده‌یی تحت تأثیر تفکرات خاصی قرار گرفته باشند و نسبت به این قضیه به‌عنوان یک تهاجم فرهنگی برخورد کرده باشند و احتمالاً در بعضی از روایات رد شده باشد - که البته آن هم مسلّم نیست - اما امروز عید نوروز چیز خوبی است؛ اولِ بهار است و مردم عادت کرده‌اند که این ایام را عید بگیرند و تعطیل باشند و شادی کنند و به دیدن یکدیگر بروند و به هم عیدی بدهند و قهرها آشتی کنند و دورها نزدیکی کنند؛ این چیز بسیار خوبی است و بنده صددرصد با عید نوروز و با جشن گرفتن این ایام موافقم.
هر کاری هم که در این ایام به جشن مردم کمک کند و آن را معنا ببخشد، خیلی خوب است و هیچ ایرادی ندارد؛ یعنی کسی که دارد برای عید نوروز برنامه‌ریزی میکند، نباید احساس گناه و جرم و کمبودی بکند؛ منتها شاد کردن مردم یک چیز است، مبتذل کردن فضا یک چیز دیگر است. من گاهی میبینم که به‌عنوان شاد کردن مردم، فضا را مبتذل میکنند! مثلاً اگر میخواهند جوک و لطیفه‌یی بگویند، لات‌بازی میکنند! لات‌بازی بد است؛ هرجا باشد، بد است؛ در تلویزیون هم بد است، در رادیو هم بد است. تیپهای متین و شسته و رُفته میتوانند همان مقصود را به شکلهای خوب کاملاً برآورده کنند؛ لزومی ندارد که در این زمینه آدم به پَستی گرایش پیدا کند. بنابراین، عید نوروز را شاد کنید؛ منتها چون ماه رمضان است، در تلفیق بین این دو، هنری لازم است. مانعی ندارد که شما سحرها را کلاً رمضانی باشید؛ اما شبها رمضانی و نوروزی با همدیگر.
پارسال اوایل ساعت تحویل بود که داشتم به‌سمت مرقد حضرت امام (رضوان‌اللَّه‌تعالیعلیه) میرفتم. ابتدای سال بود و من احساس خودم این بود که دارم میروم به روح مطهر امام سال نو را تبریک بگویم. در آن لحظه من حضور و حالی داشتم؛ رادیو را باز کردم، دیدم برنامه‌های بسیار خوبی در لحظات سال تحویل دارد پخش میکند. برنامه، برنامه‌ی نوروزی بود؛ اما حال و حضور و ذکر در آن احساس میشد؛ بنابراین، این‌طور نیست که نشود انجام داد؛ من معتقدم که خیلی بیش از اینها هم میشود کار انجام داد.

بچه‌های ما خوشبختانه در طول این ده سال خیلی رشد کردند. من وقتی کارهای این آقایان را که در سینما و در تلویزیون نشان میدهند، مشاهده میکنم، میبینم که هرکدام از آنها که یک ذره به بچه‌های انقلاب وصل است، لطفی دارد. این، نه از جهت وابستگی انقلابی است؛ نه، من اصلاً وقتی این فیلم را نگاه میکنم، نمیخواهم روی این خیلی تکیه کنم که در سلیقه‌ی من اثر بگذارد؛ خیر، آن چیزی که با انقلاب سروکار ندارد و دربست دست آن مجموعه‌ی بسته است، حتّی از لحاظ هنری هم سطحش پایین است؛ در آن، تصنع و دروغ و چیزهای بیهنرانه هست، که من الان نمونه‌هایی از همین فیلمها و سریالهایی که متأسفانه تلویزیون خودمان هم نشان داده، یادم هست؛ یکی از آنها همان سریالی است که پارسال در ایام نوروز نشان میدادند - «میهمان» - چیزی که از اول تا آخرش هجو و چرند بود. با این‌که برخی از بازیگرانش خوب بودند، اما اصلاً هیچ چیز نداشت؛ یک چیز بیمضمون و بدمضمون و بیمزه و واقعاً چرند، که مخارج زیادی هم برایش صرف شده بود. این به خاطر آن است که پای بچه‌های انقلاب به این‌جاها نرسیده بود. آن‌جایی که در سناریو یا در بازیگری، یک ذره به بچه‌های مذهبی وصل میشود، روحی پیدا میکند. این نشاندهنده‌ی آن است که استعداد هنری در این بچه‌های ماست، نه در آن گذشته‌ها. طبیعی است که آنها تخطئه کنند؛ که حالا نمیخواهیم وارد این جزییات بشویم.

عید سعید نوروز را که امسال با طلیعه‌ی ماه مبارک رمضان همراه است، به همه‌ی هم‌میهنان عزیز، بخصوص به خانواده‌های معظم شهدای عزیز، همچنین به جانبازان عزیز و خانواده‌هایشان و به آزادگان عزیزمان، تبریک عرض می‌کنم. بحمداللَّه خدای متعال بر ما منت نهاد و با بازگشت آزادگان به آغوش خانواده‌هایشان، به ملت عظیم‌الشأن ایران عیدی داد.

امیدوارم که ملت ایران با کسب تجربه از گذشته‌ها، برادری و همکاری و همدلی در میان یکدیگر را قدر بدانند و آن را هرچه بیشتر کنند. مردم با هم مهربان باشند و به کمک یکدیگر بشتابند؛ بخصوص در این ایام به کمک مستمندان بشتابند. کسانی که دارند و می‌توانند، حتماً به کسانی که نادار و محتاج و مستمندند، کمک کنند. این روح همکاری و همیاری در میان ملت ما - که سنت قدیمی و دستور عالی اسلام است - چیز بسیار ارزشمندی است؛ آن را حفظ کنید و بخصوص در ایام عید و ایام ماه مبارک رمضان، آن را بیشتر اهمیت بدهید.

خدای بزرگ را سپاسگزارم که مجدداً این توفیق را یافتم که در جمع شما عزیزان، علمای عظام و مدرّسان بزرگوار و فضلا و طلاب پُرشور و انقلابىِ این حوزه‌ی عریق و خوش‌سابقه باشم و توفیق دیدار شما را داشته باشم.اولاً سال نو و ثانیاً به صورت اهم، اقتراب ایام مبارک ماه رمضان را تبریک عرض میکنم و امیدوارم برکات الهی بر این حوزه - که دوران بسیار عبرت‌انگیزی را در طول دهها سال اخیر گذرانده است - شامل بشود و رکنی از ارکان گسترش و حیات نوین اسلام در عالم باشد.

خدا را شکرگزارم که این توفیق را نصیب فرمود، تا در این ایام شروع سال جدید هجری شمسی، در سایه‌ی مرقد منوّر حضرت ثامن‌الحجج(علیه‌الاف‌التّحیّةوالثّناء) و در کنار شما مردم مؤمن و مبارز و پیشگام و انقلابی شهر مشهد باشم و در زمره‌ی زوار مشتاق این بزرگوار قرار گیرم. از خداوند متعال خواستارم که ما را همواره در سایه‌ی ولایت و رهبری و محبت این بزرگوار قرار بدهد و کشور ایران عزیز را - که کشور حضرت صاحب‌الزّمان(عجّل‌اللَّه‌تعالیفرجه) و متعلق به این خاندان عزیز خدا و محبوب نبىّ‌اکرم میباشد - همواره از برکات این بزرگواران مستفیض بفرماید.

عید سعید نوروز و تحویل سال جدید هجری شمسی و نزدیک شدن به ایام و لیالی مبارکه‌ی ماه رمضان را، به همه‌ی شما برادران و خواهران و آحاد ملت ایران و ایرانیانی که در نقاط دیگر زندگی می‌کنند و همچنین به همه‌ی مسلمین عالم، تبریک عرض می‌کنم.
تحویل هر سال جدید شمسی - که با نوعی تحول در عالم طبیعت مصادف می‌باشد - فرصتی است تا انسان به تحول درونی و اصلاح امور روحی و معنوی و فکری و مادّی خود بپردازد. این دعای شریفی که به ما تعلیم داده‌اند، تا در آغاز سال بخوانیم، درس همین تحول است. در این دعا، از خدای متعال درخواست می‌کنیم که در حال و وضعیت روحی و نفسانی ما، تحول و دگرگونی مبارکی را ایجاد کند. ایجاد تحول کار خداست؛ اما ما موظفیم که برای این تحول در درون و در زندگی خود و در جهان، اقدام و تلاش کنیم و همت بگماریم.
همه‌ی بدیها و زشتیها در عالم و در متن زندگی، به بدیها و زشتیها در انسانها برمی‌گردد. اگر انسانها خوب باشند، زندگی خوب و شیرین است. اگر هواهای نفسانی و شیطان درونی بر اعمال انسان حاکم نباشد، امور زندگی با روشی که مورد رضا و پسند رحمان است، تحقق پیدا خواهد کرد و جریان خواهد یافت. این انسانها هستند که متن زندگی و واقعیت جهان و عالم را، تلخ و شیطانی و زشت و همراه با رنج و درد و پریشانی می‌سازند.
هرجا انسانها خوب شدند، زندگی هم خوب خواهد شد. هرجا انسانها در خود تحولی عمیق به وجود آوردند، در زندگی آنها هم تحولی عمیق به وجود خواهد آمد. اگر می‌بینیم که در این دنیای بزرگ، زشتی و بی‌عدالتی و تبعیض و فقر و تلخی و نشانه‌ها و خصوصیات شیطانی وجود دارد، باید رد پای عامل همه را، در وجود انسانها و شیطان درونی آنها بیابیم.
ما مردم ایران، این فرصت را پیدا کردیم و خدای متعال این نعمت بزرگ را به ما داد که زندگی خویش را تحول بدهیم و خودمان را از اسارت طاغوت و حاکمیت شیطان، به حاکمیت اللَّه و مدیریت دین خدا متحول کنیم. خدای متعال، بنده‌یی از صالحان و برگزیدگان و بهترینها را در میان ما مأمور کرد و برانگیخت، تا با قدرت الهی و با عزم و اراده‌ی رحمانی، ما را به سمت وادی دین هدایت کند، نیروهای ما را به کار بگیرد، ملت ما را بیدار نماید، دشمن را به ما بشناساند و دلهایمان را با هم مهربان کند. ما به مدد الهی و به رهبری آن مرد صالح و بزرگ و برگزیده، این راه را طی کردیم و بحمداللَّه توانستیم اسلام را در حد میسور و معقول و در این فاصله‌ی زمانی، در جامعه‌ی خودمان حاکمیت ببخشیم. این، نعمت بزرگی است. این راه تا سرمنزل نهایی هنوز امتداد دارد و ما ملت ایران وظیفه داریم که این راه را طی کنیم و این، جز با اراده‌ی الهی و رحمانی و با تحول درونی و دور ریختن رذایل اخلاقی از نفوس خودمان، امکان‌پذیر نیست.
چه‌قدر مناسب و بجاست که با تحول سال و با ورود در آستانه‌ی ماه مبارک رمضان - که ماه رحمت و مغفرت الهی است - ما هم از کاستیها و کجیها و زشتیها و بدیها در درون و وجود خودمان روبرگردانیم؛ یعنی استغفار کنیم. استغفار و توبه، یعنی برگشتن به خدا، یعنی پشت کردن به بدیها، یعنی همین ایجاد تحول. «و ان استغفروا ربّکم ثمّ توبوا الیه یمتّعکم متاعا حسنا الی اجل مسمّی و یؤت کلّ ذی فضل فضله». استغفار و برگشتن به خدا و اصلاح درونی در وجود خود ما، موجب خواهد شد که خدای متعال فضل و رحمت و برکت و قوّت و عزت خود را بیش از پیش بر ما نازل کند. همه‌ی قشرها، چه امثال من و کسانی که مسؤولیتی دارند - که ما بیش از دیگران باید به خودمان برگردیم و در خود تجدیدنظر کنیم و حاکمیت هوی‌ و هوس را در وجود خویش از بین ببریم - و چه آحاد مردم، به این برگشت و اصلاح نیاز دارند.

ما امسال عید نوروز را در حالی برگزار می‌کنیم که خدای متعال با فقدان بزرگ رهبر عظیم‌الشأنمان، امتحان سختی از ما کرد و دوران سختی را بر ما گذراند. آن فقدان، محنت بزرگی بود. امیدواریم که خدای متعال، روح آن بزرگمرد را با ارواح مقدسه‌ی انبیا و اولیا محشور کند و او را از ما راضی نماید و ما را در راه او، مستمر و مستدام بدارد. امیدواریم که خداوند، نظر لطف و محبت خود را که در طول این یازده سال همواره بر این ملت و بر این نظام داشته است، باز هم آن را بر ما مستمر بگرداند و ما بتوانیم به کمک خدا و با حرکت در راه او و با استغفار و توبه‌ی الی‌اللَّه، متاع حَسَن و قدرت و قوّت و عزت الهی را برای خودمان و برای این ملت بزرگ و فداکار تأمین کنیم.

متقابلاً این عید سعید را به آقایان محترم و به همه‌ی ملت ایران و به ایرانیان مستقر در همه‌جای عالم و به سایر مسلمین، مخصوصاً به مسلمانان بیدارشده‌ی آذربایجان شوروی - که آنها هم امسال عید نوروز را جشن گرفتند - تبریک عرض میکنم و امیدوارم که این عید و این بهار، سرآغازی برای پیشرفتها و نیکروزیها و خوشبختیهای بیشتر و دیگری برای ملت مسلمانمان باشد که حقاً این ملت، با این همه فداکاری و اخلاص و گذشت، شایسته‌ی برکات روزافزون الهی است.
آنچه مهم است، عمل و نیت ماست. نوروز، به‌معنای روز نو و حالت نو بوده و هست. از لحاظ طبیعت، روز اول حَمَل - که اول بهار حساب شده است - روزی نو محسوب میشود؛ لیکن روز نو، منحصر به تجدید وضعیتی در طبیعت نیست؛ همچنان‌که در بعضی از روایاتِ وارد شده‌ی در باب نوروز از ائمه‌ی هدی(علیهم السّلام)، انسان خوب احساس میکند که آن بزرگواران هم، بنا به رسم اسلام - که همه‌جا رسوم و سنتها و واژه‌ها را گرفت و محتوای آنها را عوض کرد - در مورد کلمه‌ی نوروز و روز نوروز، درصدد چنین کاری بودند. وقتی از امام(علیه‌السّلام) سؤال میکنند که «ما النّیروز؟»، حضرت - طبق بعضی از تعبیرات - میفرمایند: «ا تدری ما النّیروز؟»: میدانی که نوروز چیست؟ نمیگویند، میدانی نوروز چه وقتی است؛ میفرمایند، میدانی نوروزچیست؟
آن‌وقت در معنای نوروز و این‌که نوروز چیست، در روایات مختلف، تعبیرات مختلفی هست. مثلاً آن روزی که رسول اکرم(صلّیاللَّه‌علیه‌واله‌وسلّم)، امیرالمؤمنین را به خلافت منصوب کرد، آن روز، نوروز بود. یا در روایت دیگر، آن روزی که دجّال در آخرالزمان، به‌دست حضرت مهدی(ارواحنافداه) به قتل برسد، آن روز، نوروز است. یا حتّی در بعضی از روایات آمده، آن روزی که آدم هبوط کرد، آن روز، نوروز بود. نوروز، یعنی روزی نو در تاریخ بشر و حالتی نو در زندگی انسانها. علیالظاهر در این روایات، امام نمیخواهند بفرمایند که آن روزی که این وقایع در آن اتفاق افتاده است، یا خواهد افتاد، با روز اول حَمَل، مصادف بوده یا خواهد بود. نه، خیلی مستبعد است که مراد این باشد؛ مراد این است که معنای نوروز را بفهمیم.
نوروز، یعنی روزی که شما با عمل خودتان، با حادثه‌یی که اتفاق میافتد، آن را نو میکنید. روز بیست‌ودوم بهمن که ملت ایران، حادثه‌ی عظیمی را به کمک خدا تحقق بخشید، روز نویی (نوروز) است. آن روزی که امام امت، قاطعاً به دهانِ مستکبرِ قلدرِ گردن‌کلفت دنیا - یعنی امریکا - مشت کوبید، آن روز، روز نو و راه نویی (نوروز) بود؛ حادثه‌ی نویی بود که اتفاق میافتاد و افتاد. ما باید نوروز را، نو روز کنیم. نوروز به حسب طبیعت، نوروز است؛ جنبه‌ی انسانی قضیه هم به دست ماست که آن را نوروز کنیم.
امسال اتفاقاً بهار طبیعت، با بهار دعا و قرآن، همزمان شده است. چند روز دیگر، ماه مبارک رمضان شروع خواهد شد که بهار نوسازی و خودسازی انسان و بهار انس با خداست. مگر میشود از این جنبه‌ی کار، غافل ماند؟ همه‌ی خطاها و اشتباهات، ناشی از نپرداختن به این جنبه‌ی کار است. آن‌که خطایش کمتر بود، آن‌که دلش به نور معرفت و هدایت خدا منوّر بود، آن‌که اشاره‌اش برای این ملت و برای ما و برای عشاق اسلام در عالم، راهگشا و راهنما بود - یعنی امام راحل عظیم ما - به این جهت این‌طور بود که رابطه‌ی او با خدا، تأمین شده بود.
...
آن لحظه‌یی که ما به خواهش نفسمان گوش میدهیم و عملی که انسان را از خدای متعال دور میکند - العیاذ باللَّه - انجام میدهیم، در آن لحظه، پا را از آن جاده به این جاده‌یی که ما را به طرف پایین می‌برد، گذاشته‌ایم. در آن لحظه‌یی که ما تصمیم میگیریم برخلاف اهوای نفسانی خود حرکت کنیم و با این خودخواهی و غرور و تبعیت از شیطان نفس مخالفت کنیم - که امام بزرگوار ما، دایماً در طول این ده سال و اندی، ما را از آن برحذر میداشتند و در همه‌ی قضایا، به همه‌ی ما و به همه‌ی ملت ایران، از جمله به ما مسؤولان میگفتند: مواظب باشید، اسیر آن نشوید - همان لحظه، از این مسافت قریب که «انّ راحل الیک قریب‌المسافة»، پا را در آن جاده گذاشته‌ایم و به سمت بالا میرویم. و این، در ماه رمضان امکان‌پذیر است. کنترل اهوای نفسانی، در ماه رمضان آسانتر از همیشه است. پس، امسال نوروز ما، حقیقتاً میتواند نوروزباشد؛ نه فقط نوروز در طبیعت، بلکه نوروز در ذات و وجود و حرکت خود ما. و امروز، این بسیار مهم است.