با پایان کار کاروان وزرشی ایران در المپیک ۲۰۲۰ توکیو، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در پیامی از مدال‌آوران کشورمان تشکر کردند. کاروان ایران در المپیک ۲۰۲۰ توکیو موفق به کسب هفت مدال (۳ طلا، ۲ نقره و ۲ برنز) در رشته‌های تیراندازی، کشتی آزاد و فرنگی، وزنه برداری و کاراته شد. رهبر انقلاب معمولاً پس از کسب موفقیت قهرمانان کشورمان در آوردگاه‌های مهم بین‌المللی در تجلیل و تقدیر از تلاش آنان در پیام‌های کوتاهی از آنان تشکر میکنند. در این یادداشت، اهمیت و کارکردهای ورزش قهرمانی از منظر رهبر انقلاب اسلامی بر اساس بیانات ایشان مرور شده است.
من از طرفداران ورزش قهرمانی‌ام... بنده به ورزش قهرمانی معتقدم؛ به این قهرمانهائی هم که میروند و پرچم کشورمان و سرود ملی کشورمان را اینجا و آنجا به چشم و گوش مردم دنیا میرسانند، علاقه‌مندم.» ۱۳۸۷/۰۶/۰۵ این عبارات حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به روشنی نگاه ایشان به مقوله‌ی ورزش قهرمانی و حرفه‌ای را نشان میدهد. اما دلیل این طرفداری و حمایت از سوی ایشان چیست؟ چه امکانات و ظرفیت‌هایی در ورزش قهرمانی وجود دارد که رهبر انقلاب از فعالیت‌ها و تلاش‌ها در این زمینه حمایت میکنند؟
۱- بسترسازی برای ورزش همگانییکی از اصلی‌ترین کارکردها و ثمرات ورزش قهرمانی فراهم ساختن بستر مساعد برای ترویج و گسترش ورزش همگانی است: «اگر ورزش قهرمانی نباشد، این ورزش همگانی اصلاً تحقّق پیدا نخواهد کرد. همیشه بایستی یک قلّه داشته باشیم، تا در دامنه‌ها افراد زیادی حرکت کنند؛ لذا ورزش قهرمانی به این دلیل واجب و لازم است.» ۱۳۷۷/۱۱/۱۳ در نگاه رهبر انقلاب «ورزش همگانی هم یکی از ضروریات زندگی است؛ مثل غذا خوردن است، مثل تنفس کردن است.» ۱۳۹۱/۱۲/۲۱ و «ورزش بعنوان عامل سلامت جسمی و نشاط روحی جامعه، باید فراگیر شود.» ۱۳۸۱/۱۰/۳۰ برای گسترش چنین مسئله‌ی مهم و لازمی نیاز به الگوهای اجتماعی داریم: «در هر کار دسته جمعی، قهرمان، یک رمز، نماد، سمبل و الگوست، بنا بر این بدون قرار دادن برگزیدگان رشته‌های ورزشی در برابر چشم جوانان، نمی‌توان آنان را به سوی ورزش سوق داد.» ۱۳۷۵/۱۰/۰۸
۲- گسترش نشاط ملیواقعیت این است که «مشاهده صحنه‌های افتخارآفرینی ورزشکاران ایرانی در جهان، نشاط و شادابی خاصی در انسان بر می‌انگیزد.» ۱۳۸۱/۱۰/۳۰ و موفقیت و پیروزی ورزشکاران در میادین ورزشی دل میلیونها انسان حتی از ملیت‌های غیرایرانی را شاد میکند: «یک نکته‌ی دیگر این است که در بعضی از مسابقات ورزشی ما، پیروزی ما توانسته میلیونها انسان را در کشورهای دیگر خوشحال کند. مسابقه‌ی تاریخی ایران و آمریکا، مسابقه‌ی فوتبال معروف، در مصر، در بیروت، در خیلی از کشورهای دیگر مردم را خوشحال کرد؛ آنها از آن طرف با ما هیچ خویشاوندی‌ای ندارند، امّا از پیروزی ما خوشحال میشوند؛ پس پیروزی شما... یک مجموعه‌ی عظیمی از مردم را خرسند میکند.» ۱۳۹۷/۰۷/۰۲ و البته «جبهه‌ی استکبار جهانی، از هر پیروزی‌ای که ما به دست بیاوریم، عصبانی و خشمگین میشود چه پیروزی در میدان ورزش، چه در میدان جنگ، چه در میدان علم.» ۱۳۹۷/۰۷/۰۲
۳- نماد عزم و اعتماد به نفس ملی«ورزش قهرمانی مظهر اعتماد به نفْس است، مظهر عزم و اراده است.» ۱۳۹۷/۰۸/۲۳ بنابراین ظرفیت مهم دیگر آن به کارکرد‌هایش در تقویت و نهادینه‌سازی روحیات و خصلت‌های مثبت در مقیاسی کلان و ملی برمی‌گردد: «بخش عمومی و اجتماعی یک قهرمان این است که چون او مظهر توانائیهای یک ملت در یک رشته‌ی خاص محسوب میشود، اعتماد ملی میدهد؛ یعنی به مجموعه‌ی آحاد ملت، اعتمادبه‌نفس میدهد؛ این خیلی چیز مهمی است.» ۱۳۹۱/۱۲/۲۱ در واقع «ورزش قهرمانی و شرکت در میدانهای بین‌المللی... [عامل] سربلندی و اشتهار ملت است. نشان دادن این است که ملت ما با عزم و اراده است؛ چنین جوانانی دارد، چنین کارهایی میکند، چنین برنامه‌ریزی ای میکند. این در واقع بروز ملی در یک میدان جهانی است.» ۱۳۷۷/۱۱/۱۳
۴- ترویج اخلاق و دینداری و معنویت در سطح جهانیدر دنیا «ورزش قهرمانی، امروز که مسابقات بین‌المللی باب است و رائج است، مظهر تمایلات و استعدادها و تشخّص و هویت یک ملت است؛ و این خیلی چیز مهمی است.» ۱۳۹۱/۱۲/۲۱ و می‌توان از این فرصت برای ترویج و تبلیغ و گسترش ارزشهای اخلاقی و معنوی و دیندارانه در سطح بین‌المللی بهره برد: «یک جهت لطیف و بسیار مهم در کار مجموعه ی قهرمانهای ما نشان دادن دینداری و علاقه مندی به ارزشهای اسلامی است؛ این خیلی باارزش است... وقتی یک قهرمان کشور ما جلوِ چشم میلیونها و شاید صدها میلیون جمعیت دنیا، بعد از پیروزی خودش، خدا را شکر می کند و دستش را به آسمان بلند می کند یا سجده می کند، این را دست کم نگیرید؛ این پیام معنویت را در دنیا پخش می کند؛ دنیایی که با میلیاردها دلار سعی شده که معنویت در آن بی فروغ شود و چراغ معنویت آن خاموش شود.» ۱۳۸۳/۰۷/۱۴ با چنین نگاهی «اینکه روی سینه‌تان شما [ورزشکاران] مینویسید «یا علی»، «یا زینب» خیلی ارزش دارد؛ این واقعاً بی‌نهایت ارزش دارد. اینکه سجده میکنید بعد از پیروزی، بی‌نهایت ارزش دارد. گفتم، اینها واقعاً به حساب نمی‌آید، و در محاسبات مادّی نمیگنجد.» ۱۳۹۷/۰۷/۰۲
یکی از مهم‌ترین کارکردهای ورزش قهرمانی در این زمینه، صیانت از ارزشهای حقیقی‌ای چون عفاف زنان است: «شما ببینید الان چقدر خرج می کنند و زحمت می کشند، برای این که حجاب را در دنیا از بین ببرند... حالا همه ی آن تشکیلاتی که با حجاب مبارزه می کنند یک طرف...، خواهر ورزشکارِ مؤمن و دخترِ جوانِ ما که با حجاب اسلامی و لباس محجّب - یا با چادر یا با آن شکل زیبای ارزشی - جلوِ دوربینهای دنیا ظاهر می شود و نشان می دهد که به این ارزش پایبند است و این صحنه در همه ی دنیا منعکس می شود، این یک طرف دیگر؛ او در واقع با این کار، همه ی آن تبلیغات را خنثی می کند.» ۱۳۸۳/۰۷/۱۴ اینها در واقع «قدرت‌نمایی فرهنگی» در سطح جهانی است چراکه «نشان‌دهنده‌ی هویّت انقلابی و اسلامی و ایرانی است؛ اینها است که یک ملّت را بالا میبرد. خاضع شدن، خاشع شدن در مقابل هنجارهای تحمیلی استکبار افتخار نیست، افتخار اینها است؛ این قهرمانِ اصیل است.» ۱۳۹۷/۰۷/۰۲
با چنین درکی از ظرفیت‌ها و کارکردهای موثر ورزش قهرمانی می‌توان این موضوع را عمیقا فهم کرد که «کشوری که در آن ورزش هست، ورزش عمومی هست و ورزش قهرمانی که الگوی ورزش عمومی است وجود دارد، این کشور یک ارزش افزوده‌ای نسبت به دیگران دارد.» ۱۳۹۷/۰۸/۲۳ و فعالیت در این عرصه هم حقیقتا می‌تواند دارای ارزش معنوی و یک «حسنه‌ی الهی» محسوب شود: «شما که در این میدان -میدان ورزش- مشغول تلاش هستید، باید احساس کنید و حقیقتاً معتقد باشید که یک کار باارزش معنوی‌ای را دارید انجام میدهید و اگر نیّتتان را خدمت به کشور و به جمهوری اسلامی قرار بدهید، قطعاً یک حسنه‌ی الهی و معنوی هم هست، یعنی دارای ثواب است، مثل عبادت میماند و تبدیل میشود به یک عبادت.» ۱۳۹۷/۰۸/۲۳