وظایف منتظرین موعود در گفتگو با حضرت آیت‌الله امینی

قرآن کریم حاکمیت صالحان و پیروزی مستضعفان را نوید داده است. به نظر شما چگونه مستضعفان جهان به این پیروزی می‌رسند؟
در طول تاریخ، همواره انسان‌ها به دو دسته‌ی مستضعف و مستکبر تقسیم شده‌اند. اغلب هم طبقه‌ی مستکبر بر طبقه‌ی دیگر مسلط بوده و از آنان برای کسب منافع خود بهره ‌جسته است. طبقه‌ی مستکبر یک اقلیتی هستند که روح استکباری و استعماری دارند و در طول تاریخ بر طبقه‌ی محروم و ضعیف تسلط داشته و از آنان سوءاستفاده کرده‌اند. حتی نیروی اداره‌ی کشور را از این مردم ‌گرفته‌اند و این همان تعبیر قرآن است که این‌ها مستضعف‌اند. مستضعف نه به معنی مردم ضعیف، که به مفهوم کسانی است که ضعیف شمرده می‌شوند. یعنی مستکبرین کاری کرده‌اند که این مردم خودشان را ضعیف بدانند و چون خودشان را ضعیف و ناتوان می‌دانند، آن‌وقت تسلیم آن‌ها هستند.

بنابراین اگر مستضعفین تقویت شوند و خودشان را بشناسند، در برابر آن استکبار مقاومت می‌کنند و به‌پامی‌خیزند. یکی از کارهای امام خمینی(ره) همین بود که روح استقلال را در کالبد مردم ایران دمید و روحیه‌ی «ما می‌توانیم» را در ایشان احیا کند. من یادم هست که اوایل مبارزات گاهی به این فکر می‌کردیم که اگر این دستگاه طاغوتی نباشد، چه کسی کشور را اداره کند؟ اما امام(ره) روح اعتماد به نفس و توانستن را در ملت ایجاد و تقویت ‌کرد ولذا انقلاب اسلامی به پیروزی رسید.

قرآن این وعده را داده است که روزی این روح توانستن در همه‌ی ملت‌ها و در همه‌ی جهانیان دمیده خواهد شد: «وَ لَقَدْ کَتَبْنَا فِی الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّکْرِ أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُهَا عِبَادِیَ الصَّالِحُونَ» می‌فرماید ما در کتب آسمانی نوشتیم که زمین در اختیار صالحان قرار می‌گیرد. صالحان یعنی آن‌هایی که صلاحیت دارند و می‌توانند؛ نه این‌که فقط مثلاً نماز می‌خوانند، بلکه دیگر مردم و مستضعفین به مستکبرین کمک نخواهند کرد. مثلاً ارتشی‌ها در برابر سوءاستفاده‌ی مستکبرین مقاومت می‌کنند. دانشمندان زحمات علمی خود را در اختیار مستکبرین نمی‌گذارند. این‌ها خودشان را می‌شناسند و خودشان را درک می‌کنند و آن‌وقت تسلیم مستکبرین نمی‌شوند و از همین طریق است که مستضعفین بر مستکبرین پیروز خواهند شد.

با آن‌که از ظهور حضرت مهدی(عج) به عنوان پیروزی مستضعفین عالم یاد می‌کنند و روز نیمه‌ی شعبان نیز روز جهانی مستضعفان نام دارد، به نظر جناب‌عالی ما در قبال حضرت امام زمان(عج) چه مسئولیت‌هایی داریم؟
باید ببینیم که برنامه‌ی امام زمان(عج) چیست و ما طبق برنامه‌ی ایشان چه مسئولیتی داریم؟ یکی از برنامه‌های امام زمان(ع) سرنگونی استکبار و از بین بردن مستکبرین جهان است. شما توجه دارید که مستکبرین جهان الان در چه حالی هستند. همه‌ی اختیارات، امکانات، سلاح‌ها و وسایل تبلیغاتی را در اختیار دارند. حال غلبه بر این مستکبرین چگونه انجام می‌گیرد؟ از روایات برمی‌آید که این کار را امام زمان(ع) و یارانش به انجام می‌رسانند و انقلاب حضرت مهدی(عج) یک انقلاب جهانی است.
طبق روایات، حضرت مهدی(عج) اسلام را در تمام جهان به گونه‌ای گسترش می‌دهد که آثار اسلام در همه‌ی روستا‌ها و شهرها دیده خواهد شد. ایشان همچنین بی‌عدالتی‌ها را از بین می‌برد و عدالت را برقرار می‌کند. نکته‌ی دیگر مسائل فرهنگی و اقتصادی است. البته این‌ها گفتنش خیلی آسان است، ولی عملش بسیار سخت است.

طبق روایات، حضرت مهدی(عج) اگرچه از تأییدات الهی برخوردار است، اما همه‌ی این کارها را با جنگ و نبرد به انجام می‌رساند. در یکی از روایات فردی به امام باقر(ع) عرض می‌کند که من شنیده‌ام وقتی حضرت مهدی(عج) ظهور می‌کند، کارها عملاً برایش رو‌به‌راه می‌شود و احتیاجی به خون‌ریزی پیدا نمی‌کند. حضرت می‌فرمایند اگر قرار بر این بود که برای پیغمبر انجام می‌گرفت.

حالا ما شیعیان چه وظیفه‌ای داریم؟ آیا وظیفه‌ی ما همین است که فقط بعد از نمازها «اللهم عجّل فرجه الشریف» را تکرار کنیم؟ البته دعا خوب است، اما آیا کافی است؟ آیا کافی است که ما سر منبرها و در خطبه‌های نماز جمعه با صدای بلند بگوییم خدایا فرج امام زمان را نزدیک بفرما و همه بگویند آمین؟ آیا همین که ما برای امام زمان صدقه بدهیم و حج برویم کافی است؟ آیا کافی است که ما دعای ندبه را هر صبح جمعه با آه و ناله و سوز بخوانیم؟ البته باید این‌ها را انجام بدهیم، اما گمان نکنم این‌ها کافی باشد. این دعاها وسیله‌ی ظهور حضرت را فراهم نمی‌کند. ظهور حضرت آمادگی می‌خواهد.

آمادگی ظهور چگونه ایجاد می‌شود؟
یک دسته از روایات به وظایف مسلمان‌ها و شیعیان در زمان غیبت اشاره دارند. در دسته‌ای از روایات نیز فضایل زیادی برای «انتظار» آمده است. حضرت پیامبر(ص) در حدیثی فرموده‌اند: بهترین اعمال امت من انتظار فرج است. حال باید ببینیم مفهوم انتظار چیست که از نماز و روزه و حج و از همه‌ی این‌ها بالاتر است؟ حضرت علی‌(ع) فرموده‌اند: کسی که در انتظار امام زمان باشد، مثل کسی است که در رکاب آن حضرت می‌جنگد و شهید می‌شود و در خون خویش می‌غلتد. یا در حدیثی دیگر آمده که حضرت امام صادق(ع) فرمودند: کسی که در انتظار فرج ما باشد، مانند کسی است که در خیمه‌ی حضرت قائم حضور دارد.


اما مسئله این است که انتظار یعنی چه؟ آیا انتظار به این معنی است که شب‌های ولادت آن حضرت جشن بگیریم و شیرینی ‌بدهیم و مداحان بیاییند ذکر بگویند و شعر بخوانند؟ آیا کسی که این کارها را می‌کند، مانند کسی است که در خیمه‌ی حضرت حضور دارد؟ یا مانند آن فردی است که در میدان جنگ در خون خود می‌غلطد؟ البته که ثواب بی‌حساب نیست. پس انتظار باید معنی دیگری داشته باشد.

انتظار یعنی آماد‌گی. یادمان نرود که ما منتظران انقلاب جهانی حضرت مهدی(عج) هستیم و باید بدانیم که کارها با معجزه پیش نمی‌رود. ما باید دو نوع آمادگی فردی و اجتماعی داشته باشیم. تک‌تک افراد باید آماده باشند. یعنی خودشان را آن‌گونه بسازند که امام زمان(عج) توقع دارد. امام زمان(عج) می‌آید تا با ظلم و ستم مبارزه کند، با جهل و نادانی مبارزه کند، با بی‌سوادی مبارزه کند. اگر مثلاً بنده می‌گویم که آماده‌ی ظهور حضرت هستم، باید توجه کنم که حضرت می‌خواهد با ظلم و ستم مبارزه کند. پس من اگر به خانواده‌ام، به فرزندانم، به همکارانم، به همسایگانم یا به مردم ستم می‌کنم، اگر هم بگویم که آماده‌ام، دروغ می‌گویم.

آمادگی ظهور در حوزه‌ی اجتماعی چگونه است؟
ما باید خودمان را به وسایل پیشرفته‌ی ارتباط جمعی مجهز کنیم و حقایق نورانی اسلام را به جهانیان ارائه نماییم. نگوییم که قبول نمی‌کنند، بلکه اگر برنامه‌های درستی داشته باشیم، جهان قبول می‌کند.

حتی اگر مستکبرین قبول نکنند، مستضعفین قبول می‌کنند. باید برنامه تهیه کنیم تا بتوانیم بگوییم که ما جهان را آماده کرده‌ایم و یابن رسول‌الله تشریف بیاورید.

پیروان انقلاب اسلامی و به‌ویژه مردم ایران چه وظیفه‌ای در این قبال دارند؟
در مورد ایران اسلامی، با ایثار و فداکارهای مردم و رهبری امام راحل و پس از ایشان نیز با ادامه‌ی آن توسط رهبر معظم انقلاب، شاکله‌ی نظام و قانون اساسی درست شد. اکنون نیز نیاز داریم ‌که احکام اسلام را کاملاً پیاده کنیم. در مسائل اقتصادی با برنامه‌های اقتصادی اسلامی عملاً بفهمانیم که اقتصاد اسلامی می‌تواند پیشرفت کند. دستگاه اداری کشور را بر طبق ضوابط اسلامی اداره کنیم. کم‌کاری نباشد و کارمندان فقط برای حقوق و دستمزد کار نکنند، بلکه کارهای مردم را راه بیندازند و مشکل ایجاد نکنند.

دانشگاه‌های ما باید صرفاً کار علمی و تحقیقی کنند و بکوشند تا عقب‌ماندگی ایران را که در اثر همان استکبار و استضعاف پیش آمده، جبران کنند. خودشان را با جدیت به قافله‌ی علمی جهانی برسانند، بلکه برای زمینه‌سازی ظهور، از آن‌ها جلو بزنند. قوه‌ی قضاییه‌ی ما، نیروهای نظامی ما و صدا و سیمای ما هم همین‌طور؛ مطالبی را بگوید که مردم را تربیت کند، مشکلات جامعه را عرضه بدارد و راه حل آن‌ها را نشان دهد. ما اگر چنین کردیم، بزرگ‌ترین گام را در راه ظهور حضرت برداشته‌ایم.

در سال 61 من در سفری به ژاپن، ملاقاتی هم با آقای «سوهارتو» داشتم. جلسه‌ی ما قرار بود نیم‌ساعت باشد، اما به خواسته‌ی خود ایشان بیش از یک‌ونیم ساعت طول کشید. یکی از سؤال‌ها این بود که صدور انقلاب شما به چه معنی است؟ من عیناً این مطلب را گفتم که ما می‌خواهیم یک کشور اسلامی به وجود بیاوریم که همه‌ی احکام اسلام در آن اجرا شود و این کشور نمونه‌ی اسلامی را به جهان عرضه بداریم تا هرکسی که مشاهده کرد، عاشق ‌چنین حکومتی شود. بنده این را گفتم و او هم خیلی تعجب کرد از این حرف و قبول کرد.

الان این نهضت‌های اسلامی منطقه از بیداری و حرکت مردم مستضعف است و این همان وعده‌ی قرآن به پیروزی مستضعفان است. البته انقلاب اسلامی ایران خیلی در شکل‌گیری این نهضت‌ها مؤثر بوده است، چون در ایران مستضعفین پیروز شدند و این به آن‌ها امید داد. پس اگر ما یک کشور نمونه‌ی اسلامی داشته باشیم، بهترین تبلیغ است و می‌توانیم به این کشورها معرفی کنیم. البته من نمی‌خواهم کارهای صورت‌گرفته را انکار کنم. اتفاقاً کار شده و خیلی زیاد هم کار شده، ولی به اندازه‌ی مطلوب نیست. به اندازه‌ی خواست امام و رهبری نیست. خود رهبری هم گاهی این مطلب را می‌گویند، منتها چاره‌ای نیست و ایشان هم باید با همین جامعه کار کنند.

من امیدوارم که جامعه‌ی ما در این مسیر حرکت کند. این کار یک مقداری عنایت می‌خواهد که مسئولین ما با برادری، با تفاهم و در نهادهای مختلف، در مجلس، در دولت و در دستگاه قضاییه همکاری بیشتری داشته باشند و بتوانند مشکلات کشور را هرچه زودتر حل کنند تا یک کشور نمونه را به وجود بیاورند و این قطعاً مقدمه‌ی ظهور حضرت خواهد بود. حرفِ کمی نیست که ما بتوانیم مقداری از مقدمات ظهور را فراهم کنیم و آن را یک گام به پیش ببریم.