تفسیر سوره برائت مشتمل بر دروس تفسیر حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در سال ۱۳۵۱ است که به تازگی توسط انتشارات دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب اسلامی منتشر و در اختیار علاقمندان قرار گرفت. پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR در ایام ماه مبارک رمضان بخشهایی از این کتاب را به صورت خلاصه منتشر میکند.
بخش نهم؛ تفسیر آیه ۲۸
به خاطر ترس از فقیر شدن نباید حکم الهی را نادیده گرفت
دو گروه با خروج مشرکان از مکّه مخالف بودند: اوّل، خود مشرکان که به مکّه علاقه‌مند بودند و بتهایشان آنجا بود و طواف میکردند. دوّم، مسلمانانِ کاسب و بازاری و ساکن در مکّه بودند که زندگی‌شان از معامله با مشرکان و دریافت حقّ دلّالی میگذشت. در چنین وضعی اگر ورود مشرکان به مکّه ممنوع میشد این بازارها بسته میشد.
ازطرف دیگر زندگی قریش و دیگر عربهای مکّه همان «رِحْلَةَ الشِّتاءِ وَالصَّیْفِ» بود که با ممانعت از ورود مشرکان به مکّه، ممکن بود آنها هم متقابلاً راه تجارت مسلمانان را ببندند. اینها همه برای مسلمانانی که مصلحت‌اندیش بودند، موجب مخالفت با این حکم میشد.
در ادامه برای زمینه‌سازی اجرای این حکم و آسان نمودن پذیرش آن میفرماید: «وَإِنْ خِفْتُمْ عَیْلَةً فَسَوْفَ یُغْنیکُمُ اللهُ مِنْ فَضْلِهِ إِنْ شاءَ إِنَّ اللهَ عَلیمٌ حَکیمٌ»؛ اگر شما بترسید که با نیامدن مشرکان فرصت تجارت را از دست بدهید و به این خاطر فقیر شوید، چنانچه خدا بخواهد از فیض خود شما را بی‌نیاز خواهد کرد. اگر می‌بینید که اجرای یک حکم الهی به‌حسب ظاهر موجب آن است که راهی از راه‌های روزی شما بسته شود، بدانید که اگر این تکلیف را عمل کردید، خدا راه شما را باز خواهد گذاشت، پس به‌این‌خاطر، حکم الهی را نادیده نگیرید، همانا خدا دانا است و مصالح جامعه‌ی اسلامی را میداند. اگر میگوید با فلان جامعه قطع رابطه کنید، میداند که این به سود شما است. او ازرویِ آگاهی و دانایی، شما را به ترک معاشرت با آنان حکم میکند، و حکیم است که کارها را با حکمت و حساب انجام میدهد.
بخش نهم؛ تفسیر آیه ۲۸ به خاطر ترس از فقیر شدن نباید حکم الهی را نادیده گرفتدو گروه با خروج مشرکان از مکّه مخالف بودند: اوّل، خود مشرکان که به مکّه علاقه‌مند بودند و بتهایشان آنجا بود و طواف میکردند. دوّم، مسلمانانِ کاسب و بازاری و ساکن در مکّه بودند که زندگی‌شان از معامله با مشرکان و دریافت حقّ دلّالی میگذشت. در چنین وضعی اگر ورود مشرکان به مکّه ممنوع میشد این بازارها بسته میشد.
ازطرف دیگر زندگی قریش و دیگر عربهای مکّه همان «رِحْلَةَ الشِّتاءِ وَالصَّیْفِ» بود که با ممانعت از ورود مشرکان به مکّه، ممکن بود آنها هم متقابلاً راه تجارت مسلمانان را ببندند. اینها همه برای مسلمانانی که مصلحت‌اندیش بودند، موجب مخالفت با این حکم میشد.
در ادامه برای زمینه‌سازی اجرای این حکم و آسان نمودن پذیرش آن میفرماید: «وَإِنْ خِفْتُمْ عَیْلَةً فَسَوْفَ یُغْنیکُمُ اللهُ مِنْ فَضْلِهِ إِنْ شاءَ إِنَّ اللهَ عَلیمٌ حَکیمٌ»؛ اگر شما بترسید که با نیامدن مشرکان فرصت تجارت را از دست بدهید و به این خاطر فقیر شوید، چنانچه خدا بخواهد از فیض خود شما را بی‌نیاز خواهد کرد. اگر می‌بینید که اجرای یک حکم الهی به‌حسب ظاهر موجب آن است که راهی از راه‌های روزی شما بسته شود، بدانید که اگر این تکلیف را عمل کردید، خدا راه شما را باز خواهد گذاشت، پس به‌این‌خاطر، حکم الهی را نادیده نگیرید، همانا خدا دانا است و مصالح جامعه‌ی اسلامی را میداند. اگر میگوید با فلان جامعه قطع رابطه کنید، میداند که این به سود شما است. او ازرویِ آگاهی و دانایی، شما را به ترک معاشرت با آنان حکم میکند، و حکیم است که کارها را با حکمت و حساب انجام میدهد.
* تفسیر سوره برائت، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، صص ۱۸۵ و ۱۸۶(خلاصه).
علاقه‌مندان می‌توانند برای تهیه‌ی کتاب «تفسیر سوره‌ی برائت» اینجا را کلیک کنند.