[ بازگشت ] | [ چـاپ ] مربوط به :بیانات در دیدار دست‌اندرکاران برگزاری دومین کنگره ملی بزرگداشت شهدای استان همدان - 1402/07/05 عنوان فیش :درخشش همدان در انقلاب و دفاع مقدس کلیدواژه(ها) : همدان, امتحانات الهی نوع(ها) : نهج‌البلاغه متن فیش : در ماجرای عظیم انقلاب و دفاع مقدّس، همدان بر افتخارات خود افزود. امتحان مجموعه‌ها و شهرها و استانها، مثل امتحان اشخاص، در مواقع حسّاس انجام میگیرد: فی تَقَلُّبِ الاَحوالِ‌ عُلِمَ جَواهِرُ الرِّجال؛(1) جوهر استان همدان ــ چه شهر همدان، چه بقیّه‌ی شهرها ــ در تاریخ درخشیده بود، در قضیّه‌ی انقلاب و قضیّه‌ی دفاع مقدّس بر این درخشندگی افزوده شد. در تاریخ که نگاه میکنیم، همدان مرکزِ نخستینِ تمدّنِ کشورِ ما است و از همه‌ی بخشهای گوناگون تمدّن‌خیز کشور، از لحاظ تاریخی جلوتر است. 1 ) قصار 217 : وَ قَالَ ( عليه السلام ) : فِي تَقَلُّبِ الْأَحْوَالِ عِلْمُ جَوَاهِرِ الرِّجَالِ ترجمه : و آن حضرت فرمود: در دگرگونى احوال گوهرهاى مردان شناخته شود مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از مسئولان و نخبگان استان همدان‌ - 1383/04/19 عنوان فیش :همدان ؛ شهری با قدمت سه هزار ساله کلیدواژه(ها) : همدان, تاریخ تمدن ایران باستان, تاریخ ایران باستان نوع(ها) : روایت تاریخی متن فیش : نخبه‌پروریِ استان [همدان] نشانه‌یی است از یک استعداد طبیعی. حالا این استعداد مربوط به منطقه‌ی جغرافیایی است یا خصوصیات اقلیمی و تاریخی، به این کاری ندارم؛ هر عاملی که دارد، بالاخره این منطقه نخبه‌پرور است و نخبه‌های خود را به نقاط دیگر سرریز می‌کند. شاید علت این هم که همدان جزو معدود شهرهای دنیاست که با چنین تاریخ کهنی سرپا مانده - شهر رم که یکی از قدیمی‌ترین شهرهای دنیاست، دو هزار و هفتصد سال سابقه دارد؛ اما همدانِ شما سه هزار و صد سال تاریخِ شناخته‌شده دارد، که بیشتر از این هم احتمالش هست و گفته‌اند - وجود همین استعدادها و نبوغ‌ها باشد. البته شهرهای قدیمی‌تری هم وجود داشته، اما امروز در دنیا از اینها نام و نشانی وجود ندارد؛ ولی شهری که با چنین سابقه‌ی تاریخی سر پاست - و همدانِ امروز از همدانِ صد سال پیش و شاید از همدان قرنهای قبل خیلی سرپاتر است - نشان‌دهنده‌ی یک استعداد طبیعی است. البته من افتخار نمی‌کنم که این‌جا پایتخت مادها یا پایتخت تابستانیِ هخامنشی‌ها بوده. تواریخی هم که آقای استاندار شرح مفصلی از آنها گفتند، همه‌اش محل بحث است؛ چیزهای مسلّمی نیست. معلوم نیست دولت ماد در آن وقت تنها دولت متمرکز ایران بوده؛ اینها بین دانشمندان و متخصصانِ این کار محل اختلاف است. در همان دوره‌ی ماد، به گمان زیاد ما چندین حکومت مقتدر در سرتاسر ایران داشتیم. البته فرنگی‌ها اصرار داشتند هخامنشی‌ها را بالا بیاورند و مطرح کنند و کوروش و داریوش را اولِ تاریخ بدانند؛ حتّی مادها را هم از خاطر برده‌اند. کار مستشرقان اروپایی در این زمینه خیلی صادقانه نبوده، لیکن حفاری‌ها و شناختها و نشانه‌های گوناگون تمدنی به ما نشان می‌دهد که در سرتاسر ایرانِ کنونی ما تمدنهای بسیار قدیمی - که بعضی شاید از تمدن مصر هم قدیمی‌تر باشد - وجود دارد؛ تمدنهای شش هزار ساله، هفت هزار ساله؛ از جمله در همدان است، از جمله در سیستان است، از جمله در مناطق دیگری از این کشور است. بنابراین نمی‌شود قاطع گفت این‌جا تنها دولت متمرکز یا اولین دولت متمرکز وجود داشته؛ اینها حدسیات است. آنچه مسلّم است، این است که این‌جا سه هزار سال زنده بوده است؛ سه هزار سال مشغول ساختن و تولید تمدن و علم و زندگی بوده است؛ این خیلی مهم است. این گذشته‌ی تاریخی به چه دردی می‌خورد؟ اگر این گذشته را به‌عنوان یک شجره‌نامه فقط در جیبمان بگذاریم و به آن افتخار کنیم، مثل بعضی‌هاست که از سیادت فقط شال سبزی به کمرشان ببندند یا شجره‌نامه‌یی در جیبشان بگذارند و آن را وسیله‌ی ارتزاق قرار دهند؛ این‌که درست نیست. اهمیت این شجره‌نامه از این جهت است که نشان می‌دهد این منطقه - به هر دلیلی؛ یا به دلیل اقلیمی، یا به دلیل جغرافیایی، یا به دلیل تاریخی - منطقه‌یی است که استعداد در آن پرورش پیدا می‌کند؛ یعنی جوانِ امروزِ همدان و ملایری و نهاوند و کبودرآهنگ و بقیه‌ی نقاط این استان می‌تواند این امید را داشته باشد که بشود ابن‌سینا، بشود رشیدالدین فضل‌اللَّه، بشود میرسیدعلی، بشود آخوند ملاحسینقلی، بشود آخوند ملاعلی معصومی. مربوط به :بیانات در دیدار دانشجویان و اساتید دانشگاه‌های استان همدان - 1383/04/17 عنوان فیش :همزمانی دوران ابن سینا و رشیدالدین فضل الله همدانی با قرون وسطای اروپا کلیدواژه(ها) : تاریخ علما و فقهای سلف, رجل همدانی, همدان, تهاجم فرهنگی نوع(ها) : روایت تاریخی متن فیش : من كه می‌گویم تهاجم فرهنگی، عده‌یی خیال می‌كنند مراد من این است كه مثلًا پسری موهایش را تا اینجا بلند كند. خیال می‌كنند بنده با موی بلندِ تا اینجا مخالفم. مسأله‌ی تهاجم فرهنگی این نیست. البته بی‌بندوباری و فساد هم یكی از شاخه‌های تهاجم فرهنگی است؛ اما تهاجم فرهنگیِ بزرگتر این است كه این‌ها در طول سالهای متمادی به مغز ایرانی و باور ایرانی تزریق كردند كه تو نمی‌توانی؛ باید دنباله‌رو غرب و اروپا باشی. نمی‌گذارند خودمان را باور كنیم. الآن شما اگر در علوم انسانی، در علوم طبیعی، در فیزیك و در ریاضی و غیره یك نظریه‌ی علمی داشته باشید، چنانچه برخلاف نظریات رایج و نوشته‌شده‌ی دنیا باشد، عده‌یی می‌ایستند و می‌گویند حرف شما در اقتصاد، مخالف با نظریه‌ی فلانی است؛ حرف شما در روان‌شناسی، مخالف با نظریه‌ی فلانی است. یعنی آن‌طوری كه مؤمنین نسبت به قرآن و كلام خدا و وحی الهی اعتقاد دارند، این‌ها به نظرات فلان دانشمند اروپایی همان اندازه یا بیشتر اعتقاد دارند! جالب اینجاست كه آن نظریات كهنه و منسوخ می‌شود و جایش نظریات جدیدی می‌آید؛ اما این‌ها همان نظریات پنجاه سال پیش را به عنوان یك متن مقدس و یك دین در دست می‌گیرند! دهها سال است كه نظریات پوپر در زمینه‌های سیاسی و اجتماعی كهنه و منسوخ شده و دهها كتاب علیه نظریات او در اروپا نوشته‌اند؛ اما در سالهای اخیر آدم‌هایی پیدا شدند كه با ادعای فهم فلسفی، شروع كردند به ترویج نظریات پوپر! سالهای متمادی است كه نظریات حاكم بر مراكز اقتصادی دنیا منسوخ شده و حرفهای جدیدی به بازار آمده است؛ اما عده‌یی هنوز وقتی می‌خواهند طراحی اقتصادی بكنند، به آن نظریاتِ كهنه‌ی قدیمی نگاه می‌كنند! این‌ها دو عیب دارند: یكی اینكه مقلدند، دوم اینكه از تحولات جدید بی‌خبرند؛ همان متن خارجی را كه برای آن‌ها تدریس كرده‌اند، مثل یك كتابِ مقدس در سینه‌ی خود نگه داشته‌اند و امروز به جوانهای ما می‌دهند. كشور ما مهد فلسفه است، اما برای فهم فلسفه به دیگران مراجعه می‌كنند! من از دوره‌ی اسلامیِ شهر همدان خبر دارم؛ از دوره‌ی قبل از اسلام خبر درستی ندارم؛ یعنی هیچ‌كس خبر ندارد. در دوره‌ی اسلامی، همان وقتی‌كه ابن سینا در این شهر برترین نظریات را در فلسفه و پزشكی و هندسه و ریاضیات و سایر علوم و فنون خلق می‌كرد و می‌نوشت و تعلیم می‌داد- من آن روز در جمع طلاب و فضلا و علمای همدانی این نكته را گفتم- در كتابهای فلسفی و اصولیِ ما از شخصی به نام «رجل همدانی» یاد می‌شود. این رجل همدانی نظریه‌ی ردشده‌ای دارد در باب كلیِ طبیعی؛ بحثی است در منطق و فلسفه، و در اصول هم به مناسبتی بحث می‌شود. ابن سینا وقتی به همدان می‌آید و با این مرد برخورد می‌كند، در باره‌ی او می‌گوید: «مردی بود بسیار مسن و دارای محسّنات بسیار». از سخنی كه در باره‌ی او می‌گوید، معلوم می‌شود این مرد هزار سال پیش در هندسه و فلسفه و منطق وارد بوده و اطلاعاتی داشته. هزار سال پیش، یعنی قرن چهارم هجری؛ یعنی قرن دهم میلادی. قرن دهم چه زمانی است؟ قلب قرون وسطای معروف دنیا. قرون وسطایی كه شنیده‌اید، مربوط به اروپاست، نه ایران. روزی كه در اروپا قرون وسطی مظهر سیاهی و تاریكی و هیچ‌ندانی بود، در همدان ابن سینا و رجل همدانی بود؛ بعد از مدتی رشید الدین فضل الله بود؛ باباطاهر بود؛ علما و دانشمندانِ بزرگ بودند، كه من شرح احوال آن‌ها را اجمالًا در این چند روز در جلسات مختلف گفته‌ام. این، سابقه و قباله‌نامه‌ی علمی و فرهنگی ماست‌. چرا ما معتقد باشیم كه نمی‌توانیم؟ مربوط به :بیانات در دیدار دانشجویان و اساتید دانشگاه‌های استان همدان - 1383/04/17 عنوان فیش :سفر آیت الله خامنه ای به همدان در دهه 40 برای سخنرانی در جمع گروهی از جوانان کلیدواژه(ها) : همدان, ارتباط آیت الله خامنه ای با جوانان, تاریخ فعالیتها و مبارزات آیت الله خامنه ای قبل از, تاریخ مبارزات و پیروزی انقلاب اسلامی نوع(ها) : روایت تاریخی متن فیش : اولین سفر من به همدان در سالهای دهه‌ی 40 اتفاقاً برای شركت در یك جلسه‌ی مربوط به جوانان بود. من تا آن وقت همدان نیامده بودم. همین آقای آقامحمدی - كه الان این‌جا هستند - آن وقت یك جوان شاید بیست ساله‌یی بودند. ایشان به تهران آمد و بنده را پیدا كرد؛ من هم آن موقع تصادفاً در تهران بودم. گفت ما در همدان یك مشت جوان هستیم، شما بیایید برای ما سخنرانی كنید. حالا چه كسی بنده را به ایشان معرفی كرده بود، من دیگر نمی‌دانم. پرسیدم وقتی به همدان آمدم، كجا بروم؛ آدرسی به من دادند و گفتند این‌جا بیایید. من در روز معین رفتم. حتّی پول كرایه‌ی ماشین هم به ما ندادند! رفتم بلیت اتوبوس گرفتم. عصر بود كه راه افتادم. پنج شش ساعتی شد تا به همدان رسیدم. شب بود. آدرس را دستم گرفتم و شروع كردم به پرس‌وجو. ما را به خیابانی راهنمایی كردند كه از یك میدان منشعب می‌شد؛ همین میدانی كه پنج شش خیابان دور و بر آن هست. وارد كوچه‌یی شدیم كه منزل آقای سیدكاظم اكرمی در آن‌جا بود؛ همین آقای اكرمی‌یی كه وزیر و نماینده بودند و الان هم بحمداللَّه در تهران استاد دانشگاه هستند. ایشان هم جوان بود، البته سنش بیشتر از آقای آقامحمدی بود. ایشان معلم ساده‌یی بود در همدان. منتظر من بودند. معلوم شد شب، محل پذیرایی ما، خانه‌ی آقای اكرمی است. فردای آن روز بنده را به مسجد كوچكی بردند كه حدود بیست، سی نفر جوان در آن‌جا حضور داشتند و همه دانش‌آموز. وقتی این جوانِ عزیزِ دانش‌آموز این‌جا صحبت می‌كردند، من به یاد آن جلسه افتادم و آن صحنه جلوی چشمم مجسم شد. آنها در سنین ایشان بودند. صندلی گذاشته بودند و من رفتم بحث گرمِ گیرایِ جذابی برای آنها انجام دادم. یك ساعت و خرده‌یی برایشان صحبت كردم. وقتی پا شدم بروم، این جوانها من را رها نمی‌كردند؛ می‌گفتند باید باز هم بنشینیم حرف بزنیم. چون در شبستان نماز جماعت برگزار می‌شد و بنا بود امام جماعت بیاید، اینها با دستپاچگی میز و نیمكتها را جمع كردند و بنده را به اتاقك بالای شبستان بردند. من دیگر زمان نمی‌شناختم؛ شروع كردم با این جوانها مبالغی صحبت كردن. این اولِ آشنایی من با همدان است. مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از روحانیون استان همدان‌ - 1383/04/15 عنوان فیش :سابقه برجسته علمی همدان کلیدواژه(ها) : تاریخ حوزه‌های علمیه و مجاهدتهای علما, آخوند ملاحسینقلی همدانی, حاج‏‌آقا رضا همدانیِ, همدان, رجل همدانی, شیخ محمد نهاوندی, ملاعلی نهاوندیِ, شیخ محمد بهاری, رشیدالدین فضل‏ اللَّه همدانی, میرزا جواد ملکی تبریزی نوع(ها) : روایت تاریخی متن فیش : یک جمله در خصوص سابقه‌ی علمی همدان- به معنای شامل و عام آن، که استان همدان است- عرض کنیم. حقیقتاً در بین مناطق گوناگون کشور، همدان یک نمونه‌ی کم‌نظیر است. تعداد علما و فضلا و بزرگان و متبحرین در فنون مختلف و علوم گوناگون در این‌استان بسیار شگفت‌آور است. از خصوصیات این استان یکی هم این است که صادرکننده‌ی علماست؛ چقدر بزرگان همدانی، ملایری، نهاوندی و سایر شهرهای این استان و این منطقه در مناطق مختلف کشور منشأ خدمات علمی و عملی بودند. ما در مشهد از اوان کودکی با دو چهره‌ی علمیِ معروفِ نهاوندی آشنا شدیم؛ یکی مرحوم شیخ محمد نهاوندی بود؛ پسر شیخ عبد الرّحیم نهاوندی، که او هم از ملاهای بزرگ تهران بود. مرحوم شیخ محمد نهاوندی از اعلام و اساتید مشهد بود، که پدر من پیش ایشان درس خوانده بود؛ صاحب تفسیر نهاوندی، که چهار جلد است. ایشان شاعر خوبی هم بوده است. بنده ایشان را دیده بودم و با پدرم به منزل ایشان رفته بودیم؛ بسیار مرد فاضل، عالم، روشن‌فکر، مجتهد و متفننی بود. دیگری، مرحوم آقا شیخ علی اکبر نهاوندی که در بین عامه‌ی مردم مشهد تقریباً شخص اولِ روحانی محسوب می‌شد؛ الآن هم شبستان نهاوندیِ مسجد گوهرشاد به اسم ایشان است. این اولین آشنایی ما با این منطقه از لحاظ علمی بود. بعد هم بتدریج با نام علمای بزرگ این خطه آشنا شدیم؛ فقها و اصولیین بزرگی که در این خطه پرورش پیدا کرده‌اند؛ مرحوم آخوند ملّا علی نهاوندیِ صاحب «تشریع الاصول»، مرحوم آخوند ملا حسینقلی که علاوه‌ی بر مقام عرفانی و سلوکی و معنوی، فقیه بزرگواری هم بوده است؛ شاگرد شیخ و شاگرد میرزای شیرازی بوده است؛ مرحوم آقا شیخ محمد بهاری، مرحوم حاج آقا رضا همدانی واعظ؛ شخصیتهای برجسته‌ی علمیِ نزدیک به زمان ما. شاید قبل از این‌ها، مرحوم آخوند ملا حسین همدانی بوده؛ مؤسس همین مدرسه‌ی آخوند همدان، که بعد مرحوم آقای آخوند ملّا علی (رضوان الله علیه) آن را تجدید بنا کردند و در واقع از نو احیاء کردند. بنابراین همدان پُر از چهره‌های علمی است. در قم هم که ما بودیم، فضلای همدانی را می‌شناختیم. همین آقای صابری همدانی- که اینجا تشریف دارند- اوایل ورود ما در قم، ایشان و دیگران حضور داشتند و از فضلا بودند. امروز بحمد اللّه در عداد مراجع، آقای نوری همدانی را در قم داریم، و بقیه‌ی آقایان علمای همدان. بنابراین، این منطقه از لحاظ علمی بابرکت است. این‌ها تصادفی هم نیست؛ یقیناً خصوصیات و شرایط اقلیمی و جغرافیایی و تاریخی در این پرورش علمی تأثیر گذاشته است. همین رجل همدانیِ معروف- که مرحوم ابن سینا، هم در شفا و هم در مکاتبه‌ی خود با علمای بغداد از رجل همدانی اسم می‌آورد- هزار سال قبل در همدان کسی بوده است که ابن سینا در حق او شهادت می‌دهد و می‌گوید او در فنون مختلف متبحر و وارد است. ایشان در شفا می‌گوید: «کبیر السن، غزیر المحاسن». غزیر المحاسن، یعنی محسّناتش فراوان بوده. بعضی خیال می‌کنند غزیر المحاسن، یعنی محاسنش زیاد بوده! غزیر اللحیة که نگفته‌اند؛ غزیر المحاسن گفته‌اند. البته در باب کلیِ طبیعی نظری دارد که آن را قبول نکرده‌اند؛ لیکن این شخصیت خیلی مهم است. هزار سال قبل، ابن سینا- که فرید اعصار و دهور است، نه فرید عصر خود- در باره‌ی این مرد شهادت می‌دهد که محاسنش زیاد است، و بعد در آن مکتوبات می‌گوید این مرد در علوم مختلف متبحر بوده؛ که بعد از بیان او معلوم می‌شود هم در فلسفه، هم در منطق و هم در هندسه متبحر بوده است. این‌ها چیزهای مهم و عظیمی است. حالا روات و بزرگانی که همدانی بودند، به جای خود محفوظ؛ این متبحرین در فنون مختلف و کسانی که مغزها و ذهنهایشان با علم بارور شده بود، وقتی حساب می‌کنیم، می‌بینیم یکی پس از دیگری در ادبیات و در فنون مختلف، سرآمد بوده‌اند. رشید الدین فضل الله همدانی- صاحب رَبع رشیدیِ تبریز و صاحب کتاب «مجمل التواریخ»- یک شخصیت علمی است؛ از کار او در رَبع رشیدی می‌شود فهمید که او مرد علمی است. شما ببینید این مرد هفتصد سال قبل در تبریز دانشگاهی ساخته که شش هزار دانشجو داشته و این‌ها در فنون مختلف درس می‌خواندند. پنجاه یا صد نفر پزشک فقط در رَبع رشیدی جمع شده بودند و علم پزشکی را تدریس می‌کردند. این سلسله‌ی نسب علمی حوزه‌ی همدان را باید به یاد داشت؛ این‌ها را نباید فراموش کرد؛ این سلسله‌ی نسب علمی چیز خیلی مهمی است. شما فاضل و طلبه‌ی جوان که در حوزه‌ی علمیه‌ی همدان یا کفایه می‌خوانید، یا مکاسب می‌خوانید، یا درس خارج می‌روید و اسفار می‌خوانید، توجه داشته باشید که امتداد آن سلسله‌ی علمی هستید. من مرحوم آقای آخوند ملّا علی رااز نزدیک زیارت نکرده بودم؛ لیکن صیت علمی ایشان در قم و مشهد به ماها رسیده بود؛ می‌دانستیم شخصیت باعظمتی است و از لحاظ علمی جزو شاگردهای مبرز مرحوم حاج شیخ است. همچنین مرحوم آقای آقا شیخ محمد ثابتی و دیگران، که در زمره‌ی علما و شخصیتهای بزرگ همدانی بوده‌اند. این قبال کهن علمیِ همدان را فراموش نکنید و از دست ندهید؛ این چیز خیلی بزرگی است. شما دنباله‌ی آن‌ها هستید. چشمه‌ی نورانی و گوارای علم در این بلاد جاری شده و به همه جا رسیده است. نجف از این بزرگوارها استفاده کرده، قم استفاده کرده، مشهد استفاده کرده، تهران استفاده کرده. حاج آقا رضا همدانیِ واعظ در حضور میرزای شیرازی منبر رفت، که این منبر بعد کتاب شد؛ «هدیة النملة الی رئیس الملة». این یک منبرِ حاج آقا رضا همدانی واعظ است؛ غیر از حاج آقا رضا همدانیِ فقیهِ صاحب «مصباح الفقیه». من «هدیة النملة» را دارم و خوانده‌ام؛ رد شیخیه است. این کتاب، متقن و دقیق و عمیق است. البته مرحوم حاج آقا رضا واعظ فقیه هم بوده، اما اهل طلاقت بیان و اهل منبر هم بوده و در حضور میرزای شیرازی منبر رفته و میرزا او را تحسین کرده است. گفته این منبر را بنویس، او نوشته است؛ بعد با عنوان «هدیة النملة الی رئیس الملة» چاپ شده است. البته من چاپ قدیم آن را دارم- چاپهای چهل، پنجاه سال قبل را- نمی‌دانم اخیراً چاپ شده یا نه. این کتاب به نجف استفاده رسانده است. مرحوم آخوند ملا حسینقلی همدانی کسی بوده است که جریان سلوکیِ عرفان متشرعیِ خالصِ ناب از آن بزرگوار جوشیده. مرحوم آقا سید علی شوشتریِ معروف که استادِ میرزا و استاد خیلی از بزرگان بود و خودش فقیه بزرگواری بود، توانست یک نفر را تربیت کند و او آخوند ملا حسینقلی همدانی است که این سلسله را به راه انداخته است. مرحوم آقا شیخ محمد بهاری، مرحوم آقا سید احمد کربلایی، مرحوم آقا میرزا جواد آقای تبریزی- پدر مرحوم آقا میرزا علی آقای قاضی- و بزرگان دیگر، هرکدام در این عرصه، تلاش فراوانی کردند. چندین سال پیش، زمان ریاست جمهوری به اینجا آمدم؛ مرحوم آقای آقانجفی هم حیات داشتند؛ ایشان هم جزو شخصیتهای برجسته بودند. شما شخصیتهای علمیِ زیادی دارید، که هم همدان، هم سرتاسر کشور و هم حوزه‌ی نجف از این بذر سالم و این مزرع پُرمحصول و پُرنما استفاده کرده است. شما که می‌خواهید در حوزه‌ی همدان درس بخوانید، دنباله‌ی آن سلسله هستید. قدر خودتان را بدانید، قدر این حوزه را بدانید و روز به روز به این حوزه بپردازید و آن را تقویت کنید و عمق بدهید. مربوط به :بیانات در دیدار مردم استان همدان‌ - 1383/04/15 عنوان فیش :موشک باران شدن مردم همدان در روز قدس توسط رژیم بعثی کلیدواژه(ها) : همدان, تاریخ دفاع مقدس نوع(ها) : روایت تاریخی متن فیش : شهر همدان و استان همدان در دوران دفاع مقدس، هشت سال نقش پشتیبانى‌کننده‌ى نزدیک جبهه‌ى دفاع را بر عهده داشت و چقدر آسیب دید. همین مجموعه‌ى ورزشى که امروز شما در آن گرد آمده‌اید، روز قدس از طرف دشمن بعثى موشک‌باران شد و عده‌یى در همین‌جا به شهادت رسیدند. در دوران دفاع مقدس، تقریباً سیصد حمله‌ى هوایى به شهر همدان شد؛ حدود دوهزار موشک و راکت و بمب به این شهر زدند و مردم همدان با جان و مالشان، با جوانهایشان، با غیرت دینى و حضور سیاسى‌شان، در مقابل تهاجم دشمن ایستادند. احترامى که بنده و امثال بنده براى همدان و مردم همدان قائل هستیم، به‌خاطر این ارزشهاى والاست. و شما بدانید- و مى‌دانید- که این ارزشها احترام مردم منصفِ همه جاى دنیا را به خود جلب مى‌کند. هرکه بداند و آگاه باشد، براى چنین مردمى احترام قائل است.