[ بازگشت ] | [ چـاپ ] مربوط به :بیانات در دیدار شاعران - 1403/01/06 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : به نظر من زبان فارسی کاملاً دارد مظلوم واقع میشود. حالا این اواخر یک کارهایی دارد میشود، بعضی‌ها در انجمنهایی یک کارهایی ‌دارند انجام میدهند، امّا ما بیش از این احتیاج داریم به تقویت زبان فارسی. زبان فارسی زبان کشش‌داری است، جزو زبانهایی است که ‌میتواند توسعه پیدا کند، چون زبان ترکیبی است و ترکیبهای زیبا [دارد که] انسان برای بیانِ هیچ معنایی گیر نمیکند. معنای دقیق ‌علمی، معنای دقیق روحی و هر مفهوم دقیق و ظریفی را با زبان فارسی میشود بیان کرد؛ با بعضی زبانها واقعاً نمیشود بیان کرد، امّا با ‌این زبان [میشود]. بعضی از تعبیرات اصلاً قابل انتقال نیست. من یک وقتی گفتم‌: شادم که از رقیبان، دامن‌کشان گذشتی‌ گو مشتِ خاکِ ما هم بر باد رفته باشد‌ خب این «دامن‌کشان گذشتی» را به عربی چه جوری معنا میکنیم؟ این «دامن‌کشان گذشتی» را میخواهیم ترجمه کنیم؛ بنده به عربی ‌واردم؛ چه جوری میشود ترجمه کرد این را؟ نمیشود ترجمه کرد، اصلاً قابل ترجمه نیست، امّا این [شاعر] یک مفهومِ لطیفِ ظریفِ ‌مهمّی را با همین کلمه‌ی «دامن‌کشان» در این شعر آورده؛ یعنی یک چنین چیزهایی در زبان فارسی هست. ما از زبان فارسی داریم ‌غفلت میکنیم. حالاها متأسّفانه هجوم زبانهای بیگانه هم زیاد شده؛ هجوم زبانهای اروپایی، غربی و بالخصوص انگلیسی زیاد شده، ‌همین‌طور بی‌دریغ مصرف میکنند. به نظر من عکسش باید انجام بگیرد؛ بایستی معادلهای فارسی [ترویج بشود]. ما «هلیکوپتر» را تبدیل ‌کردیم به «بالگرد»؛ هم قشنگ‌تر از «هلیکوپتر» است، هم آسان‌تر از «هلیکوپتر» است، هم ایرانی است، هم [معنا را] نشان میدهد. البتّه ‌افغانها این را «چرخ‌بال» معنا کرده بودند که درست نبود؛ «بالگرد» بهتر از «چرخ‌بال» است. ما از این کارها خیلی زیاد میکنیم. چند نفر ‌برای دیدار امشب نوشته‌هایی برای من فرستاده بودند، من در نوشته‌ی آقای فیض یک کلمه‌ای دیدم که خیلی خوشم آمد: «رایانه‌سپهر». ‌نمیدانم چه کسی این را تولید کرده؛ خب قشنگ است! به جای «فضای مجازی» [گفته] «رایانه‌سپهر». از این قبیل خیلی زیاد است. ‌عجیب هم به نظر نیاید؛ یک مقداری که انسان عادت بکند، میبیند خیلی هم قشنگ است. به نظر من این کار هم بایستی انجام بگیرد و ‌امیدواریم که دوستان بتوانند اینها را دنبال کنند؛ یعنی واقعاً نگذارند حجم لغات فرنگی در داخل زبان فارسی، دیگر بیش از این بشود؛ ‌یک مقداری از این کم کنند و به زبان فارسی یک خلوصی بدهند تا یک زبانِ نابِ فارسی باشد ان‌شاءالله‌.‌ مربوط به :بیانات در دیدار شاعران - 1403/01/06 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : زبان فارسی زبان کشش‌داری است، جزو زبانهایی است که میتواند توسعه پیدا کند، چون زبان ترکیبی است و ترکیبهای زیبا دارد که ‌انسان برای بیانِ هیچ معنایی گیر نمیکند.‌ مربوط به :بیانات در دیدار شاعران - 1403/01/06 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : معنای دقیق علمی، معنای دقیق روحی و هر مفهوم دقیق و ظریفی را با زبان فارسی میشود بیان کرد؛ با بعضی زبانها واقعاً نمیشود بیان ‌کرد، امّا با این زبان میشود.‌ مربوط به :بیانات در دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی - 1392/09/19 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : من خیلی نگران زبان فارسی ام؛ خیلی نگرانم. سالها پیش ما در این زمینه کار کردیم، اقدام کردیم، جمع کردیم کسانی را دُور هم ‌بنشینند. من میبینم کار درستی در این زمینه انجام نمیگیرد و تهاجم به زبان زیاد است. همین‌طور دارند اصطلاحات خارجی [به‌کار ‌میبرند]. ننگش میکند کسی که فلان تعبیر فرنگی را به کار نبرد و به جایش یک تعبیر فارسی یا عربی به کار ببرد؛ ننگشان میکند. این ‌خیلی چیز بدی است؛ این جزو اجزاء فرهنگ عمومی است که باید با این مبارزه کرد. دوستان! زبان فارسی یک روزی از قسطنطنیه‌ی ‌آن روز، از استانبولِ آن روز، زبان علمی بوده تا شبه قاره‌ی هند؛ اینکه عرض میکنم از روی اطلاع است. در آستانه - مرکز حکومت ‌عثمانی - زبان رسمی در یک برهه‌ی طولانی ای از زمان، زبان فارسی بوده. در شبه قاره‌ی هند برجسته‌ترین شخصیت‌ها با زبان فارسی ‌حرف میزدند و انگلیس‌ها اولی که آمدند شبه قاره‌ی هند، یکی از کارهایی که کردند این بود که زبان فارسی را متوقف کنند؛ جلو زبان ‌فارسی را با انواع حیَل و مکرهایی که مخصوص انگلیس‌ها است گرفتند. البته هنوز هم زبان فارسی آنجا رواج دارد و عاشق دارد؛ کسانی ‌هستند در هند - که بنده رفته‌ام دیده‌ام، بعضیهایشان اینجا آمدند آنها را دیدیم - عاشق زبان فارسی اند؛ اما ما در کانون زبان فارسی، ‌داریم زبان فارسی را فراموش میکنیم؛ برای تحکیم آن، برای تعمیق آن، برای گسترش آن، برای جلوگیری از دخیلهای خارجی هیچ ‌اقدامی نمیکنیم. یواش یواش [در] تعبیرات ما یک حرفهایی میزنند - هر روزی هم که میگذرد یک چیز جدیدی می‌آید - ما هم ‌نشنفته‌ایم. گاهی میآیند یک کلمه‌ای میگویند، بنده میگویم معنای آن را نمیفهمم، میگویم معنای آن چیست؟ معنا [که] میکنند، تازه ‌ما اطلاع پیدا میکنیم که این کلمه آمده؛ [این] یواش یواش کشانده شده به طبقات و توده‌ی مردم؛ این خطرناک است. اسم فارسی را با ‌خط لاتین مینویسند! خب چرا؟ چه کسی میخواهد از این استفاده کند؟ آن کسی که زبانش فارسی است یا آن کسی که زبانش خارجی ‌است؟ اسم فارسی با حروف لاتین! یا اسمهای فرنگی روی محصولات تولید شده‌ی داخل ایران که برای من عکسهایش را و تصویرهایش را ‌فرستادند! خب چه داعی داریم ما این کار را بکنیم؟ بله، یکوقت شما یک محصول صادراتی دارید، آنجا در کنار زبان فارسی - فارسی هم ‌باید باشد البته؛ هرگز نبایستی از روی محصولات ما زبان فارسی برداشته بشود - البته زبان خارجی هم به آن کشورهایی که خواهد ‌رفت، اگر زبان دیگری دارند نوشته بشود، اما محصولی در داخل تولید میشود، در داخل مصرف میشود، چه لزومی دارد؟ روی کیف ‌بچه‌های دبستانی چه لزومی دارد که یک تعبیر فرنگی نوشته بشود؟ روی اسباب بازیها همین‌جور؛ من واقعا حیرت میکنم. این جزو ‌چیزهایی است که شما خیلی درباره‌اش مسئولیت دارید. البته من مثالهایی در ذهن دارم برای این استعمال زبان فارسی که نمیخواهم ‌دیگر حالا آنها را عرض کنم؛ نام شرکت، نام محصول، نام مغازه! و از این قبیل همین‌طور مکرر تعبیرات فرنگی و بخصوص انگلیسی؛ من از ‌این احساس خطر میکنم و لازم است که حضرات و شورای عالی انقلاب فرهنگی نسبت به این مسئله بجد دنبال کنند و دولت به طور ‌جدی مواجه بشود با این مسئله. حالا معنای مواجهه این نیست که فورا فردا مثلا با یک شیوه‌ی تندی یا شیوه‌ی خشنی برخورد کنند، ‌‌[مواجه بشوید] اما حکمت‌آمیز؛ ببینید چکار میتوانید بکنید که جلو این را بگیرید.‌ مربوط به :بیانات در دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی - 1392/09/19 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : من خیلی نگران زبان فارسی ام؛ خیلی نگرانم.‌ مربوط به :بیانات در دیدار اساتید دانشگاه‌ها - 1392/05/15 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : از پیشرفت علمی در کشور برای گسترش و نفوذ زبان فارسی استفاده شود. زبان خیلی مهم است برادران و خواهران عزیز! اهمیت زبان ‌ملی یک کشور برای خیلیها هنوز دانسته و شناخته نیست. زبان فارسی باید گسترش پیدا کند. باید نفوذ فرهنگىِ زبان فارسی در سطح ‌جهان روزبهروز بیشتر شود. فارسی بنویسید، فارسی واژهسازی کنید و اصطلاح ایجاد کنید. کاری کنیم که در آینده، آن کسانی که از ‌پیشرفتهای علمی کشور ما استفاده میکنند، ناچار شوند بروند زبان فارسی را یاد بگیرند. این افتخاری نیست که ما بگوئیم حتماً زبان ‌علمی کشور ما فلان زبان خارجی است. زبان فارسی اینقدر ظرفیت و گنجایش دارد که دقیقترین و ظریفترین علوم و دانشها میتوانند ‌با این زبان بیان شوند. ما زبان پرظرفیتی داریم. کمااینکه بعضی از کشورهای اروپائی هم نگذاشتند زبان انگلیسی تبدیل شود به زبان ‌علمی آنها - مثل فرانسه، مثل آلمان - اینها زبان خودشان را به عنوان زبان علمی در دانشگاههایشان حفظ کردند. مسئلهی زبان، مسئله‌ی بسیار مهمی است؛ واقعاً احتیاج دارد به این که حمیت بهخرج دهید. یکی از اهتمامهائی که دولتهای آگاه و هوشیار در دنیا انجام ‌میدهند، تکیه بر روی گسترش زبان ملیشان در دنیا است. متأسفانه با غفلت خیلی از کشورها، این کار اتفاق نیفتاده؛ حتّی زبانهای بومی ‌را، زبانهای اصلىِ بسیاری از ملتها را بکلی از بین برده یا تحتالشعاع قرار دادهاند. بنده از پیش از انقلاب، از اینکه واژههای بیگانه بیدریغ ‌در دست و زبان مردم ما به کار میرفت و به آنها افتخار میکردند - کأنه کسی اگر چنانچه یک مطلبی را با یک تعبیر فرنگی بیان کند، ‌این را یک افتخاری میدانست - همیشه رنج می‌بردم؛ متأسفانه تا امروز هم این باقی است! خیلی از سنتهای غلط پیش از انقلاب، با انقلاب ‌از بین رفت؛ این یکی متأسفانه از بین نرفت! یک عدهای کأنه افتخار میکنند که یک حقیقتی را، یک عنوانی را با یک واژهی فرنگی بیان ‌کنند؛ در حالی که واژهی معادل فارسی برای آن عنوان وجود دارد، دوست میدارند از تعبیرات غربی استفاده کنند؛ بعد حالا یواش یواش ‌این دیگر به دامنههای گستردهای در سطوح پائین و سطوح عوامانه هم رسیده، که واقعاً رنجآور است.‌ مربوط به :بیانات در دیدار اساتید دانشگاه‌ها - 1392/05/15 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : از پیشرفت علمی در کشور برای گسترش و نفوذ زبان فارسی استفاده شود.‌ مربوط به :بیانات در دیدار اساتید دانشگاه‌ها - 1392/05/15 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : اهمیت زبان ملی یک کشور برای خیلیها هنوز دانسته و شناخته نیست. زبان فارسی باید گسترش پیدا کند.‌ مربوط به :بیانات در دیدار اساتید دانشگاه‌ها - 1392/05/15 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : زبان فارسی باید گسترش پیدا کند. باید نفوذ فرهنگىِ زبان فارسی در سطح جهان روزبه روز بیشتر شود. ‌ مربوط به :بیانات در دیدار اساتید دانشگاه‌ها - 1392/05/15 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : زبان فارسی اینقدر ظرفیت و گنجایش دارد که دقیقترین و ظریفترین علوم و دانشها میتوانند با این زبان بیان شوند. ما زبان پرظرفیتی ‌داریم‌. مربوط به :بیانات در دیدار رئیس‌جمهوری و اعضای هیأت دولت - 1390/06/06 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : مهمترین بخش مربوط به کشور، زبان و ادبیات است. علاقه‌ی به ایران، اینجوری تحقق پیدا میکند. ما در کشور زبانهای مختلفی داریم؛ اما ‌زبان ملی، فارسی است. آن کسانی که زبانهای مختلف دارند، خودشان جزو مروّجین درجه‌ی یک زبان فارسی هستند. بهترین مقالات را ‌در زمینه‌ی زبان فارسی، ترکزبانها نوشتند؛ این را من از روی اطلاع دارم عرض میکنم. ان‌شاءاللَّه کردها هم مینویسند؛ حرفی نیست، ما ‌استقبال میکنیم. محققین برجسته‌ی ترکزبان کشور، در طول دهه‌های گذشته، بهترین و قویترین مقالات را در زمینه‌ی زبان فارسی ‌نوشتند. بنابراین نباید تصور شود که زبان فارسی نماد ملیت ایران نیست؛ چرا، هست. روی این موضوع تکیه شود‌.‌ مربوط به :بیانات در دیدار رئیس‌جمهوری و اعضای هیأت دولت - 1390/06/06 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : مهمترین بخش مربوط به کشور، زبان و ادبیات است.‌ مربوط به :بیانات در دیدار رئیس‌جمهوری و اعضای هیأت دولت - 1390/06/06 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : ما در کشور زبانهای مختلفی داریم؛ اما زبان ملی، فارسی است.‌ مربوط به :بیانات در دیدار رئیس‌جمهوری و اعضای هیأت دولت - 1390/06/06 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : ما در کشور زبانهای مختلفی داریم؛ اما زبان ملی، فارسی است. آن کسانی که زبانهای مختلف دارند، خودشان جزو مروّجین درجه‌ی یک ‌زبان فارسی هستند. ‌ مربوط به :دیدار اعضای دومین مجمع بین‌‌المللی زبان فارسی با رهبر انقلاب - 1377/12/12 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : هر کس به معارف بشری علاقه‌مند باشد، باید برای زبان فارسی ارج و مرتبه‌ای خاص قائل باشد؛ زیرا این زبان پرظرفیت، شیرین، رسا و ‌زیبا توانسته است بخش عظیمی از مناطق جغرافیایی جهان را تحت تسلط و سیطره معنوی خود درآورد، با نفوذ معنوی، کارآیی، شیوایی ‌و قدرت بلاغت خود در دل ملتها جا باز کند و برای آنان فرهنگ، دین، معرفت و تمدن به ارمغان آورد‌.‌ مربوط به :دیدار اعضای دومین مجمع بین‌‌المللی زبان فارسی با رهبر انقلاب - 1377/12/12 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : زبان فارسی توانسته است در ایران، بیشترین تلاش را برای گسترش و تحکیم اسلام انجام دهد. اسلام، به زبان عربی وارد ایران شد؛ اما به ‌زبان فارسی ترویج پیدا کرد و در طول قرنهای متمادی بیشترین معارف اسلامی و سخنان حکمت آموز به وسیله ایرانیان فارسی زبان در ‌میان ملتها انتشار یافت، بنابراین زبان فارسی در این بخش از جهان از حقوق واضحی در جهت گسترش اسلام و فرهنگ و تمدن بشری ‌برخوردار است‌.‌ مربوط به :دیدار اعضای دومین مجمع بین‌‌المللی زبان فارسی با رهبر انقلاب - 1377/12/12 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : اکنون زبان فارسی بهترین حامل و رسانه برای معارف، افکار، نوآوری و تمدن عمیق اسلامی محسوب می‌شود و بر این اساس وظیفه ما ‌در قبال زبان فارسی بسیار سنگین است‌.‌ مربوط به :دیدار اعضای دومین مجمع بین‌‌المللی زبان فارسی با رهبر انقلاب - 1377/12/12 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : بخش عظیم و غیرقابل اغماضی از مواریث کهن بشریت اعم از فلسفه، دین، علم ، اخلاق، عرفان و سیاست به وسیله زبان فارسی منتقل ‌شده است که دست یافتن به آن بدون اطلاع از این زبان آسان نیست. آنچه که مولوی، عطار، حافظ، سعدی، فردوسی و دیگر بزرگان علم ‌و ادب فراهم آورده‌اند، تنها زمانی می‌تواند مورد استفاده کامل بشریت قرار گیرد که به زبان اصلی یعنی زبان فارسی در اختیار طالبان و ‌پژوهندگان آن گذاشته شود‌.‌ مربوط به :دیدار اعضای دومین مجمع بین‌‌المللی زبان فارسی با رهبر انقلاب - 1377/12/12 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : ما باید برای رواج زبان فارسی در دنیا و گسترش جغرافیایی آن تلاش کنیم تا این زبان در موضع قدرت قرار گیرد و بتواند بخش عظیمی ‌از مدنیت گذشته عالم را که با خود همراه دارد به دنیا ارائه دهد‌.‌ مربوط به :دیدار اعضای دومین مجمع بین‌‌المللی زبان فارسی با رهبر انقلاب - 1377/12/12 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : ارتباط و تبادل فرهنگها با یکدیگر برای ملتهای صاحب فرهنگ، بسیار ارزشمند و گرانبهاست و این همه ایجاب می‌کند که فارسی‌زبانان ‌و همه کسانی که ارزش و اهمیت تاریخی و فرهنگی زبان فارسی را می‌دانند، برای ترویج و گسترش آن تلاش کنند‌.‌ مربوط به :دیدار اعضای دومین مجمع بین‌‌المللی زبان فارسی با رهبر انقلاب - 1377/12/12 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : با از بین بردن ضعفهای درونی زبان فارسی و افزایش ظرفیت و کیفیت آن متناسب با شرایط زمان می‌توان اطمینان یافت که گسترش ‌جغرافیایی، قومی و ملی زبان فارسی نیز به شکلی آسانتر، روان‌تر و بهتر انجام خواهد گرفت؛ بنابراین به عنوان یک وظیفه باید زبان ‌فارسی را پویا کنیم زیرا اگر فارسی‌زبانان فاضل، دانشور، آگاه، دلسوز و پیگیر نتوانند این زبان را با نیازهای امروز خود همراه و همساز ‌کنند، بدون تردید دچار ضعف و مغلوبیت خواهد شد‌.‌ مربوط به :دیدار اعضای دومین مجمع بین‌‌المللی زبان فارسی با رهبر انقلاب - 1377/12/12 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : ادیبان و صا‌حبنظران زبان فارسی باید کاوش کنند و با استفاده از ظرفیتهای واژگانی و قدرت ترکیب‌پذیری این زبان، واژه‌های خوب، ‌پرمغز، بلیغ و رسا را به صورتی عالمانه بسازند و بر ظرفیت و گستردگی زبان فارسی هر چه بیشتر بیفزایند‌.‌ مربوط به :دیدار اعضای دومین مجمع بین‌‌المللی زبان فارسی با رهبر انقلاب - 1377/12/12 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : واژه‌سازی هر چه با ذوق و سلیقه زبان‌شناسی و ذائقه زبان فارسی همراه‌تر باشد، موفقیت بیشتری در پویا کردن آن به دست خواهد ‌آمد‌.‌ مربوط به :دیدار اعضای دومین مجمع بین‌‌المللی زبان فارسی با رهبر انقلاب - 1377/12/12 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : کلمات بیگانه باید بگونه‌ای با هنجارهای فارسی‌زبانان، قابل قبول و قابل فهم باشد‌.‌ مربوط به :دیدار اعضای دومین مجمع بین‌‌المللی زبان فارسی با رهبر انقلاب - 1377/12/12 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : تسلیم در مقابل زبان محاوره عامیانه، خطر بزرگی است و ادبا و صاحب‌نظران آگاه و فرزانه باید با غلطهای رایج در محاوره عمومی، مقابله ‌کنند و در برابر آن تسلیم نشوند‌.‌ مربوط به :دیدار اعضای دومین مجمع بین‌‌المللی زبان فارسی با رهبر انقلاب - 1377/12/12 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : زبان فارسی یک آهنگ موسیقایی زیبا دارد و از انعطاف، روانی و کشش بسیار بالایی برخوردار است؛ بنابراین در زبان فارسی، خشونت ‌وجود ندارد و بسیار دلنشین و دلپسند است‌.‌ مربوط به :دیدار اعضای دومین مجمع بین‌‌المللی زبان فارسی با رهبر انقلاب - 1377/12/12 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : هر کس به معارف بشری علاقه‌مند باشد، باید برای زبان فارسی ارج و مرتبه‌ای خاص قائل باشد؛ زیرا این زبان پرظرفیت، شیرین، رسا و ‌زیبا توانسته است بخش عظیمی از مناطق جغرافیایی جهان را تحت تسلط و سیطره معنوی خود درآورد، با نفوذ معنوی، کارآیی، شیوایی ‌و قدرت بلاغت خود در دل ملتها جا باز کند و برای آنان فرهنگ، دین، معرفت و تمدن به ارمغان آورد‌.‌ مربوط به :دیدار اعضای دومین مجمع بین‌‌المللی زبان فارسی با رهبر انقلاب - 1377/12/12 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : زبان فارسی توانسته است در ایران، بیشترین تلاش را برای گسترش و تحکیم اسلام انجام دهد. اسلام، به زبان عربی وارد ایران شد؛ اما به ‌زبان فارسی ترویج پیدا کرد و در طول قرنهای متمادی بیشترین معارف اسلامی و سخنان حکمت آموز به وسیله ایرانیان فارسی زبان در ‌میان ملتها انتشار یافت.‌ مربوط به :دیدار اعضای دومین مجمع بین‌‌المللی زبان فارسی با رهبر انقلاب - 1377/12/12 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : اکنون زبان فارسی بهترین حامل و رسانه برای معارف، افکار، نوآوری و تمدن عمیق اسلامی محسوب می‌شود و بر این اساس وظیفه ما ‌در قبال زبان فارسی بسیار سنگین است‌.‌ مربوط به :دیدار اعضای دومین مجمع بین‌‌المللی زبان فارسی با رهبر انقلاب - 1377/12/12 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : بخش عظیم و غیرقابل اغماضی از مواریث کهن بشریت اعم از فلسفه، دین، علم ، اخلاق، عرفان و سیاست به وسیله زبان فارسی منتقل ‌شده است که دست یافتن به آن بدون اطلاع از این زبان آسان نیست.‌ مربوط به :دیدار اعضای دومین مجمع بین‌‌المللی زبان فارسی با رهبر انقلاب - 1377/12/12 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : ما باید برای رواج زبان فارسی در دنیا و گسترش جغرافیایی آن تلاش کنیم تا این زبان در موضع قدرت قرار گیرد و بتواند بخش عظیمی ‌از مدنیت گذشته عالم را که با خود همراه دارد به دنیا ارائه دهد‌.‌ مربوط به :دیدار اعضای دومین مجمع بین‌‌المللی زبان فارسی با رهبر انقلاب - 1377/12/12 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : ارتباط و تبادل فرهنگها با یکدیگر برای ملتهای صاحب فرهنگ، بسیار ارزشمند و گرانبهاست و این همه ایجاب می‌کند که فارسی‌زبانان ‌و همه کسانی که ارزش و اهمیت تاریخی و فرهنگی زبان فارسی را می‌دانند، برای ترویج و گسترش آن تلاش کنند‌.‌ مربوط به :دیدار اعضای دومین مجمع بین‌‌المللی زبان فارسی با رهبر انقلاب - 1377/12/12 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : به عنوان یک وظیفه باید زبان فارسی را پویا کنیم زیرا اگر فارسی‌زبانان فاضل، دانشور، آگاه، دلسوز و پیگیر نتوانند این زبان را با نیازهای ‌امروز خود همراه و همساز کنند، بدون تردید دچار ضعف و مغلوبیت خواهد شد‌.‌ مربوط به :دیدار اعضای دومین مجمع بین‌‌المللی زبان فارسی با رهبر انقلاب - 1377/12/12 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : ادیبان و صا‌حبنظران زبان فارسی باید کاوش کنند و با استفاده از ظرفیتهای واژگانی و قدرت ترکیب‌پذیری این زبان، واژه‌های خوب، ‌پرمغز، بلیغ و رسا را به صورتی عالمانه بسازند و بر ظرفیت و گستردگی زبان فارسی هر چه بیشتر بیفزایند‌.‌ مربوط به :دیدار اعضای دومین مجمع بین‌‌المللی زبان فارسی با رهبر انقلاب - 1377/12/12 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : واژه‌سازی هر چه با ذوق و سلیقه زبان‌شناسی و ذائقه زبان فارسی همراه‌تر باشد، موفقیت بیشتری در پویا کردن آن به دست خواهد ‌آمد‌.‌ مربوط به :دیدار اعضای دومین مجمع بین‌‌المللی زبان فارسی با رهبر انقلاب - 1377/12/12 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : کلمات بیگانه باید بگونه‌ای با هنجارهای فارسی‌زبانان، قابل قبول و قابل فهم باشد‌.‌ مربوط به :دیدار اعضای دومین مجمع بین‌‌المللی زبان فارسی با رهبر انقلاب - 1377/12/12 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : تسلیم در مقابل زبان محاوره عامیانه، خطر بزرگی است و ادبا و صاحب‌نظران آگاه و فرزانه باید با غلطهای رایج در محاوره عمومی، مقابله ‌کنند و در برابر آن تسلیم نشوند‌.‌ مربوط به :دیدار اعضای دومین مجمع بین‌‌المللی زبان فارسی با رهبر انقلاب - 1377/12/12 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : زبان فارسی یک آهنگ موسیقایی زیبا دارد و از انعطاف، روانی و کشش بسیار بالایی برخوردار است؛ بنابراین در زبان فارسی، خشونت ‌وجود ندارد و بسیار دلنشین و دلپسند است‌.‌ مربوط به :بیانات در دیدار مسئولان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان - 1377/02/23 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : در زمانی که کشور عثمانی دائماً با ایران جنگ داشت، نفوذ زبان فارسی آن‌چنان بود که منشی و دبیر دستگاه عثمانی کار خودش را با ‌خطّ فارسی، با عنوان فارسی، با تعبیر و زبان فارسی و با شعر فارسی راه میانداخت! از این طرف هم - طرف شرق - حتّی تا هند و چین، ‌زبان فارسی بُرد داشت. زبان مذهبی بود؛ زبان اداری، زبان دبیران و منشیان و زبان ادبیّات و هنر بود‌.‌‌ امروز این دایره محدود شده است. ‌البته بعد از انقلاب مقداری گسترش پیدا کرده؛ ولی قبل از انقلاب بر اثر تنگ‌نظری و نادانی و بیسوادی مسؤولان کشور در دوره‌ی اواخر ‌قاجار تا آخر زمان محمّدرضا پهلوی، زبان و ادبیّات فارسی انحطاط پیدا کرد. با این‌که ما در همین دوره، انصافاً شخصیتهای خوب ادبی، ‌شاعر و نویسنده‌ی بزرگ هم داشتیم، لیکن از لحاظ گسترش سیاسی و از لحاظ قدر و قیمت بین‌المللی، در پایینترین وضعیت قرار ‌گرفتیم! علّت هم این بود که در مهد زبان فارسی - یعنی ایران - کسانی که متصدّیان امور بودند، از زبان فارسی تبرّی میجستند! این ‌نهایت انحطاط است. عدّه‌ای راجع به تغییر خط حرف میزدند و عدّه‌ای در مورد به کار بردن لغات و اصطلاحات فرنگی افتخار میکردند و ‌خودشان را در مقابل آن کوچک میدانستند! آن‌جایی هم که میخواستند فارسیسازی کنند، حتّی لغت‌سازىِ فارسیشان نوعی اظهار ‌ارادت به لغت بیگانه بود! واقعاً از چیزهای عجیبی که انسان مشاهده میکند، این‌که یک دستگاه لغت‌سازی در ارتش زمان شاه وجود ‌داشت؛ آنها مینشستند و لغتی را از لغتنامه‌ی کهن فارسی انتخاب میکردند که یک نوع شباهتی به زبان خارجی داشته باشد! گاهی هم ‌لغت فارسی جعل میکردند؛ لغت‌سازی میکردند. البته لغت‌سازی، کار جایزی است؛ به شرط این‌که آن کسی که لغت‌سازی میکند، ‌صلاحیت این کار را داشته باشد - اشکالی ندارد، پیشرفت زبان است - اما آنها صلاحیت داشتند یا نداشتند، کاری ندارم؛ لیکن ‌لغت‌سازیشان با توجّه به لغت خارجی بود! «تک» را در مقابل «اَتک» و برای تقلید از «اَتک» میآوردند! «چالش» را برای تقلید از «چلنج» ‌میآوردند! این‌طور لغت‌سازی میکردند. از این قبیل، زیاد است و شاید اگر کسی واقعاً دنبال کند، بتواند یک دفتر از این‌گونه لغتهایی که ‌عمدتاً بر محور لغت انگلیسی میگشته، بیابد. خوب؛ وقتی که در مهد زبان فارسی، زبان فارسی این‌گونه مورد بیاعتنایی است که بلد ‌نیستند درست فارسی حرف بزنند، انتظار پیشرفتِ آن بیجاست‌!‌ یک وقت یک نخست‌وزیر عرب‌زبان، در زمان ریاست جمهوری بنده آمده بود با من ملاقات میکرد - یادم نیست که رئیس جمهور بود یا ‌نخست‌وزیر - وزیر خارجه‌اش هم پهلویش نشسته بود. با من عربی صحبت میکرد، یک جمله را خواست بگوید، آن مفهوم را نتوانست در ‌عربی پیدا کند! هرچه فکر کرد، دید یادش نمی‌آید. به طرف وزیر خارجه‌اش برگشت و به فرانسوی پرسید که این چه میشود؟ آن مفهوم ‌را به لغت فرانسوی گفت و عربی معادلش را به رئیسش گفت؛ آن وقت ایشان به من گفت! جالب این‌جاست که من به‌عنوان مخاطب او که ‌زبانم هم عربی نبود، آن معادل را میدانستم و برایم سخت نبود! من فارسی زبان بودم و آن آقا لغت عربی خودش را بلد نبود و از راه لغت ‌معنی فرانسوی - عربی، از وزیر خارجه‌اش پرسید! من در دلم گفتم بیخود نیست شما این‌قدر بدبختید که زبان خودتان را هم بلد ‌نیستید؛ در حالی که شما رئیس کشورتان هستید! عزیزان من! این وضع، قبل از انقلاب در ایران هم وجود داشت. خیلی تعجّب نکنید؛ ‌زبان خودشان را بلد نبودند‌! ‌ تو در اوج فلک چه دانی چیست که ندانی که در سرایت کیست تو در داخل خانه‌ی خودت این‌گونه حرکت میکنی، آن وقت دلت میخواهد که زبان به بنگال و به چین و ماچین و به قسطنطنیه برود!؟ ‌معلوم است که زبان، محدود میشود‌.‌‌ البته بعد از انقلاب، تا حدودی تکان خورد. امروز در مناطق جزیرةالعرب - اینها که عرض میکنم، ‌اطّلاع است، حدس و تخیّل نیست؛ خبر دارم - عربی که مثلاً اهل منطقه‌ی احسا و قطیف است، که هیچ وقت ممکن نبود یک کلمه‌ی ‌فارسی هم یاد بگیرد، با نشستن پای رادیو و تلویزیون فارسی ایران - که تلویزیون را با بشقاب میگیرد - زبان فارسی میآموزد؛ یعنی ‌میتواند فارسی حرف بزند. آن‌قدر پای رادیو و تلویزیون فارسی مینشینند، تا بتوانند بتدریج فارسی یاد بگیرند! یعنی انقلاب، زبان را ‌منتشر کرد‌.‌‌ امروز به برکت انقلاب در نقاطی از دنیا، زبان فارسی به عنوان زبان دوم دانشگاهی یا به عنوان زبان رشته‌ی اختصاصی، باز ‌مورد توجّه قرار گرفته است. انقلاب پیام و سخنی دارد؛ کسی که مسلمان است، پیام اسلام را از انقلاب میگیرد، کسی هم که مسلمان ‌نیست و بالاخره پیام نو را از انقلاب میگیرد، دلش میخواهد - مثلاً - بداند که امام و پدر این انقلاب، وقتی حرف میزد، چه میگفت که در ‌ترجمه نمیشود فهمید؛ لذا زبان فارسی یاد میگیرند. امروز این‌طور است. به‌هرحال، امیدواریم زبان فارسی گسترش پیدا کند. زبان فارسی ‌زبانی است با ظرفیت و با کشش. یکی از مراکزی که باید در آن، روی زبان و ادبیّات - بخصوص با شیوه‌های هنری - تلاش شود، مرکز ‌شماست [کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان]؛ چون شما با نسلی کار میکنید که آن نسل هرچه را که از شما فرا گرفت، برایش ‌ماندگار خواهد بود‌.‌‌ اگر امروز کودک ما فارسی را درست یاد بگیرد و بتواند لغت فارسی را در جایی که لازم دارد، استفاده و مصرف کند، ‌اگر شاعر شد، اگر هنرمند، گوینده، برنامه‌ساز، یا کتاب‌نویس شد، شما دیگر خاطرتان جمع است؛ مثل کتاب‌نویس، فیلمنامه‌نویس، ‌گوینده‌ی تلویزیون و افرادی نظیر آنها که در محیط قبلی پرورش پیدا کرده‌اند، نخواهد بود.‌ مربوط به :بیانات در دیدار مسئولان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان - 1377/02/23 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : زبان فارسی زبانی است با ظرفیت و با کشش.‌ مربوط به :بیانات در دیدار مسئولان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان - 1377/02/23 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : یکی از مراکزی که باید در آن، روی زبان و ادبیّات تلاش شود، مرکز کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است.‌ مربوط به :دیدار نمایندگان فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور با رهبر انقلاب - 1375/05/29 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : در هر جای دنیا که هستید باید نسبت به ترویج زبان فارسی اهتمام کنید زیرا برای رساندن پیام انقلاب و تفکر اسلام انقلابی کار برد ‌زبان فارسی در حال حاضر بیشتر از کاربرد هر زبان دیگر است. گسترش زبان فارسی به هیچ وجه به مفهوم ناسیونالیسم ایرانی نیست و ‌کسی که در هر نقطه ای از جهان زبان فارسی را فرابگیرد قادر به درک صحیح و دقیق مفاهیم برجسته، قوی و عمیق انقلابی در ایران ‌اسلامی خواهد بود و به این ترتیب محتوا و قالب پیام انقلاب اسلامی ایران به ذهن مخاطبان خود منتقل خواهد شد‌.‌ مربوط به :دیدار نمایندگان فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور با رهبر انقلاب - 1375/05/29 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : در هر جای دنیا که هستید باید نسبت به ترویج زبان فارسی اهتمام کنید.‌ مربوط به :دیدار نمایندگان فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور با رهبر انقلاب - 1375/05/29 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : گسترش زبان فارسی به هیچ وجه به مفهوم ناسیونالیسم ایرانی نیست و کسی که در هر نقطه ای از جهان زبان فارسی را فرابگیرد قادر ‌به درک صحیح و دقیق مفاهیم برجسته، قوی و عمیق انقلابی در ایران اسلامی خواهد بود و به این ترتیب محتوا و قالب پیام انقلاب ‌اسلامی ایران به ذهن مخاطبان خود منتقل خواهد شد‌.‌ مربوط به :دیدار اعضای‌ مجمع‌ بین‌المللی‌ استادان‌ زبان‌ فارسی‌ با رهبر انقلاب - 1374/10/16 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : زبان‌ فارسی‌ در واقع‌ جویبار پرفیضی‌ از گنجینه‌ عظیم‌ مواریث‌ فرهنگی‌ ایرانیان‌ و ملتهای‌ فارسی‌ زبان‌ است‌ و برای‌ ملتهای‌ دیگر نیز ‌پدیده‌ای‌ بسیار بزرگ‌ و شکوهمند محسوب‌ می‌شود. زبان‌ فارسی‌ از گسترش‌ واژگانی‌ و ظرفیت‌ ترکیب‌پذیری‌ برخوردار است‌، آهنگی‌ ‌گوشنواز، به‌ هنجار و زیبا دارد و با تکیه‌ بر خصوصیات‌ واژگانی‌ و ترکیبی‌ خود می‌تواند هر بخشی‌ از گستره‌ معارف‌ بشری‌ را ارائه‌ دهد و ‌آن‌ را بیان‌ کند‌.‌ مربوط به :دیدار اعضای‌ مجمع‌ بین‌المللی‌ استادان‌ زبان‌ فارسی‌ با رهبر انقلاب - 1374/10/16 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : زبان‌ فارسی‌ وسیله‌ای‌ انحصاری‌ برای‌ دست‌ یافتن‌ به‌ مفاهیم‌ والا و حکمت‌ عظیم‌ و بی‌نظیری‌ است‌ که‌ در میراث‌ فرهنگی‌ این‌ زبان‌، در ‌کتابهای‌ علمی‌، ادبیات‌، حکمت‌ و اخلاق‌ به‌ صورت‌ شعر و نثر وجود دارد و بر همین‌ اساس‌ زبان‌ فارسی‌ برای‌ تمام‌ کسانی‌ که‌ علاقه‌مند به‌ ‌معارف‌ والای‌ بشری‌ هستند، یک‌ ذخیره‌ مهم‌، با ارزش‌، قابل‌ فراگیری‌ و پیگیری‌ است‌‌‌.‌ مربوط به :دیدار اعضای‌ مجمع‌ بین‌المللی‌ استادان‌ زبان‌ فارسی‌ با رهبر انقلاب - 1374/10/16 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : بدون‌ تردید اسلام‌ از طریق‌ زبان‌ فارسی‌ و فارسی‌زبانان‌ به‌ چین‌، شبه‌ قاره‌ و بخشی‌ از آسیای‌ میانه‌ گسترش‌ یافته‌ است‌ و بسیاری‌ از ‌کسانی‌ که‌ در این‌ مناطق‌ به‌ اسلام‌ گرویده‌اند، هنوز یادگارها و نشانه‌های‌ زبان‌ فارسی‌ را در کلمات‌ و اصطلاحات‌ دینی‌ خود حفظ کرده‌اند ‌و این‌ خود مایه‌ سربلندی‌ و افتخار است‌‌‌.‌ مربوط به :دیدار اعضای‌ مجمع‌ بین‌المللی‌ استادان‌ زبان‌ فارسی‌ با رهبر انقلاب - 1374/10/16 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : زبان‌ فارسی‌، زبانی‌ فاخر، زیبا، رسا و پرظرفیت‌ است‌ و محموله‌ بسیار عظیمی‌ از گنجینه‌ معارف‌ بشری‌ و میراث‌ ذهنیات‌ و عقلیات‌ بشری‌ ‌را با خود به‌ همراه‌ دارد، بنا بر این‌ فارسی‌زبانان‌ و علاقه‌مندان‌ و دوستداران‌ این‌ زبان‌ در سراسر جهان‌ و صاحبان‌ ذوق‌ و اندیشه‌ باید با ‌جدیت‌ کامل‌ و اهتمام‌ فراوان‌، تلاش‌ مضاعفی‌ را برای‌ اعتلای‌ زبان‌ فارسی‌ به‌ عمل‌ آورند‌.‌ مربوط به :دیدار اعضای‌ مجمع‌ بین‌المللی‌ استادان‌ زبان‌ فارسی‌ با رهبر انقلاب - 1374/10/16 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : برای‌ گسترش‌ زبان‌ فارسی‌ و ایجاد عناصر حیات‌ و تکامل‌ در این‌ زبان‌، باید از ظرفیتهای‌ موجود در آن‌ حداکثر استفاده‌ به‌ عمل‌ آید و ‌توجه‌ مسؤولان‌ فرهنگستان‌ زبان‌ فارسی‌ به‌ این‌ مهم‌ ضروری‌ است‌. همچنین‌ زبان‌ فارسی‌ در زمینه‌ ترکیب‌، زبان‌ معجزه‌گری‌ است‌ و باید ‌از ظرفیت‌ عظیم‌ و شگفت‌آور ترکیبی‌ آن‌ استفاده‌ شود‌.‌ مربوط به :دیدار اعضای‌ مجمع‌ بین‌المللی‌ استادان‌ زبان‌ فارسی‌ با رهبر انقلاب - 1374/10/16 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : زنده‌ بودن‌ زبان‌ به‌ آن‌ است‌ که‌ می‌تواند از بیرون‌ محدوده‌ خود لغتهای‌ دیگر را جذب‌ کند و برای‌ وارد کردن‌ لغتهای‌ دیگر به‌ زبان‌ فارسی‌ ‌لازم‌ است‌ آنها، پارسی‌ گونه‌ شوند و اوزان‌ و هنجار این‌ لغات‌ فارسی‌ شود. پارسی‌گری‌ به‌ مفهوم‌ دادن‌ هنجار فارسی‌ به‌ لغتهای‌ غیر فارسی‌ ‌است‌ و این‌ مهم‌ باید در فرهنگستان‌ زبان‌ و ادب‌ فارسی‌ مورد توجه‌ قرار گیرد‌.‌ مربوط به :دیدار اعضای‌ مجمع‌ بین‌المللی‌ استادان‌ زبان‌ فارسی‌ با رهبر انقلاب - 1374/10/16 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : زبان‌ فارسی‌ در واقع‌ جویبار پرفیضی‌ از گنجینه‌ عظیم‌ مواریث‌ فرهنگی‌ ایرانیان‌ و ملتهای‌ فارسی‌ زبان‌ است‌ و برای‌ ملتهای‌ دیگر نیز ‌پدیده‌ای‌ بسیار بزرگ‌ و شکوهمند محسوب‌ می‌شود.‌ مربوط به :دیدار اعضای‌ مجمع‌ بین‌المللی‌ استادان‌ زبان‌ فارسی‌ با رهبر انقلاب - 1374/10/16 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : زبان‌ فارسی‌ از گسترش‌ واژگانی‌ و ظرفیت‌ ترکیب‌پذیری‌ برخوردار است‌، آهنگی‌ گوشنواز، به‌ هنجار و زیبا دارد و با تکیه‌ بر خصوصیات‌ ‌واژگانی‌ و ترکیبی‌ خود می‌تواند هر بخشی‌ از گستره‌ معارف‌ بشری‌ را ارائه‌ دهد و آن‌ را بیان‌ کند‌.‌ مربوط به :دیدار اعضای‌ مجمع‌ بین‌المللی‌ استادان‌ زبان‌ فارسی‌ با رهبر انقلاب - 1374/10/16 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : زبان‌ فارسی‌ وسیله‌ای‌ انحصاری‌ برای‌ دست‌ یافتن‌ به‌ مفاهیم‌ والا و حکمت‌ عظیم‌ و بی‌نظیری‌ است‌ که‌ در میراث‌ فرهنگی‌ این‌ زبان‌، در ‌کتابهای‌ علمی‌، ادبیات‌، حکمت‌ و اخلاق‌ به‌ صورت‌ شعر و نثر وجود دارد و بر همین‌ اساس‌ زبان‌ فارسی‌ برای‌ تمام‌ کسانی‌ که‌ علاقه‌مند به‌ ‌معارف‌ والای‌ بشری‌ هستند، یک‌ ذخیره‌ مهم‌، با ارزش‌، قابل‌ فراگیری‌ و پیگیری‌ است‌‌‌.‌ مربوط به :دیدار اعضای‌ مجمع‌ بین‌المللی‌ استادان‌ زبان‌ فارسی‌ با رهبر انقلاب - 1374/10/16 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : بدون‌ تردید اسلام‌ از طریق‌ زبان‌ فارسی‌ و فارسی‌زبانان‌ به‌ چین‌، شبه‌ قاره‌ و بخشی‌ از آسیای‌ میانه‌ گسترش‌ یافته‌ است‌ و بسیاری‌ از ‌کسانی‌ که‌ در این‌ مناطق‌ به‌ اسلام‌ گرویده‌اند، هنوز یادگارها و نشانه‌های‌ زبان‌ فارسی‌ را در کلمات‌ و اصطلاحات‌ دینی‌ خود حفظ کرده‌اند ‌و این‌ خود مایه‌ سربلندی‌ و افتخار است‌‌‌.‌ مربوط به :دیدار اعضای‌ مجمع‌ بین‌المللی‌ استادان‌ زبان‌ فارسی‌ با رهبر انقلاب - 1374/10/16 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : زبان‌ فارسی‌، زبانی‌ فاخر، زیبا، رسا و پرظرفیت‌ است‌ و محموله‌ بسیار عظیمی‌ از گنجینه‌ معارف‌ بشری‌ و میراث‌ ذهنیات‌ و عقلیات‌ بشری‌ ‌را با خود به‌ همراه‌ دارد.‌ مربوط به :دیدار اعضای‌ مجمع‌ بین‌المللی‌ استادان‌ زبان‌ فارسی‌ با رهبر انقلاب - 1374/10/16 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : فارسی‌زبانان‌ و علاقه‌مندان‌ و دوستداران‌ این‌ زبان‌ در سراسر جهان‌ و صاحبان‌ ذوق‌ و اندیشه‌ باید با جدیت‌ کامل‌ و اهتمام‌ فراوان‌، تلاش‌ ‌مضاعفی‌ را برای‌ اعتلای‌ زبان‌ فارسی‌ به‌ عمل‌ آورند‌.‌ مربوط به :دیدار اعضای‌ مجمع‌ بین‌المللی‌ استادان‌ زبان‌ فارسی‌ با رهبر انقلاب - 1374/10/16 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : برای‌ گسترش‌ زبان‌ فارسی‌ و ایجاد عناصر حیات‌ و تکامل‌ در این‌ زبان‌، باید از ظرفیتهای‌ موجود در آن‌ حداکثر استفاده‌ به‌ عمل‌ آید و ‌توجه‌ مسؤولان‌ فرهنگستان‌ زبان‌ فارسی‌ به‌ این‌ مهم‌ ضروری‌ است‌.‌ مربوط به :دیدار اعضای‌ مجمع‌ بین‌المللی‌ استادان‌ زبان‌ فارسی‌ با رهبر انقلاب - 1374/10/16 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : زبان‌ فارسی‌ در زمینه‌ ترکیب‌، زبان‌ معجزه‌گری‌ است‌ و باید از ظرفیت‌ عظیم‌ و شگفت‌آور ترکیبی‌ آن‌ استفاده‌ شود‌.‌ مربوط به :دیدار اعضای‌ مجمع‌ بین‌المللی‌ استادان‌ زبان‌ فارسی‌ با رهبر انقلاب - 1374/10/16 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : پارسی‌گری‌ به‌ مفهوم‌ دادن‌ هنجار فارسی‌ به‌ لغتهای‌ غیر فارسی‌ است‌ و این‌ مهم‌ باید در فرهنگستان‌ زبان‌ و ادب‌ فارسی‌ مورد توجه‌ قرار ‌گیرد‌.‌ مربوط به :دیدار اعضای‌ مجمع‌ بین‌المللی‌ استادان‌ زبان‌ فارسی‌ با رهبر انقلاب - 1374/10/16 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : زبان‌ فارسی‌ کلمه‌ طیبه‌ای‌ است‌ و اصل‌ ثابتی‌ دارد و انتظار می‌رود که‌ روز به‌ روز پیشرفت‌ کند و جهانیان‌ بتوانند از این‌ زبان‌ استفاده‌های‌ ‌فراوانی‌ را به‌ عمل‌ آورند‌.‌ مربوط به :دیدار جمعی‌ از ایران‌شناسان‌ و استادان‌ ادبیات‌ فارسی‌ در کشورهای‌ مشترک‌المنافع‌ با رهبر انقلاب - 1372/11/18 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : زبان‌ فارسی‌ یک‌ زبان‌ زنده‌، شیرین‌، گسترده‌ و برخوردار از خصوصیات‌ برجسته‌ زبان‌شناسی‌ است‌ که‌ هیچ‌ محدودیتی‌ ندارد و تمامی‌ ‌مفاهیم‌ مهم‌، ظریف‌، دقیق‌ و جدید را می‌توان‌ با آن‌ بیان‌ کرد. زبان‌ فارسی‌ به‌ لحاظ دایره‌ گسترده‌ لغات‌ و جنبه‌ واژگانی‌ و قدرت‌ ترکیبی‌ ‌آن‌، زبان‌ نیرومندی‌ است‌ و اهمیت‌ و ارزش‌ بسیار بالایی‌ دارد‌.‌ مربوط به :دیدار جمعی‌ از ایران‌شناسان‌ و استادان‌ ادبیات‌ فارسی‌ در کشورهای‌ مشترک‌المنافع‌ با رهبر انقلاب - 1372/11/18 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : این‌ باور حقیقی‌ وجود دارد که‌ در میراثهای‌ فرهنگی‌ ملتها، آنچه‌ که‌ به‌ زبان‌ فارسی‌ در دسترس‌ انسانها وجود دارد، از بسیاری‌ زبانهای‌ ‌دیگر بیشتر است‌ و زبان‌ فارسی‌ رایج‌، حدود هزار و دویست‌ سال‌ ذخیره‌ فرهنگی‌ برجسته‌ دارد که‌ می‌توان‌ از آن‌ برای‌ پیشبرد فرهنگ‌ ‌بشری‌ استفاده‌ کرد و به‌ آن‌ غنا بخشید‌.‌‌ مربوط به :دیدار جمعی‌ از ایران‌شناسان‌ و استادان‌ ادبیات‌ فارسی‌ در کشورهای‌ مشترک‌المنافع‌ با رهبر انقلاب - 1372/11/18 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : هم‌‌اکنون‌ در ایران‌، زبان‌ فارسی‌ و اهمیت‌ آن‌ مورد توجه‌ اهل‌ ادب‌ قرار دارد و برای‌ رشد و اعتلای‌ آن‌ اهتمام‌ زیادی‌ بعمل‌ می‌آید. اما ‌متأسفانه‌ در دوران‌ رژیم‌ گذشته‌ زبان‌ فارسی‌، هدف‌ تهاجم‌ محسوس‌ و ویرانگر زبانهای‌ غربی‌ به‌ ویژه‌ انگلیسی‌ قرار گرفت‌ و امروز به‌ رغم‌ ‌روحیه‌ انقلابی‌ مردم‌ برای‌ حذف‌ کلمات‌ فرنگی‌ گویش‌ فارسی‌، آنچه‌ که‌ هنوز از واژه‌های‌ فرنگی‌ در زبان‌ فارسی‌ باقی‌مانده‌ است‌ فراوان‌ و ‌تأسف‌‌بار است‌‌‌.‌ مربوط به :دیدار جمعی‌ از ایران‌شناسان‌ و استادان‌ ادبیات‌ فارسی‌ در کشورهای‌ مشترک‌المنافع‌ با رهبر انقلاب - 1372/11/18 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : جلوگیری‌ از رشد زبان‌ و مخلوط کردن‌ آن‌ با لغات‌ بیگانه‌، زبان‌ را از درستی‌ و استواری‌ خود خارج‌ می‌کند و متأسفانه‌ این‌ مسئله‌ در ‌دوران‌ رژیم‌ گذشته‌ در کشوری‌ که‌ مرکز و قلب‌ فارسی‌ در جهان‌ است‌ علیه‌ زبان‌ فارسی‌ بوقوع‌ پیوست‌ و این‌ امر از آنجا ناشی‌ می‌شد که‌ ‌در دستگاه‌ حاکم‌، علاقه‌، عشق‌ و محبت‌ واقعی‌ نسبت‌ به‌ زبان‌ فارسی‌ وجود نداشت‌‌‌.‌ مربوط به :دیدار جمعی‌ از ایران‌شناسان‌ و استادان‌ ادبیات‌ فارسی‌ در کشورهای‌ مشترک‌المنافع‌ با رهبر انقلاب - 1372/11/18 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : زبان‌ فارسی‌ در برهه‌ای‌ از زمان‌، زبان‌ رسمی‌ بخش‌ وسیعی‌ از جهان‌ بوده‌ است‌ و در دو قرن‌ پیش‌ از این‌ در هند، آسیای‌ صغیر و ترکیه‌ ‌امروز، زبان‌ فارسی‌ رایج‌ بوده‌ و بنظر ما در صدسال‌ اخیر یک‌ تلاش‌ حساب‌‌‌‌‌‌‌شده‌ای‌ را علیه‌ زبان‌ فارسی‌ از هند آغاز کردند که‌ دامنه‌ آن‌ به‌ ‌تدریج‌ عثمانی‌، ترکیه‌ جدید و سپس‌ آسیای‌ مرکزی‌ را در برگرفت‌ و حرکتهای‌ گسترده‌ای‌ برای‌ محدود کردن‌ زبان‌ فارسی‌ بعمل‌ آمد. اما ‌در عین‌ حال‌ زبان‌ فارسی‌ با استواری‌ و قدرت‌ تمام‌ پابرجا باقی‌‌ مانده‌ است‌‌‌.‌ مربوط به :دیدار جمعی‌ از ایران‌شناسان‌ و استادان‌ ادبیات‌ فارسی‌ در کشورهای‌ مشترک‌المنافع‌ با رهبر انقلاب - 1372/11/18 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : زبان‌ فارسی‌ یک‌ زبان‌ زنده‌، شیرین‌، گسترده‌ و برخوردار از خصوصیات‌ برجسته‌ زبان‌شناسی‌ است‌ که‌ هیچ‌ محدودیتی‌ ندارد و تمامی‌ ‌مفاهیم‌ مهم‌، ظریف‌، دقیق‌ و جدید را می‌توان‌ با آن‌ بیان‌ کرد.‌ مربوط به :دیدار جمعی‌ از ایران‌شناسان‌ و استادان‌ ادبیات‌ فارسی‌ در کشورهای‌ مشترک‌المنافع‌ با رهبر انقلاب - 1372/11/18 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : زبان‌ فارسی‌ به‌ لحاظ دایره‌ گسترده‌ لغات‌ و جنبه‌ واژگانی‌ و قدرت‌ ترکیبی‌ آن‌، زبان‌ نیرومندی‌ است‌ و اهمیت‌ و ارزش‌ بسیار بالایی‌ دارد‌.‌ مربوط به :دیدار جمعی‌ از ایران‌شناسان‌ و استادان‌ ادبیات‌ فارسی‌ در کشورهای‌ مشترک‌المنافع‌ با رهبر انقلاب - 1372/11/18 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : متأسفانه‌ در دوران‌ رژیم‌ گذشته‌ زبان‌ فارسی‌، هدف‌ تهاجم‌ محسوس‌ و ویرانگر زبانهای‌ غربی‌ به‌ ویژه‌ انگلیسی‌ قرار گرفت‌.‌ مربوط به :دیدار جمعی‌ از ایران‌شناسان‌ و استادان‌ ادبیات‌ فارسی‌ در کشورهای‌ مشترک‌المنافع‌ با رهبر انقلاب - 1372/11/18 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : جلوگیری‌ از رشد زبان‌ و مخلوط کردن‌ آن‌ با لغات‌ بیگانه‌، زبان‌ را از درستی‌ و استواری‌ خود خارج‌ می‌کند.‌ مربوط به :دیدار جمعی‌ از ایران‌شناسان‌ و استادان‌ ادبیات‌ فارسی‌ در کشورهای‌ مشترک‌المنافع‌ با رهبر انقلاب - 1372/11/18 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : زبان‌ فارسی‌ در برهه‌ای‌ از زمان‌، زبان‌ رسمی‌ بخش‌ وسیعی‌ از جهان‌ بوده‌ است‌.‌ مربوط به :بیانات در جمع ادبا، شعرا و هنرمندان استان آذربایجان شرقى - 1372/05/08 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : بزرگترین بلا برای یک ملت این است که بخشهایی از فرهنگ و تمدّن خودش، به مرور زمان از حافظه‌ی او پاک شود و اصلاً به یادش ‌نیاید. این بلای بسیار بزرگی است. این کار را با ما انجام داده‌اند‌.‌‌ شیوه حرف زدن و شیوه‌ی نگارش ما را عوض کردند. افعال به‌کار رونده ‌به معنای افعال کمکی در زبانهای خارجی را آوردند با معناهای بسیار نامناسب، در زبان ما وارد کردند. ما یک زبان داریم. زبان فارسی ‌مگر زبان کوچکی است؟! زبان فارسی با این عظمت و با این وسعت، خصوصیتی دارد که کمتر زبانی در دنیا این خصوصیت را داراست و ‌آن، ترکیب پذیری است. به کمک ذوق سلیم و آگاهی از زبان، میلیونها لغت می‌شود برای مفاهیم جدید به وجود آورد. این به خاطر ‌خاصیت ترکیب‌پذیری زبان فارسی است. کمتر زبانی است که این خصوصیت را داشته باشد؛ حتّی زبانهای وسیع دنیا، مثل عربی. شما ‌می‌بینید این زبان زبان فارسی با این همه وسعت، با این افعال کمکی خارجی، این‌گونه شده است که وقتی پزشک می‌خواهد به مریضش ‌بگوید «دارویت را خوردی؟» می‌گوید: «دارویت را گرفتی؟» «ایشان دوایش را گرفته؟» «ایشان چقدر از این آمپول گرفتند؟» مگر آدم دوا ‌را می‌گیرد؟! می‌خواهد برود حمام؛ می‌گوید: «من بروم حمامی بگیرم.» مگر حمام را می‌گیرند؟! اینها همه‌اش همان دردِ خود فراموشی ‌است. اینها کارهایی است که پیش از این با زبان شد، با لباس شد و با آداب و عادات و سنن ارزشمند ملی، بیش از اینها شد‌.‌ مربوط به :بیانات در جمع ادبا، شعرا و هنرمندان استان آذربایجان شرقى - 1372/05/08 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : زبان فارسی با این عظمت و با این وسعت، خصوصیتی دارد که کمتر زبانی در دنیا این خصوصیت را داراست و آن، ترکیب پذیری است. ‌به کمک ذوق سلیم و آگاهی از زبان، میلیونها لغت می‌شود برای مفاهیم جدید به وجود آورد. این به خاطر خاصیت ترکیب‌پذیری زبان ‌فارسی است. کمتر زبانی است که این خصوصیت را داشته باشد؛ حتّی زبانهای وسیع دنیا، مثل عربی.‌ مربوط به :بیانات در دیدار اعضای فرهنگستان زبان و ادب فارسی - 1370/11/27 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : باید اعتراف کنیم که در کار زبان فارسی تقصیر شده است. نه فقط در این چند ساله‌ی اول پیروزی انقلاب که هرکسی به کاری مشغول ‌بود، به این مهم چندان پرداخته نشد، بلکه در گذشته نیز تقصیرهای بزرگتر و بیشتری صورت گرفت و با این‌که در این کشور ادبا و شعرا ‌و فارسیدانان و فارسیگویانِ بزرگی بودند، اما در این سنین متمادی، زبان فارسی آن رشدی را که بایستی میکرد و آن سعه‌یی را که در ‌دنیا باید پیدا میکرد، پیدا نکرد... یک روز از چین تا روم و همین آسیای صغیر، مرز زبان فارسی را تشکیل میدادند. انسان میبیند که در ‌دوران عثمانی، دیوان و مکاتبات آنها به زبان فارسی بوده است و شعرایی به زبان فارسی داشتند. بهترین شعرای بخشی از دوران عثمانی، ‌شعرای فارسیگو هستند؛ وضع هند و شبه قاره‌ی هند هم که معلوم است. بنابراین، نفوذ زبان فارسی بسیار بوده است‌.‌‌ هر زبانی که ‌سعه‌ی نفوذ آن زیاد باشد، طبیعی است که با خود فرهنگی را حمل میکند. کاری که امروز دولتهای استعمارگر و سلطه‌طلب میخواهند با ‌خرجهای زیاد و با اعمال نفوذهای فراوانی در دنیا انجام بدهند، زبان فارسی آن کار را با نفوذ طبیعىِ خودش کرده است‌.‌ مربوط به :بیانات در دیدار اعضای فرهنگستان زبان و ادب فارسی - 1370/11/27 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : نمیشود باور کرد که نفوذ زبان فارسی به خاطر قدرت سیاسی کشور فارسی زبان است. آن روزی که زبان فارسی در هند زبان رسمی ‌بود، پادشاهان مغولی هند و تیموریها، اگر از سلاطین صفویه - که در ایران بودند - مقتدرتر نبودند، قدرت کمتری نداشتند. اورنگ زیب ‌از معاصر خودش در ایران به مراتب قویتر بود؛ یعنی یک کشور بسیار ثروتمند در اختیارش بود؛ از لحاظ سیاسی قوی بود و تقریباً بر ‌تمام منطقه‌ی شرق آسیا نیز مسلط بود؛ اما زبان آن مردم، زبان فارسی بود. نمیشد گفت که زبان فارسی را که خود این سلاطین و ‌خانواده‌ها و دیوانها و زنان و رعیتشان با شوق و ذوق میپذیرفتند، به خاطر این میپذیرفتند که مثلاً کشور ایران و حکومت صفوی یا ‌حکومت نادری روی آنها نفوذ داشتند؛ نخیر، مسأله‌ی نفوذ سیاسی نیست؛ بایستی در چیز دیگری جستجو کرد. هیچ وقت ایران در ‌دولت عثمانی نفوذی نداشته، که زبان فارسی را نفوذ سیاسی ما به آن‌جا ببرد؛ خودشان دولت مقتدری بودند؛ همیشه هم با کشور ایران ‌در حال جنگ و درگیری بودند. اتفاقاً دورانی که زبان فارسی در ترکیه نفوذ داشته، تقریباً همان دوران صفویه است که در خود ایران ‌زبان فارسی خیلی اوجی نداشته است. شعرای خوب ما در آن دوران فرار میکردند و از ایران میرفتند؛ اما ما میبینیم که در کشور ‌عثمانىِ آن روز، زبان فارسی، زبان دیوانی و زبان شعری و زبان علمی و ادبی است؛ پس ناشی از نفوذ سیاسی نیست؛ یعنی نمیتوان گمان ‌کرد که علت گسترش زبان فارسی، نفوذ سیاسی دولت فارسی ایران است. علاوه بر این، خیلی از سلاطین ایران اصلاً فارس نبودند. ‌غزنویان و سلجوقیان شاید زبان فارسی را درست هم نمیفهمیدند. خود صفویه و قاجاریه هیچکدام فارسیزبان نبودند؛ اینها با فارسی ‌خیلی انس و خویشاوندی نداشتند‌.‌ ‌ ‌بنابراین، علت نفوذ زبان فارسی در چیز دیگری است؛ شاید یک مقدار در خود ذات این زبان است؛ یعنی ترکیب و شیوایی ویژه و آهنگی ‌که این زبان دارد. من از بعضی کسانی که در مجامع جهانی خیلی حضور پیدا میکنند و نطقهای مختلف را میشنوند، شنیدم که میگفتند ‌آهنگ زبان فارسی و نطقهای فارسی، گیراتر از آهنگ زبانهای دیگر است. ما هم گاهی میبینیم که بعضی از اشخاصی که از کشورهای ‌متعدد به ایران میآیند و در این‌جا صحبت میکنند، آن زیبایی و فراز و نشیب لطیف زبان فارسی در کلامشان احساس نمیشود. البته اینها ‌را بایستی زبان‌شناسان بگویند؛ چیزی نیست که با گوش بشود فهمید؛ لابد موازین و معیارهایی دارد که اینها را زبان‌شناسان میفهمند‌.‌ ‌ ‌علت دیگر نفوذ زبان فارسی، آن بار معنایی است که این زبان با خودش حمل میکند. زبان فارسی، فرهنگ غنییی را با خودش می‌برده ‌است؛ این فرهنگ امروز در اختیار ماست؛ عمدتاً هم فرهنگ اسلامی است؛ یعنی اسلام در این منطقه‌ی شرق عالم، از شبه قاره گرفته تا ‌چین و تا هر جای دیگر که رفته، با زبان فارسی رفته است. خیلی نزدیک به نظر می‌آید که یکی از عوامل گسترش زبان فارسی در دنیا - ‌و لااقل در این ناحیه - همراهی آن با دین و پیام دین و معارف دینی باشد؛ یعنی آن کسی که این دین و این معارف را میپذیرد، زبانی را ‌هم که حامل آن است، میپذیرد. من دیده‌ام که قوالها در هند در آن مقبره‌ی شاه ولیاللَّه مینشینند و اشعاری را به زبان فارسی هم ‌میخوانند. البته فارسی را هم خیلی بد میخوانند؛ یعنی صدایشان خوب است، لیکن خواندنشان خیلی غلط دارد؛ درعین‌حال اشعار، همان ‌اشعار عرفانی و معنوی فارسی است؛ که یا از اشعار خود شاه ولیاللَّه و یا از اشعار دیگران میخوانند. بنابراین، ما میتوانیم آن محتوای ‌عرفانی و آن فرهنگ اسلامی را که شکل لطیف و زیبای خودش را در ایران داشته، عامل گسترش زبان بدانیم‌.‌ ‌ ‌امروز هم همین‌طور است؛ امروز هم حقیقتاً زبان فارسی در دنیا جاذبه‌ی جدیدی پیدا کرده است. من کسانی را از کشورهای عربی و ‌غیرعربی دیده‌ام که اینها زبان فارسی را از طریق رادیوی جمهوری اسلامی یاد گرفته بودند. جاذبه‌ی سخنان امام و حقایق انقلاب و ‌مفاهیم انقلابی، اینها را با زبان فارسی مأنوس کرده بود و این زبان را میفهمیدند. هم در منطقه‌ی شرقی عربستان که صدای ما به آن‌جا ‌میرسد، هم در پاکستان و بخصوص در هند، و هم در آفریقا ما این را دیدیم. من سال ۵۹ هند بودم؛ در آن‌جا دیدم که کسانی به خاطر ‌سرودهای انقلابی، زبان فارسی را میفهمند؛ مطمئناً در جاهای دیگر هم این معنا وجود دارد. بنابراین، هر جا که جاذبه‌ی این فرهنگ و ‌این تفکر بتواند راهی باز کند و نفوذی بکند، زبان فارسی هم هست‌.‌‌ در چنین شرایطی، در کانون زبان فارسی، باید به این زبان رسید. این ‌زبان خیلی سعه و ظرفیت دارد... به‌نظر من، زبان فارسی از جهتی یک زبان استثنایی است. زبان عربی با آن گسترش واژگانی که دارد، ‌خصوصیت زبان فارسی را ندارد و آن، ترکیب‌پذیری زبان فارسی است. میشود با سلیقه‌های خوب، از زبان فارسی، بینهایت ترکیبهای ‌خوب درست کرد. البته ترکیبهای غلط و بد هم میشود درست کرد و امروز ما دچار این بلیه هستیم؛ یعنی هرکس ترکیبی درست ‌میکند!‌ مربوط به :بیانات در دیدار اعضای فرهنگستان زبان و ادب فارسی - 1370/11/27 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : به‌نظر من، زبان فارسی از جهتی یک زبان استثنایی است. زبان عربی با آن گسترش واژگانی که دارد، خصوصیت زبان فارسی را ندارد و ‌آن، ترکیب‌پذیری زبان فارسی است. میشود با سلیقه‌های خوب، از زبان فارسی، بینهایت ترکیبهای خوب درست کرد. البته ترکیبهای ‌غلط و بد هم میشود درست کرد و امروز ما دچار این بلیه هستیم؛ یعنی هرکس ترکیبی درست میکند! البته در سابق لغت درست ‌میکردند، که دفع کردنش آسانتر بود‌.‌‌ من دیده بودم که در مجامع اهل ادب و شعر مشهد - که مردمان فاضل و بادرکی آن‌جا بودند - ‌این لغتهای دساتیری و جعلی و من‌درآوردی را میشناختند؛ اصلاً از آهنگ لغت میگفتند که این دساتیری است؛ درست هم بود؛ تحقیق ‌میکردند، معلوم میشد که واقعاً همین‌طور است. درعین‌حال، ما ترکیبهای دساتیری نداریم. الان ترکیب، دست همه افتاده و همه ترکیب ‌درست میکنند! عجیب این است که بعضی از این طباع عوام، یک ترکیب خوب را خیلی دیرتر و سخت‌تر میپذیرند تا ترکیب غلط را‌!‌‌ ما ‌این همه تکرار کردیم، در رادیو و تلویزیون هم گفتیم که نگویید «لازم به ذکر است»؛ اما هر کاری میکنیم، نمیشود! رسماً گفتیم، ابلاغ ‌هم کردند، در سخنرانی هم گفتیم که این ترکیب «لازم به ذکر است» را نگویید؛ ولی باز میگویند! یک روز در جلسه‌یی در صدا و سیما - ‌که شاید بعضی از آقایان هم بودند - من صحبتی کردم و گفتم که این‌قدر نگویید «داریم»؛ این تصویر فلانی را داریم، این صدای فلانی را ‌داریم، این مذاکره را با هم داریم؛ این یک گرته‌برداری غلط از زبان بیگانه است؛ در فارسی چنین چیزی نداریم. مثلاً به جای این‌که بگوید ‌من با شما گفتگویی بکنم، میگوید من با شما گفتگویی داشته باشم؛ مرتب این فعل «داشتن» را به‌صورت کمکیهای غیر وارد و غیر ‌صحیح و غیر اصیل در زبان فارسی استفاده میکنند؛ هرچه هم میگوییم، فایده‌یی ندارد! این همان بلیه‌ی بزرگ زبان فارسی در حال ‌حاضر است. واقعاً ضابطه‌یی لازم است؛ جایی لازم است که این مشکلات زبان فارسی را تمام کند و نگذارد که به اسم زبان، از مسیرها و ‌جریانهای غلط، گندابهایی وارد دریاچه‌ی زبان فارسی شود و این زبان را آلوده کند؛ واقعاً پالایش صحیحی وجود داشته باشد‌.‌‌ رادیو و ‌تلویزیون اگر مواظب زبان خودشان نباشند، دایم امواج فاسد پخش میکنند. واقعاً انسان گاهی میبیند که برخی از واژه‌ها غلط تلفظ ‌میشود؛ مثلاً نام شهری که در الجزایر است، درست تلفظ نمیشود - البته این هم بد است - اما گاهی هم هست که شعر حافظ یا صائب ‌را غلط میخوانند؛ آدم میخواهد یقه‌ی خودش را پاره کند! شعر به آن قشنگی را - بخصوص در تلویزیون - بد میخوانند، غلط میخوانند، ‌زشت میخوانند؛ این در حالی است که این اشعار را به عنوان تفریح و رفع خستگی، میان دو برنامه قرائت میکنند! آخر چه اصراری است ‌آدم شعری را که بلد نیست بخواند، بخواند!؟ متأسفانه این اشکالات هست. اتفاقاً اگر فرهنگستان به این قضیه بپردازد و نسبت به آن ‌اهتمام بورزد، بسیار بسیار خوب و مفید خواهد بود؛ ان‌شاءاللَّه طوری بشود که این موارد هم اصلاح گردد‌.‌ گفته میشود که «غلط مشهور» بهتر از «صحیح مهجور» است؛ البته این در جاهایی درست است. در این ترکیباتی که یک وقت عوامی ‌آمده حرفی را زده، عوام دیگری هم از او تقلید کرده و عوامهایی نیز آن را پیدرپی گفته‌اند، واقعاً نمیشود این را ملاک قرار داد و گفت ‌چون معروف شده، ما این را قبول داریم؛ باید حذفش کرد؛ والّا زبان بکلی ضایع خواهد شد‌.‌ مربوط به :بیانات در دیدار اعضای فرهنگستان زبان و ادب فارسی - 1370/11/27 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : اسلام در این منطقه‌ی شرق عالم، از شبه قاره گرفته تا چین و تا هر جای دیگر که رفته، با زبان فارسی رفته است.‌ مربوط به :بیانات در دیدار اعضای فرهنگستان زبان و ادب فارسی - 1370/11/27 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : خیلی نزدیک به نظر می‌آید که یکی از عوامل گسترش زبان فارسی در دنیا همراهی آن با دین و پیام دین و معارف دینی باشد؛ یعنی آن ‌کسی که این دین و این معارف را میپذیرد، زبانی را هم که حامل آن است، میپذیرد.‌ مربوط به :بیانات در دیدار اعضای فرهنگستان زبان و ادب فارسی - 1370/11/27 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : به‌نظر من، زبان فارسی از جهتی یک زبان استثنایی است. زبان عربی با آن گسترش واژگانی که دارد، خصوصیت زبان فارسی را ندارد و ‌آن، ترکیب‌پذیری زبان فارسی است. میشود با سلیقه‌های خوب، از زبان فارسی، بینهایت ترکیبهای خوب درست کرد.‌ مربوط به :بیانات در دیدار اعضای شورای عالی ویرایش زبان فارسی در صدا و سیما - 1370/09/18 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : امروز متأسفانه زبان واقعاً در حال انحطاط است. در حالی که منابع زبان فارسی ما همچنان محفوظ است، اما آدم میبیند که زبانی که ‌در اختیار نویسنده و گوینده و خبرده و حتّی شاعر و ادیب و کتاب‌نویس و امثال اینهاست، به شکل بسیار بدی مطرح میشود؛ و آن ‌وقت این زبان قابل صدور نیست. ما باید بدانیم که وقتی این زبان از وطن خودش دور شد و به کشور بیگانه رفت، پاره‌یی شکستگیها در ‌آن به وجود خواهد آمد؛ باید فکر آن را بکنیم، این‌جا مستحکم درستش بکنیم، که در آن‌جا اقلاً چیزی از آن باقی بماند‌.‌‌ الان شما زبان ‌شعرایی که در هند زندگی کرده‌اند - حتّی نثر هندی را - ملاحظه کنید. پدر مرحوم میرحامد حسین هندی - صاحب «عبقات» - ‌کتابی نوشته است، که در مقدمه‌ی آن کتاب، ناشر هندی شرحی در باب زبان فارسی در هند بیان میکند و میگوید این نثری که شما ‌میبینید، نثر فارسی هند است؛ برای این‌که منِ فارسىِ ایرانی وقتی این را میخوانم، استعجاب نکنم! این یک منطق است؛ اما منطق بسیار ‌صوری و سطحی است. فارسی هند یعنی چه؟! فارسی هند غلط است. حالا که به آن‌جا رفته و این شکلی شده، نباید گفت این فارسی ‌هند است، بپذیرید! هند که جزو خاستگاههای زبان فارسی نیست. باید نگاه کنند، ببینند فارسی ایران چیست، فارسی خراسان چیست، ‌فارسی فارس چیست، تا از آن، فارسی را درست کنند؛ معیار این است‌.‌‌ وقتی زبان رنگ غربت گرفت، طبعاً یکمقدار خراب میشود. ما ‌باید در این‌جا آن‌چنان بنیه‌ی زبان را قوی کنیم، که در آن‌جاها هم قابل استفاده باشد؛ و وقتی رفت و دچار آن شکستگیها شد، تبدیل ‌به زبان دیگری نشود... نمیدانم از [تاجیکستان] و هند و پاکستان و مصر و ترکیه خبر دارید، یا نه. این کشورها جاهایی است که زبان ‌فارسی، سابقه و سلسله نسب و ریشه دارد؛ ولی متأسفانه مهجور شده است. ما بایستی تلاش وسیعی را شروع کنیم؛ و این نمیشود، مگر ‌آن وقتی که در این خانه و در این مرکز اصلی، چشمه‌ی زبان فارسی بجوشد‌.‌ مربوط به :بیانات در دیدار اعضای شورای عالی ویرایش زبان فارسی در صدا و سیما - 1370/09/18 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : امروز خوشبختانه قدر زبان فارسی برای مردم ایران بیش از گذشته شناخته شده است. در دوره‌ی گذشته، من با محافل ادبی و بعضی از ‌اساتید زبان کم و بیش ارتباط داشتم. در آن دوره، کسانی که ادبیاتی بودند و به طور سنتی اهل زبان بودند، فارسی را دوست میداشتند؛ ‌اما خرج‌کنندگان زبان فارسی، یعنی بدنه‌ی نظام - منظورم ملت نیستند؛ منظور، مسؤولان و کسانی که وابسته‌ی به تشکیلات دولتی ‌بودند - برایشان اصلاً و ابداً مسأله‌ی زبان فارسی اهمیتی نداشت‌.‌‌ شاید شماها بدانید که ارتش یک دستگاه لغت‌سازی داشت... اینها ‌برداشتند لغت‌سازیهای غلط کردند و از زبانهای خارجی لغت گرفتند؛ به طوری که برایشان اصلاً زبان فارسی اهمیت نداشت. گرایش به ‌زبان اروپایی، بخصوص زبان انگلیسی، در این اواخر بسیار زیاد بوده است؛ بیشتر این زبان را نگاه میکردند و به آن گرایش داشتند؛ مثلاً ‌اصرار داشتند که واژه‌ی «تک» را حتماً از‌ Attack ‌انگلیسی درست کنند! در غیر آن‌جاها هم وجود داشته، اما در آن‌جاها بیشتر بوده ‌است‌.‌ مربوط به :بیانات در دیدار اعضای شورای عالی ویرایش زبان فارسی در صدا و سیما - 1370/09/18 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : من خیال میکنم الان کسانی که در مجموعه‌ی نظام هستند، قدر زبان فارسی را بیشتر میدانند؛ علتش هم این است که امروز ایران ‌معتقد است برای دنیا پیامی دارد؛ و آن اسلام انقلابی ماست. امروز اعتقادمان این است که برای دنیا پیامی داریم. این پیام، یک حامل و ‌رسانه‌ی درستی میخواهد؛ و آن جز زبان، چیز دیگری نیست. چون به این پیام فکر میکنیم، این زبان بایستی بتواند واژه‌ها و اصطلاحات ‌مخصوص ما را منعکس کند؛ اصطلاحاتی که مقصود انقلاب را برآورده میکند و تفکرات نظام را منعکس مینماید. پس، امروز ما به یک ‌زبان قوی و جاافتاده و پُرظرفیت احتیاج داریم؛ و آن زبان فارسی است، که بحمداللَّه در دسترس ما هم هست‌.‌‌ در گذشته، این‌طور فکر ‌نمیکردند. در زمان قاجار، آن مسؤولان دولتی اصلاً کمتر از این بودند که به این موارد فکر کنند؛ مگر افراد خاصشان. در زمان رژیم ‌گذشته هم عده‌یی از همان ادبیاتیهای سنتی بودند؛ والّا بدنه‌ی نظام اصلاً و ابداً اعتقادی به زبان فارسی نداشتند. اگر گفته میشد که مثلاً ‌بناست این‌جا زبان انگلیسی، زبان رسمی بشود، ککشان نمیگزید! کمااین‌که دیدیم عده‌یی از اینها آزادانه مسأله‌ی خط لاتین و زبان ‌اسپرانتو را بارها مطرح کردند! من در عمر خودم، دو، سه مرتبه در دو، سه مقطع، همین مسأله‌ی خط لاتین و زبان اسپرانتو را در ‌مطبوعات زمان طاغوت خوانده بودم؛ اما حالا کسی جرأت نمیکند این حرفها را بزند. الان هیچ‌کس در ایران جرأت تفوّه به این حرفها را ‌ندارد؛ اما آن زمان نه، راحت مینوشتند و به دنبال آن، شایعه میشد و جنجال به پا میگردید. این به خاطر آن بود که زبان فارسی برایشان ‌اهمیتی نداشت؛ اما امروز این‌طور نیست. امروز ما میتوانیم در این فضا ان‌شاءاللَّه خدمت بزرگی به زبان فارسی بکنیم‌.‌ مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از مدیران و کارکنان معاونت سیاسى سازمان صداوسیماى جمهورى اسلامى ایران - 1369/12/21 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : فارسی صحیح، زبان شیرین و پُروسعتی است. الان زبان ما، از زبان عربی وسیعتر است. البته زبان دری اصلی که ما تا امروز بر آن اساس ‌حرکت کرده‌ایم، از عربی وسیعتر نیست؛ لیکن امروز هرچه که در زبان ماست - تقریباً شصت‌درصد زبان ماست و چهل درصد از عربی ‌لغت آورده‌ایم - متعلق به ماست و به قول مرحوم آل احمد، زبانی که من با آن حرف میزنم، زبان من است. مثلاً بگوییم «حرف»، عربی ‌است و آن را تلفظ نکنیم! نه، این‌طور نیست. «حرف»، فارسی است و ما با هم حرف میزنیم‌.‌‌ زبان فارسی، علاوه بر گسترش و ‌ترکیب‌پذیری خودش، زبان بسیار خوب و شیرین و پُرگنجایشی است و مثل یک بادکنک، صد برابر حجم فعلی خودش، قابل گسترش ‌است؛ اما زبان عربی، این‌طوری نیست. زبان عربی، مثل یک جوال بزرگ است؛ همانی است که هست و گسترش و قابلیت اتساعش کم ‌است. زبان فارسی، کوچکتر از آن است؛ اما قابلیت اتساعش خیلی زیاد است. این زبان قابل اتساع و توانا، علاوه بر آن‌که نصف زبان عربی ‌هم الان جزوش است، همه‌ی ظرافتها را میتواند بیان کند.‌ مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از مدیران و کارکنان معاونت سیاسى سازمان صداوسیماى جمهورى اسلامى ایران - 1369/12/21 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : فارسی صحیح، زبان شیرین و پُروسعتی است.‌ مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از مدیران و کارکنان معاونت سیاسى سازمان صداوسیماى جمهورى اسلامى ایران - 1369/12/21 عنوان فیش : پاسداشت زبان فارسی کلیدواژه(ها) : پاسداشت زبان فارسی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : زبان فارسی، علاوه بر گسترش و ترکیب‌پذیری خودش، زبان بسیار خوب و شیرین و پُرگنجایشی است.‌