 
محقق اردبیلی / ملا احمد اردبیلی، مقدس اردبیلی
طراحی این صفحه تغییر کرده است، برای ارجاع به صفحه‌ی قبلی اینجا کلیک کنید.
بعد از گذشت یکی دو قرن، در اوایل صفویّه - در قرن دهم - خورشید درخشان فقاهت شیعه - اوّل کس از بزرگانی که بعد از چند قرن در دنیای فقاهت اسلامی و شیعی از ایران درخشید - یعنی مرحوم ملااحمد محقّق اردبیلی - از این شهر سر بلند کرد. قرنها، فقهای شیعه از بلاد لبنان، شام، حِلّه و عراق بودند و علمایی از ایران در ردیف بزرگان فقهای شیعه، از بعد از قرون اول، تا قرنهای متوسط نداشتیم. اوّل کسی که در این میدان قدم گذاشته است، یک فحل اردبیلی است؛ یک عالم بزرگ، یک زاهد، یک عارف و یک محقّق.1379/05/03 لینک ثابت بسم‌اللَّه‌الرّحمن‌الرّحیم برگزاری این مجمع علمی - تحقیقی، یکی دیگر از ابتکارهای حوزه‌ی علمیه‌ی قم در بازخوانی تفصیلی تاریخ قطور فقاهت شیعه و تکیه بر نقاط برجسته‌ی این تاریخ غنی و پر مضمون است. این کار به اهل فن کمک می‌کند تا ذخائر گرانبهایی را که عادتاً در نگاه اجمالی آنان به مجموعه‌ی میراث سلف، چنانکه باید به چشم نمی‌آید، با ریزبینی و ژرف‌نگری بیشتری مشاهده کنند و از متاع ارجمند هر یک از بزرگان و برجستگان، بهره‌ی مناسب آن را ببرند. بی‌شک فقیه محقق متبحر عظیم‌الشأن، مرحوم ملا احمد مقدس اردبیلی (قدس‌اللَّه‌نفسه) یکی از نقاط برجسته در آن تاریخ مشعشع است و درعین‌حال از جمله‌ی کسانی است که در حوزه‌های فقاهت چنان که شأن او است مطرح نگشته و آراء فقهی و شیوه‌ی استنباط او در معرض نقد صاحب‌نظران و استفاده‌ی فقیهان در نیامده است. این بزرگوار که عمر مبارک و نورانیش بخش اعظم قرن دهم هجری را فرا گرفته، اگر در میان سه شخصیت بزرگ فقهی این قرن، نفر اول شمرده نشود، می‌توان گفت که در برخی از جهات علمی از آن دو بزرگمرد دیگر یعنی محقق کرکی و شهید ثانی (رحمهمااللَّه) - که بی‌شک وی از هر دو نفر آنان بالواسطه استفاده برده است - برجسته‌تر است. دقت نظر او در تطبیق مدارک با مدعای فقهی در هر مسأله، و قوت تحقیق او که بحق، عنوان محقق را در کلمات بزرگان برای او تثبیت کرده است، همراه با نوآوری و شجاعت علمی، از جمله‌ی خصوصیاتی است که وی را شایسته‌ی عنوان شیخ‌الطائفه و حِبر محقق در کلمات مرحومین مجلسی و وحید بهبهانی، و کتاب مجمع الفائده‌ی او را - بنا بر معرفی بهبهانی (رحمةاللَّه‌علیه) - نوشته‌یی بی‌نظیر در میان کتب متقدمین و متأخیرین و موجب شگفتی و حیرت خردمندان و اندیشه‌وران قرار داده است. رتبه‌ی مثال زدنی و منحصر به فرد او در تقوا و ورع چنان است که محشّی جلیل‌القدر مجمع الفائده، او را از جمله‌ی کسانی می‌شمرد که فرشتگان کمر به خدمت آنان بسته‌اند و بزرگانی چون صاحب جواهر که آراء فقهی او را مورد خدشه قرار داده‌اند، بدان اعتراف کرده‌اند. حوزه‌ی مبارکه نجف تجدید حیات علمی خود را مدیون اوست و سلسله‌ی بی‌انتهای فقهای شیعه‌ی ایرانی تبار پس از دوره‌های نخستین فقاهت شیعه، آغاز گشته با شخصیت ممتاز و والای اوست. انتظار می‌رود که معرفی این بزرگمرد و تحلیل شیوه‌ی علمی و آراء فقهی او، برای حوزه‌های علمی و حلقه‌های درس روزگار ما، افقهایی تازه در روش فقاهت بگشاید و فقه این روزگار را که به استحکام و شمول و سهولت نیازمند است، هر چه غنی‌تر سازد. این‌جانب از علما و فضلای محترم حوزه‌ی علمیه‌ی قم و نیز بزرگان و دانشوران شهر کهن اردبیل - که صدف این گوهر تابناک بوده است - به خاطر اقدام به این مهم، سپاسگزاری می‌کنم و امیدوارم کار بزرگ آنان با برگزاری این مجمع علمی - تحقیقی پایان نیابد و برکات آن در محیط علمی - فقهی ما ماندگار باشد. از خداوند متعال دوام توفیقات شما عزیزان و از حضرت بقیةاللَّه اعظم (روحی‌فداه) توجهات ویژه‌اش را به همگان مسألت می‌نمایم. والسّلام علیکم و رحمةاللَّه و برکاته سیّد علی خامنه‌ای1375/06/21 لینک ثابت |
