اگر با نگاهی دقیق به تحولات چهار دهه‌ی اخیر ایران نگاه کنیم معنا و عُمق این سخن حضرت آیت‌الله خامنه‌ای واضح‌تر می‌شود. انقلاب اسلامی شعار خود را «نه شرقی، نه غربی» قرار داد و تنها به از بین بردن دیکتاتوری پهلوی اکتفا نکرد. انقلاب در مسیر حرکت تکاملی خود دست به «نظام‌سازی اسلامی» زد و «مردم‌سالاری دینی» را بر ایران حاکم کرد. علاوه بر اینها انقلاب اسلامیِ ملت ایران از ابتدا با نظام سُلطه و دخالت مستکبرین در امور داخلی ملتها مخالفت کرد و بر این اصلِ اساسی استوار ماند.
همه‌ی اینها در کنار هم موجب «دشمنیِ عمیق استکبار» با ملت و انقلاب شد و لذا مستکبرین انواع توطئه‌ها را برای نابودی انقلاب و نظام اسلامی آزمودند.
اینک اما با گذشت ۴۰ سال از پیروزی انقلاب، جمهوری اسلامی توانسته علاوه بر غلبه بر توطئه‌ها، «پیشرفت و اقتدار و عزت» را به ارمغان آورده و ملت ایران به الگویِ الهام‌بخش ملت‌های گوناگون به‌خصوص در جهان اسلام تبدیل شده است.
در یادداشت ذیل این سیر چهل ساله را براساس بیانات رهبر انقلاب اسلامی مرور کرده‌ایم.

 انقلاب به فرعونیت آمریکا در ایران پایان داد
انقلاب کبیر اسلامی ایران به‌صورت همزمان «دیکتاتوریِ داخلی» و «سلطه‌ی خارجی» را هدف گرفت. از چند دهه قبل از پیروزی انقلاب روند «نفوذ و سُلطه‌گری» قدرت‌های مستکبر در ایران به‌صورتی همه‌جانبه و ذلت‌بار درآمده بود: «در کشور ما، در طول این حدود پنجاه یا شصت سال -یعنی در دوره‌ی حکومت پهلوی و مقداری قبل از آن- اوّل انگلیس‌ها، بعد هم آمریکایی‌ها زمام امور را در دست داشتند و هر کاری میخواستند میکردند.» ۱۳۹۵/۱/۱
با حرکت انقلابیِ ملت ایران که به رهبری عالمی دینی صورت پذیرفت دولت آمریکا از ایران اخراج شد: «آمریکا در کشور ما فرعونیّت میکرد، مثل فرعون: یَستَضعِفُ طآئِفَةً مِنهُم یُذَبِّحُ اَبنآءَهُم وَ یَستَحیِ نِسآءَهُم؛ با مردم ما این‌جور رفتار میکردند؛ موسای زمان آمد، تخت‌وبخت این فرعون و دنباله‌روهای او را واژگون کرد.» ۱۳۹۴/۶/۱۸
از سوی دیگر انقلاب اسلامی به مرزهای جغرافیایی ایران محدود نماند و اثرات مهم و بُنیادینی در صحنه‌ی تحولات جهانی برجای گذاشت: «انقلاب اسلامی ایران توانست ساختار قدرت را در دنیا عوض کند و تکان بدهد... نظام سلطه یعنی دنیا تقسیم میشود بین دو گروه کشور، دو گروه ملّت: یک گروه، گروه سلطه‌گر؛ یک گروه، گروه سلطه‌پذیر. ما این نظام را، این فرمول غلط را در دنیا به هم زدیم. ما نشان دادیم که نخیر، میتواند یک ملّتی وجود داشته باشد که نه سلطه‌گر باشد و نه سلطه‌پذیر... انقلاب اسلامی ساختارشکنی کرد.» ۱۳۶۹/۱۰/۶

 دشمنیِ عمیق مستکبرین دنیا
این عوامل در کنار هم موجبِ «دشمنیِ عمیق و شدید مستکبرین» شد: «عُمق دشمنی آمریکا با ایران و با جمهوری اسلامی است. دشمنی، دشمنیِ عمیق است. مخالفت بر اساس و بر محور مسئله‌ای مثل مسئله‌ی اتمی نیست؛ بحث، فراتر از اینها است.» ۱۳۹۷/۳/۲ بنابر این: «ما با یک جبهه‌ی دشمن که جبهه‌ی استکبار و دنباله‌ها و حواشی‌اش است، درگیریم؛ این معلوم است. محورش آمریکا و صهیونیسم است، دنباله‌ها و آویزه‌ها و حاشیه‌هایش هم بعضی از این قدرتها و نیمه‌قدرت‌های موجودی هستند که مشاهده میکنید.» ۱۳۹۵/۲/۱
طی این سالها دشمنان در عرصه‌های گوناگونی علیه ایران توطئه کرده‌اند. آنها هم «جنگ سخت» و هم «جنگ نرم و نفوذ» را آزمودند: «جنگ سخت را دشمن تجربه کرد... حمله‌ی سخت یک نمونه‌اش جنگ هشت‌ساله است. یک نمونه، شورشهای قومی است که در کشور راه انداختند... جریانهای تروریستی را یا فعّال کردند یا به وجود آوردند؛ آمریکا به سکّوی نفتی حمله کرد؛ آمریکا هواپیمای مسافری را ساقط کرد؛ هرچه توانستند کردند... مرحله‌ی دیگری از مقابله و معارضه‌ی آنها، عبارت بود از حمله‌ی نرم... تحریم اقتصادی، تبلیغات اغواگر و امثال اینها... آنچه در مرحله‌ی سوّم دارد انجام میگیرد جنگ نرم از نوع دیگر است... آن عبارت است از نفوذ برای تغییر باورهای مردم؛ عبارت است از نفوذ برای تغییر محاسبات.» ۱۳۹۵/۳/۶

 راهِ میانه‌ی عقب‌ماندگی و غرب‌زدگی
اما نکته‌ی اساسی این است که دشمنان جمهوری اسلامی علی‌رغم همه‌ی توطئه‌ها همواره در مقابل قدرت و ایستادگی ملت و رهبری شکست خورده‌اند: «در طول این چهل سال، انواع و اقسام دشمنی‌ها از جنگ، از تحریم، از فحش، از تهمت، از نفوذ، از توطئه، از کار امنیّتی، از کار فرهنگی، از ایجاد اختلاف داخلی، هر کاری میتوانستند با خرج کردن پول دریغ نکردند در ایران؛ در همه‌ی موارد هم شکست خوردند. چهل سال دارد میگذرد... ما امروز چهل سال اقتدار داریم؛ ملّت ایران توانست چهل سال در مقابل دشمنی‌ها و خباثتها و فشارها مقاومت کند و بر اینها فائق بیاید.» ۱۳۹۶/۱۰/۶
امروز و پس از گذشت چهل سال از پیروزی انقلاب، ملت ایران نه تنها بر همه‌ی توطئه‌ها و فشارهای دشمنان غلبه کرده بلکه الگویی منحصر به فرد از حاکمیت دینی و مدنیتِ مبتنی بر اسلام را در عرصه‌ی جهانی به نمایش گذاشته است. الگویی که توأم با دست‌یابی به ارزش‌های گران‌بهایی چون استقلال، حاکمیت دین و ارزش‌های الهی، عدالت اجتماعی، آزادی، پیشرفت در عرصه‌های گوناگون زندگی بشر و... است.
در واقع انقلاب اسلامی راه میانه‌ی «عقب‌ماندگی و غرب‌زدگی» را پیش چشم جهانیان نهاده است: «امروز ملت ایران خود را باور دارد؛ در میدان علم وارد میشود، در میدان سیاست وارد میشود، در هر میدانی که ملت ایران بجد وارد میشود، در صفوف مقدم ملتها قرار میگیرد. وضع امروز ملت ما در نوآوریهای علمی، در قدرت سیاسی، در عزت بین‌المللی، با دوران قبل از انقلاب قابل مقایسه نیست؛ این ملت بیدار شده است، زنده شده است؛ این به خاطر انقلاب است... امام (ره) با انقلاب اسلامی و با تشکیل جمهوری اسلامی راهِ میانه‌ی عقب‌ماندگی و غرب‌زدگی را ترسیم کرد. ملتها تصور میکردند یا باید عقب‌مانده بمانند یا باید غرب‌زده شوند؛ امام نشان دادند که نه، یک راه مستقیم، یک صراط مستقیم وجود دارد که انسان اسیر غرب هم نشود، غرب‌زده هم نشود؛ اما راهِ ترقی و پیشرفت و تعالی را طی کند؛ ملت ایران این راه را طی کرده است.» ۱۳۸۷/۳/۱۴