حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار ائمه جمعه سراسر کشور ۱۴۰۱/۰۵/۰۵، پیرامون جایگاه نماز جمعه و رفتار ائمه‌ی جمعه به آیاتی از قرآن استناد کردند که رسانه KHAMENEI.IR، این آیات و بیانات رهبر انقلاب درباره آنها را در این جدول مرور میکند.
| عنوان | بیانات | ترجمه آیات |
| دو عامل اساسی حیات طیبه در نماز جمعه | دو عامل اساسی حیات طیّبه را نماز جمعه به هم وصل کرده... این دو عامل چیست؟ یکی ذکرالله، یکی حضور مردمی؛ «فَلَنُحیِیَنَّهُ حَیاةً طَیِّبَة»(۱) این حیات طیّبه حالا ارکانی دارد لکن جزو مهم‌ترین ارکانش این دو رکن است: یعنی یکی توجّه به خدا... یکی هم حضور مردم...در نماز جمعه... این دو خصوصیّت با هم وجود دارد؛ هم «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنوا» است، هم «فَاسعَوا اِلى ذِکرِ الله»(۲) است. این، هم صلات است، هم جُمُعه است؛ صلات، ذکر محض است، ذکر خالص است، جُمُعه هم که اجتماع مردم است. |
۱) سوره‌ی نحل، بخشی از آیه‌ی ۹۷؛ «... قطعاً او را با زندگى پاکیزه‌اى، حیاتِ [حقیقى] بخشیم ...» ۲) سوره‌ی جمعه، بخشی از آیه‌ی ۹؛ «اى کسانى که ایمان آورده‌اید، به سوى ذکر خدا بشتابید ...» |
| برکات ذکر دسته‌جمعی | ذکر دسته‌جمعی موجب میشود که برکات و آثار ذکر بر دسته‌جمع نازل بشود. ذکر الله آثاری دارد که در قرآن به این آثار اشاره شده است: «اَلا بِذِکرِ اللَهِ تَطمَئِنُّ القُلوب»(۳) این گسترش پیدا میکند در مجموع نماز جمعه... بنده یک وقتی در ذیل آیه‌ی شریفه‌ی «وَاعتَصِموا بِحَبلِ اللَهِ جَمیعاً وَ لا تَفَرَّقُوا»(۴) عرض کردم که حتّی اعتصام بحبل‌الله هم جمیعاً باید باشد... این اجتماع در اسلام یک چیز عجیبی است... وقتی دسته‌جمعی ذکر گفتیم، آثار و برکات ذکر بر دسته‌جمع نازل میشود، بر جمع نازل میشود. در قرآن دارد: فَاِنَّ الذِّکرىٰ تَنفَعُ المُؤمِنین؛(۵) این نفع، مال همه میشود... یا «فَاذکُرونی اَذکُرکُم»؛(۶) «اَذکُرکُم»، این عنایت ویژه‌ی الهی، مترتّب است بر ذکر؛ اینجا ذکر، ذکر دسته‌جمعی است، پس آن عنایت هم مربوط به جمع میشود. یا «وَ اذکُرُوا اللهَ کَثیرًا لَّعَلَّکُم تُفلِحون»(۷) و آیات متعدّد دیگری که در قرآن هست.یای ای |
۳) سوره‌ی رعد، بخشی از آیه‌ی ۲۸؛ «... آگاه باش که با یاد خدا دلها آرامش مى‌یابد.» ۴) سوره‌ی آل‌عمران، بخشی از آیه‌ی ۱۰۳؛ «و همگى به ریسمان خدا چنگ زنید، و پراکنده نشوید ...» ۵) سوره‌ی ذاریات، بخشی از آیه‌ی ۵۵؛ «... مؤمنان را پند سود بخشد.» ۶) سوره‌ی بقره، بخشی از آیه‌ی ۱۵۲؛ « پس مرا یاد کنید، تا شما را یاد کنم. ...» ۷) سوره‌ی انفال، بخشی از آیه‌ی ۴۵ و سوره‌ی جمعه، بخشی از آیه‌ی ۱۰؛ « ... و خدا را بسیار یاد کنید، باشد که شما رستگار گردید.» |
| امر به تقوا در قرآن | حدود شصت بار کلمه‌ی «اتّقوا» در قرآن هست؛ حدود شصت مرتبه خدای متعال به من و شما میگوید «اتّقوا»، لکن دو تا از این شصت مورد تکان‌دهنده است. یکی آنجایی که در سوره‌ی آل‌عمران میفرماید «اِتَّقُوا اللَهَ حَقَّ تُقاتِه»؛(۸) تقوا پیشه کنید، آن‌چنان که شایسته‌ی تقوا است. این خیلی کار بزرگی است. یکی هم آنجایی که در سوره‌ی تغابن میفرماید «فَاتَّقُوا اللَهَ مَا استَطَعتُم»؛(۹) این «مَا استَطَعتُم» را حمل بر این نکنید که حالا هر چه توانستید؛ نه، یعنی همه‌ی استطاعت خودتان را به کار ببرید، همه‌ی امکان خودتان را به کار ببرید برای تقوا... ما که امر به تقوا میکنیم در خطبه‌ی نماز جمعه، بایستی در مورد رعایت تقوا حدّاکثرِ تلاشمان را بکنیم، هر چه میتوانیم؛ از موارد شبهه اجتناب کنیم، «وَ نَهَى النَّفسَ عَنِ الهَوىٰ»(۱۰) |
۸) سوره‌ی آل‌عمران، بخشی از آیه‌ی ۱۰۲« تقوا پیشه کنید، آن‌چنان که شایسته‌ی تقوا است.» ۹) سوره‌ی تغابن، بخشی از آیه‌ی ۱۶ «پس تا مى‌توانید از خدا پروا بدارید...» ۱۰) سوره‌ی نازعات، بخشی از آیه‌ی ۴۰؛ «... و نفْس [خود] را از هوس، بازداشت.» |
| امید بخش بودن خطبه‌های نماز جمعه | ادبیّات خطبه باید امیدبخش باشد. هر کلمه‌ای که شما در خطبه ایراد میکنید میتواند مصداق این آیه‌ی شریفه باشد که «هُوَ الَّذی اَنزَلَ السَّکینَةَ فی قُلوبِ المُؤمِنینَ لِیَزدادوا ایماناً مَعَ ایمانِهِم»،(۱۱) میتواند هم مصداق اضطراب و دغدغه باشد؛ حالا دغدغه بد نیست، امّا میتواند مصداق اضطراب و تلاطم روحی و بدبینی به وضع و بدبینی به آینده و مانند اینها باشد؛ هر دو جور میشود حرف زد. | ۱۱) سوره‌ی فتح، بخشی از آیه‌ی ۴؛ «او است آن کس که در دلهاى مؤمنان آرامش را فروفرستاد تا ایمانى بر ایمان خود بیفزایند. ...» |
| ماندگاری و رشد جمهوری اسلامی، چالش اساسیِ غرب | نقطه‌ی مرکزی هویّت تمدّن غربی عبارت است از تفکیک میان دین و پیشرفت... جمهوری اسلامی درست نشانه گرفته همین مرکز را و شلّیک کرده و به هدف زده. جمهوری اسلامی با شعار دین وارد میدان شده، علاوه بر اینکه توانسته خودش را حفظ کند، توانسته رشد کند، توانسته این منطق را منتشر کند، توانسته ریشه‌دار کند؛ اَ لَم تَرَ کَیفَ ضَرَبَ اللَهُ مَثَلاً کَلِمَةً طَیِّبَةً کَشَجَرَةٍ طَیِّبَة؛(۱۲)... جمهوری اسلامی با وجود خودش، با حضور خودش ابطال کرده، به چالش کشیده هویّت مرکزی تمدّن غربی را. | ۱۲) سوره‌ی ابراهیم، بخشی از آیه‌ی ۲۴؛ «آیا ندیدى خدا چگونه مَثَل زده: سخنى پاک که مانند درختى پاک است ...» |
