طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن | خلاصه جلسه بیست و پنجم: بهشت ولایت

جامعه دارای ولایت؛ مظهر همه نیکی‌های انسانی

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در ماه مبارک رمضان سال ۱۳۵۳ در مسجد امام حسن علیه‌السلام  مشهد جلساتی با عنوان «طرح کلی اندیشه‌ی اسلامی در قرآن» داشته‌‌اند و طی آن به «تبیین پایه‌های تفکر اسلامی» بر مبنای آیات قرآن پرداخته‌اند. ایشان با اشاره به اهمیت این مباحث گفته‌اند: «این جلسات، پایه‌های فکری برای ایجاد یک نظام اسلامی است.» ۸۱/۴/۴ پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR در سال ۱۳۹۴ در هفت گزیده بیانات جلسات ابتدایی این سخنرانی‌ها را که به موضوع «ایمان» اختصاص داشته است را منتشر کرده است. جلسات مبحث «توحید» نیز در شش گزیده بیانات و مبحث «نبوت» در نُه گزیده بیانات در ماه رمضان امسال منتشر شد. اکنون و در آخرین بخش از مباحث کتاب جلسات مبحث «ولایت» در شش گزیده بیانات منتشر میگردد.

https://farsi.khamenei.ir/themes/fa_def/images/home/rect-1-n.gif حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در این جلسه ضمن مرور جلسه‌ی دوم ولایت با بیان اینکه امام، ضامن بقای ولایت است، افزودند: «[مرکز جامعه اسلامی]، باید از سوی خدا باشد، باید عالم باشد، باید آگاه باشد، باید مأمون و مصون باشد، باید یک موجود تبلور یافته‌ای از تمام عناصر سازنده اسلام باشد، باید مظهر قرآن باشد.»

ایشان این مرکزیت را ولیّ جامعه دانسته و در ادامه ولایت را در بعد فردی و اجتماعی مورد بررسی قرار دادند و این دو را بدون یکدیگر، دارای اشکال دانستند: «خیلی اشکال دارد اما هیچ مانعی ندارد که بتوانیم فرض کنیم یک انسان دارای ولایت را در جامعه بی ولایت».
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای ولایت را به معنای محبت اهل بیت دانستن را رد کردند و ضمن بیان اینکه: «محبت اهل بیت را داشتن، واجب و فرض است.» ولایت در یک انسان را وابستگی فکری و عملی با ولیّ دانستند و دریافت اشتباه برخی از ولایت امیر­المؤمنین را مورد نقد قرار دادند.

ایشان در ادامه ولایت در جامعه را بدین صورت تشریح کردند: «هر وقتی که امام در جامعه حکومت می‌کند، آن ‌وقتی که امام دارد عملاً جامعه را اداره می‌کند... آن وقت جامعه دارای ولایت است؛ و در غیر این‌صورت، جامعه دارای ولایت نیست.»

همچنین در ادامه، تلاش برای ولایت داشتن جامعه را، تلاش برای قدرت بخشیدن به ولیّ اسلام دانستند و اضافه کردند که جامعه اگر به ولایت برسد مانند مرده‌ای است که جان گرفته اما در صورتی که بی­‌ولایت بماند استعدادها خنثی و یا نابود می‌شود.
جلسه سوم: بهشت ولایت
جامعه دارای ولایت؛ مظهر همه نیکی‌های انسانی
آیات این جلسه
آیه ۴۱ سوره‌­ی مبارکه­‌ی حج
آیات ۵۷تا۶۰ و ۷۸تا۸۱ سوره­‌ی مبارکه­‌ی مائده
واژگان کلیدی ولیّ نعمت ولایت جامعه‌ی دارای ولایت جامعه‌ی بی­‌ولایت
آیه نکات کلیدی
الَّذِینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقَامُوا الصَّلَاةَ وَآتَوُا الزَّکَاةَ وَأَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَنَهَوْا عَنِ الْمُنْکَرِ وَلِلَّهِ عَاقِبَةُ الْأُمُورِ (۴۱حج)
آن کسانی که اگر در زمین متمکنشان سازیم، نماز را به پا می‌دارند و زکات می‌دهند، امر به معروف و نهی از منکر می­کنند و [ پایان همه کارها از آن خداست.](۴۱حج)
  • [در اینجا] نماز سمبلی برای ذکر خدا و توجه و جهت­‌گیری خدایی یک جامعه[است.]... نماز را به پا می­دارند، به سوی خدا می­روند، جهت­‌گیری­شان را بر طبق جهت­‌گیری [که] خدا فرموده و خدا دستور داده قرار می­دهند.
  • « وَ آتَوُا الزَّکَاةَ »، به معنای این است که تعدیلی در ثروت ایجاد می­کنند، با توجه به روایاتی که در باب زکات هست که می­گوید زکات موجب تعدیل ثروت است.
  • ما خیال می­کنیم امر به معروف و نهی از منکر به معنای این است که بنده، به جناب عالی امر کنم که شما فلان کار بد را انجام ندهید، فلان کار خوب را انجام بدهید. فقط همین امر کردن و گفتن. در حالی که امر کردن و گفتن، یکی از جلوه­‌های امر به معروف و نهی از منکر است. به امیر­المؤمنین گفتند که با معاویه چرا می­‌جنگی؟ ... گفت برای خاطر اینکه امر به معروف و نهی از منکر واجب است.... امام حسین از مدینه بلند می­شود، آقا کجا می­روی؟ «اُریدُ اَن آمُرَ بِالمَعروفِ وَ اَنهِیَ عَنِ المُنکَرِ» می­خواهم امر به معروف و نهی از منکر کنم. ببینید چقدر دایره و دامنه وسیع و چقدر از نظر ما کوچک و ضیق و تنگ است. به هر حال وقتی که ولایت در جامعه­‌ای بود، اینها هم انجام می­گیرد؛ اقامه‌ی صلاة، ایتای زکات، امر به معروف ، نهی از منکر و خلاصه پیکر بی­جانی، جان و روح و حیات می‌یابد.
https://farsi.khamenei.ir/themes/fa_def/images/home/rect-1-n.gif بخشی از بیانات آیت‌الله خامنه‌ای در روز ۵۳/۰۷/۲۱ در مسجد امام حسن علیه‌السلام مشهد:
اگر جامعه دارای ولایت شد، چه می­شود؟..در یک کلمه بگویم: مرده‌­ای­ست که دارای جان خواهد شد. همین یک کلمه کافیست... جامعه‌ی دارای ولایت، جامعه­‌ای می­شود که تمام استعدادهای انسانی را رشد می­دهد. همه‌ی چیزهایی که برای کمال و تعالی انسان، خدا به او داده، اینها را بارور می­کند. نهال انسانی را بالنده می­سازد. انسان­ها را به تکامل می‌رساند. انسانیت­‌ها را تقویت می­کند. در این جامعه، ولیّ یعنی حاکم، همان کسی که همه‌ی سررشته­‌ها به او برمی‌گردد، جامعه را از لحاظ مشی عمومی، در راه خدا و دارای ذکر خدا می­کند. از لحاظ ثروت، تقسیم عادلانه‌ی ثروت به وجود می‌آورد. سعی­ می­کند نیکی­‌ها را اشاعه بدهد، سعی می­کند بدی­‌ها را محو و ریشه­‌سوز کند.