[ بازگشت ] | [ چـاپ ] مربوط به :بیانات در محفل انس با قرآن کریم - 1398/02/16 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : یک وقت هست که من و شما در منزل برای خودمان قرآن میخوانیم، خب هر جور خواندیم مانعی ندارد؛ با صوت بخوانیم، بی صوت بخوانیم -البتّه ظاهراً آنجا هم وارد شده است که صدای قرآن از خانه‌ها بیرون بیاید؛ آن برای جنبه‌ی فضاسازی قرآنی در کلّ جامعه است که یک فضاسازی قرآنی‌ای بشود، از خانه‌ها صدای قرآن بیرون بیاید، لکن وقتی انسان تنها میخواند، برای خودش میخواند، فرقی نمیکند که یواش بخواند، بلند بخواند، آهسته بخواند، با صوت بخواند- امّا وقتی شما مخاطبی دارید، مثلاً [قرائت] مجلسی میخوانید، اینجا میخواهید مخاطب را تحت تأثیر قرار بدهید؛ اینجا باید هنر بیاید وسط میدان، اینجا است که هنر بایستی نقش ایفا کند؛ مخاطب را با هنر میشود تحت تأثیر قرار داد. این تلاوتهایی که ما می‌شنویم و گوش میکنیم و تشویق میکنیم و تأیید میکنیم، معنایش این است؛ یعنی شما این اثر فاخر بی‌نظیر هنری را به شکل هنرمندانه اجرا میکنید، به شکل هنرمندانه میخوانید؛ آن وقت نتیجه این میشود که اثرش میشود چند برابر؛ البتّه به شرط اینکه این جنبه‌ی تلاوت هنری درست انجام بگیرد، با دقّت انجام بگیرد. مثلاً فرض بفرمایید بنده بارها به دوستان سفارش میکنم که قرآن را تلاوت از نوع تفهیم معانی [بخوانید]؛ جوری بخوانید که میخواهید معانی را تفهیم کنید. ما این را در شعرخوانی فارسی خودمان مشاهده میکنیم؛ مدّاح می‌آید می‌ایستد، با صدای خوش شعر میخواند؛ دو جور میتواند بخواند: هان ای دل عبرت‌بین از دیده نظر کن هان ایوان مدائن را آئینه‌ی عبرت دان میشود این جوری بخواند، میشود هم بگوید: هان ای دل عبرت‌بین! از دیده نظر کن هان! ایوان مدائن را، آئینه‌ی عبرت دان این دو جور خواندن مثل هم است؟ این دو جور خواندن مثل هم نیست. دوّمی این جوری است که شما روی جملات، روی کلمات، تکیه‌ی مناسب میکنید. این کاری است که مثلاً فرض کنید شیخ عبدالفتّاح شعشاعی میکند، مصطفیٰ اسماعیل میکند؛ این کار آنها است؛ یعنی در میان خواننده‌های قدیمیِ مصری هم، همه این جور نیستند، همه این کار را بلد نیستند یا توجّه ندارند، امّا بعضی‌هایشان میفهمند که چه کار دارند میکنند؛ وقتی که قرآن را میخواند، آنجایی که باید تکیه بکند، تکیه میکند؛ جوری حرف میزند که گویا شما مخاطب کلام خدا قرار میگیرید، دل شما جذب میشود. این معنا بایستی در تلاوتهای ما -و بخصوص شماها که الحمدللّه خوش‌صدا هستید؛ میبینم دیگر، الحمدللّه همه‌ی شما خوش‌صدا هستید و صداهایتان و نَفَسهایتان خوب است و مثلاً از جهات گوناگون بلدید- در قرآن خواندن ما در محافل و مجالس وجود داشته باشد. البتّه آن جنبه‌ی دوّم هم -وَ باطِنُهُ عَمیق- با همین کار هنری ارتباط دارد، ارتباط پیدا میکند؛ یعنی این شیوه‌ی خواندن میتواند تا حدود زیادی ما را به آن باطن رهنمون بشود. مربوط به :بیانات در محفل انس با قرآن کریم - 1398/02/16 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : من وقتی میبینم در تلویزیون این کاری که در ماه رمضان‌ها در مشهد و قم و در خیلی از شهرهای دیگر راه افتاده است که جمع میشوند داخل صحن و یک جزء از قرآن را میخوانند، همه گوش میکنند، واقعاً لذّت میبرم -که از قم هم این کار شروع شد، دیگران هم یاد گرفتند- خیلی کار خوبی است. این بایستی در مساجد مختلف در طول سال -نه فقط در ماه رمضان- تکرار بشود. مساجد گوناگون پایگاه‌های قرآن باشند؛ اعلان کنند مثلاً فرض کنید که شب پنج‌شنبه، شب جمعه، شب شنبه -یک شبی در هفته؛ اگر هر شب نمیشود- یک نفر خواننده‌ی قرآن بیاید آنجا بنشیند، شما هم بروید آنجا بنشینید و قرآن را باز کنید، او بخواند و شما نگاه کنید؛ و به ترجمه هم مراجعه کنید. مربوط به :بیانات در دیدار شرکت‌کنندگان در مسابقات بین‌المللی قرآن - 1398/01/26 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : قرآن فقط برای تلاوت کردن نیست؛ تلاوت قرآن مقدّمه‌ی فهم قرآن و به دست آوردن معرفت قرآنی است؛ این را بایستی برای خودمان تأمین کنیم. اگر تلاوت، تلاوت درست و به‌جایی باشد، دو فایده‌ی مهم را باید به ما بدهد: یکی اینکه معنویّت ما را، روح معنوی ما را تعمیق کند، عمق ببخشد. ما غرق در امور مادّی هستیم؛ انسانها احتیاج دارند به توجّه معنوی، به روح معنویّت و این با تلاوت قرآن -اگر خوب تلاوت کنیم قرآن را- حاصل میشود. و دوّم اینکه به فکر خودمان و اندیشه‌ی خودمان مدد برسانیم و آن را از معرفت قرآنی تغذیه کنیم؛ یعنی قرآن، هم در دل ما اثر میگذارد، هم در ذهن ما اثر میگذارد. مربوط به :بیانات در محفل انس با قرآن کریم - 1396/03/06 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : از اوّل انقلاب، ما شاهد تلاوتهای خوب قرّاءمان هستیم؛ پیشرفتها را انسان به‌طور محسوسی مشاهده میکند. آرزوهایی که داشتیم برای اینکه تالیان قرآن و قاریان قرآن که این کارها را انجام بدهند، این‌جوری بخوانند، این‌جوری تدبّر کنند، این‌جوری بفهمند آیه را، این‌جوری القاء کنند آیه را -اینها آرزوهایی بود که همیشه داشتیم- بحمدالله یکی‌یکی این آرزوها دارد برآورده میشود. مربوط به :بیانات در محفل انس با قرآن کریم - 1396/03/06 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : هرچه میتوانید تعلیم و تعلّم قرآن را زیاد کنید؛ معانی قرآن، مفاهیم قرآن، اینها را زنده کنید. این را من به تلاوتگران عزیزمان... عرض میکنم که در کیفیّت خواندن، مفهوم آیات قرآنی را مجسّم کنید؛ همچنان‌که یک گوینده‌ی خوب و خوش‌زبان، مثلاً وقتی شعری را میخواند، کلمات را آن‌چنان ادا میکند که همه‌ی معنای آن کلام برای مستمع زنده میشود وقتی‌که خوب صحبت بکنند، خوب شعر بخوانند، خوب حرف بزنند، کلمات را با لحن مناسب خودش ادا بکنند، همه‌ی آنچه از معنا و مضمون در این کلمه وجود دارد، همه تحویل داده میشود به مستمع و مستمع این را تحویل میگیرد؛ تلاوت قرآن باید این‌جوری باشد؛ همه‌ی آنچه از مضمون در این کلمه هست، با بلند خواندن و آهسته خواندن و اوج گرفتن و پایین آمدن و تغییر صوت و نوع ادا، بایستی خودش را به مخاطب ارائه بدهد؛ البتّه برای کسانی که معنای قرآن را میدانند. پس بنابراین زبان قرآن را باید یاد گرفت. هرچه ممکن است با زبان قرآن بیشتر انس بگیرید. اینهایی که با قرآن انس دارند، خیلی‌شان عربی هم نخوانده‌اند، امّا قرآن را وقتی میخوانند، معانی‌اش را میفهمند. ما زیاد دیده‌ایم افرادی را که عربی کلاسی و درسی و برنامه‌ای هم نخوانده‌اند امّا از بس با قرآن انس پیدا کرده‌اند و تکرار کرده‌اند و خوانده‌اند آیات قرآنی را، وقتی‌که [قرآن را] باز میکنند و یک آیه‌ای را میخوانند، معنای آیه را میفهمند. با انس زیاد، معنای آیه را میشود فهمید. باید ارتباطمان با قرآن زیاد بشود. مربوط به :بیانات در محفل انس با قرآن کریم - 1395/03/18 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : یکی از کارهایی که خیلی خوب است در کشور انجام بگیرد -البتّه کم‌وبیش هست، قبل از انقلاب هم به یک شکلی بود؛ بعد از انقلاب البتّه بهتر است و به یک شکل بهتری وجود دارد لکن باید رواج پیدا کند- این است که ما جلسه‌ی تلاوت قرآن داشته باشیم. قبل از انقلاب خب جلسه‌ی دوره و قرآن داشتیم؛ بنده خودم آن وقتها چندین جلسه‌ی این‌جوری تشکیل میدادم و حضور پیدا میکردم و دیده بودم و شرکت کرده بودم؛ آن منظور نیست؛ آن جلسات برای تعلیم قرآن بود؛ یکی یکی میخواندند، تعلیم پیدا میکردند. منظور از جلسه‌ی تلاوت قرآن این است که جلسه‌ای تشکیل بشود، افراد حاضر بشوند، قاری قرآن بنشیند آنجا یک ساعت -کمتر یا بیشتر- قرآن بخواند؛ مستمعین [هم] فقط برای شنیدن قرآن بیایند آنجا بنشینند؛ بیایند بنشینند و قرآن را بشنوند. این خیلی مؤثّر است. این از خواندنِ خود انسان هم در مواردی تأثیرش بیشتر است. مربوط به :بیانات در دیدار هیأت علمی و دست‌اندرکاران برگزارى همایش ملى «فقه هنر» - 1394/10/21 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : یک نفر قرآن را با صداى خوشى [میخواند]؛ به پیغمبر گفتند این صداى خوشى دارد، قرآن را خوب میخوانَد. فرمود بخواند؛ وقتى شروع کرد خواندن، پیغمبر فرمود -آن‌طور که در ذهنم است- این‌جورى قرآن را بخوانید؛ یعنى با صداى خوش. خب، این هنر است؛ هنر یعنى همین؛ این هنر موسیقى است. مربوط به :بیانات در محفل انس با قرآن - 1394/03/28 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : تلاوت قرآن با صوت خوش و با لحن خوب و با آداب و رسوم تلاوت، مقدّمه‌ای است برای نفوذ مفاهیم قرآن در دلها. اگر این فایده را [از آن‌] بگیریم و به تلاوت قرآن به‌عنوان یک خوش صدایی و یک آوازه‌خوانی فقط نگاه کنیم، مطمئنّاً از این رتبه‌ی والا سقوط خواهد کرد. این‌همه تأکید بر اینکه قرآن را با صوت خوش بخوانند و با آداب بخوانند و با الحان مطلوب بخوانند، برای این است که مفاهیم قرآن در دلها اثر کند، با قرآن انس بگیریم، به رنگ قرآن و به خُلق قرآن و به شکل قرآن در بیاییم. اگر این مقصود است، پس یک شرایطی دارد، یک آدابی دارد. اوّلین ادب، این است که خواننده‌ی قرآن و تلاوتگر قرآن، با اذعان به قرآن، با باور مفاهیم قرآن، باورِ آن مفاهیمی که دارد تلاوت میکند، تلاوت کند. اگر ندانیم چه داریم میخوانیم، مفهوم را درک نکنیم، در عمق جانمان اثر نداشته باشد، [آن وقت‌] تأثیر تلاوتمان بر روی دیگران و بر روی خودمان کم خواهد بود. مربوط به :بیانات در محفل انس با قرآن - 1394/03/28 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : شما [تالیان قرآن] میخواهید با تلاوتتان، مفاهیم قرآنی را به مستمع القاء کنید. درست است که غالب مستمعین شما عربی و زبان قرآن را نمیدانند، امّا معجزه‌ی قرآن این است که اگر با همین وضعیّت هم - درحالی‌که آنها نمیدانند - این آیات را با عمق جان و با شرایط القاء کنید، مفاهیم ولو به‌نحو اجمال به ذهنها منتقل خواهد شد. خب، این طبعاً شرایطی دارد. بنده می‌شنوم تلاوتهایی را که پخش میکنند در رادیوی تلاوت - که فرصت خوبی است، امکان خوبی است برای شنیدن تلاوتها - و می‌شنوم آنچه را اساتید ما، قرّاء خوب ما میخوانند. خب، انصافاً از لحاظ صوت خوش، قرّاء ما خیلی خوبند، برجسته‌اند. این را قرّاء بیگانه تصدیق کرده‌اند و تصدیق میکنند؛ شنفته‌ایم از آنها که اصوات ایرانی را تمجید میکنند. مربوط به :بیانات در محفل انس با قرآن - 1394/03/28 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : شما [تالیان قرآن] میخواهید با تلاوتتان، مفاهیم قرآنی را به مستمع القاء کنید. درست است که غالب مستمعین شما عربی و زبان قرآن را نمیدانند، امّا معجزه‌ی قرآن این است که اگر با همین وضعیّت هم - درحالی‌که آنها نمیدانند - این آیات را با عمق جان و با شرایط القاء کنید، مفاهیم ولو به‌نحو اجمال به ذهنها منتقل خواهد شد. خب، این طبعاً شرایطی دارد. بنده می‌شنوم تلاوتهایی را که پخش میکنند در رادیوی تلاوت - که فرصت خوبی است، امکان خوبی است برای شنیدن تلاوتها - و می‌شنوم آنچه را اساتید ما، قرّاء خوب ما میخوانند. خب، انصافاً از لحاظ صوت خوش، قرّاء ما خیلی خوبند، برجسته‌اند. این را قرّاء بیگانه تصدیق کرده‌اند و تصدیق میکنند؛ شنفته‌ایم از آنها که اصوات ایرانی را تمجید میکنند. بعضی از اصوات شما انصافاً اصوات خوش‌ذات، خوش‌جنس و دارای شرایط خوبِ یک صدای برجسته است که این را باید همراه کرد با شرایط تلاوت. مربوط به :بیانات در محفل انس با قرآن - 1394/03/28 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : از شرایط تلاوت [قرآن] این است که این آیه‌ی قرآن را که تلاوت میکنید، بر روی نکاتی که در حال عادی اگر بخواهید آن را تفهیم کنید، روی آن تکیه میکنید، بر روی این نقاط حتماً تکیه کنید. اگر بخواهم تشبیهی بکنم، به این آقایان مدّاحی که شعر فارسی را میخوانند، می‌بینید هر کلمه‌ای را، هر مقصودی را که از یک جمله‌ای یا از یک کلمه‌ای یا از یک فِقره‌ای مطلوب است، جوری ادا میکنند که آن مفهوم در ذهن مخاطب بنشیند. در حرف زدن عادی هم همینجور است. به شکل عادی هم که شما صحبت میکنید، آن کلماتی را که مفاهیم آنها از نظر شما یک برجستگی دارد - کلمات حامل آن مفاهیم را - با تکیه‌ی خاص ادا میکنید؛ قرآن را این‌جوری باید بخوانید؛ بر روی کلمات خاص تکیه کنید؛ جملات و فقرات را آن‌چنان‌که مضمون و معنای آن در ذهن مخاطب بنشیند ادا کنید؛ تعبیر خوب، ادای خوب. گاهی لازم است برای اینکه مطلب در ذهن مخاطب مستقر بشود، آن جمله تکرار بشود؛ این تکرار را بکنید. بنده شاید چند سال قبل... انتقاد کردم از کسانی که زیادی آیات را تکرار میکنند. میخواهم عرض بکنم یک جاهایی تکرار لازم است، حتمی است. با یک بار خواندن، معنا منعکس نمیشود و باید آن را تکرار کرد؛ دو بار، سه بار، گاهى آیه را باید تکرار کرد، گاهى دو آیه و سه آیه را باید تکرار کرد. مقصودم این نیست که در این زمینه افراط انجام بگیرد. بعضى از خواننده‌هاى قرّاء مصرى را دیدیم در این زمینه افراط میکنند؛ تأثیر منفى دارد. افراط منظورم نیست؛ اینکه ما ده بار یا هشت بار یک چیزى را تکرار کنیم، این مطلوب نیست. حالا شاید در آوازه‌خوانى‌هاى عربى این کار معمول است امّا در قرآن‌خوانى این کار مطلوب نیست. امّا تکرار به قدرى که این مفهوم در ذهن مخاطب بنشیند، لازم است. گاهى اوقات انسان احساس میکند که قارى مثل اینکه همین‌طور یک کتابى را گرفته و دارد میخواند، عبارت را میخواند و دنبال میکند؛ این خوب نیست؛ مطلوب نیست. شما باید مفهوم را منتقل کنید و منعکس کنید به ذهن مخاطب؛ این گاهى با تکرار است، گاهى با تکیه است، گاهى با تکیه‌ى بر روى یک جمله است، گاهى تکیه‌ى یک کلمه است؛ این کار باید انجام بگیرد. مربوط به :بیانات در محفل انس با قرآن - 1394/03/28 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : [در تلاوت قرآن] یک نکته‌... که مورد توجّه باید قرار بگیرد، رعایت موازین لحن است. البتّه این الحان عربی، الحان قرآنی برای مردم ما و خوانندگان ما بیگانه است، اینها الحان مأنوسی نیست. لذا شما می‌بینید شعر فارسی را که میخواند، با آهنگ متناسب خودش میخواند؛ اگر همین آدم بخواهد یک شعر عربی را یا یک جمله‌ی عربی را بخواند، ممکن است نتواند آهنگ مناسب را انتخاب بکند؛ [چون‌] این الحان بیگانه است برای ما؛ الحان آشنا و مأنوسی نیست؛ مثل الحان فارسی و آهنگهای فارسی نیست. لکن الحان قرآنی به خاطر تکرار در بین اهل قرآن و اهل تلاوت یواش یواش مأنوس شده و [مردم‌] آشنا شدند؛ این الحان را درست باید ادا کرد. بنده گاهی میشنوم خواننده‌ای تلاوتهایی را با صدای خوش، با صدای بسیار خوب، صدایی که هم جنس خوبی دارد، هم قوّت خوبی دارد، هم کشش و قدرت تحریر خوبی دارد، یک آیه‌ای را میخواند منتها لحن را رعایت نمیکند؛ رعایت لحن کلام، یعنی آن نظم آهنگ، آن چیزی که تلاوت شما بر اساس آن است، [لازم است‌]؛ قرآن را به طور معمولی نمیخوانید، با آهنگ میخوانید. شاید در همه‌ی ادیان - حالا تا آنجایی که بنده در بعضی ادیان توحیدی و حتّی ادیان غیر توحیدی دیدم - متون مقدّس را با آهنگ میخوانند؛ این را ما از نزدیک مشاهده کردیم. پس تلاوت را با آهنگ میخوانید، این آهنگ بایستی درست ادا بشود. لحن بایستی با موازین خودش ادا بشود، والّا اگر رعایت نشد، مطمئنّاً آن اثر مطلوب را نخواهد بخشید؛ گاهی اثر عکس میبخشد. مربوط به :بیانات در محفل انس با قرآن - 1394/03/28 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : یکی از چیزهایی که [در قرائت قرآن] رایج شده است در بین قرّاء عرب - این مصری‌ها و دیگران - و از آنجا به داخل کشور ما منعکس شده است، اهمیّت دادن به نفَس بلند است. من نمیفهمم وجه این کار چیست؛ هیچ لزومی ندارد که ما کلمات قرآن را، گاهی آیات را به همدیگر وصل کنیم به‌خاطر اینکه نفَس میخواهیم بدهیم؛ به نظر من هیچ لزومی ندارد. یک وقتی لازم است و ادای مفهوم آیه متوقّف به این است که با یک نفَس خوانده بشود، خب بله، این کار را بکنند والّا زیبایی تلاوت و تأثیرگذاری تلاوت به‌هیچ‌وجه وابسته به نفَس بلند نیست؛ که حالا بعضی از قرّاء معروف مصری هنرشان در این است که با نفَس بلند [بخوانند]؛ مستمعین هم عوامانه وقتی با نفَس بلند میخوانند، بیشتر تشویق میکنند و الله، الله میگویند. به نظر من، هم کار این [قاری‌] غلط است، هم کار آن مستمع غلط است. ما در بین قرّاء خوب مصری، قرّاء برجسته‌ی مصری کسی یا کسانی را داریم که نفَسشان کوتاه است، هم خواندنشان خیلی خوب است، هم تأثیرگذاری‌شان خوب است؛ از جمله عبدالفتّاح شعشاعی. شما میدانید نفسش کوتاه است امّا درعین‌حال یکی از بهترین و اثرگذارترین تلاوتها - که ان‌شاءالله خدای متعال ایشان و همه‌ی قرّاء قرآن را مشمول رحمت و مغفرت کند - از این مرد شنیده میشود. بنابراین من خواهش میکنم که آقایان در مسئله‌ی نفَس، خودشان را اذیت نکنند. افزودن همین‌طور، تکرار کلمات و آیات پشت سرِ هم هیچ لزومی ندارد. مربوط به :شرح حدیث در ابتدای جلسه درس خارج فقه - 1392/01/19 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : خوب است که انسان به طور دائم از اوّلِ قرآن شروع کند همین طور بخواند تا آخر ـ-همین طور که معمول است بین مردم که قرآن را ختم میکنند- علاوه‌ی بر این، بخشی از آیات قرآن را یا سُوَر قرآنی را به طور مرتّب تکرار بکند؛ این موجب میشود که انسان با بخشهایی از قرآن [مأنوس شود]. حالا مثلاً فرض کنید کسی با قرآن انس دارد، مثلاً آیاتی از سوره‌ی یونس را خوشش می‌آید -انسان این جوری است دیگر- خب سوره‌ی یونس را مرتّباً بخواند تا حفظ بشود؛ یکی سوره‌ی احزاب را خوشش می‌آید، یکی سوره‌ی بقره را دوست میدارد، یکی سُوَر مسبّحات را که خب خیلی مضامین عالی و مهمّی دارد، اهل معنا و اهل سلوک هم توصیه میکنند به تلاوت مسبّحات -«سبّح لله» و «یسبّح لله» که در قرآن هست- اینها را مرتّباً بخواند؛ یا سُوَر حوامیم که حامیم‌ها [در آنها هست]، آنها هم خیلی مطالب [مهمّی دارد. البتّه] همه جای قرآن مهم است؛ هیچ نقطه‌ای از قرآن نیست که حامل مطالب اساسی و معارف مهم نباشد؛ امّا طبایع افراد مختلف است، یک چیزهایی را بیشتر دوست میدارد؛ همان چیزی را که بیشتر خوشتان می‌آید، هر روز بخوانید، تکرار کنید، تکرار کنید. مربوط به :شرح حدیث در ابتدای جلسه درس خارج فقه - 1392/01/19 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : قرآن را... باید با خشوع خواند. قرآن را اگر چنانچه بدون خشوع و با غفلت انسان بخواند، خیلی چیزی گیرش نمی‌آید، گاهی هیچ چیزی گیرش نمی‌آید، گاهی هم خدای نکرده اثرات عکس میبخشد. انسان قرآن را با توجّه، با خشوع، با اعتماد به بیان الهی -خدای متعال به وسیله‌ی قرآن دارد با شما حرف میزند- به این کیفیّت تلاوت بکند، آن وقت لذّت قرآن بر جان انسان می‌نشیند. ما اگر کشف کنیم لذّت تلاوت قرآن را، واقعاً دست برنمیداریم از تلاوت قرآن. مهم این است که تلاوت قرآن خودش را به ما نشان بدهد و آن لذّاتی را که در خواندن آیات و تدبّر در آیات الهی و در کلمات قرآن وجود دارد، انسان در جان خودش احساس کند. اگر بخواهیم این حاصل بشود، با خشوع باید قرآن را خواند. مربوط به :بیانات در دیدار شرکت‌کنندگان در مسابقات بین‌المللی قرآن کریم - 1391/04/04 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : لحن زیبا و صدای زیبا برای قرآن لازم است، اما برای اینکه دلها خشوع پیدا کنند، نرم بشوند و به معانی قرآن برسند. اینجور نیست که ما خیال کنیم این یک امرِ استقلالی است؛ نه، اینها مقدمه است؛ این مقدمه را باید به قصد آن ذیالمقدمه انجام داد؛ و البته بدون این مقدمه هم مشکل است. مربوط به :بیانات در دیدار اعضای مجلس خبرگان رهبری - 1390/06/17 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : جلسات تلاوت قرآن[در ماه مبارک رمضان] که گاهی در یک روز شاید هزار نفر یا بیشتر مینشینند و تلاوتها را استماع میکنند، این نه در یک شهر، نه در دو شهر، در بسیاری از شهرهای کشور تکرار میشود. واقعاً انسان نمیداند چطور خدا را شکر کند که کشورِ دورافتاده‌ی از قرآن و تلاوت قرآن و انس با قرآن در دوران طاغوت، امروز اینجور آمیخته باشد با آیات کریمه‌ی الهی. انسان میبیند جوانهائی را، نوجوانهائی را که آنجا نشسته‌اند و یک ساعت تلاوت میکنند؛ چه تلاوت شیوائی؛ صحیح، دقیق، متوجه به معنا، و مردم هم گوش میکنند. اگر در سطح کشور انسان ملاحظه کند، میتوان گفت این انس با قرآن و تلاوت قرآن در ماه مبارک رمضان، اعداد میلیونی دارد. مربوط به :بیانات در جمع قاریان قرآن در روز اول ماه رمضان‌ - 1388/05/31 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : انس با قرآن و تلاوت قرآن در کشور رشد بسیار خوبی کرده است....بعضی حقیقتاً در حد ضابطه، در حد استاندارد؛ چه از حیث اداء؛ چه از حیث لحن، از حیث تجوید، از حیث توجه به مضامین و مفاهیم و تنظیم اداء به تناسب مضامین و مفاهیم؛ از این جهات هم جوانهای ما بحمداللَّه پیشرفت خوبی کرده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند. اینها خوب است.... ترغیبها به تلاوتهای خوب، مقدمه است برای اینکه جامعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی ما انس با قرآن پیدا کند. مربوط به :بیانات در دیدار قاریان قرآن در روز اول ماه مبارک رمضان‌ - 1387/06/12 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : ****** یاد بگیریم که جلساتی داشته باشیم، فقط برای شنیدن کلام‌اللَّه. جلسه زیاد هست، لیکن احتیاج هست در میان مردم ما - که قلباً علاقه‌مند به قرآنند - جلساتی باشد، فقط برای شنیدن. غیر از جلسه‌ای که در آن، جوان ما، نوآموز ما، روخوانی قرآن را فرا میگیرد، یا تجوید را یاد میگیرد، یا قرائات مختلف را تعلیم میبیند، خواننده‌ی قرآن، تالی قرآن بیاید بنشیند و همین‌طور که ما پای یک منبر جمع میشویم، پای یک مداحی جمع میشویم و به آن گوش میدهیم، پای تلاوت قرآن جمع بشویم و به آن گوش بدهیم و از آن بهره ببریم. همه‌ی این حرفهای ما، استدلالها و برهانها و خطابه‌ها و لفاظیها و حرّافیها و شعرها و نثرهای ما - اگر درست باشند - فروعند. اصل، کلام خداست؛ وحی الهی است. این الفاظ پاکیزه و مقدسی است که از غیب بر قلب مقدس پیغمبر نازل شد و پیغمبر اینها را در اختیار ما گذاشت. مربوط به :بیانات ‌در اولین دیدار با نمایندگان مجلس هشتم‌ - 1387/03/21 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : از جمله‌ی سفارشهایی که گاهی قبلاً هم به دوستانِ نماینده‌ی مجلس عرض کردم، به مسئولین دولت هم همینجور، این است که تلاوت قرآن را نگذارید از زندگیتان حذف شود. حتماً قرآن بخوانید؛ هر روز، ولو کم، ولو روزی یک صفحه؛ با تأمل و با دقت. اصرار ما بر این است که دوستان رابطه‌شان را با قرآن از دست ندهند. به آن ده دقیقه‌ای هم که در اول مجلس قرآن خوانده می‌شود، اکتفا نکنید. مربوط به :‌بیانات‌ در دیدار کارگزاران حج - 1386/08/23 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : حاجی اگر خود را مقید کند که در مدینه‌ی منوره یک ختم قرآن بخواند؛ در مکه‌ی مکرمه یک ختم قرآن بخواند - اینجا خانه‌ی قرآن است؛ محل نزول قرآن است - یا اگر نمیتواند یک ختم قرآن بخواند، یک بخش عمده‌ای از قرآن را بخواند با تأمل، با تدبر؛ اگر عادت کند به تأمل و تدبر در قرآن در این مدتی که آنجاست - بتوانید عادت بدهید حاجی را به اینچنین سیره‌ها و رویه‌های ماندگار معنوی و روحی - این برای او میشود یک سرمایه... اگر حقیقتاً انسان با قرآن رابطه برقرار کند و قرآن را بخواند برای استناره و استفاده و استضائه‌ی قلبی و معنوی خود، این برای او از هر واعظی بالاتر است. مربوط به :بیانات در خطبه‌های نماز جمعه‌ی تهران‌ - 1386/06/23 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : با حالت روزه‌داری یا حالت نورانیتِ ناشی از روزه‌داری، در شبها و نیمه شبها تلاوت قرآن، انس با قرآن، مخاطب خدا قرار گرفتن، لذت دیگری و معنای دیگری دارد. چیزی که انسان در چنین تلاوتی از قرآن فرا میگیرد، در حال متعارف و معمول نمیتواند به چنین تلاوتی دسترسی پیدا کند. مربوط به :بیانات در دیدار قاریان - 1386/06/22 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : وقتی قاری و تلاوتگر ما تلاوت میکند و این لحنهای زیبا و آهنگهای خوب را فرا میگیرد و میخواند، تصور بکند که کار او فقط همین تلفیق آهنگها و بیان این الفاظ با صدای خوش و با آهنگ خوش است. این هم یکی از اشکالات است که اگر پیش بیاید، ضرر دارد. قاری ما وقتی قرآن را تلاوت میکند، باید آنچنان تلاوت کند که گوئی قرآن را دارد نازل میکند به قلب مخاطب؛ اینجوری باید قرآن را بخوانید. البته این قرّاء معروف مصری، همه‌شان هم اینجور نیستند؛ بعضیهایشان اینجورند؛ بعضیهایشان هم نه؛ اما شما به آنها کاری نداشته باشید. شما باید قرآن را جوری تلاوت کنید که این مفاهیم قرآنی و آیات کریمه‌ی قرآن، گوئی دارد نازل میشود بر قلب مخاطب؛ آهنگها را با مضامین جُفت کردن، منطبق کردن و از آهنگ برای برجسته کردن معنا و مضمون آیه کمک گرفتن. این آهنگها و این نغمه‌های قرآنی، مهمترین هنرش این است که بتواند کمک کند به اینکه آن مضمون برجسته شود و در ذهن مخاطب بنشیند. مربوط به :بیانات در دیدار قاریان - 1386/06/22 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : ماه مبارک رمضان که ماه تلاوت قرآن و ماه نزول قرآن و ماه جلسات است...، ماه رمضان که تمام شد، قرآن را ببندیم و ببوسیم و بگذاریم کنار. این نباید اتفاق بیفتد. قرآن را بایستی از خودمان جدا نکنیم. دائم باید با قرآن مرتبط و مأنوس باشیم. حالا در روایات دارد که هر روز لااقل پنجاه آیه‌ی قرآن بخوانید. این، یکی از معیارهاست. اگر نتوانستید، روزی ده آیه‌ی قرآن بخوانید؛ نگوئید سوره‌ی حمد را میخوانم و این چند آیه‌ی سوره‌ی حمد با چند آیه‌ی سوره‌ی قل‌هواللَّه - یک رکعت - میشود همان ده آیه‌ای که فلانی میگوید. نه، غیر از آن قرآنی که در نماز میخوانید - چه نماز نافله، چه نماز فریضه - قرآن را باز کنید، بنشینید، با حضور قلب، ده آیه، بیست آیه، پنجاه آیه، صد آیه بخوانید. قرآن را برای تدبر کردن و فهمیدن و استفاده کردن بخوانید. یک نوع قرآن خواندن این است که انسان ظاهر قرآن را بگیرد بخواند تا آخر. این نوع، نمیخواهیم بگوئیم هیچ اثری ندارد. البته بنده سابقها میگفتم هیچ اثر ندارد، بعد تجدید نظر کردم. نمیشود گفت هیچ اثر ندارد، ولی اثرش در قبال آن اثری که متوقعِ از تلاوت قرآن است، شبیه هیچ است؛ نزدیک هیچ است. مربوط به :بیانات در دیدار قاریان - 1386/06/22 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : یک تلاوت [قرآن]، تلاوت کسانی است که آیه را میخوانند، لیکن - این مال امثال ماهاست - میخوانند برای اینکه یک نکته‌ای پیدا کنند برای گفتن در فلان منبر، در فلان سخنرانی، در فلان محفل، در فلان مجلس. این، عیبی ندارد؛ اما این نوع هم آن نیست که ما موظفیم انجام بدهیم. یک تلاوت این است که انسان مثل یک مستمعی بنشیند پای صحبت خدای متعال. خدای متعال دارد با شما حرف میزند. مثل اینکه از یک عزیزی، از یک بزرگی، نامه‌ای به شما رسیده باشد. شما نامه را میگیرید میخوانید. برای چه میخوانید؟ برای اینکه ببینید چه برای شما نوشته. قرآن را اینجوری بخوانید. این نامه‌ی خدای متعال است. امین‌ترین زبانها و دلها این قرآن را از خدای متعال گرفته و به شما رسانده است. ما از آن استفاده کنیم؛ بهره ببریم؛ لذا در روایت هست که سوره را وقتی که میخوانید، همت شما این نباشد که به آخر سوره برسید، همت شما این باشد که قرآن را بفهمید؛ ولو حالا به آخر سوره، به وسط سوره، وسط جزء، به وسط حزب نرسید و آن را تمام هم نکنید؛ تأمل و تدبر کنید. قرآن را اینگونه بخوانید. اگر کسی با قرآن مأنوس بشود، از قرآن دل نمیکَند. اگر ما با قرآن مأنوس بشویم، حقیقتاً از قرآن دل نمیکَنیم. مربوط به :بیانات در دیدار قاریان شرکت کننده در بیست و سومین مسابقات بین‌‌المللی قرآن - 1385/07/04 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : من میخواهم به شما «قرآنی»ها - که اهل تلاوت، اهل تجوید و اهل لحن و آهنگ و صوت و خواندن قرآنید - این را تأکید کنم، گاهی شنیده میشود که بعضی میگویند آقا به قرآن باید عمل کرد؛ خوب، این حرف درستی است؛ اما مقصودشان این است که تلاوت قرآن و آرایه‌های قرآنی را دست کم بگیرند! من با این مخالفم. تلاوت قرآن هم جزوِ یک مجموعه و منظومه‌ای است که اینها همه به هم متصل است؛ این هم بایستی مورد توجه قرار بگیرد و گرامی داشته شود. هم باید تلاوت بکنید و هم باید معانی قرآن را بفهمید؛ اگر معنای قرآن را فهمیدید، میتوانید بهتر تلاوت کنید. الان قراء حالا را با قراء بیست سال قبلمان مقایسه کنیم، که این حرکت قرآنی در کشور ما تازه و آرام‌آرام شروع شده بود؛ بعضیها خوب هم میخواندند، صداها خوب بود و شیوه‌های قراء معروف را هم یاد گرفته بودند و میخواندند؛ اما دلنشین نبود؛ چرا؟ چون از معانی و مفاهیم آیات هیچ سر در نمیآوردند؛ این معلوم بود. اما امروز آن‌طور نیست؛ امروز جوانهای ما این آیاتی را که میخوانند، خودِ کیفیتِ خواندنشان، حکایت از این میکند که اینها معنای آیه را میفهمند و به مفهوم آیه توجه دارند. مربوط به :بیانات در دیدار قاریان شرکت کننده در بیست و سومین مسابقات بین‌‌المللی قرآن - 1385/07/04 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : الحمدللَّه روزبه‌روز... جماعت قرآنی ما، هم دائره‌شان وسیع‌تر شده و هم از این جهت [تلاوت] بهتر شده‌اند؛ با خواندن قرآن و کیفیت اثرگذاری با تلاوت آشنا شده‌اند.هر تلاوتی اثرگذار نیست؛ بعضی از تلاوتها هست که وقتی اجرا میشود، معانی قرآن را در گوش و دل و جان مخاطب رسوخ میدهد؛ دست یافتن به چنین تلاوتی، این باارزش است. ما میخواهیم به آنجا برسیم. البته شرط این، صدا هست، موسیقی هست، کیفیت ترکیب‌بندی آیات و تلاوتی که انجام میگیرد، هست؛ همه‌ی اینها مؤثر است. الحمدللَّه جوانهای ما در این زمینه واردند و حرکتشان حرکت خوبی است و روزبه‌روز هم بهتر خواهد شد. مربوط به :بیانات در دیدار قاریان شرکت کننده در بیست و سومین مسابقات بین‌‌المللی قرآن - 1385/07/04 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : اگر ان‌شاءاللَّه تلاوت قرآن در جامعه‌ی ما همگانی شود، همه بتوانند قرآن را صحیح بخوانند و همه‌ی خانه‌ها موج شوق به تلاوت قرآن را در خود جای بدهند، آن وقت ما امیدمان به اینکه جامعه‌ی اسلامی و قرآنىِ به معنای واقعی در این کشور تشکیل بشود، بیشتر خواهد شد. مربوط به :بیانات در دیدار اعضای هیأت دولت‌‌ - 1384/07/17 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : دوستان سعی کنند در همه‌ی اوقات - بخصوص در ماه رمضان - تلاوت قرآن را از یاد نبرند. قرآن نباید از زندگیتان حذف شود. تلاوت قرآن را حتماً داشته باشید؛ هر چه ممکن است. تلاوت قرآن هم با تأمل و تدبر اثر میبخشد. تلاوت عجله‌یی که همین‌طور انسان بخواند و برود و معانی را هم نفهمد یا درست نفهمد، مطلوب از تلاوت قرآن نیست؛ نه این‌که بی‌فایده باشد - بالاخره انسان همین‌که توجه دارد این کلام خداست، نفس این یک تعلق و یک رشته‌ی ارتباطی است و خود همین هم مغتنم است و نباید کسی را از این‌طور قرآن خواندن منع کرد لیکن تلاوت قرآنی که مطلوب و مرغوب و مأمورٌبه است، نیست. تلاوت قرآنی مطلوب است که انسان با تدبر بخواند و کلمات الهی را بفهمد، که به نظر ما میشود فهمید. اگر انسان لغت عربی را بلد باشد و آنچه را هم که بلد نیست، به ترجمه مراجعه کند و در همان تدبر کند؛ دو بار، سه بار، پنج بار که بخواند، انسان فهم و انشراح ذهنی نسبت به مضمون آیه پیدا میکند که با بیان دیگری حاصل نمیشود؛ بیشتر با تدبر حاصل میشود؛ این را تجربه کنید. مربوط به :بیانات‌ در دیدار جمعی از قاریان قرآن - 1383/07/25 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : بارها عرض کرده ایم که تلاوت قرآن به شکل ممتاز و با صدای خوش و با آهنگ درست و خوب، مشوق گرایش عمومی به قرآن با دلها و جانها و فکرهاست. این تفنن نیست؛ این یک کار زاید و تشریفاتی نیست. اگر درست بفهمیم چه کار داریم می کنیم، این یک حرکت منطقی و قدم استواری است در راه همه گیر شدن فهم و معرفت قرآن. مربوط به :بیانات‌ در دیدار جمعی از قاریان قرآن - 1383/07/25 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : قرا اصلاً اصرار نداشته باشند که نشان دهند نفس شان زیاد است؛ نه، این نفس بلند برای آن جایی لازم است که اگر آیه را قطع کنید، معنا خراب می شود؛ آن جاست که نفس بلند خوب است؛ نفسی که به آن بلندی نیست، این جا کم می آورد. البته آن هم راه جبران دارد؛ می بینید که در بین قرای مصری بعضی ها درجه ی یک هستند، ولی نفسهایشان کوتاه است؛ مثل عبدالفتاح یا بعضی دیگر؛ این عیب اساسی محسوب نمی شود و قابل جبران است؛ یعنی آن استادِ فن بلد است که اگر نفسش کوتاه آمد، دنباله ی آیه را چه طور بخواند که انگار قطع نشده؛ قشنگ می خوانند؛ خیلی از این قرای قدیمی البته این طورند؛ اما این جدیدی ها که حالا هستند و ایران هم زیاد می آیند، اغلبشان مبتلا به همین مرضند؛ مرضِ نفسگیری و بلندخوانی؛ گاهی خودش بال بال می زند؛ اما قطع نمی کند! این هیچ حُسنی محسوب نمی شود؛ فقط حُسنش همان جایی است که انسان احتیاج دارد به نفس بلند و اگر نفسش کوتاه باشد، کم خواهد آورد؛ خراب می کند، که آن هم یک زینتی است؛ خوب است؛ اما در غیر آن هیچ لازم نیست. ببینید کجا بایستی آیه را کوتاه کرد؛ کجا باید وقف کرد؛ کجا بایست با وقف، معنایی را نشان داد یا با تکرار، معنایی را نشان داد و گاهی با یک کلمه، یک معنایی را رساند؛ اینها را باید رعایت بکنید. مربوط به :بیانات‌ در دیدار جمعی از قاریان قرآن - 1383/07/25 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : یکی از مسائل تلاوت ما، مسأله ی موسیقی تلاوت و این نغمه های صحیح تلاوت است، که اینها را بایست صحیح خواند... بسیار مهم است. اینها هم یک روش و شیوه یی دارد که البته من حالا می بینم خیلی بهتر شده و سابقها این طور نبود. نغمه ها و آهنگهای قرآنی را بایستی فراگرفت. البته خیلی اش هم ذوقی است؛ این را هم عرض بکنیم؛ یعنی اگر کسی دارای ذوق هنری باشد، بدون این که بخواهد یاد بگیرد و نُت بخواند، خودش می فهمد که چه کار بایستی بکند؛ طبیعتِ ذوق قاری، او را می کشاند به یک آهنگ صحیح. هرچه بتوانید کمتر در این زمینه ها از این و آن تقلید بکنید، بهتر است. مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از قاریان قرآن - 1383/06/26 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : قرآن خواندن خوب، که با صوت خوب و با نغمه‌ی خوب و با توجه به معانی انجام بگیرد، مفاهیم قرآن را جلوی انسان مجسم میکند؛ انسان را به عمل نزدیک میکند؛ انسان را با معرفت قرآنی نزدیک میکند. مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از قاریان قرآن - 1382/08/06 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : مسأله تلاوت قرآن که ما این‌قدر به آن اهمیت میدهیم، صرفاً مایه سرگرمی و هنرنمایی نیست، بلکه وسیله‌ای برای دست یافتن به فضای قرآنی در کلّ جامعه است و این کاری است که قرّاءِ خوب ما با استفاده از صدای خوش و بهره‌گیری از شیوه‌های هنرىِ تلاوت و نیز استفاده از تجوید و توانایی خوب در ادای حروف، کلمات و جملات آیات قرآن کریم، به آن دست مییابند. مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از قاریان قرآن - 1382/08/06 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : دوستان مداح... وقتی میخواهند یک بیت شعر را در مجلسی که همه معنای آن را میفهمند، بخوانند، به دو شکل ممکن است بخوانند. یک شکل این است که این مدّاح که با صدای خوش میخواند، گویا با شما کلمه کلمه حرف میزند، که این در عمق جانتان اثر میکند. یک شکل هم این است که برای خودش مطلبی را میخواند! قرآن را هم به دو شکل میتوان خواند. دلیل این که بسیاری از تلاوتها، با این‌که آهنگها و نغمه‌های آن خیلی با هم متفاوت نیست، تأثیر لازم را در دلها نمی‌بخشد و دلها را از جا نمیکَند، این است که خواننده از دل و باطن جانش با عبارات قرآن با مخاطب حرف نمیزند. در محیط ما که خیلیها زبان عربی بلد نیستند، بلکه آن جاهایی هم که بلد هستند، انسان میفهمد که قاری از باطن جانش با مخاطب حرف نمیزند. اگر میخواهید تلاوت شما از لحاظ تأثیر و ساختن محیط جامعه و تغییر و دگرگونی دلها و جانها موفّق باشد، یکی از شرایط مهم واصلی اش این است که خواننده قرآن با مضمون آیه‌ای که میخواهد تلاوت کند، کاملاً آشنا باشد و طوری بخواند که گویی با صدای خوش خود میخواهد آن مضمون را برای مخاطب تصویر و ترسیم کند. مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از قاریان قرآن - 1382/08/06 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : امروز که من به قاریان قرآن کشورمان - که الحمدللَّه غالباً هم جوان هستند و بعضی نیز نوجوان... - نگاه میکنم، میبینم بحمداللَّه هر سال ما جلوتر از سال قبل هستیم؛ این واقعیتی است. اساتید قرآن و قرآن‌خوانان جاافتاده و پخته سالیان گذشته به جای خود محفوظ؛ الحمدللَّه نسل نوخاسته جوان ما هم به قرآن و به خوب‌خوانی و ابتکارات در تلاوت نزدیک و روزبه‌روز بهتر میشود. این واقعاً حرکت خوبی است. خطاب من بخصوص به اساتید قرآن است: کاری کنید که این جوانان، تلاوت را با همان شرایطی که گفتیم - توجّه به جنبه‌های ظاهری: نغمه‌ها و آهنگها؛ و توجّه به مضمون - دنبال کنند و با توجّه به مضمون، فراز و فرود و وصل و وقف و تکیه و تحریر و ... را هنگام تلاوت رعایت نمایند. مربوط به :بیانات رهبر انقلاب در دیدار جمعی از بانوان اندیشمند و سخنان بانوان در این دیدار - 1377/07/18 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : اشکال عمده در کار قرآن خوانیهای بی‌تأمّل، این است که اصلاً روی جملات درنگ نمی‌کنند. خوب؛ شما وقتی سخن حکیمی، یا سخنِ حکمت‌آمیزی را می‌شنوید، باید به آن دل بدهید؛ بدون دل دادن که اصلاً انسان مُراد را نمی‌فهمد. هر کتاب عادّی - بخصوص اگر کتاب پُرمغزی باشد، بخصوص اگر حکیم فرزانه‌ی بزرگی آن را نوشته باشد - همین حالت را دارد. اگر سرسری بخوانید و رد شوید، از آن چیزی نمی‌فهمید. قرآن می‌گوید: «مرا سرسری نخوانید» قرآن از عالی‌ترین مقام است؛ از قلّه‌ی معرفت عالم وجود است. این است که انسان باید تأمّل کند و چون عمق این آیات و این مفاهیم، خیلی زیاد است، هرکسی تأمّل کند، از آن استفاده خواهد کرد - حتّی خود پیغمبر - خودِ پیغمبر هم اگر تأمّل کنند - که البته پیامبر و ائمّه (علیهم‌السّلام) همیشه قرآن را با تأمّل و تدبیر می‌خواندند - از قرآن استفاده می‌کنند. مربوط به :بیانات در مراسم اختتامیه‌ی مسابقات قرآن‌ - 1373/10/14 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : تلاوت قرآن با صدای خوش، کار بسیار خوبی است. روایت دارد که امام سجاد علیه‌السّلام - هم درباره امام سجاد علیه‌السّلام دارد، هم درباره امام باقر علیه‌السلام - وقتی تلاوت میکردند، کسانی که از نزدیک محل تلاوت ایشان میگذشتند، زانوهایشان میلرزید و سست میشد و نمیتوانستند حرکت کنند. می ایستادند تلاوت قرآن را گوش میکردند و وقتی حظّ خودشان را می‌بردند، به راهشان ادامه میدادند. تلاوت قرآن با صوت خوش و با آداب که شیوه خاصی دارد، موسیقی خاصی دارد، روش خاصی دارد، امور لازمی است. اینها انسان را نزدیک میکند؛ اما کافی نیست. اگر بخواهیم تشبیه کنیم، این‌طور میگوییم: قرآن را به صورت بنای مُعْظمی، دارای سالنها و حجره‌ها و زوایای گوناگون و اعماق فراوان در نظر بگیرید. این عمارت وسیع و عظیم، سردر و مدخلی دارد. اگر آن مدخل را زیبا ساختیم، مردم برای ورود در آن عمارت، تشویق میشوند. مدخلِ آن بنای رفیع، همین تلاوتهای زیبایی است که این‌جا خواندند. کاشیکاری دَمِ در، این تلاوت است. مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از قاریان - 1371/12/17 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : من صداهایی خوب و قوی می‌شنوم که می‌توانند در خدمت قرآن و تلاوت قرآن قرار گیرند. وقتی قرآن خوب تلاوت شد، خوب هم استماع خواهد شد. وقتی هم خوب استماع شد، دلها به مفاهیم آن نزدیک خواهد شد. لذا خیلی مهم است که جوانان ما قرآن خوان شوند و بتوانند با صداهای خوش، قرآن بخوانند. مربوط به :بیانات در دیدار قاریان - 1370/12/27 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : در تجوید ... الحمدللَّه پیشرفت قاریان ما خیلی خوب است؛ آدم میبیند کأنه تجوید دارد جزو طبیعت قرآنیون ما میشود؛ این فایده‌ی محیط قرآنی است. من یادم هست پیش از انقلاب که ما در مشهد جلسات قرآن داشتیم... گاهی اوقات برای آن‌که این قاری ادای یک حرف یا ادای تجویدی را به شاگرد بیاموزد؛ مثلاً یک تفخیم و یا یک ترقیق بجا را یاد بدهد، جلساتی وقت صرف میشد؛ اما این‌طرف هم با آن‌که جوان بود، یاد نمیگرفت، یا به زحمت یاد میگرفت؛ مگر کسانی که استعداد داشتند؛ چون محیط، محیط تلاوت قرآن نبود و این صوت با گوشها انس نداشت؛ باید کسی در آن جلسات مدتها میماند، تا یواش یواش به این سبک خواندن مأنوس میشد و میتوانست درست ادا کند. امروز این‌طور نیست؛ انسان میبیند که این نوجوان این‌طور بخوبی تلاوت میکند و صدای صاد و ضاد و طاء و ظاء را مثل خود عرب‌زبانها ادا میکند؛ گویا اصلاً اوعرب متولد شده است! این قرّاء عربی که به این‌جا میآیند، مکرر به من میگویند که ما تعجب میکنیم که قاریان شما چه‌طور این کلمات و حروف را - که صدایش با زبانشان بیگانه است - ادا میکنند! این برای چیست؟ برای آن است که محیط، محیط تلاوت قرآن شده است. ما سالهای متمادی این حرف را تکرار میکردیم که اگر جریان به سمتی حرکت کرد، تربیت آسان میشود؛ این از برکات جمهوری اسلامی است. چون جهت حرکت، جهت قرآنی است، خیلی راحت و آسان، فرم و شکل قرآنی در جوانان و حتّی در استعدادهای متوسط به وجود می‌آید. بنابراین، از جهت تجوید و ادای حروف و کلمات هم ما مشکلی نداریم؛ الحمدللَّه روزبه‌روز دارد بهتر هم میشود؛ مخصوصاً این جوانانِ با استعداد و خوبی که دارند میخوانند؛ اصلاً هر دفعه که میخوانند، میبینم ماشاءاللَّه از دفعه‌ی قبل بهتر شده‌اند. مربوط به :بیانات در دیدار قاریان - 1370/12/27 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : بنده اعتقاد قاطعم این است که ما اگر بخواهیم قرآن در ذهنیت و فضای جامعه جا بیفتد، باید تلاوتگر قرآن زیاد داشته باشیم؛ به این خاطر ما دنبال تلاوت قرآن هستیم. این آهنگهای قرآنی دلها را متوجه قرآن میکند؛ صداهای خوش را باید در این چیزها استخدام کرد. هیچ مضمونی از مضمون کلام خدا شایسته‌تر نیست، برای این‌که در صدای خوشی جا بگیرد و صدای خوش حامل این کلام و بیان بشود؛ این از هر شعر و سخن ادیبانه‌یی بالاتر است. مربوط به :بیانات در دیدار اعضای گروه ویژه و گروه معارف اسلامی صدای جمهوری اسلامی ایران‌ - 1370/12/13 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : مسأله راجع به قرآن صبح[در رادیو] است. قبلاً هم این قرآن پخش میشد، اما بهتر از حالا! برنامه‌ها باید روزبه‌روز تکامل پیدا کنند. من هر وقت که صبحها قدم میزدم یا به کوه میرفتم، حتماً در آن ساعت آن برنامه‌ی قبلی را گوش میکردم؛ و شاید حمل بر مبالغه بشود، اما باور کنید که استفاده میکردم؛ یعنی وقتی گوش میکردم، چیزی بر معلومات من اضافه میشد؛ اما الان متأسفانه آن‌طور نیست! من حتّی به مسؤولان رادیو سفارش کردم که همان برنامه را بگذارند؛ اما نمیدانم چه شد! البته آن برنامه کامل نبود - نه این‌که بخواهیم بگوییم بهتر از آن نمیشد - اما برنامه‌ی خوبی بود؛ نیم ساعت قرآن و ترجمه پخش میشد و مفید بود؛ اما الان برنامه‌ی قرآن صبح، آن کیفیت قبلی را ندارد. علاقه‌ی من به آن برنامه‌ی قبلی به اندازه‌یی بود که وقتی دیدم تمام شد، به دفتر گفتم به رادیو اطلاع بدهند که من میخواهم به عنوان ختم قرآن، یک هدیه به این آقایان بدهم. سابقها در مکتبخانه‌ها معمول بود که وقتی قرآن را ختم میکردند، هدیه‌یی میدادند؛ گفتم من حالا به همان رسم و سنت، چون این آقایان قرآن را ختم کردند، میخواهم هدیه‌یی به آنها بدهم. بیان آیات قرآن، گویش ترجمه‌ی قرآن و نظم نوشتنىِ آن ظرافتهایی دارد؛ باید به طور مخصوصی نوشته بشود و به‌طور مخصوصی هم بیان گردد؛ نسبت به این قضیه نمیشود سرسری برخورد کرد... آن آیه‌یی که در ابتدا میخوانید، هم غیرفنی خوانده میشود، هم بسم‌اللَّه ندارد - اگر بخواهید بسم‌اللَّه را هم بخوانید، طولانی میشود - هم اصلاً آهنگ ندارد. این آقا اهل موسیقی است؛ این را پیش ایشان ببرید و ببینید آیا آن آهنگ درست است یا درست نیست؛ ایشان هرچه قضاوت کرد، همان‌طور عمل کنید. بنده اهل موسیقی نیستم؛ اما گوشم میزان است. من میدانم که اگر یک آدم اهل موسیقی هم این را بشنود، نمیپسندد. اصلاً لزومی ندارد که شما آن‌طوری شروع کنید؛ «بسم‌اللَّه‌الرّحمن‌الرّحیم» را بگویید و شروع به خواندن کنید. مربوط به :بیانات در دیدار اعضای گروه ویژه و گروه معارف اسلامی صدای جمهوری اسلامی ایران‌ - 1370/12/13 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : راجع به قرآن و تواشیح ... من مدتی پیش... بلبشویی را در صدا و سیما احساس کردم؛ مثلاً یک نوار قرآن را چهار روز پشت سر هم میگذارند؛ این چه لزومی دارد؟! گاهی اوقات چیزهای بدتری هم بود که چون مربوط به تلویزیون است، آنها را رها میکنیم. در همین زمینه، جمع متخصصی را معین کرده‌ام تا راجع به تلاوتهایی که در رادیو و تلویزیون گذاشته میشود، نظر بدهند؛ شما بایستی نظر این جمع را رعایت کنید. من به‌طور کلی عرض میکنم که اگر میخواهید قرآن بگذارید، بگردید بهترین تلاوت را بگذارید. این‌طور نباشد که ما برای این‌که بخواهیم جوانی را تشویق کنیم، قرآن او را بگذاریم! البته گاهی نوجوانانی مثل جواد فروغی هستند که قرائت قرآنشان در حد بالاست؛ این نه به عنوان تشویق، بلکه به‌عنوان یک قرائتِ خوب میشود از آن استفاده کرد؛ البته نه همه‌ی قرائتهایش؛ بعضیهایش را که من دیده‌ام، انصافاً عالی است. مربوط به :بیانات در دیدار اعضای گروه ویژه و گروه معارف اسلامی صدای جمهوری اسلامی ایران‌ - 1370/12/13 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : اگر کسی به هنگام خواندن از دستگاهی خارج بشود، اهل موسیقی میگویند گناه کبیره‌یی مرتکب شده است؛ اما موسیقی عربی اصلاً یکی از لوازمش این است که از یک دستگاه به دستگاه دیگر بروند؛ غیر از این گناه کبیره است! لذا موسیقیدانهای ایرانی از این‌گونه قرآن خواندنها خوششان نمی‌آید؛ میگویند از دستگاه خارج شد؛ غافل از این‌که اصلاً خارج شدن و از یک دستگاه به دستگاه دیگر رفتن، یکی از مبادی خوانندگىِ قرآن‌خوانهای عرب است؛ خودشان هم این را میدانند؛ از اول که شروع میکنند، گاهی پنج دستگاه را طی میکنند، تا وقتی که به آخر میرسند و مجدداً به دستگاه اول برمیگردند؛ مثلاً از بیات ترک شروع میکنند، وارد همایون میشوند و سپس به شور میروند؛ بعد آخر سر مجدداً به همان بیات ترک برمیگردند؛ لذا شما میبینید که «صدق‌اللَّه‌العلىّ‌العظیم»شان، با «بسم‌اللَّه‌الرّحمن‌الرّحیم»شان دارای یک آهنگ است. در چنین حالتی، اگر ما بیاییم قرآن عربی یا سرود عربی را بدون رعایت موازین آنها بخوانیم، چیز ناجوری از آب درمی‌آید و اصلاً به گوش نمیچسبد. مربوط به :بیانات در دیدار قاریان مصری - 1370/11/27 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : اگر قرآن با لحن بد و صوت زشت و طرایق خسته کننده‌یی خوانده بشود، شنوندگان از قرآن ملول میشوند؛ این است که ما به این مسأله اهمیت میدهیم؛ اما معتقدیم که اهتمام به قرآن فقط این نیست؛ این یک جانب از آن است و جوانب دیگری هم وجود دارد. مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از قاریان قرآن - 1370/11/17 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : عزیزان من! قراء قرآن... از این معلمان و اساتیدی که عمدتاً از کشور مصر آمده‌اند، هرچه ممکن است، استفاده کنید. این استاد «ابوالعینین شعیشع» که یک پیر قرآن است، بنده... [سالهاست] با صدا و نوارهای ایشان آشنا هستم؛ اینها عمرشان را با قرآن گذرانده‌اند؛ اینها کسانی هستند که در این رشته‌ی قرائت و تلاوت قرآن کار کرده‌اند؛ خوب هم کار کرده‌اند؛ حایز مراتب خوب هم شده‌اند. آنچه را که این اساتید قرآن دارند، از آنها فرا بگیرند. البته قرآن یک دریای عمیق و یک بحر واسع است و نهایتی ندارد؛ هرچه پیش بروید - چه در سطح قرآن، چه در اعماق آن - همچنان امکان سیر و پیشرفت و حرکت وجود دارد. مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از قاریان قرآن - 1370/01/22 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : ما اگر بخواهیم کل امت با قرآن انس بگیرند، باید تلاوت قرآن را در جامعه باب کنیم. اگر من این‌قدر به خواندن شما قاریان عزیز تکیه میکنم و به آن اهمیت میدهم، برای همین است. شما یک نفر آدمید، میخوانید، هرچه هم خوب بخوانید یا نخوانید، از یک جهت به خودتان مربوط است؛ اما آن چیزی که من را وادار میکند که به این مسأله این‌همه اهتمام بورزم، آن است که اگر تالیان کلام‌اللَّه در جامعه توانستند با زمزمه‌ی ملکوتی و صحیح و پُرجاذبه، این آیات کریمه را تلاوت بکنند، دل مردم با قرآن انس میگیرد و به قرآن نزدیک میشود. مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از قاریان قرآن - 1370/01/22 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : آداب تلاوت مجلسی را فرا بگیرید. فرض کنید عده‌یی از این مردم و مسلمین حزب‌اللَّه در جایی نشسته‌اند و از شما دعوت کرده‌اند که برایشان قرآن بخوانید. دأب و فکر من این است و میخواهم در جامعه‌ی ما کاری بشود که برای قرّاء قرآن منبر بگذاریم و همچنان که الان وعاظ منبر میروند، قاریان قرآن هم منبر بروند و مثلاً نیم‌ساعت قرآن بخوانند و مردم آن زلال کلام الهی را مستقیم از او بشنوند و دلهایشان بلرزد و اشک بریزند و موعظه بشوند و بلند شوند و بروند؛ ولی ما حالا قرآن کریم را فقط مقدمه‌ی سخنرانی قرار داده‌ایم! مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از قاریان قرآن - 1370/01/22 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : در جامعه، قرآن اصل است. امت حزب‌اللَّه باید یواش‌یواش با قرآن آشنا بشوند؛ آن‌طوری که بتوانند مستقیم قرآن را از شماها گوش کنند و بفهمند. شما باید بتوانید در یک مجلس بالای منبر بروید، آیات قرآن را بخوانید و مردم با شنیدن این آیات اشک بریزند؛ ما این را میخواهیم. اگر شما میخواهید این کار را بکنید، باید بتوانید با صوت خودتان این مجلس را جذب کنید. این، آداب و فنونی دارد. شما برادران باید بر حسب استعداد و طبیعت و فطرت خود و گوش کردن نوارهایی که از قرّاء معروف می‌آید، این فنون را یاد بگیرید. البته مقداری از اینها تأمین شده، اما مقدار دیگرش را هم بایستی تأمین کنید. مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از قاریان قرآن - 1370/01/22 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : بعضی از برادران قرآن میخوانند، اما قطع و وصلها غلط است. امروز در همین آیاتی که تلاوت شد، آیه‌یی را شما وصل کردید که مقول قول الهی، با مقول قول کفار قاطی شد! آیا این خوب است؟ کسی که ترجمه‌ی قرآن را میفهمد، وقتی این وصل بیجا را از شما میشنود، مثل این است که میخی در گوشش فرو میکنند! پریشب که من تلویزیون تماشا میکردم، یک نفر از همین برادران ایرانی خودمان قرآن میخواند، که قطع و وصلش واقعاً آدم را کلافه میکرد. چرا این‌طوری قطع و وصل میکنید؟ در قرائت، اصلاً این یک علم است که کجا بایستی آیه را وصل، و کجا باید قطع کرد. نگویید فلان کس در مصر خوانده؛ بیخود کرده خوانده است! مگر هر کس هرچه خواند، همان برای شما حجت میشود؟ واقعاً ببینید آیه چیست. از همه راحت‌ترش، همین علایم وقفی است که گذاشته‌اند. در قرآنهای جدید، «الوصل اولی» و «الوقف اولی» را به صورت «صلی» و «قلی» نوشته‌اند. با این روش، کار را راحت کرده‌اند. اگر این را هم مراعات نمیکنید، لااقل همین شکلهایی که معمول قرآنها گذاشته‌اند - مثل «ج» و «ط» و «م» - رعایت کنید. معمولاً آیه را وصل نکنید، مگر در جاها و مواردی؛ والّا خود آیه یک فصل است. اگر یک وقت به معانی قرآنی مسلط شدید، آن وقت البته میتوانید به سلیقه و به فهم خودتان خیلی کارها بکنید؛ اما وقتی که هنوز بر معانی مسلط نیستید، این کار را نکنید. مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از قاریان قرآن - 1370/01/22 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : توجه به فاصله‌ها [در قرآن کریم] مهم است. مثلاً یک عبارت از آیه‌ی کریمه‌یی را خواندید، بعد ساکت شدید و حالا میخواهید نفس بگیرید. ما باید چه‌قدر صبر کنیم، تا شما نفس بگیرید؟ باید بلافاصله پشت سرش بخوانید؛ چرا این‌قدر معطل میکنید؟ شما ببینید در حرف زدن معمولی، یکجا مقتضی است که پشت سر هم صحبت کنم، یکجا هم تأملی میکنم. این، برای جلب نفوس شماست. آیه‌ی قرآن هم همین‌طور است؛ افصح کلمات و کلام خداست. مربوط به :بیانات در پایان مراسم قرائت قاریان قرآن‌ - 1369/01/19 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : انقلاب، ما را وارد وادىِ آشنایی با قرآن کرد. ما تازه وارد این وادی شده‌ایم. وقتی در کشوری، مثلاً بیست یا بیست و پنج میلیون جوان از زن و مرد هست، جا دارد که در میان اینها، اقلاً یک دو، سه میلیون تالی قرآن، با آداب و شرایطش باشد؛ ... تعداد معتدٌبهی، عالم به قرائات مختلف و نوافل قرائت و زینتهای تلاوت قرآن باشند و بدون استثنا، همه‌ی مردم در این کشور، قادر به روخوانی قرآن باشند. این، قاعده است. نمیشود قبول کرد، در کشوری که مردمش معتقد به اسلام هستند، احدی از آحاد مردم - غیر از اطفال بسیار کوچک - باشند که نتوانند قرآن را بخوانند؛ چه رسد به این‌که در نظامی، مردم بر پایه‌ی اسلام زندگی کنند. مربوط به :بیانات در پایان مراسم قرائت قاریان قرآن‌ - 1369/01/19 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : دوری ما از قرآن را رژیم کافر ملحد معاند پهلوی به وجود آورد. لذا وقتیکه من میگویم ... غیر از ...بچه‌های کوچکِ زیر پنج سال بقیه باید بتوانند قرآن را از رو تلاوت کنند، شما تعجب میکنید؛ در حالی که تعجب ندارد. مگر این‌طوری نبود؟ قبل از دوران رژیم گذشته، تقریباً این‌گونه بود. بیسوادها اکثریت قاطع بودند؛ اما غالب آنها قرآن را بلد بودند. شما جوانان ندیده‌اید؛ ولی من و کسانی که در سنین من هستند، به تکرار و تکرار، کسانی را دیده‌ایم که سواد روخوانی نداشتند و حروف فارسی را نمیشناختند؛ لیکن میتوانستند قرآن را از رو بخوانند. مکتبهای قرآن، بچه‌های چهارساله و پنج‌ساله را قرآن درس میداد. من خودم در سن پنجسالگی به مکتب رفتم و قرآن یاد گرفتم. امثال من، در همان مکتبی که ما میرفتیم، زیاد بودند و اصلاً مکتبخانه‌ها همین‌طور بود. این مکتبخانه‌هایی که رژیم منحوس پهلوی، شجاعت و شهامت بخرج داد! و رعد و برق کرد و آنها را برچید، خانه‌هایی برای تعلیم قرآن بودند. یک زن یا مردی مینشست، بچه‌های مردم را قرآن یاد میداد، بعد این بچه‌ها در جامعه‌یی میافتادند که در آن، سواد و علم و فرهنگ، متعلق به عده‌ی خاصی بود؛ اما قرآن را بلد بودند. جامعه‌ی اسلامی، این‌طوری است. جایی که مسلمانان هستند، این‌گونه‌اند. باید همه قرآن را بلد باشند. امروز، فردی دارای تحصیلات عالیه و احیاناً قادر به نطق به چند زبان بیگانه، بلد نیست یک سطر قرآن را بخواند! شما را به خدا، این در جامعه‌ی ما طبیعی است، یا تصنعی و تحمیلی؟! طبیعی نیست. مگر این میشود؟ انسان میبیند که کاسب، تاجر، کارگر، دانشجو، حتّی طلبه، در صحیح‌خوانی قرآن کمبود دارند. این، نقص بزرگی است؛ این را باید برطرف کنیم. قبل از انقلاب، کسی از ما توقع نداشت. همان‌قدر که میتوانستیم، در یک گوشه یا در یک مسجد، چهارنفر بچه‌ی کوچک یا جوان را دور هم جمع میکردیم که اینها قرآن یاد بگیرند؛ اما امروز چه؟ همت را بر این مسأله بگمارید که تمام مردم بتوانند قرآن را یاد بگیرند. شما آقایانی که قرآن را بحمداللَّه میخوانید و انصافاً خوب هم میخوانید و دیگر راحت میشود به بعضی از شما برادران، استاد قرآن گفت - یعنی هیچ بحثی در آن نیست - موظف و مسؤولید. شما باید این کار را بکنید. سازمانها - سازمان تبلیغات و اوقاف و بقیه‌ی مراکز - هم باید این کار را انجام دهند. این، مقدمه برای فهم قرآن است. آن‌وقتی که انس عمومی با قرآن باشد، فهم قرآن ممکن و آسان است. البته در هر جامعه‌یی، اگر ما بخواهیم رسمی را رواج بدهیم (کسانی که در فلسفه‌ی این خواندنها و این تشویقها تردید دارند، این نکته را توجه کنند) باید از آن رسم، نقطه‌های اوجی در این جامعه داشته باشیم؛ والّا این رسم رواج پیدا نخواهد کرد. ممکن نیست شما در جامعه‌یی بگویید که مثلاً همه‌ی مردم باید روزی ده دقیقه نرمش و ورزش کنند؛ اما رسم پهلوانی را در این جامعه بکلی براندازید. این‌طور نمیشود. مردم ورزش نخواهند کرد. حرکت عمومی، فقط با استدلال و بیان و اثبات عقلانی که نیست؛ چیزهای دیگری هم در کنارش لازم است. احساسات و تشویقها و ایجاد شوق به قله‌ها لازم است. لذا ما باید قله‌هایی را داشته باشیم، تا همه‌ی مردم به دامنه‌ها برسند. پس، اگر میخواهیم همه‌ی مردم در قرآن اوج پیدا کنند، باید قله داشته باشیم. قله، یعنی همین شما [قاریان قرآن]. مربوط به :بیانات در پایان مراسم قرائت قاریان قرآن‌ - 1369/01/19 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : حالا که شما[قاریان] در این رشته [قرائت] پیشرفت کردید، بعدش چه؟ طریقه‌ها را که یاد گرفتید، حروف را که خوب از مخرج ادا میکنید، زیر و بمهای صدا را که بلد شدید، نفستان هم که الحمدللَّه روی دست بعضی از نفسدارها و پیشکسوتهای شما زده است، حالا بعدش چه؟ آیا در همین‌جا متوقف میمانید؟ نه، شما هنوز اول راهید. همین شما خوبها - که میدانید هم من چه‌قدر به شماها علاقه و ارادت دارم - یکی، دو نقص عمده در تلاوتهای شماست که باید آنها را برطرف کنید. . یکی این است که قطع و وصلهایتان، همیشه بمیزان نیست. ...اگر وقت بود، به شما میگفتم که کجا را اشتباه وصل کردید، یا اشتباه قطع کردید. گاهی این اشتباه دیده میشود و معنا خراب میگردد؛ گاهی هم معنا خراب و ضایع نمیشود، اما آن زیبایی را دیگر ندارد. وقتی شما میگویید: «و قالوا اتّخذ اللَّه ولدا سبحانه»، از این عبارت، ما یکطور چیزی میفهمیم؛ اما وقتی میگویید: «و قالوا اتّخذاللَّه ولدا سبحانه» - با یک فاصله‌ی کم، نفس را میکشید - طور دیگری میفهمیم. این دومی درست است. وقتی شما به شکل اول میگویید، میتوان این معنا را استنباط کرد که «سبحانه» هم مقول قول همان کسانی است که گفتند: «اتّخذ اللَّه ولدا». البته اگر وصل کردید، غلط نیست؛ زیرا که آن استنباط، استنباط خیلی واضحی نیست. لذا قاعدتاً در قرآن (م) یا (قف) نگذاشته‌اند. شما که به این قشنگی میخوانید، شما که این‌قدر خودتان را زحمت میدهید، برای این‌که خوب بخوانید، چه‌طور میخواهید چیز به این واضحی را رعایت نکنید؟ این، به میزان زیادی از زیبایی تلاوت شما خواهد کاست. اگر در جمع کسانی که قرآن را میفهمند، بخوانید، حتّی نه فقط قطع و وصل، بلکه لحن شما مورد دقت قرار میگیرد. این قرّای خوبی که در دنیا هستند و معاریفی که خواص، اینها را میپسندند و دوست میدارند، همه‌اش به خاطر این نیست که صدایشان خوب است؛ مقدار زیادی مربوط به این چیزهاست. مثلاً فرض کنید، وقتی که از قول فرعون نقل میکند: «فقال انا ربّکم الاعلی» باید شما طوری این «انا ربّکم الاعلی» را ادا کنید که آن‌چنان نباشد که وقتی خدای متعال میگوید: «لمن الملک الیوم للَّه الواحد القهار»، آن‌طوری ادا بشود. یعنی «انا ربّکم الاعلی» را باید طوری ادا کنید که کسی که میشنود، بفهمد این حرف، حرف دروغی است و آن کسی که گفته - یعنی فرعون - دروغ گفته است. این، ممکن است. این، چیزی است که در نوارهای «شیخ مصطفی اسماعیل» شنیده میشد. اصلاً اهمیت کار شیخ مصطفی اسماعیل، در همین است. او، این‌طوری میخواند. باید این‌طوری بخوانید. و این نمیشود، مگر این‌که معنای قرآن را بدانید. «قم اللّیل الّا قلیلا. نصفه او انقص منه قلیلا. او زد علیه و رتّل القران ترتیلا. انّا سنلقی علیک قولا ثقیلا». این «انّا سنلقی»، به قبلیها ارتباط پیدا میکند. آماده شو؛ «انّا سنلقی». نمیشود شما «و رتّل القران ترتیلا» را بگویید و یک نفس بکشید و یک خرده استراحت بکنید، بعد بگویید: «انّا سنلقی علیک قولا ثقیلا». نه، در این‌جا قطع بکنید، اما آیه‌ی بعد را زود شروع کنید و فاصله نیندازید. یا فرض بفرمایید، آیات شریفه‌ی آخر سوره‌ی بقره، بعد از این‌که میگویید: «و قالوا سمعنا و اطعنا غفرانک ربّنا و الیک المصیر»، درست است که شما قطع کردید، اما البته در این‌جا نوشته شده است که اگر وصل بکنید، بهتر است؛ «الوصل اولی». اما حالا گاهی قطع هم ایرادی ندارد؛ مثل این‌جا که مانعی ندارد. این چیزهایی که نوشتند، بعضی از موارد اشتباهاتی دارد؛ لیکن یکوقت شما میگویید: «اطعنا غفرانک ربّنا»، این غلط است و معنا درست نیست؛ یکوقت هم میگویید: «و قالوا سمعنا و اطعنا غفرانک ربّنا، و الیک المصیر». ببینید چه‌قدر لحن تفاوت میکند. نمیتوانید این‌طوری بخوانید، مگر این‌که معنا را بدانید. مربوط به :بیانات در دیدار جمعى از قاریان قرآن - 1368/12/04 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : دو کار دیگر غیر از آنچه تاکنون انجام گرفته، باید انجام بگیرد: اوّل اینکه روخوانى قرآن بایستى تمام ملّت ما را شامل بشود. یک نفر [هم] باید در میان ملّت ما نمانَد که [وقتى] قرآن را باز کند، قادر نباشد به‌صورتِ صحیح بخواند؛ زن و مرد و کوچک و بزرگ و پیر و جوان، همه باید بتوانند قرآن را بخوانند؛ باید برنامه‌ریزى بشود. سازمان اوقاف، سازمان تبلیغات اسلامى، وزارت آموزش‌وپرورش، سازمانهاى گوناگون و مؤسّساتى که به عشق قرآن به وجود آمده‌اند، باید این کار را در ردیف اوّلِ وظایف خودشان قرار بدهند؛ و این کار باید انجام بگیرد. نمیشود در یک کشورى که بر مبناى اسلام دارد اداره میشود، ما قرآن را دست یک نفرى بدهیم، بگوییم بخوان، باز کند و نتواند بخواند؛ این نمیشود. همه باید قرآن را بلد باشند. البتّه این قدم اوّل است.و کار دوّم، رفتن به سمت فهم قرآن [است]؛ رفتن به سمت فهم قرآن. مربوط به :بیانات در دیدار جمعى از قاریان قرآن - 1368/12/04 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : شما که قرآن را تلاوت میکنید، حتماً ترجمه‌ی آن قسمتى را که میخوانید، بدانید. و بدانید بدون دانستن ترجمه‌ی قرآن، قادر به یک تلاوت خوب نخواهید بود. من مکرّر به برادرانى که اهل تلاوت قرآنند، یادآور شده‌ام: شما نمیتوانید یک تلاوت خوب بکنید درحالی‌که نمیدانید کجا باید وصل کنید، کجا باید وقف کنید، کجا را مناسب است با چه لحنى بخوانید. در حرف زدن معمولى هم شما صدایتان را بالا میبرید، پایین می‌آورید، بر تأثیرگذارىِ سخن می‌افزایید؛ اینها لازمه‌ی کلام است. وقتى قرآن را تلاوت میکنید، باید بتوانید این کارها را بکنید؛ [این هم] بدون اطّلاع نمیشود. و البتّه حفظ قرآن، قدم بعدى است و کار دیگرى است که هر کس توفیق پیدا بکند، یقیناً خیر کثیرى را به دست آورده. مربوط به :بیانات در دیدار جمعى از قاریان قرآن - 1368/11/20 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : ما براى قرّاء قرآن احترام زیادى قائلیم. و معتقد هم هستیم که قرّاء قرآن هم رسالت سنگینى و مسئولیّت بزرگى بر دوش دارند. درحقیقت هر جایى که صوت تلاوت شما میرود، شماها حضور دارید و با این حضور همه‌جایى، میتوانید خیلى مؤثّر باشید. واقعاً گاهى یک ملّتى را با یک تلاوت میشود منقلب کرد. میتوانید تحوّلى ایجاد کنید، به برکت آن محبّتى که مردم به‌خاطر صوت قرآن و به برکت قرآن به شماها پیدا میکنند. مربوط به :بیانات در دیدار جمعى از قاریان قرآن - 1368/11/20 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : الان شاید ده‌ها هزار جوان در سنین کم هستند که بدون اینکه یک درس و کلاس مشخّصى هم داشته باشند، تلاوت قرآن میکنند. اینها همین نوارهاى اساتید را گوش کرده‌اند و بتدریج رشد کرده‌اند و الان به برکت همین، یک قشر و یک طبقه‌ی خوبى به وجود آمدند که خودشان هم استادند؛ یعنى از همین طریق استاد شدند؛ یعنى بدون اینکه کلاس و دوره‌اى دیده باشند، بتدریج با استماع و دقّت و مطالعه‌ی کتابهاى قرائت، استاد شدند. اگر یک ملّتى بخواهد به قرآن عمل کند، قدم اوّلش آشنایى با همین الفاظ و ظواهر قرآن است. عامّه‌ی مردم باید با قرآن اُنس بگیرند. مربوط به :بیانات در دیدار جمعى از قاریان قرآن - 1368/11/20 عنوان فیش : تلاوت قرآن‏ کلیدواژه(ها) : تلاوت قرآن‏ نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : من یک خاطره‌اى هم از شیخ راغب مصطفىٰ دارم، بد نیست آن را هم براى ایشان بگویم. خیال میکنم در سال ۴۵، ۴۶ یا ۴۷...، ما در مشهد و در رادیو ‌-رادیوهاى کشورهاى عربى و رادیوى مصر و مانند اینها- با دقّت دنبال خواندن شیخ مصطفىٰ اسماعیل میگشتیم تا بلکه خواندن او را پیدا کنیم؛ چون نوارهایش نبود و در ایران هم رادیو قرآن نبود؛ ما از رادیوهاى خارجى گوش میکردیم و تلاوتهاى شیخ مصطفىٰ اسماعیل را پیدا میکردیم. ماها عاشق تلاوت شیخ مصطفىٰ اسماعیل بودیم. من یک رفیقى داشتم ‌-مرحوم آقا جعفر...- که با هم پاى رادیو می‌نشستیم و گوش میکردیم. یک روز من را دید، گفت که امروز در رادیوى مصر، صداى پسر شیخ مصطفىٰ اسماعیل را پیدا کردم. گفتم چطور؟ از کجا فهمیدى پسرش است؟ گفت که یک کسى است به نام راغب مصطفىٰ ‌-«غلوش»اش را نمیدانست- که پسر شیخ مصطفىٰ اسماعیل است! آن را ضبط کرده بود، من گوش کردم؛ من که گوش کردم گفتم قاعدتاً باید همان پسر شیخ مصطفىٰ اسماعیل باشد؛ چون صدایش شبیه شیخ مصطفىٰ اسماعیل است! و آیات هم همین آیات معروف بود «وَ استَمِع یَومَ یُنادِ المُنادِ مِن مَکانٍ قَریب». خیلى نوار خوبى است؛ مال ایشان است.