یک آخوند به تمام معنا
«شيخ بهايى» هم كه يك آخوند به تمام معناى كامل است، همين‌‌‌‌‌‌طور بود. در زمان «شيخ بهايى»، رشته‌‌‌‌‌‌هاى دينى در آن مسير و جريان صنفىِ آخوندى افتاده بود. در گذشته، صنفىِ به اين شكل كه نبوده است؛ يك روحانى بوده كه در همه‌‌‌‌‌‌ى علوم عالم بوده؛ مثل خود «ابن‌‌‌‌‌‌سينا» كه شاگرد فلسفه هم داشته، شاگرد طب هم داشته است؛ اما «شيخ بهايى» مربوط به آن دورانى است كه روحانيت جنبه‌‌‌‌‌‌ى صنفى پيدا كرده بود؛ يعنى يك آخوند حرفه‌‌‌‌‌‌يىِ منبر و محرابى، با آن‌‌‌‌‌‌گونه دانش‌هاى كذايى. پس، آن روح دينى، با روح علمى اصلاً منافاتى ندارد؛ بلكه روح دينى، كمك و پشتيبان روح علمى است. |بيانات در ديدار با اعضاى «گروه دانش» صداى جمهورى اسلامى ايران 1370/11/15