حضرت آیت‌الله خامنه‌ای از دوران پیش از انقلاب و در جریان مبارزات علیه طاغوت از برپاکنندگان و مدرسین تفسیر قرآن کریم بوده‌اند. ایشان بعد از پیروزی انقلاب جلسات تفسیری را به شکلی کوتاه‌تر برگزار کرده‌اند. تفسیر سوره‌ی مجادله در هفت جلسه در سال ۱۳۶۱ ایراد شده است که پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR خلاصه‌ی این جلسات را در این سلسله مطالب بازخوانی می‌کند.

آنچه در ادامه می‌خوانید خلاصه‌ی جلسه‌ی چهارم تفسیر سوره‌ی مجادله در تاریخ ۳ خرداد ۱۳۶۱ است:

ارتباط با آیات قبل
در این سوره ضمن بیان دستورات اخلاقى یک حقایق کلّى از مفاهیم اسلامى در آن ذکر شده است.

یک حکم کوچک در اسلام ولو یک ادب معاشرت معمولى، برمیگردد به یک مبناى کلّى که در همه‌‌ى زندگى میتواند نقش داشته باشد. نمونه‌‌هایى را قبلاً به‌‌مناسبت آیات گفتیم، یک نمونه‌‌اش [هم] در این آیه است.

شأن نزول آیه
در مسجد پیغمبر، یک گوشه‌اى بود که به آن میگفتند صُفّه؛ یک خُرده بلندتر بود، آنجا پیغمبر مى‌نشست و مسلمانها هم دُور پیغمبر مینشستند؛ عده‌ای که دیر رسیده بودند باید همین‌طور مى‌ایستادند؛ آنهایی که نشسته بودند جمع‌تر نمیشدند که جا باز شود برای ایستاده‌ها.

اهمیت و نتایج ادب اخلاقی جا دادن به دیگران در جلسات
اینکه انسان در مجلس جا باز نکند که کسى بنشیند، به‌خودىِ‌خود یک کار خیلى مهمّى نیست که یک آیه‌ى قرآن درباره‌اش بیاید، امّا اوّلاً یک ادب معاشرتى است، ثانیاً اگر ما این ادب را مراعات نکردیم، حاکى از این است که ما آدمهاى خیلى خودپسندى هستیم.

اگر برای برادرتان جای نشستن باز کنید، خدا هم براى شما جا باز خواهد کرد، یعنى گستردگى و گشادگى در امور شما پیش خواهد آمد.

اوّل‌ جایى که براى شما باز میکند، جایى در دل آن برادر براى شما باز میکند. این مهربانى و این ممنون بودن را دستِ‌ کم نگیرید. رمز اصلى پیشرفت یک جمع این است که دل‌هاى آنها با همدیگر مرتبط باشد.

همچنین خداى متعال در جامعه هم براى او میدان واسعى براى اقدام و کار باز خواهد کرد.

سپس خداوند در بهشت هم به او جا خواهد داد.

هر کسى از منِ خودش گذشت، هر کسى غرور و تکبّر و خودخواهى نداشت، راهش به سوى خدا باز است؛ هر کسى که اسیرِ «من» بود، راهش به سوى خدا بسته است.

تأثیر خصلتهای اخلاقی
خصلتهاى اخلاقى در روح انسان وقتى به وجود آمد، همه‌‌جا اثر میبخشد. اگر یک خصلت اخلاقىِ خوب در شما باشد، این همه‌‌جا ظاهر میشود؛ اگر یک خصلت اخلاقىِ بد در شما باشد، نیز همه‌‌جا ظاهر میشود.

اگر کسى در مقابله‌ى با دشمن خدا احساس ضعف بکند، این [ضعف]، هم آن‌وقتى که دارد حمله میکند ظاهر میشود، هم آن‌وقتى که در سنگر نشسته ظاهر میشود، هم آن‌وقتى که یک هیئت سیاسى مى‌آید و دارد با آدم صحبت میکند ظاهر میشود؛ در همه‌‌ى مراحل زندگى این احساس ضعف در مقابل دشمن ظاهر میشود.