گزیده‌ای از رهنمودها و پیشنهادهای رهبر انقلاب در تابستان سال 1387
پناه مردم. غایت مطلوب برای قوهی قضائیه در عرصهی عملی این است که وضع قوهی قضائیه به آن‌جا برسد که هر کسی در کشور، در جامعهی اسلامی احساس کرد که کسی می‌خواهد به او ظلم کند یا کسی به او ظلمی کرده است، تعدیای کرده است، دلخوش باشد به این‌که به قوهی قضائیه مراجعه می‌کنم و مشکل را برطرف می‌کنم...
این احساس باید به مردم دست دهد؛ یعنی مردم بفهمند که قوهی قضائیه متکفل استقرار عدالت است؛ این باید حاصل شود. همهی این مقدمات برای این است که این حالت در جامعه به‌وجود بیاید. اگر ما تدابیری اندیشیدیم، زحمتی کشیدیم، لیکن دیدیم این حالت ملجأ و پناه بودن در ذهنیت عمومی جامعهی ما به وجود نیامد، باید بدانیم یک جای کار عیب دارد، آن را باید بگردیم پیدا کنیم، مشکل را برطرف کنیم. این آن چیزی است که معیار و ملاک عمل باید باشد و همه باید تلاش کنند. این البته به عناصر مؤمن و کارآمد و باسواد احتیاج دارد که بحمداللَّه در قوهی قضائیه، ما از این قبیل عناصر بسیار داریم؛ انسان‌های دلسوز، مؤمن، عالم، علاقهمند به کار، وظیفهشناس در قوهی قضائیه بحمداللَّه در سطوح مختلف کم نیستند...
اُم‌المفاسد! مفاسد اقتصادی را صرفاً به عنوان یک کار خلاف نباید در کشور در نظر گرفت. این کار اگر چنان‌چه دنبال نشود، تعقیب نشود، ریشهیابی نشود، قوای مختلف کشور دست به دست هم ندهند برای خشک کردن ریشهی این کار، ضربه و خطرش برای کشور بسیار کلان و عظیم خواهد بود. مفاسد اقتصادی، مفاسد فرهنگی را هم با خود میآورد، مفاسد اخلاقی را هم میآورد. وجود و رواج مفاسد اقتصادی یکی از بزرگ‌ترین خطرهایش این است که عناصر خوب دستگاه‌ها را متزلزل می‌کند، زیر پای آن‌ها را سست می‌کند.
سخنان رهبر انقلاب در دیدار مسؤولان قضائی کشور 5/4/87
بالاتر از همه. چه چیزی اهمیتش از همه بیشتر و حساسیت نسبت به آن لازمتر است؟ عدالت. یعنی اگر امیرالمؤمنین علیه الصّلاة و السّلام در زمان ما و در این جامعه و در میان این مردم- که این‌جور عشق خودشان را نسبت به آن بزرگوار ابراز می‌کنند- حضور می‌داشت، چه چیزی را بیشتر از همه چیز دنبال می‌کرد؟ یقیناً عدالت. عدالت خواستهی یک جماعت خاصّی از مردم یا اهل یک کشور و اهل یک ملت نیست؛ عدالت خواستهی طبیعی و تاریخیِ همهی آحاد بشر در طول تاریخ بشریت است...
بهار عبادت. اگر بخواهیم این عدالت را اجرا کنیم، قدم اول این است که ما به کمک الهی اعتماد داشته باشیم و رابطهی دل خودمان را با خدا محکم کنیم؛ این‌جا می‌رسیم به مسئلهی دعا، عبادت، تضرّع، مناجات و توسّل باللَّه. ماه رجب، بهار عبادت و تضرّع و توسل إلی اللَّه است. این ایام عبادت را- این ماه رجب را، ماه شعبان را و بالاتر، ماه رمضان را- دست کم نباید گرفت. ما اگر بخواهیم در میدان‌های زندگی، آن راه مستقیم و صراط قویمی را که اسلام به ما نشان داده است با قدرت طی کنیم، احتیاج داریم که رابطهمان را با مبدأ أعلی، با حضرت باریتعالی محکم کنیم. این رابطه با دعاست، با نماز است، با اجتناب از گناه است.
دیدار اقشار مختلف مردم به مناسبت میلاد امیرالمؤنین علیهالسّلام 26/4/87
انتظار، حرکت است. انتظار فرج معنایش این نیست که انسان بنشیند، دست به هیچ کاری نزند، هیچ اصلاحی را وجههی همت خود نکند، صرفاً دل خوش کند به این‌که ما منتظر امام زمان علیه الصلاة و السلام هستیم. این‌که انتظار نیست. انتظارِ چیست؟ انتظارِ دست قاهرِ قدرتمندِ الهیِ ملکوتی است که باید بیاید و با کمک همین انسان‌ها سیطرهی ظلم را از بین ببرد و حق را غالب کند و عدل را در زندگی مردم حاکم کند و پرچم توحید را بلند کند؛ انسان‌ها را بندهی واقعی خدا بکند. باید برای این کار آماده بود. تشکیل نظام جمهوری اسلامی یکی از مقدمات این حرکت عظیم تاریخی است. هر اقدامی در جهت استقرار عدالت، یک قدم به سمت آن هدف والاست. انتظار معنایش این است. انتظار حرکت است؛ انتظار سکون نیست؛ انتظار رها کردن و نشستن برای این‌که کار به خودی خود صورت بگیرد، نیست. انتظار حرکت است.
سخنان رهبر انقلاب در دیدار با مردم در روز نیمه شعبان 27/5/87
تَرک شرمندگی. اعادهی عزت ملی و ترک انفعال در مقابل سلطه و تجاوز و زیادهطلبی دیگران و ترک شرمندگی در مقابل غرب و غربزدگی را انسان در این دولت (دولت نهم) احساس می‌کند.
ما مدعی هستیم! ما در قضیهی زن، حقوق بشر و حقوق اساسی انسان‌ها مدعی غرب هستیم. ما در مقام پاسخگویی نیستیم. چرا باید سؤال بکنند تا کسی مجبور باشد پاسخ بدهد؟ آن‌ها بیجا می‌کنند سؤال و ادعا می‌کنند.
تا قانون، قانون است... اگر قانون نقص و ضعف دارد و غلط است، عوض بشود؛ اما تا مادامی که قانون، قانون است، حتماً بایستی به آن عمل بشود و به آن اهمیت داده بشود. من این را تأکید می‌کنم.
نگاه به چشم‌انداز. در مورد تحول اقتصادی توقف و ترسیدن از ورود در این میدان را به هیچ‌وجه توصیه نمی‌کنم؛ اما نگاه کردنِ جلوی پا، نگاه کردن به چشماندازهای دوردست و تبعاتی که ممکن است به‌وجود بیاید و راه جلوگیری از آن تبعات را توصیه می‌کنم.
در هوای سالم فرهنگی. فرهنگ مثل هوایی است که انسان در آن تنفس می‌کند. همه- بزرگ، کوچک، بالا، پائین، قشرهای مختلف، مسؤول، غیرمسؤول- در فضا تنفس می‌کنند. این فضا را درست کنید، تا همه سالم تنفس کنند.
دیدار با اعضای هیئت دولت 2/6/87
هم‌افزایی دانش و ثروت. علم مایهی قدرت و ثروت است... کشور شما و نظام جمهوری اسلامی باید به این قدرت و اقتدار دست پیدا کند تا بتواند از ملت خود، از کشور خود، از ارزش‌های خود و از نظام خود پشتیبانی کند و مصونیت ببخشد که قدرت فایدهاش این است؛ اقتدار برای زورگویی به دیگران نیست، برای جلوگیری از زورگویی دیگران است؛ و در کنار این به ثروت احتیاج دارد تا بتواند مشکلات گوناگونی را که میراث سال‌ها حکومت استبدادی در این کشور است برطرف کند، باید علم را به دست بیاورد. برای یک ملت، علم وسیلهای است برای رسیدن به اقتدار ملی و ثروت ملی.
البته این‌ها ثروت و پول لازم دارد؛ پول را هم از همین راه باید به‌دست بیاوریم... آن روزی که ما بتوانیم درآمد کشور را از راه دانش‌مان به‌دست بیاوریم و درِ چاه‌های نفت را پلمب کنیم، آن روز برای ما روز خوبی است. امروز ما داریم از ذخایرمان می‌خوریم. بیشتر بودجهی کشور از نفت است. نفت ذخیرهی ماست. گنجینهمان را داریم تخلیه می‌کنیم؛ از روی ناچاری. باید روزی برسد که این ملت بتواند از دانش خود ثروت تولید کند. آن وقت خودِ آن ثروت به پیشرفت دانش کمک خواهد کرد... دائماً همافزائی به‌وجود میآید. البته جهت‌گیری‌ها، باید جهتگیری‌های درست و معنوی و الهی باشد.
دیدار نخبگان جوان دانشگاهی با رهبر انقلاب 5/6/1387
این‌جا هم صبر. به صبر استعانت کنید و از صبر کمک بگیرید. از بیصبریهایی که ما گاهی اوقات از خودمان نشان می‌دهیم که بعضی نشان می‌دهند، بی‌صبری در مقابل حفظ آرمان‌ها و اهداف انقلاب است. به نظر من این از همه مهم‌تر است. جهت‌گیری نظام اسلامی؛ بایستی بر آن پای فشرد و بر سر آن پایداری کرد. صبر، این‌جا بیش از جاهای دیگر معنا می‌دهد.
دیدار رؤسای سه قوه و مسؤولان نظام 19/6/1387
شعر اخلاقی، نیاز امروز. ما احتیاج داریم به صفا، احتیاج داریم به یکرنگی، احتیاج داریم به روح اخوت و برادری، احتیاج داریم به این‌که هر انسانی در جامعهمان نسبت به همسایگان خودش در خانه، در محل کسب، در خیابان احساس امنیت کند و خود را در امان بداند؛ احساس ناامنی نکند. این‌ها الان فراهم نیست. ما قدرت ابتکار، شجاعتِ نوآوری را به عنوان یک خصلت ملی لازم داریم. خطرپذیری را برای کارهای بزرگ به عنوان یک خصلت ملی نیاز داریم. این‌ها جزو خصال ملی ما الان نیست. ممکن است کسانی در این خصلت‌ها درجهی بالایی هم داشته باشند که ما حاضریم دست این‌ها را هم ببوسیم، اما این کافی نیست. این‌ها باید به صورت خصال ملی دربیاید. ترحم کردن به یکدیگر، امید به آینده، تزریق امید به دیگران؛ این‌ها خصوصیاتی است که اگر در یک ملت باشد، آن ملت راه تکامل را خوب می‌پیماید. ما به این‌ها نیاز داریم... این‌ها با زبان هنر می‌تواند القاء شود؛ آنچنان که فضا را پر کند. بنابراین یکی از نیازهای امروز ما، شعر اخلاقی است.
دیدار شاعران با رهبر انقلاب در نیمه‌ی ماه مبارک رمضان 25/6/1387
این مردم غاصب‌اند! اینی که گفته شود ما با مردم اسرائیل هم مثل مردم دیگر دنیا دوستیم! این حرف درستی نیست؛ حرف غیرمنطقیای است. مگر مردم اسرائیل کیهایند؟ همان کسانی هستند که غصب خانه، غصب سرزمین، غصب مزرعه، غصب تجارت به وسیلهی همینها دارد انجام می‌گیرد. سیاهیِ لشگرِ عناصر صهیونیسم، همینهایند. نمی‌شود ملت مسلمان نسبت به افرادی که این‌جور عامل دست دشمنان اساسی دنیای اسلام هستند، بیتفاوت باشد... ما با یهودیها هیچ مشکلی نداریم، با مسیحیها هیچ مشکلی نداریم، با اصحاب ادیان در دنیا هیچ مشکلی نداریم؛ اما با غاصبان سرزمین فلسطین مشکل داریم. غاصب هم فقط رژیم صهیونیستی نیست. این موضع نظام است، این موضع انقلاب است، موضع مردم است...
نگرانی من! من نگرانیام از این نیست که حرفی زده شود، از کسی انتقاد شود؛ نه. یک نفر انتقاد می‌کند، یک نفر هم جواب می‌دهد. نگرانی من از رائج شدنِ اخلاق بیانصافی در جامعه است! خدمات فراوانی انجام می‌گیرد، انسان همه را کنار بگذارد، به نقطهای بچسبد، این درست نیست. البته این خطاب به همه است. این را ما به شخص خاصی، به گروه خاصی، به جناح خاصی عرض نمی‌کنیم، این را به همه عرض می‌کنیم. همه مراقب باشند یکدیگر را تخریب نکنند. این فضای تخریب، فضای خوبی نیست. مردم هم خوششان نمیآید.
خطبه‌های نماز جمعه تهران 30/6/1387