[ بازگشت ] | [ چـاپ ] مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از نخبگان علمی - 1378/07/19 عنوان فیش : نوآوری و شکوفایی کلیدواژه(ها) : نوآوری و شکوفایی نوع(ها) : جستار متن فیش : قرن چهارم هجری، قرن اوج شکوفایی تمدن اسلامی است. اگر کتاب «تمدن اسلامی در قرن چهارم» را مطالعه کنید، خواهید دید که در قرن چهارم هجری - یعنی همان قرن یازدهم میلادی؛ یعنی اوج ظلمت جهل در اروپا که هیچ چیز نبوده - اوج شکوفایی اسلامی مربوط به ایران است. دانشمندانی هم که هستند - جز تعداد خیلی معدودی - تقریبا همه ایرانی‌اند؛ در حالی که دین و دینداری در همان اوقات در ایران از اروپا کمتر که نبود، خیلی بیشتر هم بود. پس، این دین نیست که مانع علم است؛ یک چیز دیگر و یک هویت دیگری است که مانع از پیشرفت علمی می‌شود. مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از نخبگان علمی - 1378/07/19 عنوان فیش : انس با قرآن کلیدواژه(ها) : انس با قرآن نوع(ها) : جستار متن فیش : دین، طرفدار و مشوق علم است. آن کسانی که علمای بزرگ هستند - به جز موارد بسیار معدودی - همه جزو علمای بالله‌اند. مثلا ابن‌سینای پزشکی که کتاب «قانون»اش تا اندکی پیش - یعنی بعد از هزار سال - در اروپا به عنوان یک منبع در دانشگاهها مورد مراجعه بوده، یک عالم دینی است؛ آدمی است که در عرفان می‌نویسد، در فلسفه هم می‌نویسد. فارابی و دیگران هم همین‌طور بودند. البته، موارد بسیار معدودی هم وجود دارد که از این قبیل نبودند؛ یعنی عالم علوم طبیعی، عالم دین به حساب نمی‌آمده است. از این قبیل هم داریم؛ اما کم. بنابراین، علم و دین با هم پیش رفتند و دین به علم کمک کرده است. این یک حقیقت بسیار مهم است که امروز خوشبختانه در کشور ما وجود دارد. بچه‌های ما مذهبی و دینی‌اند. الان در بین شما کسانی هستند که با قرآن مأنوس و آشنایند و بحمدالله کم هم نیستید. این را در خودتان تقویت کنید. این استعداد باید در خدمت آن نیازی که اول ذکر کردم - یعنی نیاز به علم - قرار گیرد و این ایمان باید به کمک آن بیاید. باید سعی هم بشود که از این استعداد - که یک ذخیره و ودیعه‌ی الهی در وجود شماست - مثل همه‌ی ودایع الهی نگهداری شود. شکر آن هم به این است که انسان آن را در راه خودش به‌درستی مصرف کند. سعی کنید این را حقیقتا برای خیر کشورتان، خیر مردمتان و پیشرفت علمی در کشور، به راه بیندازید. مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از نخبگان علمی - 1378/07/19 عنوان فیش : استعداد ایرانی کلیدواژه(ها) : استعداد ایرانی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : استعداد متوسّط کشور ما، از سطح استعداد متوسّط دنیا بالاتر است. مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از نخبگان علمی - 1378/07/19 عنوان فیش : استعداد ایرانی کلیدواژه(ها) : استعداد ایرانی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : کشور ما از لحاظ برخورداری از استعدادهای استثنایی هم یکی از کشورهای پیشرفته است مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از نخبگان علمی - 1378/07/19 عنوان فیش : علم و دین, تحصیل علم و دانش کلیدواژه(ها) : علم و دین, تحصیل علم و دانش نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : دین، طرفدار و مشوّق علم است. مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از نخبگان علمی - 1378/07/19 عنوان فیش : عرصه علم, تحصیل علم و دانش کلیدواژه(ها) : عرصه علم, تحصیل علم و دانش نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : علم از جمله مقولاتی است که با تبادل و داد و ستد رشد پیدا می‌کند . مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از نخبگان علمی - 1378/07/19 عنوان فیش : تمدن اسلامی کلیدواژه(ها) : تمدن اسلامی نوع(ها) : جستار متن فیش : قرن چهارم هجری، قرن اوج شکوفایی تمدّن اسلامی است. اگر کتاب «تمدّن اسلامی در قرن چهارم» را مطالعه کنید، خواهید دید که در قرن چهارم هجری یعنی همان قرن یازدهم میلادی؛ یعنی اوج ظلمت جهل در اروپا که هیچ‏چیز نبوده اوج شکوفایی اسلامی مربوط به ایران است. دانشمندانی هم که هستند جز تعداد خیلی معدودی تقریباً همه ایرانی‏اند؛ در حالی که دین و دین‏داری در همان اوقات در ایران از اروپا کمتر که نبود، خیلی بیشتر هم بود. پس، این دین نیست که مانع علم است؛ یک چیز دیگر و یک هویّت دیگری است که مانع از پیشرفت علمی می‏شود. آن چیست؟ آن، جهالتهای گوناگون مردم است؛ خرافات مسیحیتِ آن روز است. هرگز در دوره‏ی اسلامی دیده نشد که یک عالِم به جرم علم، مورد اهانت قرار گیرد؛ در حالی که در اروپا به جرم علم یکی را کشتند، یکی را سنگسار کردند، یکی را به دار زدند، تعداد زیادی را آتش زدند! یعنی آن‏ها آنچه را که در آنجا اتّفاق افتاده و ناشی از دینِ خرافیِ آمیخته‏ی به شدّت جهالت‏زده‏ی مسیحیتِ تحریف شده بود، به همه‏ی دنیا تعمیم دادند. گناه اسلام چیست؟ گناه مسلمانان چیست؟ گناه ملتهای اسلامی چیست؟ مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از نخبگان علمی - 1378/07/19 عنوان فیش : اخلاق اجتماعی کلیدواژه(ها) : اخلاق اجتماعی نوع(ها) : جستار متن فیش : اروپاییها هرچه از لحاظ علمی خوب و جلو هستند، از لحاظ اخلاقی چه اخلاق فردی، چه اخلاق اجتماعی و تاریخی آدم‏های ناباب در بینشان خیلی زیاد است. نمی‏خواهم مطلق بگویم که بدند؛ اما خیلی چیزهای بد در بین آن‏ها هست؛ از جمله همین تحریفهای تاریخی و این دروغهای ملی بزرگ. این‏طور منعکس کردند البته از همان افکار قرن نوزدهمی است که تا وقتی علم‏ و دین هر دو می‏خواستند در جامعه حضور داشته باشند، دین جا را برای علم تنگ می‏کرد و اجازه نمی‏داد؛ لذا علم متوقّف می‏ماند! دلیلش چیست؟ دلیلش قرون وسطی! در قرون وسطی، در بین مردم دین بود و زیاد هم بود، تعصّب‏آمیز هم بود؛ با این همه علم پیشرفتی نکرد؛ اما بتدریج از لابلای این صخره‏های دشوارِ تعصّب و اعتقاد دینی، رگه‏های علمی بیرون آمد و جا را برای دین تنگ کرد خودش بیرون آمد و صحنه‏گردان شد و دین را به انزوا راند این تحلیلی است که آن‏ها می‏کنند. این تحلیل، تحلیل غلطی است؛ یعنی ناشی از حقایق و واقعیّات نیست. اوّلًا قرون وسطایی که آن‏ها می‏گویند، قرون وسطای دوران جهالت و بدبختی اروپاست، نه دوران عقب‏ماندگی علمی همه جای دنیا؛ این‏ها اروپا را تعمیم می‏دهند. حالا فرض بفرمایید اوج قرون وسطی و تاریکی قرون وسطی چه زمانی است؟ قرنهای دهم و یازدهم و دوازدهم میلادی است؛ یعنی قرنهای چهارم و پنجم و ششم هجری؛ یعنی اوج شکوفایی علمیِ کشورهای اسلامی و در رأس همه ایران؛ یعنی قرن ولادت و زندگی ابن سینا و رازی و فارابی و دیگران. همه‏ی این شخصیتهای بزرگ، آفتابهایی هستند که از این طرف دنیا تابیدند. مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از نخبگان علمی - 1378/07/19 عنوان فیش : ابو علی سینا کلیدواژه(ها) : ابو علی سینا نوع(ها) : كتاب متن فیش : فرض بفرمایید اوج قرون وسطی‏ و تاریکی قرون وسطی‏ چه زمانی است؟ قرنهای دهم و یازدهم و دوازدهم میلادی است؛ یعنی قرنهای چهارم و پنجم و ششم هجری؛ یعنی اوج شکوفایی علمیِ کشورهای اسلامی و در رأس همه ایران؛ یعنی قرن ولادت و زندگی ابن‏سینا و رازی و فارابی و دیگران. همه این شخصیتهای بزرگ، آفتابهایی هستند که از این طرف دنیا تابیدند.... ابن‏سینای پزشکی که کتاب «قانون»اش تا اندکی پیش - یعنی بعد از هزار سال - در اروپا به عنوان یک منبع در دانشگاهها مورد مراجعه بوده، یک عالم دینی است؛ آدمی است که در عرفان می‏نویسد، در فلسفه هم می‏نویسد. فارابی و دیگران هم همین‏طور بودند. مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از نخبگان علمی - 1378/07/19 عنوان فیش :تفاوت رابطه علم و دین در تمدن اسلامی و اروپای قرون وسطی کلیدواژه(ها) : علم و دین, تاریخ قرون وسطی اروپا, قرون وسطی اروپا, شکوفایی علم در تمدن اسلامی, پیشرفت‏ علمی و فناوری, جهالت بشر, شکوفایی علم در تمدن اسلامی, تاریخ ایران اسلامی در 9 قرن اول نوع(ها) : روایت تاریخی متن فیش : اگر ما برای یك كشور، عزّت و آبرو و رفاه و اقتدار جهانی و پیشرفتهای علمی بخواهیم، باید از طریق علم وارد شویم. من نمی‌گویم برای سعادت یك جامعه، علم كافی است. می‌بینیم كه در دنیا كشورهایی هستند كه علم هم دارند، اما واقعاً سعادتمند نیستند و در مشكلات فراوانی دست و پا می‌زنند. قطعاً علم نه فقط یك شرط لازم، بلكه یك شرط لازمِ بسیار مهمّ است و باید در كشور پیش برود. بنابراین، اهمیت علم معلوم است. اگر امروز كشوری از لحاظ علمی پیشرفت نكرد، نه اقتصادش پیشرفت خواهد كرد، نه اقتدار جهانیش پیشرفت خواهد كرد و نه زندگی مردم پیش خواهد رفت. بالاخره علم باید در كشور پیش برود؛ بخصوص كه ما عقب ماندگی داریم و باید تلاش شود. دوم این‌كه در كشور ما از لحاظ تواناییهای بشری، امكان پیشرفت علمی هست. ما از لحاظ استعداد، از سطح متوسّط دنیا بالاتریم؛ این را من با اتّكا به اطلاع كسانی كه در این زمینه مطالعه و تحقیق و بررسی و كار كرده‌اند و نمونه‌هایی را دیده‌اند، می‌گویم؛ نه به اتكای برداشت ذهنی. این است كه استعداد متوسّط كشور ما، از سطح استعداد متوسّط دنیا بالاتر است. از این یك قدم بالاتر، این است كه استعدادهای برجسته و درخشان در كشور ما، از لحاظ كمیّت، در سطح كمیّت استعدادهای برجسته و درخشانِ خوب در دنیاست. مثلاً اگر فرض كنیم در كشورهایی كه خیلی استعداد درخشان دارند، از هر ده‌هزار نفر، یك نفر درخشان است، و همین عدد در كشورهای عقب‌تر، در سطح هر پنجاه هزار نفر است، كشور ما جزو آن كشورهای جلوست؛ یعنی كمیت انسانهایی كه دارای استعداد درخشان هستند، در سطح بالایی است. من می‌خواهم بگویم یك نقطه‌ی دیگری وجود دارد و آن این است كه كشور ما از استعدادهای استثنایی هم برخوردار است. گاهی استعدادهای استثنایی در دنیا به وجود می‌آید. این دانشمندان معروفی كه در دنیا بودند و هستند و در طول قرون، اسم و اثرشان باقی است، اینها استعدادهای استثنایی هستند. كشور ما از لحاظ برخورداری از استعدادهای استثنایی هم یكی از كشورهای پیشرفته است. دلیلش شخصیتهای بزرگ - چه از لحاظ فلسفه، چه از لحاظ علم - مثل ابن‌سیناها، فارابیها، رازیها و كسانی كه از این قبیل هستند و شما آنها را می‌شناسید و اسمهایشان را شنیده‌اید. بنابراین، از این جهت بشری، ما كم نداریم. یك نقطه‌ی دیگر در كشور ما وجود دارد كه می‌تواند یك وسیله‌ی مثبت به حساب آید و آن «دینداری» است. در دهه‌های اخیر - بخصوص از قرن نوزدهم میلادی به این طرف - سعی كردند چنین وانمود كنند كه دینداری، عایق و مانع علم و پیشرفت علمی است؛ اما درست بعكس است. پیشرفت علمی، احتیاج به نوعی ایمان دارد. آدم لاابالی و بی‌بندوبار و هرزه و كسی كه دنبال بازده نقد و بازده شخصی است، معمولاً دنبال تحقیقات دشوار علمی نمی‌رود. اگر ایمان بتواند بر دل انسان حكومت كند، این كمك خواهد كرد كه انسان دنبال كار دشوار تحقیق علمی برود؛ چون كار تحقیق علمی ضمن این‌كه شیرین است، دشوار است و محرومیت و مشكلات دارد. می‌بینید كه یك سوداگر بازاری دلاّل چقدر درآمد پیدا می‌كند؛ اما یك عالِم این‌طور نیست. ممكن است عالِم اوقاتش تلخ باشد كه مثلاً امكانات زندگی ندارد؛ اما در دل حاضر نیست به هیچ قیمتی این وضع خودش را با آن وضع سوداگر عوض كند. اصلاً امكان ندارد كه بگویند شما علمت را بده، پول او را بگیر. حاضر نیست این كار را بكند؛ یعنی قدر علم را عالِم می‌داند. پس، دنبال علم رفتن زحمت دارد؛ گاهی محرومیت دارد؛ گاهی مشكلات دارد. اگر ایمانی در دل انسان حاكم باشد، كمك خواهد كرد كه انسان بتواند این راه دشوار را طی كند. اروپاییها هرچه از لحاظ علمی خوب و جلو هستند، از لحاظ اخلاقی - چه اخلاق فردی، چه اخلاق اجتماعی و تاریخی - آدمهای ناباب در بینشان خیلی زیاد است. نمی‌خواهم مطلق بگویم كه بدند؛ اما خیلی چیزهای بد در بین آنها هست؛ از جمله همین تحریفهای تاریخی و این دروغهای ملی بزرگ. این‌طور منعكس كردند - البته از همان افكار قرن نوزدهمی است - كه تا وقتی علم و دین هر دو می‌خواستند در جامعه حضور داشته باشند، دین جا را برای علم تنگ می‌كرد و اجازه نمی‌داد؛ لذا علم متوقّف می‌ماند! دلیلش چیست؟ دلیلش قرون وسطی‌! در قرون وسطی‌، در بین مردم دین بود و زیاد هم بود، تعصّب‌آمیز هم بود؛ با این همه علم پیشرفتی نكرد؛ اما بتدریج از لابلای این صخره‌های دشوارِ تعصّب و اعتقاد دینی، رگه‌های علمی بیرون آمد و جا را برای دین تنگ كرد - خودش بیرون آمد و صحنه‌گردان شد و دین را به انزوا راند - این تحلیلی است كه آنها می‌كنند. این تحلیل، تحلیل غلطی است؛ یعنی ناشی از حقایق و واقعیّات نیست. اوّلاً قرون وسطایی كه آنها می‌گویند، قرون وسطای دوران جهالت و بدبختی اروپاست، نه دوران عقب ماندگی علمی همه جای دنیا؛ اینها اروپا را تعمیم می‌دهند. حالا فرض بفرمایید اوج قرون وسطی و تاریكی قرون وسطی چه زمانی است؟ قرنهای دهم و یازدهم و دوازدهم میلادی است؛ یعنی قرنهای چهارم و پنجم و ششم هجری؛ یعنی اوج شكوفایی علمیِ كشورهای اسلامی و در رأس همه ایران؛ یعنی قرن ولادت و زندگی ابن‌سینا و رازی و فارابی و دیگران. همه‌ی این شخصیتهای بزرگ، آفتابهایی هستند كه از این طرف دنیا تابیدند. قرن چهارم هجری، قرن اوج شكوفایی تمدّن اسلامی است. اگر كتاب «تمدّن اسلامی در قرن چهارم» را مطالعه كنید، خواهید دید كه در قرن چهارم هجری - یعنی همان قرن یازدهم میلادی؛ یعنی اوج ظلمت جهل در اروپا كه هیچ چیز نبوده - اوج شكوفایی اسلامی مربوط به ایران است. دانشمندانی هم كه هستند - جز تعداد خیلی معدودی - تقریباً همه ایرانی‌اند؛ در حالی كه دین و دینداری در همان اوقات در ایران از اروپا كمتر كه نبود، خیلی بیشتر هم بود. پس، این دین نیست كه مانع علم است؛ یك چیز دیگر و یك هویّت دیگری است كه مانع از پیشرفت علمی می‌شود. آن چیست؟ آن، جهالتهای گوناگون مردم است؛ خرافات مسیحیتِ آن روز است. هرگز در دوره‌ی اسلامی دیده نشد كه یك عالِم به جرم علم، مورد اهانت قرار گیرد؛ در حالی كه در اروپا به جرم علم یكی را كشتند، یكی را سنگسار كردند، یكی را به دار زدند، تعداد زیادی را آتش زدند! یعنی آنها آنچه را كه در آن‌جا اتّفاق افتاده و ناشی از دینِ خرافیِ آمیخته‌ی به‌شدّت جهالت زده‌ی مسیحیتِ تحریف شده بود، به همه‌ی دنیا تعمیم دادند. گناه اسلام چیست؟ گناه مسلمانان چیست؟ گناه ملتهای اسلامی چیست؟ دین، طرفدار و مشوّق علم است. آن كسانی كه علمای بزرگ هستند - به جز موارد بسیار معدودی - همه جزو علمای باللَّه‌اند. مثلاً ابن‌سینای پزشكی كه كتاب «قانون»اش تا اندكی پیش - یعنی بعد از هزار سال - در اروپا به عنوان یك منبع در دانشگاهها مورد مراجعه بوده، یك عالم دینی است؛ آدمی است كه در عرفان می‌نویسد، در فلسفه هم می‌نویسد. فارابی و دیگران هم همین‌طور بودند. البته، موارد بسیار معدودی هم وجود دارد كه از این قبیل نبودند؛ یعنی عالم علوم طبیعی، عالم دین به حساب نمی‌آمده است. از این قبیل هم داریم؛ اما كم. بنابراین، علم و دین با هم پیش رفتند و دین به علم كمك كرده است. این یك حقیقت بسیار مهمّ است كه امروز خوشبختانه در كشور ما وجود دارد. مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از نخبگان علمی - 1378/07/19 عنوان فیش :بی‌اعتنایی به استعدادهای علمی در دوران قاجاریه؛ عامل عقب‌ماندگی علمی کشور کلیدواژه(ها) : عقب‌ ماندگی, سلسله قاجار, تاریخ قاجاریه, عقب‌ماندگی علمی ایران نوع(ها) : روایت تاریخی متن فیش : در این دو، سه قرن اخیر، متأسفانه ما از لحاظ علمی خیلی عقب بوده‌ایم. در این دو، سه قرن اخیر، بزرگترین گناه و تقصیر را حكّام كردند كه استعدادها را از بین بردند. ما نمونه‌هایش را سراغ داریم. البته تا اواخر صفویه خوب بود؛ شاید مقداری بعد از صفویه هم نمونه‌هایی پیدا می‌شد كه از لحاظ پیشرفت علمی و پرورش افكار بزرگ، دانشمندان بزرگی پیدا شدند؛ اما بعد دیگر بتدریج همین‌طور از بین رفت. اوّلاً مشوّق وجود نداشت؛ نه به آن صورت مشوّقِ تحصیل علم وجود داشت؛ نه مشوّق به معنای استفاده كننده وجود داشت. در این زمینه‌ها، نمونه‌های زیادی هست كه می‌توان تك‌تك و مورد به مورد در بخشهای مختلف مطرح كرد. مثلاً در زمینه‌ی ساخت سلاح، در همان دوران اوّلِ قاجاریه، یك صنعتگر، سلاحِ پیشرفته درست كرد - سلاحی كه آن روز در دنیا پیشرفته‌تر از آن هم دیگر نبود؛ مثل همان سلاحهای آن‌روز دنیا بود - اما با تدابیری او را نابود كردند؛ سلاحش را هم از بین بردند! در یك مورد دیگر، یك جغرافیادان و آگاه به مسائل جغرافیایی در زمان قاجاریه بود كه به منطقه‌ی خوزستان رفت و متناسب با آن زمان، نقشه‌برداریِ بسیار دقیقی كرد و همه‌ی امكانات و كارهایی را كه شده بود و كارهایی را كه نشده بود و كارهایی را كه باید می‌شد، در یك گزارش فراهم نمود - این گزارش هم امروز موجود است - اما اصلاً مورد اعتنا قرار نگرفت! من به مناسبت جنگ و بعد از جنگ، با مسائل خوزستان مقداری آشنا هستم. این نوشته را كه دیدم با خودم فكر كردم اگر این نوشته همان وقت عملی می‌شد، خوزستان ما، خوزستان بسیار پیشرفته‌ای بود. او درست روی نیازها تكیه كرده بود؛ آب خوزستان و زمینهای خوزستان را مورد بررسی قرار داده بود. اصلاً این چیزها مورد اعتنا قرار نگرفته بود. در بخشهای مختلف، افراد با استعدادی وجود داشتند. در زمینه‌ی صنعت - البته در زمینه‌ی علم جداست - افراد پیشرفتهایی داشتند؛ اما مورد اعتنا قرار نمی‌گرفتند؛ مورد بی‌احترامی و قدرناشناسی و احیاناً دخالت بعضی از این سوداگران خارجی قرار می‌گرفتند كه با خود می‌اندیشیدند اگر چنین متاعی در این‌جا ساخته شود، باب تجارتشان بسته خواهد شد! همه‌ی این عوامل كمك كرده و این كشور در ظرف این دو، سه قرن، از لحاظ علمی و از لحاظ صنعتی، به این وضعی رسیده كه مشاهده می‌كنید. مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از نخبگان علمی - 1378/07/19 عنوان فیش : علم و دین کلیدواژه(ها) : علم و دین نوع(ها) : جستار متن فیش : اروپاییها هرچه از لحاظ علمی خوب و جلو هستند، از لحاظ اخلاقی - چه اخلاق فردی، چه اخلاق اجتماعی و تاریخی - آدمهای ناباب در بینشان خیلی زیاد است. نمی‌خواهم مطلق بگویم كه بدند؛ اما خیلی چیزهای بد در بین آنها هست؛ از جمله همین تحریفهای تاریخی و این دروغهای ملی بزرگ. این‌طور منعكس كردند - البته از همان افكار قرن نوزدهمی است - كه تا وقتی علم و دین هر دو می‌خواستند در جامعه حضور داشته باشند، دین جا را برای علم تنگ می‌كرد و اجازه نمی‌داد؛ لذا علم متوقّف می‌ماند! دلیلش چیست؟ دلیلش قرون وسطی‌! در قرون وسطی‌، در بین مردم دین بود و زیاد هم بود، تعصّب‌آمیز هم بود؛ با این همه علم پیشرفتی نكرد؛ اما بتدریج از لابلای این صخره‌های دشوارِ تعصّب و اعتقاد دینی، رگه‌های علمی بیرون آمد و جا را برای دین تنگ كرد - خودش بیرون آمد و صحنه‌گردان شد و دین را به انزوا راند - این تحلیلی است كه آنها می‌كنند. این تحلیل، تحلیل غلطی است؛ یعنی ناشی از حقایق و واقعیّات نیست. اوّلاً قرون وسطایی كه آنها می‌گویند، قرون وسطای دوران جهالت و بدبختی اروپاست، نه دوران عقب ماندگی علمی همه جای دنیا؛ اینها اروپا را تعمیم می‌دهند. حالا فرض بفرمایید اوج قرون وسطی‌ و تاریكی قرون وسطی‌ چه زمانی است؟ قرنهای دهم و یازدهم و دوازدهم میلادی است؛ یعنی قرنهای چهارم و پنجم و ششم هجری؛ یعنی اوج شكوفایی علمیِ كشورهای اسلامی و در رأس همه ایران؛ یعنی قرن ولادت و زندگی ابن‌سینا و رازی و فارابی و دیگران. همه این شخصیتهای بزرگ، آفتابهایی هستند كه از این طرف دنیا تابیدند. مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از نخبگان علمی - 1378/07/19 عنوان فیش : اخلاق اجتماعی, اروپا, ضعف اروپا کلیدواژه(ها) : اخلاق اجتماعی, اروپا, ضعف اروپا نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : اروپاییها هرچه از لحاظ علمی خوب و جلو هستند، از لحاظ اخلاقی چه اخلاق فردی، چه اخلاق اجتماعی و تاریخی آدم‌های ناباب در بینشان خیلی زیاد است. مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از نخبگان علمی - 1378/07/19 عنوان فیش : تمدن اسلامی کلیدواژه(ها) : تمدن اسلامی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : قرن چهارم هجری، قرن اوج شكوفایی تمدن اسلامی است. مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از نخبگان علمی - 1378/07/19 عنوان فیش : زبان فارسی کلیدواژه(ها) : زبان فارسی نوع(ها) : جستار متن فیش : باید مسؤولانِ کارِ علمی در کشور، زمینه‌ها را فراهم نمایند و همه کمک کنند. راهها را برای جوانان ممتاز و برتر باز کنند؛ هم در علوم ریاضی، هم در علوم طبیعی، هم در علوم انسانی، هم بخصوص در زمینه ادبیّات فارسی، هم در مسائل علوم دینی، هم در فلسفه و در مسائل فکری. در همه این رشته‌ها ما احتیاج داریم که کسانی با این استعدادهای درخشان ان‌شاءاللَّه میدان جلوشان باز باشد و بتوانند پیشرفت کنند که این تکلیف مسؤولان را سنگین میکند. امیدواریم که ان‌شاءاللَّه خداوند باز هم به شما توفیق دهد و در مسابقات جهانی و در میدانهای علمىِ کارىِ خودتان روزبه‌روز توفیقاتتان زیاد شود؛ هم شما خوشحال شوید و هم ما را خوشحال کنید. مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از نخبگان علمی - 1378/07/19 عنوان فیش : نخبگان علمی(مخاطب), نخبگان جوان کلیدواژه(ها) : نخبگان علمی(مخاطب), نخبگان جوان نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : از دوستان عزیزی که به شما کمک کردند تا بتوانید از لحاظ علمی تلاش کنید - چه در دانشگاهها، چه در دبیرستانها و چه در مراکز علمی دیگر - و شما را پشتیبانی کردند، برایتان تمرین گذاشتند، معلم و کتاب فراهم نمودند و فرصت مطالعات و تحقیقات به شما دادند تا این استعدادها شکفته شد، عمیقاً و صمیمانه تشکّر میکنم. روزگار زیادی بر ما گذشت تا استعدادهایی مثل استعدادهای شما - شاید هم برتر از اینها - شکفته شد. در این کشور استعداد وجود داشت؛ اما آن بخشِ دیگر قضیه نبود؛ یعنی کسانی که این استعدادها را شناسایی کنند، اینها را قدر بدانند و به مسیر تلاش و کار بیندازند، وجود نداشتند. لذا آن استعدادها پوسید و کُند شد، زنگ زد و از بین رفت؛ مثل همه چیزهای خوب که وقتی به آن نرسند، هرچه هم ثروتمند و حائز ارزش باشد بتدریج از بین خواهد رفت؛ مگر این‌که در شرایطی استثنایی همّتهای فوق‌العاده‌ای پشت سرش باشد که به جایی برسد. بنابراین، بخش دوم قضیه، اهمیتش کمتر از بخش اوّل نیست. اگر مشوّقان و قدردانها و زمینه‌سازان و فراهم‌کنندگان وسایل برای اصحاب استعداد نباشند، این استعدادها هدر خواهد رفت و احیاناً به دام دیگرانی که زرنگترند، خواهد افتاد که این هم یک خسارت است. مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از نخبگان علمی - 1378/07/19 عنوان فیش : نخبگان علمی(مخاطب), نخبگان جوان کلیدواژه(ها) : نخبگان علمی(مخاطب), نخبگان جوان نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : ما بایستی امکان فراهم کنیم تا فرد مستعد بتواند از لحاظ علمی خودش را پیش ببرد؛ از لحاظ تحقیقات بتواند خودش را اشباع کند تا دیگران نتوانند بیایند از این سرمایه کشور بهره‌برداری کنند. در دانشگاهها بایستی مراکز خاصی برای استعدادهای درخشان باشد. همچنان که ما برای استعدادهای درخشان دبیرستان درست کردیم، بخشی از دانشگاه، بخشی از مراکز تحقیقی و بخشی از بودجه‌ای که صرف این کارها میشود، باید برای این صرف گردد که به ممتازان استعداد میدان بدهند؛ چون میدان دادن به آنها به نوبه خود کسانی دیگری را تشویق میکند؛ به میدان میآورد و دایره پیشرفت علمی را گسترش میدهد. به آن کسی که استعداد درخشانی داشته، رفته تحصیلات عالی کرده و حالا به کشور برگشته است باید برسند. باید به او توجّه کنند؛ راه را برایش بگشایند و وسیله تقویت دیگران را برای او فراهم نمایند. این جزو کارهایی است که باید آقایان عزیز بنشینند و برایش برنامه‌ریزی کنند. البته من شنیدم که دانشگاه صنعتی شریف به این مسأله میپردازد؛ اما یک دانشگاه کافی نیست؛ همه دانشگاهها باید بپردازند. دستگاه آموزش عالی باید به این مسأله بپردازد و این قضیه حتماً باید دنبال شود. مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از نخبگان علمی - 1378/07/19 عنوان فیش : نخبگان علمی(مخاطب) کلیدواژه(ها) : نخبگان علمی(مخاطب) نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : در کشور ما از لحاظ تواناییهای بشری، امکان پیشرفت علمی هست. ما از لحاظ استعداد، از سطح متوسّط دنیا بالاتریم؛ این را من با اتّکا به اطلاع کسانی که در این زمینه مطالعه و تحقیق و بررسی و کار کرده‌اند و نمونه‌هایی را دیده‌اند، میگویم؛ نه به اتکای برداشت ذهنی. این است که استعداد متوسّط کشور ما، از سطح استعداد متوسّط دنیا بالاتر است. از این یک قدم بالاتر، این است که استعدادهای برجسته و درخشان در کشور ما، از لحاظ کمیّت، در سطح کمیّت استعدادهای برجسته و درخشانِ خوب در دنیاست. مثلاً اگر فرض کنیم در کشورهایی که خیلی استعداد درخشان دارند، از هر ده‌هزار نفر، یک نفر درخشان است، و همین عدد در کشورهای عقب‌تر، در سطح هر پنجاه هزار نفر است، کشور ما جزو آن کشورهای جلوست؛ یعنی کمیت انسانهایی که دارای استعداد درخشان هستند، در سطح بالایی است. من میخواهم بگویم یک نقطه دیگری وجود دارد و آن این است که کشور ما از استعدادهای استثنایی هم برخوردار است. گاهی استعدادهای استثنایی در دنیا به وجود می‌آید. این دانشمندان معروفی که در دنیا بودند و هستند و در طول قرون، اسم و اثرشان باقی است، اینها استعدادهای استثنایی هستند. کشور ما از لحاظ برخورداری از استعدادهای استثنایی هم یکی از کشورهای پیشرفته است. دلیلش شخصیتهای بزرگ - چه از لحاظ فلسفه، چه از لحاظ علم - مثل ابن‌سیناها، فارابیها، رازیها و کسانی که از این قبیل هستند و شما آنها را میشناسید و اسمهایشان را شنیده‌اید. بنابراین، از این جهت بشری، ما کم نداریم. مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از نخبگان علمی - 1378/07/19 عنوان فیش : نخبگان علمی(مخاطب), نخبگان جوان کلیدواژه(ها) : نخبگان علمی(مخاطب), نخبگان جوان نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : روزهای قبل از انقلاب، حقیقتاً محیط علم و صنعت و پیشرفت و امثال اینها، برای هرکسی که مطّلع میشد، گریه‌آور بود. اگر احیاناً کسی هم پیدا میشد که دارای استعداد خوبی بود، چاره‌ای نمیدید جز این‌که بلند شود از این جا برود! سوداگران مغزها، مغزهای برجسته و فعّال را به کشورهای خودشان می‌بردند و کشورهایی چون کشور ما را از این مغزها خالی میکردند؛ در واقع به آنها کمک میشد. ما یک عقب‌ماندگی داریم که این را ان‌شاءاللَّه باید شما [نخبگان]جبران کنید؛ یعنی این نسل شما، این زحمت و این مسؤولیت را بردوش دارد که جبران کند. قدری حرکت را سریع کنید و این کار علمی را دنبال بگیرید. حالا که معلوم شد شما بحمداللَّه استعداد خوبی دارید، آن را به کار بیندازید. مطمئنّاً در آینده نه‌چندان دوری ثمرات شیرینش دیده خواهد شد؛ هم شما خودتان خواهید دید، هم ان‌شاءاللَّه کشور مشاهده خواهد کرد. مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از نخبگان علمی - 1378/07/19 عنوان فیش : نخبگان علمی(مخاطب), نخبگان جوان کلیدواژه(ها) : نخبگان علمی(مخاطب), نخبگان جوان نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : باید مسؤولانِ کارِ علمی در کشور، زمینه‌ها را فراهم نمایند و همه کمک کنند. راهها را برای جوانان ممتاز و برتر باز کنند؛ هم در علوم ریاضی، هم در علوم طبیعی، هم در علوم انسانی، هم بخصوص در زمینه ادبیّات فارسی، هم در مسائل علوم دینی، هم در فلسفه و در مسائل فکری. در همه این رشته‌ها ما احتیاج داریم که کسانی با این استعدادهای درخشان ان‌شاءاللَّه میدان جلوشان باز باشد و بتوانند پیشرفت کنند که این تکلیف مسؤولان را سنگین میکند. مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از نخبگان علمی - 1378/07/19 عنوان فیش : نخبگان علمی(مخاطب) کلیدواژه(ها) : نخبگان علمی(مخاطب) نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : اگر مشوّقان و قدردانها و زمینه‌سازان و فراهم‌کنندگان وسایل، برای اصحاب استعداد نباشند، این استعدادها هدر خواهد رفت و احیاناً به دام دیگرانی که زرنگترند، خواهد افتاد. مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از نخبگان علمی - 1378/07/19 عنوان فیش : نخبگان علمی(مخاطب), نخبگان جوان کلیدواژه(ها) : نخبگان علمی(مخاطب), نخبگان جوان نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : ما بایستی امکان فراهم کنیم تا فرد مستعد بتواند از لحاظ علمی خودش را پیش ببرد؛ از لحاظ تحقیقات بتواند خودش را اشباع کند تا دیگران نتوانند بیایند از این سرمایه کشور بهره‌برداری کنند. مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از نخبگان علمی - 1378/07/19 عنوان فیش : نخبگان علمی(مخاطب), نخبگان جوان کلیدواژه(ها) : نخبگان علمی(مخاطب), نخبگان جوان نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : در دانشگاهها بایستی مراکز خاصی برای استعدادهای درخشان باشد. مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از نخبگان علمی - 1378/07/19 عنوان فیش : نخبگان علمی(مخاطب) کلیدواژه(ها) : نخبگان علمی(مخاطب) نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : باید به آن کسی که استعداد درخشانی داشته، رفته تحصیلات عالی کرده و حالا به کشور برگشته است، توجّه کنند؛ راه را برایش بگشایند و وسیله تقویت دیگران را برای او فراهم نمایند. مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از نخبگان علمی - 1378/07/19 عنوان فیش : نخبگان علمی(مخاطب) کلیدواژه(ها) : نخبگان علمی(مخاطب) نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : عقب ماندگی علمی کشور را ان‌شاءاللَّه باید شما نخبگان جبران کنید؛ یعنی نسل شما، این زحمت و مسؤولیت را بردوش دارد که جبران کند. مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از نخبگان علمی - 1378/07/19 عنوان فیش : نخبگان علمی(مخاطب), نخبگان جوان کلیدواژه(ها) : نخبگان علمی(مخاطب), نخبگان جوان نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : باید مسؤولانِ کارِ علمی در کشور، راهها را برای جوانان ممتاز و برتر باز کنند. مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از نخبگان علمی - 1378/07/19 عنوان فیش : نخبگان علمی(مخاطب) کلیدواژه(ها) : نخبگان علمی(مخاطب) نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : در همه رشته‌ها ما احتیاج داریم که کسانی با استعدادهای درخشان میدان جلوشان باز باشد و بتوانند پیشرفت کنند. مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از نخبگان علمی - 1378/07/19 عنوان فیش : عالِم دینی کلیدواژه(ها) : عالِم دینی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : دین، طرفدار و مشوّق علم است. آن کسانی که علمای بزرگ هستند - به جز موارد بسیار معدودی - همه جزو علمای باللَّه اند. ‌مثلاً ابن‌سینای پزشکی که کتاب «قانون»اش تا اندکی پیش - یعنی بعد از هزار سال - در اروپا به عنوان یک منبع در دانشگاهها ‌مورد مراجعه بوده، یک عالم دینی است؛ آدمی است که در عرفان مینویسد، در فلسفه هم مینویسد. فارابی و دیگران هم همین‌طور ‌بودند. البته، موارد بسیار معدودی هم وجود دارد که از این قبیل نبودند؛ یعنی عالم علوم طبیعی، عالم دین به حساب نمیآمده ‌است. از این قبیل هم داریم؛ اما کم. بنابراین، علم و دین با هم پیش رفتند و دین به علم کمک کرده است. این یک حقیقت بسیار ‌مهمّ است که امروز خوشبختانه در کشور ما وجود دارد‌. ‌ مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از نخبگان علمی - 1378/07/19 عنوان فیش : صنعت کلیدواژه(ها) : صنعت نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : ‌[در دو سه قرن اخیر]‌‌ ‌در زمینه صنعت ‌‌ - ‌البته در زمینه علم جداست‌ -‌‌ افراد پیشرفتهایی داشتند؛ اما مورد اعتنا قرار ‌نمیگرفتند؛ مورد بیاحترامی و قدرناشناسی و احیاناً دخالت بعضی از این سوداگران خارجی قرار میگرفتند که با خود ‌میاندیشیدند اگر چنین متاعی در این جا ساخته شود، باب تجارتشان بسته خواهد شد! همه این عوامل کمک کرده و این ‌کشور در ظرف این دو، سه قرن ، از لحاظ علمی و از لحاظ صنعتی، به این وضعی رسیده که مشاهده میکنید‌.‌ مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از نخبگان علمی - 1378/07/19 عنوان فیش : اروپا کلیدواژه(ها) : اروپا نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : اروپاییها هرچه از لحاظ علمی خوب و جلو هستند، از لحاظ اخلاقی - چه اخلاق فردی، چه اخلاق اجتماعی و تاریخی - آدمهای ناباب در بینشان خیلی زیاد است. نمیخواهم مطلق بگویم که بدند؛ اما خیلی چیزهای بد در بین آنها هست؛ از جمله همین تحریفهای تاریخی و این دروغهای ملی بزرگ. این‌طور منعکس کردند - البته از همان افکار قرن نوزدهمی است - که تا وقتی علم و دین هر دو میخواستند در جامعه حضور داشته باشند، دین جا را برای علم تنگ میکرد و اجازه نمیداد؛ لذا علم متوقّف میماند! دلیلش چیست؟ دلیلش قرون وسطی! در قرون وسطی، در بین مردم دین بود و زیاد هم بود، تعصّب‌آمیز هم بود؛ با این همه علم پیشرفتی نکرد؛ اما بتدریج از لابلای این صخره‌های دشوارِ تعصّب و اعتقاد دینی، رگه‌های علمی بیرون آمد و جا را برای دین تنگ کرد - خودش بیرون آمد و صحنه‌گردان شد و دین را به انزوا راند - این تحلیلی است که آنها میکنند. این تحلیل، تحلیل غلطی است؛ یعنی ناشی از حقایق و واقعیّات نیست. اوّلاً قرون وسطایی که آنها میگویند، قرون وسطای دوران جهالت و بدبختی اروپاست، نه دوران عقب ماندگی علمی همه جای دنیا؛ اینها اروپا را تعمیم میدهند. حالا فرض بفرمایید اوج قرون وسطی و تاریکی قرون وسطی چه زمانی است؟ قرنهای دهم و یازدهم و دوازدهم میلادی است؛ یعنی قرنهای چهارم و پنجم و ششم هجری؛ یعنی اوج شکوفایی علمىِ کشورهای اسلامی و در رأس همه ایران؛ یعنی قرن ولادت و زندگی ابن‌سینا و رازی و فارابی و دیگران. همه این شخصیتهای بزرگ، آفتابهایی هستند که از این طرف دنیا تابیدند. قرن چهارم هجری، قرن اوج شکوفایی تمدّن اسلامی است. اگر کتاب «تمدّن اسلامی در قرن چهارم» را مطالعه کنید، خواهید دید که در قرن چهارم هجری - یعنی همان قرن یازدهم میلادی؛ یعنی اوج ظلمت جهل در اروپا که هیچ چیز نبوده - اوج شکوفایی اسلامی مربوط به ایران است. دانشمندانی هم که هستند - جز تعداد خیلی معدودی - تقریباً همه ایرانیاند؛ در حالی که دین و دینداری در همان اوقات در ایران از اروپا کمتر که نبود، خیلی بیشتر هم بود. پس، این دین نیست که مانع علم است؛ یک چیز دیگر و یک هویّت دیگری است که مانع از پیشرفت علمی میشود. آن چیست؟ آن، جهالتهای گوناگون مردم است؛ خرافات مسیحیتِ آن روز است. هرگز در دوره اسلامی دیده نشد که یک عالِم به جرم علم، مورد اهانت قرار گیرد؛ در حالی که در اروپا به جرم علم یکی را کشتند، یکی را سنگسار کردند، یکی را به دار زدند، تعداد زیادی را آتش زدند! یعنی آنها آنچه را که در آن‌جا اتّفاق افتاده و ناشی از دینِ خرافىِ آمیخته به‌شدّت جهالت زده مسیحیتِ تحریف شده بود، به همه دنیا تعمیم دادند. گناه اسلام چیست؟ گناه مسلمانان چیست؟ گناه ملتهای اسلامی چیست؟ دین، طرفدار و مشوّق علم است. آن کسانی که علمای بزرگ هستند - به جز موارد بسیار معدودی - همه جزو علمای باللَّه اند. مثلاً ابن‌سینای پزشکی که کتاب «قانون»اش تا اندکی پیش - یعنی بعد از هزار سال - در اروپا به عنوان یک منبع در دانشگاهها مورد مراجعه بوده، یک عالم دینی است؛ آدمی است که در عرفان مینویسد، در فلسفه هم مینویسد. فارابی و دیگران هم همین‌طور بودند. البته، موارد بسیار معدودی هم وجود دارد که از این قبیل نبودند؛ یعنی عالم علوم طبیعی، عالم دین به حساب نمی‌آمده است. از این قبیل هم داریم؛ اما کم. بنابراین، علم و دین با هم پیش رفتند و دین به علم کمک کرده است. این یک حقیقت بسیار مهمّ است که امروز خوشبختانه در کشور ما وجود دارد. مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از نخبگان علمی - 1378/07/19 عنوان فیش : رفاه عمومی کلیدواژه(ها) : رفاه عمومی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : اگر ما برای یک کشور، عزّت و آبرو و رفاه و اقتدار جهانی و پیشرفتهای علمی بخواهیم، باید از طریق علم وارد شویم. من نمیگویم برای سعادت یک جامعه، علم کافی است. میبینیم که در دنیا کشورهایی هستند که علم هم دارند، اما واقعاً سعادتمند نیستند و در مشکلات فراوانی دست و پا میزنند. قطعاً علم نه فقط یک شرط لازم، بلکه یک شرط لازمِ بسیار مهمّ است و باید در کشور پیش برود. بنابراین، اهمیت علم معلوم است. اگر امروز کشوری از لحاظ علمی پیشرفت نکرد، نه اقتصادش پیشرفت خواهد کرد، نه اقتدار جهانیش پیشرفت خواهد کرد و نه زندگی مردم پیش خواهد رفت. بالاخره علم باید در کشور پیش برود؛ بخصوص که ما عقب ماندگی داریم و باید تلاش شود.