تفسیر سوره برائت مشتمل بر دروس تفسیر حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در سال ۱۳۵۱ است که به تازگی توسط انتشارات انقلاب اسلامی منتشر و در اختیار علاقمندان قرار گرفت. پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR در ایام ماه مبارک رمضان بخشهایی از این کتاب را به صورت خلاصه منتشر میکند.
بخش بیست و دوم؛ تفسیر آیات ۵۸-۶۰
هدف اول اسلام نابودی فقر و رسیدن جامعه به رفاه است
بخش بیست و دوم؛ تفسیر آیات ۵۸-۶۰ هدف اول اسلام نابودی فقر و رسیدن جامعه به رفاه است
وقتی اسلام گفت بیت‌المال از‌نظرِ اهمّیّت، ابتدا مال فقیر است، احتیاج به توضیح نیست؛ چون هدف اوّل اسلام، ریشه‌کن کردن فقر از جامعه‌ی اسلامی و کوبیدن فقر است. اوّل باید تمام افرادی که در جامعه‌ی اسلامی هستند و از نظام آن برخوردارند، تأمین باشند. البتّه منظور ما از تأمین بودن، پول و ثروت زیاد نیست، بلکه مردم باید از نظرِ خوراک و مسکن و بهداشت و دیگر نیازهای زندگی، تأمین و در آسایش و رفاه باشند. این هدف اسلام و بیان قرآن است که تمام آنچه یک انسان لازم دارد، باید برایش وجود داشته باشد.
عدّه‌ای از مردم، بدون اطّلاع حرفهای غلطی میزنند، و تاکنون قضاوتهای بیجایی کرده‌اند؛ میگویند اسلام فقر را پرورش داده است، و برای اثبات سخن خود به آنچه مثلاً در مدح فقر آمده، تمسّک میجویند؛ درحالی‌که اساساً از نظرِ اسلام فقر به‌خودیِ‌خود مطلوب و پذیرفته نیست، بلکه غنا و بی‌نیازیِ جامعه، مطلوب است.
برای اسلام، استقلال مالیِ مسلمانان و عدم احتیاج آنها به دیگران اهمّیّت دارد و بالاتر از آن، رفاه و آسایش انسان، موردِ نظر اسلام است؛ امّا درعینِ‌حال، هیچ‌کدام از اینها موضوعیّت ندارد؛ یعنی غنا و رفاه، برای آن است که محیطی مساعد برای تعالی و تکامل انسان به‌‌وجود آید؛ چون اگر انسان تأمین نباشد، چنین محیطی برایش فراهم نمیشود.
جامعه‌ای که مرفّه نباشد، نمیتواند تکامل یابد. اسلام حدّ وسط را گرفته است؛ نه نگرش افراطی به مادّیّات و نه نگرش تفریطی به آن. آنچه از نظرِ اسلام مهم است، محیطی سالم، تکامل‌پذیر و مساعد است. یکی از شرایطِ محیطِ مساعد این است که فقر وجود نداشته باشد. پس اسلام با فقر مخالف است، نه با غنا؛ ولی نظر ذاتی هم به ثروت ندارد. اسلام ثروت را طریق و وسیله‌ای برای ایجاد محیطِ سالم میداند. امروز هم شما با نگاه به آن جوامعی که پیش رفته‌اند، می‌بینید که همیشه مخارج و موادِّ لازم برای تکامل انسانها، مقدّم بر تمام مخارج دیگر است.
عدّه‌ای از مردم، بدون اطّلاع حرفهای غلطی میزنند، و تاکنون قضاوتهای بیجایی کرده‌اند؛ میگویند اسلام فقر را پرورش داده است، و برای اثبات سخن خود به آنچه مثلاً در مدح فقر آمده، تمسّک میجویند؛ درحالی‌که اساساً از نظرِ اسلام فقر به‌خودیِ‌خود مطلوب و پذیرفته نیست، بلکه غنا و بی‌نیازیِ جامعه، مطلوب است.
برای اسلام، استقلال مالیِ مسلمانان و عدم احتیاج آنها به دیگران اهمّیّت دارد و بالاتر از آن، رفاه و آسایش انسان، موردِ نظر اسلام است؛ امّا درعینِ‌حال، هیچ‌کدام از اینها موضوعیّت ندارد؛ یعنی غنا و رفاه، برای آن است که محیطی مساعد برای تعالی و تکامل انسان به‌‌وجود آید؛ چون اگر انسان تأمین نباشد، چنین محیطی برایش فراهم نمیشود.
جامعه‌ای که مرفّه نباشد، نمیتواند تکامل یابد. اسلام حدّ وسط را گرفته است؛ نه نگرش افراطی به مادّیّات و نه نگرش تفریطی به آن. آنچه از نظرِ اسلام مهم است، محیطی سالم، تکامل‌پذیر و مساعد است. یکی از شرایطِ محیطِ مساعد این است که فقر وجود نداشته باشد. پس اسلام با فقر مخالف است، نه با غنا؛ ولی نظر ذاتی هم به ثروت ندارد. اسلام ثروت را طریق و وسیله‌ای برای ایجاد محیطِ سالم میداند. امروز هم شما با نگاه به آن جوامعی که پیش رفته‌اند، می‌بینید که همیشه مخارج و موادِّ لازم برای تکامل انسانها، مقدّم بر تمام مخارج دیگر است.
* تفسیر سوره برائت، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، صص ۳۷۵ تا ۳۹۳(خلاصه).
علاقمندان می‌توانند برای تهیه‌ی کتاب «تفسیر سوره‌ی برائت» اینجا را کلیک کنند.