[ بازگشت ]
|
[ چـاپ ]
مربوط به :بیانات در دیدار مسئولان دستگاه قضایی - 1374/04/07 عنوان فیش : قانونشکنی کلیدواژه(ها) : قانونشکنی نوع(ها) : جستار متن فیش : بنده این مطلب را بارها در خطاب به مسؤولان و شاغلان در قوّهی قضایّیه - در طول سالیان متمادی و شاید از ده سال پیش یا پیشتر تاکنون - عرض کردهام و اکنون هم میخواهم روی همین نکته تکیه کنم. چون اگر در این قوّه، خوب کار و احقاق حق گردد و با جرم و تخلّف و تجاوز از قانون مبارزه شود؛ به عبارت دیگر، وقتی که یک جمع کمربستهی کارآمدِ کارشناس، دائماً با جرم مبارزه کنند، بدیهی است که این پدیدهی شوم، در سطح جامعه و دستگاههای دیگر نیز مغلوب خواهد شد و عقب خواهد نشست. در این صورت، مجرم هم از انجام جرم، مرتدع خواهد شد. مربوط به :بیانات در دیدار مسئولان دستگاه قضایی - 1374/04/07 عنوان فیش :احقاق حق، وظیفه قوهی قضاییه کلیدواژه(ها) : نوع(ها) : قرآن, حدیث متن فیش : در آیات کریمهی قرآن و روایات مکرّر آمده است که قوّهی قضایّیه، برای احقاق حقّ است: «و انْحَکَمَ بِالْحَق»، «رجل قضا بِالحَقّ».(1) مسألهی «حق» در قضایای مربوط به قضا و قضاوت، دائماً تکرار میشود. خوب؛ حق چیست؟ حق در بینش و جهانبینی اسلامی عبارت است از قرارِ حقیقیِ عالم هستی: «ما خَلَقْنا السَّمواتِ والاَرضْ و ما بینهما اِلّا بِالْحَقّ.(2)» و در آیهی شریفهی دیگر - آنطور که در ذهنم هست - : «خَلَقَ السَّمواتِ والاَرْضْ بِالْحَقّ.(3)» و باز در دو آیهی دیگر: «خَلَقَ اللَّه السَّمواتِ والاَرضْ بِالحَقّ»(4) و «ما خلق اللَّه و السموات و الارض و ما بینهما الّا بالحق»(5) که یکی در سورهی «عنکبوت» و دیگری در سورهی «روم» است. آیه شریفهی «و ما خَلَقنا السَّمواتِ والاَرضْ و ما بَینَهُما لاعِبین»(6) هم هست که متعاقب آن در آیهی بعد میفرماید: «ما خَلَقناهُما اِلّا بِالحقّ.»(7) خوب؛ حق یعنی چه؟ یعنی آن قرارِ حقیقیِ عالمِ وجود. همان که خدا آن چنان آفریده است که باید باشد. همان که محصولِ حکمتِ الهی است و باید چنان باشد و چنان سیر کند که مطابق واقع و حکمت الهی باشد. 1 ) الكافی،ثقة الاسلام كلینی ج7 ص407 ح 1 ؛ من لایحضره الفقیه ، شیخ صدوق، ج 3 ص 4 ؛ تهذیب الاحكام ، شیخ طوسی ج 6 ص 218 ؛ تحف العقول، ابن شعبه حرانی ص 365 ؛ بحارالانوار، علامه مجلسی، ج 75 ص 247 ح 78 ؛ « الْقُضَاةُ أَرْبَعَةٌ ثَلَاثَةٌ فِی النَّارِ وَ وَاحِدٌ فِی الْجَنَّةِ رَجُلٌ قَضَى بِجَوْرٍ وَ هُوَ يَعْلَمُ فَهُوَ فِی النَّارِ وَ رَجُلٌ قَضَى بِجَوْرٍ وَ هُوَ لَا يَعْلَمُ فَهُوَ فِی النَّارِ وَ رَجُلٌ قَضَى بِحَقٍّ وَ هُوَ لَا يَعْلَمُ فَهُوَ فِی النَّارِ وَ رَجُلٌ قَضَى بِالْحَقِّ وَ هُوَ يَعْلَمُ فَهُوَ فِی الْجَنَّة .....» ترجمه : قاضيان بر چهار دستهاند: سه دستهآنها در آتش و يك دسته از آنان در بهشت مىباشند؛ [اوّل] مردى كه حكم به ستم و ناروا مىكند و خود هم مىداند كه چه كرده است پس او أهل دوزخ است، [دوم] مردى كه حكم به ناروا مىكند ولى نمىفهمد كه حكمش نادرست است او نيز اهل آتش است. [سوم] مردى كه حكم به حقّ و راستى مىكند ولى خود نمىداند كه چه كرده است [به سليقه خود حكم به صواب كرده است] او نيز اهل آتش است، [ چهارم] آنكه حكم به حقّ مىكند و خود نيز حقّ و باطل را مىشناسد اين مرد اهل بهشت خواهد بود». 2 ) سوره مبارکه الحجر آیه 85 وَما خَلَقنَا السَّماواتِ وَالأَرضَ وَما بَينَهُما إِلّا بِالحَقِّ ۗ وَإِنَّ السّاعَةَ لَآتِيَةٌ ۖ فَاصفَحِ الصَّفحَ الجَميلَ ترجمه : ما آسمانها و زمین و آنچه را میان آن دو است، جز بحق نیافریدیم؛ و ساعت موعود [= قیامت] قطعاً فرا خواهد رسید (و جزای هر کس به او میرسد)! پس، از آنها به طرز شایستهای صرفنظر کن (و آنها را بر نادانیهایشان ملامت ننما)! 2 ) سوره مبارکه الأحقاف آیه 3 ما خَلَقنَا السَّماواتِ وَالأَرضَ وَما بَينَهُما إِلّا بِالحَقِّ وَأَجَلٍ مُسَمًّى ۚ وَالَّذينَ كَفَروا عَمّا أُنذِروا مُعرِضونَ ترجمه : ما آسمانها و زمین و آنچه را در میان این دو است جز بحق و برای سرآمد معیّنی نیافریدیم؛ امّا کافران از آنچه انذار میشوند روی گردانند! 3 ) سوره مبارکه الأنعام آیه 73 وَهُوَ الَّذي خَلَقَ السَّماواتِ وَالأَرضَ بِالحَقِّ ۖ وَيَومَ يَقولُ كُن فَيَكونُ ۚ قَولُهُ الحَقُّ ۚ وَلَهُ المُلكُ يَومَ يُنفَخُ فِي الصّورِ ۚ عالِمُ الغَيبِ وَالشَّهادَةِ ۚ وَهُوَ الحَكيمُ الخَبيرُ ترجمه : اوست که آسمانها و زمین را بحق آفرید؛ و آن روز که (به هر چیز) میگوید: «موجود باش!» موجود میشود؛ سخن او، حق است؛ و در آن روز که در «صور» دمیده میشود، حکومت مخصوص اوست، از پنهان و آشکار با خبر است، و اوست حکیم و آگاه. 3 ) سوره مبارکه ابراهيم آیه 19 أَلَم تَرَ أَنَّ اللَّهَ خَلَقَ السَّماواتِ وَالأَرضَ بِالحَقِّ ۚ إِن يَشَأ يُذهِبكُم وَيَأتِ بِخَلقٍ جَديدٍ ترجمه : آیا ندیدی خداوند، آسمانها و زمین را بحق آفریده است؟! اگر بخواهد، شما را میبرد و خلق تازهای میآورد! 3 ) سوره مبارکه النحل آیه 3 خَلَقَ السَّماواتِ وَالأَرضَ بِالحَقِّ ۚ تَعالىٰ عَمّا يُشرِكونَ ترجمه : آسمانها و زمین را بحق آفرید؛ او برتر است از اینکه همتایی برای او قرار میدهند! 3 ) سوره مبارکه الزمر آیه 5 خَلَقَ السَّماواتِ وَالأَرضَ بِالحَقِّ ۖ يُكَوِّرُ اللَّيلَ عَلَى النَّهارِ وَيُكَوِّرُ النَّهارَ عَلَى اللَّيلِ ۖ وَسَخَّرَ الشَّمسَ وَالقَمَرَ ۖ كُلٌّ يَجري لِأَجَلٍ مُسَمًّى ۗ أَلا هُوَ العَزيزُ الغَفّارُ ترجمه : آسمانها و زمین را بحقّ آفرید؛ شب را بر روز میپیچد و روز را بر شب؛ و خورشید و ماه را مسخّر فرمان خویش قرار داد؛ هر کدام تا سرآمد معیّنی به حرکت خود ادامه میدهند؛ آگاه باشید که او قادر و آمرزنده است! 3 ) سوره مبارکه التغابن آیه 3 خَلَقَ السَّماواتِ وَالأَرضَ بِالحَقِّ وَصَوَّرَكُم فَأَحسَنَ صُوَرَكُم ۖ وَإِلَيهِ المَصيرُ ترجمه : آسمانها و زمین را بحق آفرید؛ و شما را (در عالم جنین) تصویر کرد، تصویری زیبا و دلپذیر؛ و سرانجام (همه) بسوی اوست. 4 ) سوره مبارکه العنكبوت آیه 44 خَلَقَ اللَّهُ السَّماواتِ وَالأَرضَ بِالحَقِّ ۚ إِنَّ في ذٰلِكَ لَآيَةً لِلمُؤمِنينَ ترجمه : خداوند، آسمانها و زمین را بحق آفرید؛ و در این آیتی است برای مؤمنان. 4 ) سوره مبارکه الجاثية آیه 22 وَخَلَقَ اللَّهُ السَّماواتِ وَالأَرضَ بِالحَقِّ وَلِتُجزىٰ كُلُّ نَفسٍ بِما كَسَبَت وَهُم لا يُظلَمونَ ترجمه : و خداوند آسمانها و زمین را بحقّ آفریده است تا هر کس در برابر اعمالی که انجام داده است جزا داده شود؛ و به آنها ستمی نخواهد شد! 5 ) سوره مبارکه الروم آیه 8 أَوَلَم يَتَفَكَّروا في أَنفُسِهِم ۗ ما خَلَقَ اللَّهُ السَّماواتِ وَالأَرضَ وَما بَينَهُما إِلّا بِالحَقِّ وَأَجَلٍ مُسَمًّى ۗ وَإِنَّ كَثيرًا مِنَ النّاسِ بِلِقاءِ رَبِّهِم لَكافِرونَ ترجمه : آیا آنان با خود نیندیشیدند که خداوند، آسمانها و زمین و آنچه را میان آن دو است جز بحق و برای زمان معیّنی نیافریده است؟! ولی بسیاری از مردم (رستاخیز و) لقای پروردگارشان را منکرند! 6 ) سوره مبارکه الأنبياء آیه 16 وَما خَلَقنَا السَّماءَ وَالأَرضَ وَما بَينَهُما لاعِبينَ ترجمه : ما آسمان و زمین، و آنچه را در میان آنهاست از روی بازی نیافریدیم! 6 ) سوره مبارکه الدخان آیه 38 وَما خَلَقنَا السَّماواتِ وَالأَرضَ وَما بَينَهُما لاعِبينَ ترجمه : ما آسمانها و زمین و آنچه را که در میان این دو است به بازی (و بیهدف) نیافریدیم! 7 ) سوره مبارکه الدخان آیه 39 ما خَلَقناهُما إِلّا بِالحَقِّ وَلٰكِنَّ أَكثَرَهُم لا يَعلَمونَ ترجمه : ما آن دو را جز بحق نیافریدیم؛ ولی بیشتر آنان نمیدانند! مربوط به :بیانات در دیدار مسئولان دستگاه قضایی - 1374/04/07 عنوان فیش :موظف بودن افراد به نقل مطالب آن چنانکه هست و پرهیز از کذب کلیدواژه(ها) : نوع(ها) : قرآن, حدیث متن فیش : خوب؛ حق یعنی چه؟ یعنی آن قرارِ حقیقیِ عالمِ وجود. همان که خدا آن چنان آفریده است که باید باشد. همان که محصولِ حکمتِ الهی است و باید چنان باشد و چنان سیر کند که مطابق واقع و حکمت الهی باشد. از اینرو، حکایتِ حق، مطابق با واقع و قرار الهیِ صدق، و مخالف با واقع و قرار الهیِ کذب است که در بین گناهانِ فردیِ یک انسان، هیچ گناهی به عظمت آن نیست. بدین معنی که اگر حکایت امرِ واقع خلاف شد و مثلاً به ناحق، قولِ درستِ انسانی کذب شد، درواقع یکی از بزرگترین ذمایم اخلاقیِ انسانی پدید آمده است. پس، هرگاه مطلبی را میخواهید نقل کنید، موظّفید آن را چنان که هست بگویید. یعنی مطابق با همان قرارِ حقیقیِ هستی. اگر خلاف آن گفتید، کذب میشود و کذب، همان گناه بزرگی است که در قرآن، طرد و لعنت و در روایات اسلامی، بر پرهیز از آن، این همه تأکید شده است.(1) 1 ) الكافی ، شیخ كلینی ج2 ص 338 ؛ من لا يحضره الفقيه ، شیخ صدوق ج4 ص 352 ؛ تحف العقول ، حسن بن شعبه حرّانىعن آل الرسول ص 13؛ بحار الأنوار ،علامه مجلسی ج 69ص 261 ؛ كَانَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ ص يَقُولُ لِوُلْدِهِ اتَّقُوا الْكَذِبَ الصَّغِيرَ مِنْهُ وَ الْكَبِيرَ فِی كُلِّ جِدٍّ وَ هَزْلٍ فَإِنَّ الرَّجُلَ إِذَا كَذَبَ فِی الصَّغِيرِ اجْتَرَى عَلَى الْكَبِيرِ أَ مَا عَلِمْتُمْ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص قَالَ مَا يَزَالُ الْعَبْدُ يَصْدُقُ حَتَّى يَكْتُبَهُ اللَّهُ صِدِّيقاً وَ مَا يَزَالُ الْعَبْدُ يَكْذِبُ حَتَّى يَكْتُبَهُ اللَّهُ كَذَّابا ترجمه : حضرت باقر عليه السلام فرمود: على بن حسين بفرزندنش ميفرمود: از دروغ كوچك و بزرگش، جدى و شوخيش بپرهيزيد، زيرا آن كس كه در چيز كوچك دروغ گفت بدروغ بزرگ نيز جرات پيدا كند. آيا ندانيد كه رسول خدا (ص) فرمود: بنده (خدا) پيوسته راست گويد تا خدا او را صديق نويسد، و پيوسته دروغ گويد تا خدا او را كذاب (و دروغگو) نويسد » 1 ) سوره مبارکه آل عمران آیه 61 فَمَن حاجَّكَ فيهِ مِن بَعدِ ما جاءَكَ مِنَ العِلمِ فَقُل تَعالَوا نَدعُ أَبناءَنا وَأَبناءَكُم وَنِساءَنا وَنِساءَكُم وَأَنفُسَنا وَأَنفُسَكُم ثُمَّ نَبتَهِل فَنَجعَل لَعنَتَ اللَّهِ عَلَى الكاذِبينَ ترجمه : هرگاه بعد از علم و دانشی که (در باره مسیح) به تو رسیده، (باز) کسانی با تو به محاجّه و ستیز برخیزند، به آنها بگو: «بیایید ما فرزندان خود را دعوت کنیم، شما هم فرزندان خود را؛ ما زنان خویش را دعوت نماییم، شما هم زنان خود را؛ ما از نفوس خود دعوت کنیم، شما هم از نفوس خود؛ آنگاه مباهله کنیم؛ و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم. 1 ) سوره مبارکه النور آیه 7 وَالخامِسَةُ أَنَّ لَعنَتَ اللَّهِ عَلَيهِ إِن كانَ مِنَ الكاذِبينَ ترجمه : و در پنجمین بار بگوید که لعنت خدا بر او باد اگر از دروغگویان باشد. مربوط به :بیانات در دیدار مسئولان دستگاه قضایی - 1374/04/07 عنوان فیش : اقتدار قضایی کلیدواژه(ها) : اقتدار قضایی نوع(ها) : جستار متن فیش : در گذشته، دستگاه قضائی و بهاصطلاح «سیستم» نبوده است؛ لکن مجتهدان بزرگ مجریِ امر قضا بودهاند و محضر مینوشتهاند و امضای آنها بوده که به قبالهها و اسناد و قراردادها اعتبار میداده است. در همهی بخشها همینطور بوده است و امروز هم باید اینگونه باشد. یعنی بعضی مجتهدان بزرگِ حوزههای علمیّه- نمیگوییم همهی مجتهدان- گروهی تشکیل دهند؛ عدّهای تدریس کنند، عدّهای تحقیق کنند، عدّهای شاگرد تربیت کنند، عدّهای إن شاء اللّه مراحل عالی فقاهت و رسیدن به مراتب اعلی را طی کنند و عدّهای از نخبگان خود را هم به قوّهی قضائیّه بفرستند. این، یک وظیفه است. دانشکدههای حقوق و مؤسّسات و سازمانهایی هم که شاگردِ حقوق قضائی تربیت میکنند، همینطور باید نخبگانشان را به قوّهی قضائیّه بفرستند و قوّهی قضائیّه هم باید آنها را جذب کند. این یک وظیفه است. خوب؛ پس اوّل «علم» لازم است و در مرحلهی دوم «حقگرایی»؛ یعنی همانکه ناشی از عدالت، وجدان پاک و روحِ باطلستیزی است. همه- چه آنهایی که در قوّهی قضائیّه مشغولند و چه آنهایی که در سایر بخشهای اداری و دفتری- باید این خصوصیّات را داشته باشند. ولی این خصوصیّات، در دستگاه قضائی، بیشتر باید باشد؛ چون در هرجا که خدای ناکرده فسادی به وجود آید، به بدنهی دستگاه قضا ربط پیدا میکند. قوّهی قضائیه، باید دستگاهی با چنین خصوصیّات باشد و إن شاء اللّه روز به روز هم در این جهت پیش برود. بههرحال، همین نظارت و اشرافی که از طرف رؤسا، بزرگان و مسئولان طراز اوّل بر قوّهی قضائیه وجود دارد- و جناب آقای یزدی هم به آن اشاره فرمودند- باید ادامه پیدا کند و در حدّ امکان سعی شود که عناصر کارآمد جذب شوند و اگر کسانی هم به سبب نداشتن علم و خصوصیّات لازم، این بار سنگین را نمیکشند، قوّهی قضائیه خودش را از وجود آنان پاک کند؛ زیرا اگر قوّهی قضائیّه در حدّ مطلوب- حدّ اقلِ آنچه لازم و مطلوب است؛ نه حدّ اکثرِ آن- قرار گیرد، خواهید دید که روز به روز در جامعه، جرائم و اشکالات، روز به روز در بدنهی دستگاههای دولتی کمتر خواهد شد. دستیابی به این اهداف، قطعاً بسته به کمک قوّهی مقنّنه است که با تنظیم مواد قانونی محکم و لازم، این امکان را فراهم آورد تا، قوّهی قضائیّه، با دستهای قدرتمند خود آنها را اجرا کند. مربوط به :بیانات در دیدار مسئولان دستگاه قضایی - 1374/04/07 عنوان فیش : حقوق زن کلیدواژه(ها) : حقوق زن نوع(ها) : جستار متن فیش : شأن دستگاه قضائی، دیوان عدالت اداری و یا هر تشکیلات دیگری که در این کارهاست، صرفاً دیدن و ارائه دادن تخلّف نیست؛ بلکه مبارزه با تخلّف است. اگر مثلًا در بخشی از جامعه، بیعدالتی رایج بود و یا در نقطهای، العیاذ باللّه، قتل فراوان و یا به حقوق قشری از اقشار جامعه (مثلًا زنان و کودکان؛ در خانواده یا بیرون از خانواده) تجاوز میشد و یا مسائلی از این قبیل رخ میداد، چاره آن است که بیندیشیم و دریابیم که بخشهای مسئول در قوّهی قضائیّه، چه نارساییهایی دارند که نتوانستهاند مانع از رشد این تخلفات شوند؟ مربوط به :بیانات در دیدار مسئولان دستگاه قضایی - 1374/04/07 عنوان فیش : گناه کلیدواژه(ها) : گناه نوع(ها) : جملههای برگزیده متن فیش : این خاصیت گناه است که اگر با آن مقابله نشد، به شکل عجیبی رشد میکند. مربوط به :بیانات در دیدار مسئولان دستگاه قضایی - 1374/04/07 عنوان فیش : حق, جهانبینی اسلامی کلیدواژه(ها) : حق, جهانبینی اسلامی نوع(ها) : جملههای برگزیده متن فیش : حق در بینش و جهانبینی اسلامی عبارت است از قرارِ حقیقیِ عالم هستی: «ما خَلَقْنا السَّمواتِ والاَرضْ و ما بینهما اِلّا بِالْحَقّ». مربوط به :بیانات در دیدار مسئولان دستگاه قضایی - 1374/04/07 عنوان فیش : قوه قضائیه, اصلاح دستگاه قضایی, قاضی کلیدواژه(ها) : قوه قضائیه, اصلاح دستگاه قضایی, قاضی نوع(ها) : جملههای برگزیده متن فیش : شأن قضا و قضاوت را در نظام اسلامی درنظر بگیرید، سپس شأن قوّه و کار قضاوتِ خودتان را با آن بسنجید. قطعاً فاصله وجود دارد. مربوط به :بیانات در دیدار مسئولان دستگاه قضایی - 1374/04/07 عنوان فیش : قوه قضائیه کلیدواژه(ها) : قوه قضائیه نوع(ها) : جملههای برگزیده متن فیش : در قوّهی قضایّیهی نظامِ جمهوریِ اسلامی، پیش از هرچیز، علم و آگاهی و معرفت لازم است. مربوط به :بیانات در دیدار مسئولان دستگاه قضایی - 1374/04/07 عنوان فیش : شهید بهشتی کلیدواژه(ها) : شهید بهشتی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : شایسته است كه همین جا از كسانی كه پایهگذار این قوّه عالی شأن بودهاند - مخصوصاً شهید بزرگوار، مرحوم آیتاللَّه بهشتی رضواناللَّهتعالیعلیه كه با شخصیت استوار و قوی و ابتكارِ فكری و روحِ بیدار و سرزنده، پایهگذار برجسته این قوّه بود - متشكّر باشیم و برای ارواح پاك آنان دعا كنیم و از خدای متعال برایشان علوّ درجات بخواهیم. مربوط به :بیانات در دیدار مسئولان دستگاه قضایی - 1374/04/07 عنوان فیش : برخورد با ظالم و دفاع از مظلوم کلیدواژه(ها) : برخورد با ظالم و دفاع از مظلوم نوع(ها) : جملههای برگزیده متن فیش : شأن قوّه قضایّیه ، شأن تصحیح، شأن اصلاح و شأن مبارزه با ظلم و ناحق مربوط به :بیانات در دیدار مسئولان دستگاه قضایی - 1374/04/07 عنوان فیش : گناه کلیدواژه(ها) : گناه نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : اگر... دستگاه[قضایی] خوب عمل نکند، این خوب عمل نکردن، علاوه بر اینکه حاکی از فساد در خودِ این دستگاه است، العیاذ باللَّه، موجب فساد در دستگاههای دیگر و در سطح جامعه هم خواهد بود؛ زیرا اژدهای گناه و فساد و شهوات، اینگونه است که اگر راه خود را باز ببیند، پیشروی میکند و گسترش مییابد و حجم خود را روزافزون میکند. یعنی این خاصیت گناه است که اگر با آن مقابله نشد، به شکل عجیبی رشد میکند. این مقابلهها، مختلف است، که یکی از اهمِّ انواع آن، همین مقابله قضایی است. مربوط به :بیانات در دیدار مسئولان دستگاه قضایی - 1374/04/07 عنوان فیش : قانون کلیدواژه(ها) : قانون نوع(ها) : جملههای برگزیده متن فیش : هر خلاف قانونی در نظام الهی و اسلامی تخلّف از حق است. مربوط به :بیانات در دیدار مسئولان دستگاه قضایی - 1374/04/07 عنوان فیش : قانون کلیدواژه(ها) : قانون نوع(ها) : جملههای برگزیده متن فیش : در نظام الهی و اسلامی قوانین، قوانین الهی است. مربوط به :بیانات در دیدار مسئولان دستگاه قضایی - 1374/04/07 عنوان فیش : قوه قضائیه کلیدواژه(ها) : قوه قضائیه نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : حُکم کار در قوّه قضایّیه، اگر چه مانند حُکم کار در همه دستگاههای جمهوری اسلامی، عبادت، ثواب و حسنه است؛ اما این دستگاه این خصوصیت را دارد که اگر سالم باشد و در آن خوب کار شود، همه دستگاههای دیگر کشور نیز سالم خواهند بود و خوب کار خواهند کرد... اگر در این قوّه، خوب کار و احقاق حق گردد و با جرم و تخلّف و تجاوز از قانون مبارزه شود؛ به عبارت دیگر، وقتی که یک جمع کمربسته کارآمدِ کارشناس، دائماً با جرم مبارزه کنند، بدیهی است که این پدیده شوم، در سطح جامعه و دستگاههای دیگر نیز مغلوب خواهد شد و عقب خواهد نشست. در این صورت، مجرم هم از انجام جرم، مرتدع خواهد شد. اما اگر این دستگاه خوب عمل نکند، این خوب عمل نکردن، علاوه بر اینکه حاکی از فساد در خودِ این دستگاه است، العیاذ باللَّه، موجب فساد در دستگاههای دیگر و در سطح جامعه هم خواهد بود؛ زیرا اژدهای گناه و فساد و شهوات، اینگونه است که اگر راه خود را باز ببیند، پیشروی میکند و گسترش مییابد و حجم خود را روزافزون میکند. یعنی این خاصیت گناه است که اگر با آن مقابله نشد، به شکل عجیبی رشد میکند. این مقابلهها، مختلف است، که یکی از اهمِّ انواع آن، همین مقابله قضایی است. خوب؛ پس شأنِ دستگاه قضایی این شد: «اِنْ صَلَحَتْ، صَلَحَ ماسِواها» ؛ و خدای ناکرده «اِنْ فَسَدَتْ، فَسَدَماسِواها». یعنی در جامعه اسلامی، نقشی محوری دارد. اهمیت قوّه قضایّیه، از این جهت است. مربوط به :بیانات در دیدار مسئولان دستگاه قضایی - 1374/04/07 عنوان فیش : قوه قضائیه کلیدواژه(ها) : قوه قضائیه نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : در آیات کریمه قرآن و روایات مکرّر آمده است که قوّه قضایّیه، برای احقاق حقّ است: «وانْحَکَمَ بِالْحَق» ، «رجل قضا بِالحَقّ». مسأله «حق» در قضایای مربوط به قضا و قضاوت، دائماً تکرار میشود... هر گناهی تخلّف از حقّ است. هر خلاف قانونی در نظام الهی و اسلامی - که قوانین، قوانین الهی است - تخلّف از حق است. هر ظلمی، تخلّف از حقّ است. هر کوتاهیای در اجرای وظیفه - در آنجا که وظیفهای هست - تخلّف از حقّ است. در چنین شرایطی، دستگاه قضایی سینه سپر کرده و در مقابل این انواعِ گوناگونِ تخلّف از حق، ایستاده است. این، اهمیت دستگاه قضایی است. شما ایستادهاید تا مانع شوید که باطل بر نظامِ زندگىِ مردم تسلّط پیدا کند. در این مجموعهای که شما زندگی میکنید، درواقع همه بهحق کمر بستهاند؛ یعنی به تضمینِ اجراىِ صحیح آن چیزی که قرارِ اصلی هستی و آفرینش حق تعالی است. بیجهت هم نیست که در شرع مقدّس و در فقه ما، این همه در باب قضاوت و درباره متصدّیان و مباشران امر قضا، دقّت شده است. در حالیکه هیچ یک از کارهای دولتی این همه مورد توجّه قرار نگرفته و تأکید نشده است، که باید این خصوصیت را داشته باشد و آن را نداشته باشد. این، به خاطر اهمیت این موضوع است. مربوط به :بیانات در دیدار مسئولان دستگاه قضایی - 1374/04/07 عنوان فیش : قوه قضائیه کلیدواژه(ها) : قوه قضائیه نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : اگر کسی بپرسد: «چنانچه ما در دستگاههای گوناگون دولتی، اشکال و نارسایی و عدم پیشرفتِ کار [همان تعبیری که امروزه خیلی معروف شده است و بعضی درست و یا نادرست بر آن تکیه میکنند و نتایج و آمارهای غلطی در اینباره به مردم میدهند؛ یعنی مسأله بهرهوری] دیدیم، چه باید بکنیم؟» پاسخ این است: اگر بهرهوری کم بود و یا تخلّفی وجود داشت و یا مثلاً کار راه نیفتادن و اشتغال به کارِ آدمهای ناباب درکار بود، باید دقّت کنیم و دریابیم که کجای دستگاه قضایی نارساست و آیا این نقص، در بخشها و سازمانهای نظارتی مثل سازمان بازرسی کلّ کشور است که متعلّق به دستگاه قضایی است یا مربوط به جای دیگری است؟ اگر به سازمان بازرسی - که البته بازرسیاش باید تضمین قانونی داشته باشد - مربوط است، نقصی در کلّ ترکیب دستگاه قضایی است و دستگاه قضایی باید آنرا برطرف کند. مربوط به :بیانات در دیدار مسئولان دستگاه قضایی - 1374/04/07 عنوان فیش : قوه قضائیه کلیدواژه(ها) : قوه قضائیه نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : شأن دستگاه قضایی، دیوان عدالت اداری و یا هر تشکیلات دیگری که در این کارهاست، صرفاً دیدن و ارائه دادن تخلّف نیست؛ بلکه مبارزه با تخلّف است. اگر مثلاً در بخشی از جامعه، بیعدالتی رایج بود و یا در نقطهای، العیاذباللَّه، قتل فراوان و یا به حقوق قشری از اقشار جامعه (مثلاً زنان و کودکان؛ در خانواده یا بیرون از خانواده) تجاوز میشد و یا مسائلی از این قبیل رخ میداد، چاره آن است که بیندیشیم و دریابیم که بخشهای مسؤول در قوّه قضایّیه، چه نارساییهایی دارند که نتوانستهاند مانع از رشد این تخلفات شوند؟ مربوط به :بیانات در دیدار مسئولان دستگاه قضایی - 1374/04/07 عنوان فیش : قوه قضائیه کلیدواژه(ها) : قوه قضائیه نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : شأن قوّه قضایّیه این است...: شأن تصحیح، شأن اصلاح و شأن مبارزه با ظلم و ناحق. این، جامعش «کلمه ناحقّ» است. البته، بیننا و بیناللَّه، اگر بخواهیم انصاف را رعایت کنیم، قوّه قضایّیه ما، با این ترکیب - تا جایی که ما از وضع دنیا اطّلاع داریم - در دنیا بینظیر است. این همه انسانهای پاک و مؤمن، با رئیسی مجتهد و عادل، در کجای دنیا این گونه است!؟ خوب؛ در کشورهای دیگر دنیا، بهوضوح میبینیم که رؤسای قوّههای قضایّیه، چهکسانیاند. چه کسانی منصوب کننده و چه کسانی منصوب شوندهاند و قضات چه خصوصیاتی دارند. البته، قاضىِ شجاع و باوجدان و عدالت پیشه، در همه جای دنیا هست و ما نباید حقوق انسانهای گوناگون را حتّی در کلام و حکایت، تضییع کنیم. اما در کل، واقعیّت این است که انصافاً، قرار و اساسِ کار در اینجا از همه جا بهتر است. مربوط به :بیانات در دیدار مسئولان دستگاه قضایی - 1374/04/07 عنوان فیش : قوه قضائیه کلیدواژه(ها) : قوه قضائیه نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : آنچه امروز و همیشه به قوّه قضایّیه میگویم این است که شأن قضاو قضاوت را در نظام اسلامی درنظر بگیرید، سپس شأن قوّه و کار قضاوتِ خودتان را با آن بسنجید. قطعاً فاصله وجود دارد. امسال این فاصله را اندازهگیری کنید و بکوشید تا سال آینده فاصله را کم کنید و باز فاصله را بسنجید، ببینید آیا به سمت انطباق واقعیت قوه قضایّیه خودتان با آن قوه قضایّیه مطلوبِ اسلامی حرکت کردهاید و آیا این حرکت شما معقول و سریع بوده است یا خیر؟ اگر خیر، سعی کنید این سرعت را به حدّ لازم برسانید. مربوط به :بیانات در دیدار مسئولان دستگاه قضایی - 1374/04/07 عنوان فیش : قوه قضائیه کلیدواژه(ها) : قوه قضائیه نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : در قوّه قضایّیه نظامِ جمهورىِ اسلامی، پیش از هرچیز، علم و آگاهی و معرفت لازم است. لذا، حوزههای علمیّه و دانشکدههای حقوق و مؤسساتی که مربوط به حقوق قضایی هستند، باید نخبگان خودشان را به قوّه قضایّیه بفرستند. به ویژه حوزه علمیه که باید برجستهترین فضلا و مجتهدان و شخصیتهای خود را بفرستد؛ همچنانکه همیشه و از قدیمترین ایّام در این کشور، همینطور بوده است. البته در گذشته، دستگاه قضایی و بهاصطلاح «سیستم» نبوده است؛ لکن مجتهدان بزرگ مجرىِ امر قضا بودهاند و محضر مینوشتهاند و امضای آنها بوده که به قبالهها و اسناد و قراردادها اعتبار میداده است. در همه بخشها همینطور بوده است و امروز هم باید اینگونه باشد. یعنی بعضی مجتهدان بزرگِ حوزههای علمیّه - نمیگوییم همه مجتهدان - گروهی تشکیل دهند؛ عدّهای تدریس کنند، عدّهای تحقیق کنند، عدّهای شاگرد تربیت کنند، عدّهای انشاءاللَّه مراحل عالی فقاهت و رسیدن به مراتب اعلی را طی کنند و عدّهای از نخبگان خود را هم به قوّه قضایّیه بفرستند. این، یک وظیفه است. دانشکدههای حقوق و مؤسّسات و سازمانهایی هم که شاگردِ حقوق قضایی تربیت میکنند، همینطور باید نخبگانشان را به قوّه قضایّیه بفرستند و قوّه قضایّیه هم باید آنها را جذب کند. این یک وظیفه است. مربوط به :بیانات در دیدار مسئولان دستگاه قضایی - 1374/04/07 عنوان فیش : قوه قضائیه کلیدواژه(ها) : قوه قضائیه نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : [در قوّه قضایّیه نظامِ جمهورىِ اسلامی] اوّل «علم» لازم است و در مرحله دوم «حقگرایی»؛ یعنی همان که ناشی از عدالت، وجدان پاک و روحِ باطلستیزی است. همه - چه آنهایی که در قوّه قضایّیه مشغولند و چه آنهایی که در سایر بخشهای اداری و دفتری - باید این خصوصیّات را داشته باشند. ولی این خصوصیّات، در دستگاه قضایی، بیشتر باید باشد؛ چون در هرجا که خدای ناکرده فسادی به وجود آید، به بدنه دستگاه قضا ربط پیدا میکند. قوّه قضاییه، باید دستگاهی با چنین خصوصیّات باشد و انشاءاللَّه روزبهروز هم در این جهت پیش برود. مربوط به :بیانات در دیدار مسئولان دستگاه قضایی - 1374/04/07 عنوان فیش : قوه قضائیه کلیدواژه(ها) : قوه قضائیه نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : نظارت و اِشرافی که از طرف رؤسا، بزرگان و مسؤولان طراز اوّل برقوّه قضاییه وجود دارد... باید ادامه پیدا کند و در حدّ امکان سعی شود که عناصر کارآمد جذب شوند و اگر کسانی هم به سبب نداشتن علم و خصوصیّات لازم، این بار سنگین را نمیکشند، قوّه قضاییه خودش را از وجود آنان پاک کند؛ زیرا اگر قوّه قضایّیه در حدّ مطلوب - حدّاقلِ آنچه لازم و مطلوب است؛ نه حدّاکثرِ آن - قرار گیرد، خواهید دید که روزبهروز در جامعه، جرائم و اشکالات، روزبهروز در بدنه دستگاههای دولتی کمتر خواهد شد. دستیابی به این اهداف، قطعاً بسته به کمک قوّه مقنّنه است که با تنظیم مواد قانونی محکم و لازم، این امکان را فراهم آورد تا، قوّه قضایّیه، با دستهای قدرتمند خود آنها را اجرا کند. مربوط به :بیانات در دیدار مسئولان دستگاه قضایی - 1374/04/07 عنوان فیش : بهرهوری کلیدواژه(ها) : بهرهوری نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : اگر کسی بپرسد: «چنانچه ما در دستگاههای گوناگون دولتی، اشکال و نارسایی و عدم پیشرفتِ کار [همان تعبیری که امروزه خیلی معروف شده است و بعضی درست و یا نادرست بر آن تکیه میکنند و نتایج و آمارهای غلطی در اینباره به مردم میدهند؛ یعنی مسأله بهرهوری] دیدیم، چه باید بکنیم؟» پاسخ این است: اگر بهرهوری کم بود و یا تخلّفی وجود داشت و یا مثلاً کار راه نیفتادن و اشتغال به کارِ آدمهای ناباب درکار بود، باید دقّت کنیم و دریابیم که کجای دستگاه قضایی نارساست و آیا این نقص، در بخشها و سازمانهای نظارتی مثل سازمان بازرسی کلّ کشور است که متعلّق به دستگاه قضایی است یا مربوط به جای دیگری است؟ اگر به سازمان بازرسی - که البته بازرسیاش باید تضمین قانونی داشته باشد - مربوط است، نقصی در کلّ ترکیب دستگاه قضایی است و دستگاه قضایی باید آنرا برطرف کند. |