شرح حدیثی درباره عدالت براساس بیانات رهبرانقلاب؛

موفقیتِ «نظام اجتماعی» وابسته به عدالت است

http://farsi.khamenei.ir/themes/fa_def/images/home/rect-1-n.gif حسینیه‌ی امام خمینی(ره) در سالروز شهادت آیت‌الله بهشتی و روز قوه‌ی قضائیه، میزبان دیدار رئیس و مسئولان این قوه با رهبر انقلاب بود. بنابر رسم همیشگی که عبارتی قرآنی یا حدیثی متناسب با موضوع دیدار، زینت بخش حسینیه‌ی امام است، در این دیدار حدیثی از حضرت علی (علیه‌السّلام) بدین قرار نصب شده بود: «العَدلُ أساسٌ بِه قِوامُ العالَمِ».

پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR در این یادداشت به شرح این حدیث امیرالمؤمنین براساس بیانات حضرت آیت‌الله خامنه‌ای پرداخته است:

 
عدالت در نظام اجتماعی آن وقت اهمیت پیدا میکند که جایگاه آن را در نظام آفرینش درک کنیم. رسول خدا(صلّی‌الله‌علیه‌وآله) در حدیثی اینچنین فرمودند: «بِالعَدلِ قامَتِ السَّماواتُ وَ الاَرض»  یعنی «عالم و آسمان و زمین قائم به عدالت است.»۱۳۸۱/۱۲/۰۱ «عدالت در بنیان عالم و آفرینش، نقش اساسی دارد؛ یعنی سنّت آفرینش، عدل است.»۱۳۸۰/۰۴/۰۷ البته در این حدیث معنای عام عدل مدنظر است، «عدل همان معنای والا و برجسته‌ای است که در زندگی شخصی و عمومی و جسم و جان و سنگ و چوب و همه‌ی حوادث دنیا وجود دارد، یعنی یک موازنه‌ی صحیح... معتدل بودن و به سمت عیب و خروج از حد نرفتن.»۱۳۷۱/۱۱/۰۱ باتوجه به این مفهوم، حدیث اینچنین معنا می‌یابد که «آسمانها هم با همان اعتدال و عدالت و میزان بودن سر پا هستند.»۱۳۷۱/۱۱/۰۱

در جامعه نیز همین قاعده جاری است: «نظام اجتماعی هم به عدالت وابسته است. اگر عدالت نباشد، هیچ چیز در جامعه نیست.»۱۳۷۷/۰۴/۰۷ عدالت در شکل اجتماعی یعنی «توزیع عادلانه‌‌ی‌ امکانات موجود»۱۳۸۴/۰۶/۰۸ علم و پیشرفت و امنیت باید باشد «اما جهت همه‌ی اینها، عدالت است. ثروت هست؛ اما باید عدالت در جامعه تضمین شود.»۱۳۷۶/۰۵/۱۲ و اگر عدالت نباشد «امنیت هم در خدمت طبقه‌ی مرفّه و برخوردار و سوءاستفاده‌چی است... همه‌ی خیرات به یک طرف می‌رود.»۱۳۸۰/۰۴/۰۷ درواقع «هر نظام اجتماعی اگر به دنبال این سنّت طبیعی و قانون الهیِ آفرینش حرکت کرد، ماندگار و موفّق و کامیاب است.»۱۳۸۰/۰۴/۰۷ و در نقطه‌ی مقابل، حقیقت عالم این است که «ظلم نمی‌تواند استقرار پیدا کند و پایدار بماند و پایدار نخواهد ماند.»۱۳۸۱/۱۲/۰۱

البته عدالت باید در همه زمینه‌ها ترجمه‌ی عملیاتی و اجرایی شود و این نیاز دارد به اینکه یک مجموعه‌ای اجرای عدالت را در جامعه به عهده بگیرد، لذا «بنا بر دیدگاه الهی، در مجموع آفرینش، عدالت یک ریشه‌ی تکوینی و طبیعی دارد. چه مرجعی باید این عدالت را تضمین کند؟ قوّه‌ی قضاییّه.»۱۳۸۰/۰۴/۰۷ پس وجود قوه‌ی قضائیه برای تضمین عدالت در جامعه ضرورت دارد و قوه‌ی قضائیه هم باید قدرت لازم و کافی داشته باشد: «اگر قوّه‌ی قضاییّه حضور نداشته باشد، یا قدرت نداشته باشد، یا شجاعت نداشته باشد، یا امکان کار نداشته باشد، یا خدای نکرده دچار ضعفهای داخلی باشد، مطلقاً در جامعه عدالت تضمین ندارد.»۱۳۸۰/۰۴/۰۷

در مجموع باید گفت که سنت آفرینش، عدالت است و همه چیز متوازن خلق شده است. اگر جامعه‌ای طبق سنت تکوینی عدالت‌محور، به سمت توازن و اعتدال حرکت کرد، پایدار پیش خواهد رفت و اگر دچار انحراف از اجرای عدالت بشود، منطبق بر قوانین تکوینی، سرنوشتی جز نابودی ندارد. برهمین اساس است که می‌گوییم «برای عدالت، منتظر امام زمانیم.»۱۳۷۶/۰۵/۱۲ و در راه رسیدن به جامعه‌ی عادلانه همه باید تلاش کنیم.