حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار شرکت‌کنندگان در مسابقات بین‌المللی قرآن کریم (۱۴۰۳/۱۱/۱۴)، پیرامون شروط توکل به خداوند به آیاتی از قرآن اشاره کردند که رسانه KHAMENEI.IR، این آیات و بیانات رهبر انقلاب درباره آنها را در این جدول مرور میکند.
| عنوان | بیانات | ترجمه آیات |
| درسهای قرآن | درسهای قرآن برای بشر، درسهای عملی است، قابل تجربه است؛ این غیر از معارف بلندی است که فقط برای بزرگان و اولیا و مقرّبان، دسترسی به آن ممکن است؛ [منظور از] این چیزی که عرض میکنیم، همین ظواهر قرآن است، همین کلماتی است که همه‌ی ما میفهمیم، همین «وَ لَقَد یَسَّرنَا القُرآنَ لِلذِّکرِ فَهَل مِن مُدَّکِر»(۱) است؛ اینها برای آحاد بشر قابل استفاده است؛ قرآن را با این دید نگاه کنیم. | ۱) از جمله، سوره‌ی قمر، آیه‌ی ۱۷؛ «و قطعاً قرآن را برای پندآموزى آسان کرده‌ایم؛ پس آیا پندگیرنده‌اى هست؟» |
| شرط ذهنی توکّل به خدا | توکّل به خدا و ترتّبِ اثر بر توکّل به خدا، دارای یک شرط ذهنی، و یک شرط عملی و واقعی است. اگر این دو شرط تحقّق پیدا کرد، آن وقت «وَ مَن یَتَوَکَّل عَلَی اللهِ فَهُوَ حَسبُه»؛(۲) یعنی محتاج هیچ عامل دیگری نخواهید بود... شرط ذهنی این است که شما اعتماد داشته باشید به صدق وعده‌ی الهی؛ وَ مَن اَصدَقُ مِنَ اللهِ قیلاً؛(۳)... معتقد باشیم که وعده‌ی الهی، وعده‌ی صادق و قاطع است... لذا شما ملاحظه میکنید که خدای متعال مذمّت میکند کسانی را که به خدا سوءظن دارند: اَلظّانّینَ بِاللهِ ظَنَّ السَّوءِ عَلَیهِم دائِرَةُ السَّوءِ وَ غَضِبَ اللهُ عَلَیهِم وَ لَعَنَهُم وَ اَعَدَّ لَهُم جَهَنَّمَ وَ ساءَت مَصیراً؛(۴) یعنی سوءظنّ به وعده‌ی الهی نباید وجود داشته باشد. معتقد باشیم که اینکه میفرماید «وَ لَیَنصُرَنَّ اللهُ مَن یَنصُرُه»(۵) راست است؛ این اعتماد را باید داشته باشیم. |
۲) سوره‌ی طلاق، بخشی از آیه‌ی ۳؛ «... و هر کس بر خدا اعتماد کند او براى وى بس است.» ۳) سوره‌ی نساء، بخشی از آیه‌ی ۱۲۲؛ «... و چه کسى در سخن، از خدا راستگوتر است؟» ۴) سوره‌ی فتح، بخشی از آیه‌ی ۶؛ «... و خدا بر ایشان خشم نموده و لعنتشان کرده و جهنّم را براى آنان آماده گردانیده و [چه] بد سرانجامى است!» ۵) سوره‌ی حج، بخشی از آیه‌ی ۴۰؛ «... و قطعاً خدا به کسانی که [دین] او را یاری می دهند یاری می رساند...» |
| ممکن بودن کارهای محال به اذن الهی | در آن شرط ذهنی [توکل]، یقین داشته باشیم که با اذن خدا محال ممکن میشود... همچنان که خود قرآن یک جا از قول حضرت عیسیٰ و یک جا از قول خود خداوند متعال این را برای ما نقل کرده: اَنّی اَخلُقُ لَکُم مِنَ الطّینِ کَهَیئَةِ الطَّیرِ فَاَنفُخُ فیها فَیَکونُ طَیراً بِاِذنِ الله؛ با گِل یک شکل کبوتری را، حیوانی را، پرنده‌ای را میسازم، بعد در او میدمم، کبوتر میشود؛ این جزو محالات نیست؟ امّا باذن‌الله این محال ممکن میشود. «و اُبرِئُ الاَکمَهَ وَ الاَبرَصَ وَ اُحییِ المَوتیٰ بِاِذنِ الله»(۶)... کور مادرزاد را بینا میکنم، مرده را زنده میکنم باذن‌الله... |
۶) سوره‌ی آل‌عمران، بخشی از آیه‌ی ۴۹؛« من از گِل برای شما چیزی به شکل پرنده میسازم و در آن می دَمم که به اراده و مشیّت خدا پرنده ای [زنده و قادر به پرواز] می شود؛ و کور مادرزاد و مبتلای به پیسی را بهبود میبخشم؛ و مردگان را به اِذن خدا زنده میکنم» |
| پبروزی غزه بر رژیم صهیونیستی | [در این آیه:] «کَم مِن فِئَةٍ قَلیلَةٍ غَلَبَت فِئَةً کَثیرَةً بِاِذنِ الله»؛(۷) عدّه‌ی کمی میتوانند بر عدّه‌ی زیادی پیروز بشوند باذن‌الله؛ این[جور] است دیگر. «فَهَزَموهُم بِاِذنِ الله»؛(۸) یک گروه کمی دُوروبَر طالوت توانستند باذن‌الله غلبه پیدا کنند بر یک دشمن گردن‌کلفت؛ یعنی باذن‌الله غزّه غلبه پیدا میکند بر رژیم صهیونیستی و رژیم آمریکا؛ این[جور] است دیگر؛ [این] محال نبود؟ اگر به شما میگفتند که بنا است غزّه‌ی یک‌وجبی، با قدرت بزرگی مثل قدرت نظامی آمریکا مواجه بشود، روبه‌رو بشود و با هم بجنگند، و غزّه غلبه کند بر او، شما باور میکردید؟ باور نمیکردید؛ این جزو محالات است امّا باذن‌الله این کار ممکن است. |
۷) سوره‌ی بقره، بخشی از آیه‌ی ۲۴۹؛ «... چه بسا گروه اندکی که به توفیق خدا بر گروه بسیاری پیروز شدند...» ۸) سوره‌ی بقره، بخشی از آیه‌ی ۲۵۱؛« پس آنان را به توفیق خدا شکست دادند…» |
| شرط عملی توکّل به خدا | این‌جوری نیست که بنشینیم داخل منزلمان، بعد بگوییم خب «کَم مِن فِئَةٍ قَلیلَةٍ غَلَبَت فِئَةَ کَثیرَةً بِاِذنِ الله»؛ نه، یک بخشی از کار به عهده‌ی ما است، همچنان که در همان قضیّه‌ی حضرت عیسیٰ بالاخره یک بخش کار به عهده‌ی حضرت عیسیٰ بود: ساختن آن پرنده با گِل؛ این کار را حضرت عیسیٰ باید انجام میداد؛ اگر انجام نمیداد، پرنده‌ای به وجود نمی‌آمد؛ این بخش به عهده‌ی او است. اگر چنانچه حضرت موسیٰ (علیه السّلام) عصا را روی زمین پرتاب نمیکرد، آن اتّفاق نمی‌افتاد: وَ ما تِلکَ بِیَمینِکَ یا موسىٰ * قالَ هِیَ عَصایَ اَتَوَکَّؤُا عَلَیها وَ اَهُشُّ بِها عَلىٰ غَنَمی وَ لِیَ فیها مَآرِبُ اُخرىٰ * قالَ اَلقِها یا موسىٰ * فَاَلقاها فَاِذا هِیَ حَیَّةٌ تَسعىٰ؛(۹) «اَلقِها» لازم است. [فرمود:] عصا را بینداز؛ وقتی عصا را انداختی، آن وقت نتیجه حاصل خواهد شد، معجزه رخ خواهد نمود، امر محال ــ یعنی تبدیل چوب به اژدها ــ تحقّق پیدا خواهد کرد. پس این شرطِ عملی است: باید یک بخشی از کار را به عهده بگیریم. اِن یَکُن مِنکُم عِشرونَ صابِرونَ یَغلِبوا مِاَتَین؛(۱۰) این را قرآن نقل میکند از تکلیفی که به مسلمانهای صدر اوّل شد: کم هم اگر باشید، میتوانید بر بسیار غلبه کنید. |
۹) سوره‌ی طه، آیات ۱۷ تا ۲۰؛ «و اى موسىٰ! در دست راست تو چیست؟ گفت "این عصاى من است، بر آن تکیه میدهم و با آن براى گوسفندانم برگ میتکانم، و کارهاى دیگرى هم براى من از آن برمى‌آید." فرمود "اى موسىٰ! آن را بینداز." پس آن را انداخت و ناگاه مارى شد که بسرعت میخزید.» ۱۰) سوره‌ی انفال، بخشی از آیه‌ی ۶۵؛ «... اگر از [میان] شما بیست تن شکیبا باشند، بر دویست تن چیره میشوند...» |
| تحقق وعده الهی در گرو وارد میدان شدن | ما ملّت ایران، ما امّت اسلامی، ما جامعه‌ی بشری، امروز مشکلاتی داریم که بعضی از این مشکلات، به نظر غیر قابل حل میرسد؛ نه، حلّش همین است: وَ مَن یَتَوَکَّل عَلَی اللهِ فَهُوَ حَسبُه؛ توکّل به خدا کنیم، با این دو شرط: اوّلاً یقین داشته باشیم، اعتماد داشته باشیم که اگر وارد میدان شدیم، خدای متعال ما را کمک خواهد کرد؛ ثانیاً وارد میدان بشویم: فَاِذا دَخَلتُموهُ فَاِنَّکُم غالِبون؛(۱۱) خدای متعال به اصحاب موسیٰ فرمود: باید بروید داخل این شهر؛ اگر وارد شدید، «فَاِنَّکُم غالِبون»؛ امّا وارد نشدند، غلبه هم پیدا نکردند. اگر آن بخشی را که به عهده‌ی شما است انجام دادید، مطمئنّاً به آن نتیجه خواهید رسید و خدای متعال آن وعده را عمل خواهد کرد. | ۱۱) سوره‌ی مائده، بخشی از آیه‌ی ۲۳؛ «... هنگامی که وارد شدید، پیروز خواهید شد...» |
برای دریافت نسخه با کیفیت روی تصاویر کلیک کنید
