بسم الله الرّحمن الرّحیم (۱)
سالگرد تشکیل بسیج مستضعفان، یادآور خاطرهی پُرشکوه مجاهداتى است که در دوران هشتسالهی جنگ تحمیلى، زیباترین تابلوهاى ایثار و فداکارى همراه با نجابت و فروتنى و توأم با شجاعت و رشادت را ترسیم کرده است؛ خاطرهی جوانمردان پاکدامن و غیورى که شیران روز و زاهدان شب بودند و صحنهی نبرد با شیطان زر و زور را با عرصهی جهاد با نفْس امّاره به هم آمیختند و جبههی جنگ را محراب عبادت ساختند؛ جوانانى که از لذّات و هوسهاى جوانى براى خدا گذشتند، و پیرانى که محنت میدان جنگ را بر راحت پیرانهسر (۲) ترجیح دادند، و مردانى که محبّت زن و فرزند و یار و دیار را در قربانگاه عشق الهى فدا کردند؛ خاطرهی انسانهاى بزرگ و کمادّعائى که کمر به دفاع از ارزشهاى الهى بستند و از هیبت دروغین قدرتهایى که براى حفظ فرهنگ و ارزشهاى جاهلى غرب به مصاف ارزشهاى الهى آمده بودند، نهراسیدند؛ خاطرهی صدها هزار جوانمرد روستایى و شهرى، کاسب و کارگر، دانشجو و طلبه، پزشک و پرستار، مهندس و هنرمند، ادارى و بازارى، پیر و جوان که عاشقانه به نداهاى مکرّر امامشان و محبوبشان و سلسلهجنبان عشق مقدّسشان -حضرت امام خمینى (اعلى الله کلمته)- پاسخ گفتند و رو به خدا و پشت به دنیا کردند؛ برخى فوز (۳) شهادت یافتند و بعضى با اسارت و جراحت و نقص عضو آزمایش شدند و برخى جسم و جان مبارک خود را که سرشار از فیض و نور شده بود، سالم و کامل به خانه برگرداندند تا همچون ذخیرهاى براى دفاع در روز احتیاج و در خدمت اسلام و انقلاب و میهن و ملّت، از آن نگهدارى کنند؛ فَمِنهُم مَن قَضیّْ نَحبَه{ وَ مِنهُم مَن یَنتَظِرُ وَ ما بَدَّلوا تَبـدیلًا. (۴)
هفتهی بسیج، همچنین سرشار از یاد و نام آن بزرگمَرد جهانمدارى است که نداى دعوتش همچون صلاى (۵) ربوبى در روز الست،(۶) فطرتها را مخاطب میساخت و از اعماق جان بلیگویان جواب میگرفت؛ خود عاشق بود و عاشقانه سخن میگفت؛ بندهی سلم (۷) خدا بود و دلها را سلم خود میساخت؛ دردمندانه میخروشید و دردهاى مهلکى را که افیون مخدّر شیطانها از یاد آدمیان برده و از درمان محروم ساخته بود، علاججویانه به احساس آنان برمیگردانید و به درمان نزدیک میساخت. یاد و نام امام خمینى بزرگ که خداوند، فتحالفتوح تصرّف دل هشیاران این ملّت و خیل عظیمى از مسلمانان و مستضعفان جهان را نصیب او ساخته بود و او با این سلاح الهى، قلعههاى تصرّفناپذیر استکبار را یکى پس از دیگرى گشود، و رأس استکبار یعنى آمریکاى جهانخوار را مرعوب ساخت و تخت امپراتوریهاى بیمنازع را متزلزل ساخت؛ مسلمانان جهان را بیدار کرد و هستههاى مقاومت اسلامى را با دم گرم و صلاى امید خود متشکّل ساخت؛ جمهورى اسلامى را پدید آورد و از لابهلاى هزاران مانع و مزاحم و معارض، بسلامت به اوج اعتبار و قدرت رسانید و خطرناکترین دشمنان آن -یعنى سردمداران نظامهاى غربى- را بارها دچار ناکامى ساخت و متولّیان نظامهاى شرقى را از موضعى استوار و مسلّط، به بطلان اندیشههاى مذهبستیز و انسانگریزشان هشدار داد؛ و هنوز یک سال از نامهی پیامبرگون و تاریخى او به رأس هرم قدرت دنیاى شرق نگذشته، (۸) اکنون جهان شاهد فروپاشى نظامهاى مارکسیست در سراسر جهان است.آرى، رهبر کبیر انقلاب اسلامى که خود را بسیجى میشمرد و بدان افتخار میکرد، جهانى را در مقابله با استکبار و قدرتهاى ستمگر عالم بسیج کرد و خواب راحت را از چشم زورگویان زدود و نور امید را که کلید همهی پیروزیها و پیشرویها است در دل ملّتها تابانید. و بیشک همهی دستگاههاى استکبار نیز بهآسانى نخواهند توانست بذرى را که او پاشیده جمع کنند و بنائى را که او پى افکنده ویران سازند، اگرچه به شدّت و قساوتى عنادآمیز با نتایج و ثمرات جهاد بزرگ او در مبارزه و معارضهاند.
در سالگرد بسیج، نکتهی مهمّى که بسیجیان و همهی ملّت ایران باید بدان توجّه کنند، این است که قدرتهاى استکبارى غرب، امروز در همه جا خود را با اسلام روبهرو میبینند؛ آنان از اسلام احساس خطر میکنند؛ آنان هر نشانهی اسلامخواهى را طلیعهی خطرى جدّى براى قدرت و منافع خود تلقّى میکنند. بدیهى است که اسلام ناب محمّدى (صلّى الله علیه و آله) که ظلم و فساد و انحطاط اخلاقى را در محیط زندگى بشر تحمّل نمیکند، براى نظامهایى که بر پایهی ظلم و فساد و انحطاط بنا شدهاند، خطرى حقیقى است. این است که همهی قدرتهاى شیطانى عالم، امروز در مصاف جلوههاى اسلام، از خشنترین روشهاى برخورد استفاده میکنند و بدیهیترین اصولى را که تاکنون شعار دادهاند، زیر پا میگذارند.
در فلسطین اشغالى، مسلمانانى که بیاعتنا به سازشکاریهاى خائنانه، با دست خالى به مبارزات حقطلبانه ادامه میدهند، با روشهاى خشن و غیرانسانى سرکوب میشوند و زن و کودک و پیرشان به دست سربازانِ دستورگرفتهی صهیونیست شکنجه و تارومار میشوند و از این همه مدّعیان حقوق بشر، در دولتهاى غربى، صدایى برنمیخیزد و آمریکا و انگلیس و برخى دیگر، حمایت عملى و تشویق زبانى هم میکنند!در لبنان علاوه بر اردوگاههاى آوارگان مظلوم فلسطینى، خانه و کاشانهی مسلمانان لبنانى بهوسیلهی جتهاى اسرائیلى بمباران میشود و زن و مرد و پیر و جوان رهگذر و غیرنظامى به خاک و خون کشیده میشوند و روحانى موجّه و محترمى، (۹) نیمهشب بهوسیلهی مزدوران صهیونى از خانهی خود ربوده میشود؛ و از میان این همه دولت غربى که سالها است محکوم کردن تروریسم و آدمربایى را ترجیعبند همهی حرفهاى خود قرار داده و به قصد کسب وجهه، مدام هر دولت مخالف منافع خود را بدان متّهم میدارند، حتّى یک نفر هم در برابر این حرکتهاى زشت و وحشیانهی تروریستى، موضعى جدّى نمیگیرد و از اینکه دولتى اینطور قلدرانه به خانهی مردم کشورى دیگر بمب بریزد یا از آن آدم برباید، متأثّر نمیشود.
در بعضى کشورهاى اسلامى و در سایهی دولتهاى خودباخته در برابر غرب، خالصترین و غیورترین مسلمانان به چشم عناصر خرابکار نگریسته شده و با شدّت و خشونت و با حبس و زجر و اعدام با آنان رفتار میشود. در اروپا و در کشورهایى که خود را مهد تمدّن و دموکراسى میشمارند، مسلمانان دچار تبعیض و حقکشى و حتّى فشار و سرکوب قرار میگیرند و صریحاً به جرم پایبندى به اسلام محکوم میشوند.
آنچه در هفتههاى اخیر در فرانسه و بعضى دیگر از کشورهاى اروپایى «جنگ روسرى» (۱۰) نامیده شد، در واقع مبارزهی سراسیمه و ناشیانهاى از سوى سردمداران فرهنگ غربى با پدیدههایى است که آنان آن را جهش برقى از فرهنگ اسلام و نشانهی نفوذ روزافزون اسلام تلقّى میکنند و در مقابله با آن به قدرى صبر و متانت را از دست میدهند که یکباره رؤساى کشور به مبارزهجویى در برابر چند دختربچّهی متعبّد و چند خانوادهی مقیّدِ مسلمان ظاهر میشوند. اینها همانهایند که فریاد دفاع ریاکارانهشان از آزادیها و تمایلات فردى، گوش دنیا را کر کرده است!
وقتى اعتراض علیه نویسندهاى است که وقیحانه به مقدّسات یک میلیارد مسلمان دشنام داده، (۱۱) آنان طرفدار آزادى بیان و عقیدهی فردى میشوند؛ امّا وقتى سخن از زن یا دختربچّهی مسلمانى است که میخواهد برطبق عقیدهی مذهبى خود لباس بپوشد، دیگر آزادى فردى از یاد میرود و همهچیز رنگ دیگرى مییابد و هرگونه حرکت ضدّاخلاقى و ضدّ آزادیها و حقوق فردى، نام مبارزه با ارتجاع میگیرد. اف باد بر ریاکاران دروغگو و منافق!
در بسیارى از کشورهاى اروپایى، اقلّیّت مسلمان مورد آزار و تبعیض و تحقیر قرار میگیرد؛ امّا آنها که در همهی امور کشورهاى دیگر زیر عنوان دفاع از حقوق بشر دخالت میکنند و حتّى از تحریک انگیزههاى قومى و مذهبى در مواردى که لازم بدانند، اِباء نمیکنند، کمترین اشارهاى به حقّ تضییعشدهی این مظلومان نکرده، با سکوت و احیاناً عمل خود، به ستمى که بر مسلمین میرود، مهر تأیید میزنند. در برخى کشورهاى آسیایى هم اقلّیّتهاى بزرگ مسلمان دچار همین سرنوشتاند و چنانکه همه میدانید، امروز جامعهی مسلمین هند با ستمى وسیع و بیمهار روبهرو است. (۱۲)
در نقاط مختلف جهان، دشمنان اسلام به مساجد -که پایگاه حرّیّت انسان و جایگاه رابطهی او با خدا و مرکزى براى کسب آگاهى از شیطنتهاى شیاطین زر و زور است- با بغض و کینهاى عمیق مینگرند و تا آنجا که بتوانند، با وجود و حضور و فعّالیّت آنها ستیزه میکنند. هماکنون مسجدالاقصى، قبلهی دوّم مسلمین -که بحمدالله پایگاه بیدارى و مبارزه نیز شده است- مورد جسارت صهیونیستهاى پلید قرار گرفته، (۱۳) و در فرانسه و هند نیز مسجد در معرض اهانت و تخریب واقع شده است. (۱۴)
مجموع این حوادث و نظایر فراوان آن، بروشنى این حقیقت هشداردهنده را مجسّم میسازد که امروز قدرتمداران عالم و ادارهکنندگان نظام سلطه در جهان، اسلام را خطرى بزرگ میشمارند و تجدید حیات اسلام ناب محمّدى (صلّى الله علیه و آله) را در ایران، نه تنها براى منافع منطقهاى، بلکه براى منافع جهانى خود که عملاً در حفظ و استقرار نظام سلطه -یعنى تقسیم کشورهاى جهان به سلطهگر و سلطهپذیر- متبلور شده است، تهدیدى جدّى به حساب میآورند و بر این اساس با همهی توان خود به مصاف اسلام آمده و بیش از همه با سرچشمهی امیدبخش این فیض الهى -یعنى انقلاب پیروز اسلامى و نظام مقدّس اسلامى در ایران- دشمنى و عناد میورزند.
دانستن این حقیقت و توجّه به ابعاد گوناگون آن، هوشیارى و عزم و جدّیّت عموم ملّت ایران و مسلمانان جهان را در چگونگى مقابله با توطئههایى که از سوى دشمن طرّاحى میشود، طلب میکند. ملّت ما البتّه در طول دهسالهی گذشته با انواع توطئههاى دشمنان آشنا شده و با آنها دستوپنجه نرم کرده و بحمدالله بر بیشتر آنها فائق هم شده است؛ و سنّت مسلّم الهى آن است که در چنین میدانى -در میدانى که ملّتى مؤمن و انقلابى و برحق و هوشیار و بااراده، در آن با دشمنانى مادّى و زورگو و نابهحق و شیطانصفت مبارزه میکند- پیروزى از آنِ جبههی حق است که از کمک خدا و ارادهی راسخ و روح فداکارى برخوردار است؛ و این همان چیزى است که ما در طول سالهاى قبل و بعد از انقلاب تا امروز تجربه کردهایم؛ و همان چیزى است که در سراسر تاریخ نبوّتها تحقّق یافته و قرآن بارها از آن خبر داده است.
ولى شرط پیروزى، اتّکال (۱۵) و اعتماد به خدا و هوشیار و جدّى و آماده بودن، حفظ وحدت و فریب تبلیغات دشمن را نخوردن است. امروز یکى از تلاشهاى دشمنان صرف آن میشود که نور امید را در دل ملّت ما خاموش کنند و آنان را به اوضاع کشور و به دستاندرکاران و مجریان امور بدبین سازند. فاصلهاى که دشمنان ملّت مایلند میان ملّت و دولت به وجود آید همان چیزى است که اگر خداى نخواسته موفّق شوند، دست آنان و ایادى حقیر و ریاکار و خبیث آنان در داخل را براى ضربه زدن به کشور و انقلاب باز خواهد کرد. این هدفِ همیشهی دشمن بوده و هست؛ و لذا اصرار همیشهی امام فقید و عظیم آن بود که پیوند میان ملّت و مجریان امور مستحکمتر شود.
در دوران سازندگى، اگر دولت بتواند مشکلات ناشى از جنگ تحمیلى هشتساله و نیز مشکلات تحمیلشده از سوى دشمنان خارجى را برطرف ساخته و نظام اسلامى را پاسخگوى نیازهاى مادّى و معنوى ملّت بسازد -که به خواست خدا و دعاى حضرت ولیاللهالاعظم (ارواحنا فداه) خواهد توانست- بزرگترین ضربه بر استکبار جهانى وارد خواهد آمد که همواره میخواسته نظام اسلامى را ناتوان از ادارهی صحیح و کامل کشور معرفى کند و به همین منظور هم جنگ و دیگر مشکلات را بر کشور ما تحمیل میکرده است. پس پیروزى شما ملّت رشید در امر بازسازى، به معناى ناکامى استکبار و پیروزى انقلاب است؛ و این مقصود جز با همکارى صمیمانه و همهجانبهی مردم و صبر و عزم انقلابى آنان ممکن نیست. لذا به همان اندازه که دشمن بر جدایى میان قشرهاى مردم و بالخصوص میان مردم و مسئولان اصرار میورزد، ملّت باید بر همکارى و همدلى میان قشرهاى مردم و بالخصوص میان دولت و ملّت اصرار داشته باشند و با هوشیارى تمام، القائات موذیانهی دشمنان را شناخته، در جهت مقابل آن حرکت کنند. اکنون براى تذکّر و توجّه عموم ملّت عزیز نکاتى را به اختصار یادآور میشوم:
۱) بسیج براى دفاع از کشور اسلامى و انقلاب اسلامى به وجود آمد. آمادگى براى دفاع، امروز و همیشه یک وظیفهی اسلامى و انقلابى و ملّى است. بنابراین نیروى مقاومت بسیج باید کار جذب و سازماندهى بسیجیان عزیز را با برنامهریزى صحیح ادامه دهد و تشکیل ارتش بیستمیلیونى را میسور و عملى سازد.مسئولین محترم دولتى و قضائى نیز موظّفند ضمن کمک به اجراى برنامههاى سپاه پاسداران انقلاب اسلامى در تکمیل و تقویت ارتش بیستمیلیونى، مشکلات آحاد بسیجى در دستگاههاى دولتى را به شکل ویژه حل کرده، عزیزانى را که با عرضه کردن جان خود، از انقلاب و کشور حراست کردهاند، با توسّل به روشهاى معمول ادارى و کاغذبازیهاى رایج آزرده نکنند و خداینخواسته موجب دلسردىِ این پشتوانههاى اطمینانبخش انقلاب و کشور نشوند. چنین رفتارى از هر یک از مأموران اجرائى و قضائى، تخلّف و موجب مؤاخذه است.
۲) امروز بسیج عناصر مؤمن و فداکار، علاوه بر دفاع مسلّحانه از کشور و انقلاب، باید سازندگى کشور را نیز هدف دیگر خود قرار دهد. امروز روزى است که همهی نیروها باید همهی سرمایههاى علمى، فکرى، تخصّصى، تجربى، مادّى و معنوى خود را همچون بسیجیان میدان جنگ، پشت سر دولت به میدان سازندگى وارد کنند؛ دولت به شکل بسیجى عمل کرده و نیروهاى کارآمد بسیجى را به حضور در میدان سازندگى تشویق کند و با برنامهریزى جامع، جایگاه هر قشر و هر فردى را در جهاد بازسازى کشور معیّن کند؛ و آحاد مردم نیز با ترجیح مصلحت سازندگى بر مصالح شخصى، فداکارانه در این میدان مجاهدت کنند.
۳) ما همانطور که در جنگ، جدّى و مصمّم بودیم، در رعایت آتشبس و حرکت به سمت صلحى پایدار نیز جدّى و مصمّمیم؛ لیکن روند مذاکرات نشان میدهد که رژیم عراق آمادهی قبول حق نیست و در پشت میز مذاکره نیز با همان روحیهی تجاوزطلبىِ میدان جنگ سخن میگوید. لذا علاوه بر ارتش و سپاه، بسیجیان سلحشور و هستههاى مقاومت نیز باید همواره آماده و هوشیار باشند تا در صورت لزوم، به وظیفهی دفاع مقدّس قیام کنند.
۴) وحدت عمومى مردم، مظهر فضل الهى و پُربرکتترین سرمایهی ملّت ما است. همه باید سعى بر حفظ این سرمایه داشته باشند و به هیچ کس اجازه داده نشود که با پراکندن بذر اختلاف و عداوت، این موهبت الهى و این سرمایهی بیبدیل را به آتش بکشد. اختلاف سلیقه و نظر سیاسى و اقتصادى و اختلاف در تشخیص مصالح، میان برادرانى که در اصول انقلاب و اسلام همدل و همفکرند، نباید به خصومت و تنازع و کشمکش بینجامد.
۵) همهی آحاد ملّت عزیز را به روح خوشبینىِ برادرانه میان برادران، و سوءظنّ هشیارانه نسبت به بیگانگان و دشمنان دعوت میکنم. اگر تبلیغات استکبار سعى بر ایجاد فضاى سوءظن و بددلى در داخل کشور دارد، ما باید علیرغم خواست او و از روى سوءظنّ به او، هر گمان بد نسبت به برادران اسلامى و انقلابى خود را از دل و از فضاى جامعه بزداییم. مخصوصاً گویندگان و نویسندگان و آنان که در خود شایستگى آن را میبینند که با مردم و براى مردم سخن بگویند، باید مراقب باشند که به سود استکبار و همزبان با تبلیغات استکبارى، فضاى زندگى مردم را به بدبینى و بددلى آلوده نکنند، و نواى امید و نشاط سردهند.
۶) تبلیغات آمریکایى و همدستانشان میخواهند القا کنند که در ایران، دوران جوشش انقلاب به سر آمده و انقلاب راه گذشتهی خود را تغییر داده است. علیرغم دشمن اعلام میکنیم و همه باید عملاً و قولاً نشان دهند که انقلاب اسلامى راه مبارزه با ظلم و استکبار و فساد را رها نکرده و هرگز نخواهد کرد. اگر قلدران عالم خوشخیالانه گمان میکنند که این سنگر مظلومان و این مدافع مستضعفان و این پایگاه مبارزه با نظام سلطه و ظلم و استکبار جهانى، لحظهاى هدفهاى بزرگ خود را از یاد خواهد برد سخت در اشتباهند.ما همچنان و همیشه، مدافع ملّتهاى مظلوم و زیر یوغ استکبار هستیم و خواهیم بود. ما همواره در کنار ملّت مسلمان و مبارز و رشید فلسطین و بر ضدّ صهیونیسم جنایتکار هستیم و خواهیم بود و به برادران فلسطینىِ خود توصیه میکنیم که راه خدا -یعنى مبارزه با دشمن غاصب و حامیانش- را با توکّل و اعتماد به خدا و تا نابودى دولت صهیونیست غاصب ادامه دهند. ملّت بزرگ و بسیجیان مؤمن و فداکار ما دفاع از فلسطین را فریضهاى دینى میشمارند و در راه خدا هیچ هدفى را دستنیافتنى نمیدانند. ما همواره از حقّ ملّت مظلوم افغانستان در برابر آنان که با او به زور یا تزویر عمل کردهاند، دفاع خواهیم کرد و معتقدیم ملّت افغان که با نثار خون هزاران شهید توانسته نیروهاى بیگانه را از خانهی خود بیرون براند، در سایهی توکّل به خدا و قطع امید از قدرتهاى مداخلهگر و کسانى که به آنان خدمت میکنند، خواهد توانست نظام اسلامىِ مستقل از شرق و غرب و مبتنى بر خواست و ارادهی ملّت را در کشور خود مستقر نماید. ما خود را همواره نسبت به ملّت مقاوم و مظلوم لبنان که دستخوش توطئهی مشترک صهیونى، مارونى، آمریکایى است، داراى تکلیف دانستهایم و خواهیم دانست. این، راه ما و وصیّت امام عظیمالشّأن ما و دستور اسلام ما است و بدان همواره وفادار خواهیم ماند.
۷) اینجانب از اینکه کسانى میکوشند تا در میان مردم ما رسم تجمّلگرایى و اسراف و ولخرجى را شایع کنند، شدیداً نگران و متأسّفم؛ و از اینکه مردم فداکار و انقلابى ایران در امور شخصى به مصرفگرایى سوق داده شوند و قناعت انقلابى را از یاد ببرند، به خدا پناه میبرم. آنان که تجمّلات و زیادیهاى غیرضرور و ولخرجمآبانه را از روى بیدردىِ ناشى از وسعت و توانایى مالى انجام میدهند به خود آیند و به انفاق روى آورند؛ و آنان که با سختى و تنگدستى، بر خود چنین چیزى را تحمیل میکنند، از این امر خسارتبار دست بکشند. براى متمکّنینْ میانهروى، و براى قشرهاى متوسّطْ قناعت در امور شخصى، و براى همه تلاش و کار و تولید و رونق دادن به وضع عمومى، فریضهاى انقلابى، و رسمى اسلامى است.از خداوند توفیق همگان را در راه هدفهاى والاى انقلاب اسلامىِ عزیزمان درخواست میکنم. به روان پاک امام و قائد بزرگمان درود میفرستم، و علوّ درجات شهداى عزیز بویژه شهداى بسیج را از خداوند متعال مسئلت میکنم.
سالگرد تشکیل بسیج مستضعفان، یادآور خاطرهی پُرشکوه مجاهداتى است که در دوران هشتسالهی جنگ تحمیلى، زیباترین تابلوهاى ایثار و فداکارى همراه با نجابت و فروتنى و توأم با شجاعت و رشادت را ترسیم کرده است؛ خاطرهی جوانمردان پاکدامن و غیورى که شیران روز و زاهدان شب بودند و صحنهی نبرد با شیطان زر و زور را با عرصهی جهاد با نفْس امّاره به هم آمیختند و جبههی جنگ را محراب عبادت ساختند؛ جوانانى که از لذّات و هوسهاى جوانى براى خدا گذشتند، و پیرانى که محنت میدان جنگ را بر راحت پیرانهسر (۲) ترجیح دادند، و مردانى که محبّت زن و فرزند و یار و دیار را در قربانگاه عشق الهى فدا کردند؛ خاطرهی انسانهاى بزرگ و کمادّعائى که کمر به دفاع از ارزشهاى الهى بستند و از هیبت دروغین قدرتهایى که براى حفظ فرهنگ و ارزشهاى جاهلى غرب به مصاف ارزشهاى الهى آمده بودند، نهراسیدند؛ خاطرهی صدها هزار جوانمرد روستایى و شهرى، کاسب و کارگر، دانشجو و طلبه، پزشک و پرستار، مهندس و هنرمند، ادارى و بازارى، پیر و جوان که عاشقانه به نداهاى مکرّر امامشان و محبوبشان و سلسلهجنبان عشق مقدّسشان -حضرت امام خمینى (اعلى الله کلمته)- پاسخ گفتند و رو به خدا و پشت به دنیا کردند؛ برخى فوز (۳) شهادت یافتند و بعضى با اسارت و جراحت و نقص عضو آزمایش شدند و برخى جسم و جان مبارک خود را که سرشار از فیض و نور شده بود، سالم و کامل به خانه برگرداندند تا همچون ذخیرهاى براى دفاع در روز احتیاج و در خدمت اسلام و انقلاب و میهن و ملّت، از آن نگهدارى کنند؛ فَمِنهُم مَن قَضیّْ نَحبَه{ وَ مِنهُم مَن یَنتَظِرُ وَ ما بَدَّلوا تَبـدیلًا. (۴)
هفتهی بسیج، همچنین سرشار از یاد و نام آن بزرگمَرد جهانمدارى است که نداى دعوتش همچون صلاى (۵) ربوبى در روز الست،(۶) فطرتها را مخاطب میساخت و از اعماق جان بلیگویان جواب میگرفت؛ خود عاشق بود و عاشقانه سخن میگفت؛ بندهی سلم (۷) خدا بود و دلها را سلم خود میساخت؛ دردمندانه میخروشید و دردهاى مهلکى را که افیون مخدّر شیطانها از یاد آدمیان برده و از درمان محروم ساخته بود، علاججویانه به احساس آنان برمیگردانید و به درمان نزدیک میساخت. یاد و نام امام خمینى بزرگ که خداوند، فتحالفتوح تصرّف دل هشیاران این ملّت و خیل عظیمى از مسلمانان و مستضعفان جهان را نصیب او ساخته بود و او با این سلاح الهى، قلعههاى تصرّفناپذیر استکبار را یکى پس از دیگرى گشود، و رأس استکبار یعنى آمریکاى جهانخوار را مرعوب ساخت و تخت امپراتوریهاى بیمنازع را متزلزل ساخت؛ مسلمانان جهان را بیدار کرد و هستههاى مقاومت اسلامى را با دم گرم و صلاى امید خود متشکّل ساخت؛ جمهورى اسلامى را پدید آورد و از لابهلاى هزاران مانع و مزاحم و معارض، بسلامت به اوج اعتبار و قدرت رسانید و خطرناکترین دشمنان آن -یعنى سردمداران نظامهاى غربى- را بارها دچار ناکامى ساخت و متولّیان نظامهاى شرقى را از موضعى استوار و مسلّط، به بطلان اندیشههاى مذهبستیز و انسانگریزشان هشدار داد؛ و هنوز یک سال از نامهی پیامبرگون و تاریخى او به رأس هرم قدرت دنیاى شرق نگذشته، (۸) اکنون جهان شاهد فروپاشى نظامهاى مارکسیست در سراسر جهان است.آرى، رهبر کبیر انقلاب اسلامى که خود را بسیجى میشمرد و بدان افتخار میکرد، جهانى را در مقابله با استکبار و قدرتهاى ستمگر عالم بسیج کرد و خواب راحت را از چشم زورگویان زدود و نور امید را که کلید همهی پیروزیها و پیشرویها است در دل ملّتها تابانید. و بیشک همهی دستگاههاى استکبار نیز بهآسانى نخواهند توانست بذرى را که او پاشیده جمع کنند و بنائى را که او پى افکنده ویران سازند، اگرچه به شدّت و قساوتى عنادآمیز با نتایج و ثمرات جهاد بزرگ او در مبارزه و معارضهاند.
در سالگرد بسیج، نکتهی مهمّى که بسیجیان و همهی ملّت ایران باید بدان توجّه کنند، این است که قدرتهاى استکبارى غرب، امروز در همه جا خود را با اسلام روبهرو میبینند؛ آنان از اسلام احساس خطر میکنند؛ آنان هر نشانهی اسلامخواهى را طلیعهی خطرى جدّى براى قدرت و منافع خود تلقّى میکنند. بدیهى است که اسلام ناب محمّدى (صلّى الله علیه و آله) که ظلم و فساد و انحطاط اخلاقى را در محیط زندگى بشر تحمّل نمیکند، براى نظامهایى که بر پایهی ظلم و فساد و انحطاط بنا شدهاند، خطرى حقیقى است. این است که همهی قدرتهاى شیطانى عالم، امروز در مصاف جلوههاى اسلام، از خشنترین روشهاى برخورد استفاده میکنند و بدیهیترین اصولى را که تاکنون شعار دادهاند، زیر پا میگذارند.
در فلسطین اشغالى، مسلمانانى که بیاعتنا به سازشکاریهاى خائنانه، با دست خالى به مبارزات حقطلبانه ادامه میدهند، با روشهاى خشن و غیرانسانى سرکوب میشوند و زن و کودک و پیرشان به دست سربازانِ دستورگرفتهی صهیونیست شکنجه و تارومار میشوند و از این همه مدّعیان حقوق بشر، در دولتهاى غربى، صدایى برنمیخیزد و آمریکا و انگلیس و برخى دیگر، حمایت عملى و تشویق زبانى هم میکنند!در لبنان علاوه بر اردوگاههاى آوارگان مظلوم فلسطینى، خانه و کاشانهی مسلمانان لبنانى بهوسیلهی جتهاى اسرائیلى بمباران میشود و زن و مرد و پیر و جوان رهگذر و غیرنظامى به خاک و خون کشیده میشوند و روحانى موجّه و محترمى، (۹) نیمهشب بهوسیلهی مزدوران صهیونى از خانهی خود ربوده میشود؛ و از میان این همه دولت غربى که سالها است محکوم کردن تروریسم و آدمربایى را ترجیعبند همهی حرفهاى خود قرار داده و به قصد کسب وجهه، مدام هر دولت مخالف منافع خود را بدان متّهم میدارند، حتّى یک نفر هم در برابر این حرکتهاى زشت و وحشیانهی تروریستى، موضعى جدّى نمیگیرد و از اینکه دولتى اینطور قلدرانه به خانهی مردم کشورى دیگر بمب بریزد یا از آن آدم برباید، متأثّر نمیشود.
در بعضى کشورهاى اسلامى و در سایهی دولتهاى خودباخته در برابر غرب، خالصترین و غیورترین مسلمانان به چشم عناصر خرابکار نگریسته شده و با شدّت و خشونت و با حبس و زجر و اعدام با آنان رفتار میشود. در اروپا و در کشورهایى که خود را مهد تمدّن و دموکراسى میشمارند، مسلمانان دچار تبعیض و حقکشى و حتّى فشار و سرکوب قرار میگیرند و صریحاً به جرم پایبندى به اسلام محکوم میشوند.
آنچه در هفتههاى اخیر در فرانسه و بعضى دیگر از کشورهاى اروپایى «جنگ روسرى» (۱۰) نامیده شد، در واقع مبارزهی سراسیمه و ناشیانهاى از سوى سردمداران فرهنگ غربى با پدیدههایى است که آنان آن را جهش برقى از فرهنگ اسلام و نشانهی نفوذ روزافزون اسلام تلقّى میکنند و در مقابله با آن به قدرى صبر و متانت را از دست میدهند که یکباره رؤساى کشور به مبارزهجویى در برابر چند دختربچّهی متعبّد و چند خانوادهی مقیّدِ مسلمان ظاهر میشوند. اینها همانهایند که فریاد دفاع ریاکارانهشان از آزادیها و تمایلات فردى، گوش دنیا را کر کرده است!
وقتى اعتراض علیه نویسندهاى است که وقیحانه به مقدّسات یک میلیارد مسلمان دشنام داده، (۱۱) آنان طرفدار آزادى بیان و عقیدهی فردى میشوند؛ امّا وقتى سخن از زن یا دختربچّهی مسلمانى است که میخواهد برطبق عقیدهی مذهبى خود لباس بپوشد، دیگر آزادى فردى از یاد میرود و همهچیز رنگ دیگرى مییابد و هرگونه حرکت ضدّاخلاقى و ضدّ آزادیها و حقوق فردى، نام مبارزه با ارتجاع میگیرد. اف باد بر ریاکاران دروغگو و منافق!
در بسیارى از کشورهاى اروپایى، اقلّیّت مسلمان مورد آزار و تبعیض و تحقیر قرار میگیرد؛ امّا آنها که در همهی امور کشورهاى دیگر زیر عنوان دفاع از حقوق بشر دخالت میکنند و حتّى از تحریک انگیزههاى قومى و مذهبى در مواردى که لازم بدانند، اِباء نمیکنند، کمترین اشارهاى به حقّ تضییعشدهی این مظلومان نکرده، با سکوت و احیاناً عمل خود، به ستمى که بر مسلمین میرود، مهر تأیید میزنند. در برخى کشورهاى آسیایى هم اقلّیّتهاى بزرگ مسلمان دچار همین سرنوشتاند و چنانکه همه میدانید، امروز جامعهی مسلمین هند با ستمى وسیع و بیمهار روبهرو است. (۱۲)
در نقاط مختلف جهان، دشمنان اسلام به مساجد -که پایگاه حرّیّت انسان و جایگاه رابطهی او با خدا و مرکزى براى کسب آگاهى از شیطنتهاى شیاطین زر و زور است- با بغض و کینهاى عمیق مینگرند و تا آنجا که بتوانند، با وجود و حضور و فعّالیّت آنها ستیزه میکنند. هماکنون مسجدالاقصى، قبلهی دوّم مسلمین -که بحمدالله پایگاه بیدارى و مبارزه نیز شده است- مورد جسارت صهیونیستهاى پلید قرار گرفته، (۱۳) و در فرانسه و هند نیز مسجد در معرض اهانت و تخریب واقع شده است. (۱۴)
مجموع این حوادث و نظایر فراوان آن، بروشنى این حقیقت هشداردهنده را مجسّم میسازد که امروز قدرتمداران عالم و ادارهکنندگان نظام سلطه در جهان، اسلام را خطرى بزرگ میشمارند و تجدید حیات اسلام ناب محمّدى (صلّى الله علیه و آله) را در ایران، نه تنها براى منافع منطقهاى، بلکه براى منافع جهانى خود که عملاً در حفظ و استقرار نظام سلطه -یعنى تقسیم کشورهاى جهان به سلطهگر و سلطهپذیر- متبلور شده است، تهدیدى جدّى به حساب میآورند و بر این اساس با همهی توان خود به مصاف اسلام آمده و بیش از همه با سرچشمهی امیدبخش این فیض الهى -یعنى انقلاب پیروز اسلامى و نظام مقدّس اسلامى در ایران- دشمنى و عناد میورزند.
دانستن این حقیقت و توجّه به ابعاد گوناگون آن، هوشیارى و عزم و جدّیّت عموم ملّت ایران و مسلمانان جهان را در چگونگى مقابله با توطئههایى که از سوى دشمن طرّاحى میشود، طلب میکند. ملّت ما البتّه در طول دهسالهی گذشته با انواع توطئههاى دشمنان آشنا شده و با آنها دستوپنجه نرم کرده و بحمدالله بر بیشتر آنها فائق هم شده است؛ و سنّت مسلّم الهى آن است که در چنین میدانى -در میدانى که ملّتى مؤمن و انقلابى و برحق و هوشیار و بااراده، در آن با دشمنانى مادّى و زورگو و نابهحق و شیطانصفت مبارزه میکند- پیروزى از آنِ جبههی حق است که از کمک خدا و ارادهی راسخ و روح فداکارى برخوردار است؛ و این همان چیزى است که ما در طول سالهاى قبل و بعد از انقلاب تا امروز تجربه کردهایم؛ و همان چیزى است که در سراسر تاریخ نبوّتها تحقّق یافته و قرآن بارها از آن خبر داده است.
ولى شرط پیروزى، اتّکال (۱۵) و اعتماد به خدا و هوشیار و جدّى و آماده بودن، حفظ وحدت و فریب تبلیغات دشمن را نخوردن است. امروز یکى از تلاشهاى دشمنان صرف آن میشود که نور امید را در دل ملّت ما خاموش کنند و آنان را به اوضاع کشور و به دستاندرکاران و مجریان امور بدبین سازند. فاصلهاى که دشمنان ملّت مایلند میان ملّت و دولت به وجود آید همان چیزى است که اگر خداى نخواسته موفّق شوند، دست آنان و ایادى حقیر و ریاکار و خبیث آنان در داخل را براى ضربه زدن به کشور و انقلاب باز خواهد کرد. این هدفِ همیشهی دشمن بوده و هست؛ و لذا اصرار همیشهی امام فقید و عظیم آن بود که پیوند میان ملّت و مجریان امور مستحکمتر شود.
در دوران سازندگى، اگر دولت بتواند مشکلات ناشى از جنگ تحمیلى هشتساله و نیز مشکلات تحمیلشده از سوى دشمنان خارجى را برطرف ساخته و نظام اسلامى را پاسخگوى نیازهاى مادّى و معنوى ملّت بسازد -که به خواست خدا و دعاى حضرت ولیاللهالاعظم (ارواحنا فداه) خواهد توانست- بزرگترین ضربه بر استکبار جهانى وارد خواهد آمد که همواره میخواسته نظام اسلامى را ناتوان از ادارهی صحیح و کامل کشور معرفى کند و به همین منظور هم جنگ و دیگر مشکلات را بر کشور ما تحمیل میکرده است. پس پیروزى شما ملّت رشید در امر بازسازى، به معناى ناکامى استکبار و پیروزى انقلاب است؛ و این مقصود جز با همکارى صمیمانه و همهجانبهی مردم و صبر و عزم انقلابى آنان ممکن نیست. لذا به همان اندازه که دشمن بر جدایى میان قشرهاى مردم و بالخصوص میان مردم و مسئولان اصرار میورزد، ملّت باید بر همکارى و همدلى میان قشرهاى مردم و بالخصوص میان دولت و ملّت اصرار داشته باشند و با هوشیارى تمام، القائات موذیانهی دشمنان را شناخته، در جهت مقابل آن حرکت کنند. اکنون براى تذکّر و توجّه عموم ملّت عزیز نکاتى را به اختصار یادآور میشوم:
۱) بسیج براى دفاع از کشور اسلامى و انقلاب اسلامى به وجود آمد. آمادگى براى دفاع، امروز و همیشه یک وظیفهی اسلامى و انقلابى و ملّى است. بنابراین نیروى مقاومت بسیج باید کار جذب و سازماندهى بسیجیان عزیز را با برنامهریزى صحیح ادامه دهد و تشکیل ارتش بیستمیلیونى را میسور و عملى سازد.مسئولین محترم دولتى و قضائى نیز موظّفند ضمن کمک به اجراى برنامههاى سپاه پاسداران انقلاب اسلامى در تکمیل و تقویت ارتش بیستمیلیونى، مشکلات آحاد بسیجى در دستگاههاى دولتى را به شکل ویژه حل کرده، عزیزانى را که با عرضه کردن جان خود، از انقلاب و کشور حراست کردهاند، با توسّل به روشهاى معمول ادارى و کاغذبازیهاى رایج آزرده نکنند و خداینخواسته موجب دلسردىِ این پشتوانههاى اطمینانبخش انقلاب و کشور نشوند. چنین رفتارى از هر یک از مأموران اجرائى و قضائى، تخلّف و موجب مؤاخذه است.
۲) امروز بسیج عناصر مؤمن و فداکار، علاوه بر دفاع مسلّحانه از کشور و انقلاب، باید سازندگى کشور را نیز هدف دیگر خود قرار دهد. امروز روزى است که همهی نیروها باید همهی سرمایههاى علمى، فکرى، تخصّصى، تجربى، مادّى و معنوى خود را همچون بسیجیان میدان جنگ، پشت سر دولت به میدان سازندگى وارد کنند؛ دولت به شکل بسیجى عمل کرده و نیروهاى کارآمد بسیجى را به حضور در میدان سازندگى تشویق کند و با برنامهریزى جامع، جایگاه هر قشر و هر فردى را در جهاد بازسازى کشور معیّن کند؛ و آحاد مردم نیز با ترجیح مصلحت سازندگى بر مصالح شخصى، فداکارانه در این میدان مجاهدت کنند.
۳) ما همانطور که در جنگ، جدّى و مصمّم بودیم، در رعایت آتشبس و حرکت به سمت صلحى پایدار نیز جدّى و مصمّمیم؛ لیکن روند مذاکرات نشان میدهد که رژیم عراق آمادهی قبول حق نیست و در پشت میز مذاکره نیز با همان روحیهی تجاوزطلبىِ میدان جنگ سخن میگوید. لذا علاوه بر ارتش و سپاه، بسیجیان سلحشور و هستههاى مقاومت نیز باید همواره آماده و هوشیار باشند تا در صورت لزوم، به وظیفهی دفاع مقدّس قیام کنند.
۴) وحدت عمومى مردم، مظهر فضل الهى و پُربرکتترین سرمایهی ملّت ما است. همه باید سعى بر حفظ این سرمایه داشته باشند و به هیچ کس اجازه داده نشود که با پراکندن بذر اختلاف و عداوت، این موهبت الهى و این سرمایهی بیبدیل را به آتش بکشد. اختلاف سلیقه و نظر سیاسى و اقتصادى و اختلاف در تشخیص مصالح، میان برادرانى که در اصول انقلاب و اسلام همدل و همفکرند، نباید به خصومت و تنازع و کشمکش بینجامد.
۵) همهی آحاد ملّت عزیز را به روح خوشبینىِ برادرانه میان برادران، و سوءظنّ هشیارانه نسبت به بیگانگان و دشمنان دعوت میکنم. اگر تبلیغات استکبار سعى بر ایجاد فضاى سوءظن و بددلى در داخل کشور دارد، ما باید علیرغم خواست او و از روى سوءظنّ به او، هر گمان بد نسبت به برادران اسلامى و انقلابى خود را از دل و از فضاى جامعه بزداییم. مخصوصاً گویندگان و نویسندگان و آنان که در خود شایستگى آن را میبینند که با مردم و براى مردم سخن بگویند، باید مراقب باشند که به سود استکبار و همزبان با تبلیغات استکبارى، فضاى زندگى مردم را به بدبینى و بددلى آلوده نکنند، و نواى امید و نشاط سردهند.
۶) تبلیغات آمریکایى و همدستانشان میخواهند القا کنند که در ایران، دوران جوشش انقلاب به سر آمده و انقلاب راه گذشتهی خود را تغییر داده است. علیرغم دشمن اعلام میکنیم و همه باید عملاً و قولاً نشان دهند که انقلاب اسلامى راه مبارزه با ظلم و استکبار و فساد را رها نکرده و هرگز نخواهد کرد. اگر قلدران عالم خوشخیالانه گمان میکنند که این سنگر مظلومان و این مدافع مستضعفان و این پایگاه مبارزه با نظام سلطه و ظلم و استکبار جهانى، لحظهاى هدفهاى بزرگ خود را از یاد خواهد برد سخت در اشتباهند.ما همچنان و همیشه، مدافع ملّتهاى مظلوم و زیر یوغ استکبار هستیم و خواهیم بود. ما همواره در کنار ملّت مسلمان و مبارز و رشید فلسطین و بر ضدّ صهیونیسم جنایتکار هستیم و خواهیم بود و به برادران فلسطینىِ خود توصیه میکنیم که راه خدا -یعنى مبارزه با دشمن غاصب و حامیانش- را با توکّل و اعتماد به خدا و تا نابودى دولت صهیونیست غاصب ادامه دهند. ملّت بزرگ و بسیجیان مؤمن و فداکار ما دفاع از فلسطین را فریضهاى دینى میشمارند و در راه خدا هیچ هدفى را دستنیافتنى نمیدانند. ما همواره از حقّ ملّت مظلوم افغانستان در برابر آنان که با او به زور یا تزویر عمل کردهاند، دفاع خواهیم کرد و معتقدیم ملّت افغان که با نثار خون هزاران شهید توانسته نیروهاى بیگانه را از خانهی خود بیرون براند، در سایهی توکّل به خدا و قطع امید از قدرتهاى مداخلهگر و کسانى که به آنان خدمت میکنند، خواهد توانست نظام اسلامىِ مستقل از شرق و غرب و مبتنى بر خواست و ارادهی ملّت را در کشور خود مستقر نماید. ما خود را همواره نسبت به ملّت مقاوم و مظلوم لبنان که دستخوش توطئهی مشترک صهیونى، مارونى، آمریکایى است، داراى تکلیف دانستهایم و خواهیم دانست. این، راه ما و وصیّت امام عظیمالشّأن ما و دستور اسلام ما است و بدان همواره وفادار خواهیم ماند.
۷) اینجانب از اینکه کسانى میکوشند تا در میان مردم ما رسم تجمّلگرایى و اسراف و ولخرجى را شایع کنند، شدیداً نگران و متأسّفم؛ و از اینکه مردم فداکار و انقلابى ایران در امور شخصى به مصرفگرایى سوق داده شوند و قناعت انقلابى را از یاد ببرند، به خدا پناه میبرم. آنان که تجمّلات و زیادیهاى غیرضرور و ولخرجمآبانه را از روى بیدردىِ ناشى از وسعت و توانایى مالى انجام میدهند به خود آیند و به انفاق روى آورند؛ و آنان که با سختى و تنگدستى، بر خود چنین چیزى را تحمیل میکنند، از این امر خسارتبار دست بکشند. براى متمکّنینْ میانهروى، و براى قشرهاى متوسّطْ قناعت در امور شخصى، و براى همه تلاش و کار و تولید و رونق دادن به وضع عمومى، فریضهاى انقلابى، و رسمى اسلامى است.از خداوند توفیق همگان را در راه هدفهاى والاى انقلاب اسلامىِ عزیزمان درخواست میکنم. به روان پاک امام و قائد بزرگمان درود میفرستم، و علوّ درجات شهداى عزیز بویژه شهداى بسیج را از خداوند متعال مسئلت میکنم.
على حسینیخامنهاى
دوّم آذر ماه ۶۸
دوّم آذر ماه ۶۸
۱) هشتمین گردهمایى فرماندهان پایگاهها و نواحى مقاومت بسیج سپاه پاسداران انقلاب اسلامى سراسر کشور، امروز در مرقد حضرت امام خمینى (قدّس سرّه الشّریف) و همزمان با هفتهى گرامیداشت بسیج برگزار شد.
۲) روزگار پیرى
۳) رستگارى، فتح
۴) سورهى احزاب، بخشى از آیهی ۲۳؛ «... برخى از آنان به شهادت رسیدند و برخى از آنها در [همین] انتظارند و [هرگز عقیدهى خود را] تبدیل نکردند.»
۵) آواز دادن
۶) روزى که خدا از انسان گواهى گرفت (برگرفته از قرآن کریم؛ سورهى اعراف، آیهی ۱۷۱)
۷) تسلیم، مطیع
۸) صحیفهى امام، ج ۲۱، ص ۲۲٠؛ پیام به آقاى میخائیل گورباچف (۱۳۶۷/۱٠/۱۱)؛ «جناب آقاى گورباچف! براى همه روشن است که ازاینپس کمونیسم را باید در موزههاى تاریخ سیاسى جهان جستجو کرد؛ چرا که مارکسیسم جوابگوى هیچ نیازى از نیازهاى واقعى انسان نیست. ... امروز دیگر چیزى به نام کمونیسم در جهان نداریم. ... امیدوارم افتخار واقعى این مطلب را پیدا کنید که آخرین لایههاى پوسیدهى هفتاد سال کژى جهان کمونیسم را از چهرهى تاریخ و کشور خود بزدایید. امروز دیگر دولتهاى همسو با شما که دلشان براى وطن و مردمشان میتپد، حاضر نخواهند شد بیش از این منابع زیرزمینى و روزمینى کشورشان را براى اثبات موفّقیّت کمونیسم، که صداى شکستن استخوانهایش هم به گوش فرزندانشان رسیده است، مصرف کنند.»؛ ر.ک: صحیفهى امام، ج ۲۱، ص ۲۲٠
۹) شیخ عبدالکریم عبید. ر.ک: بیانات در دیدار جمعى از خانوادههاى اسرا و مفقودین سراسر کشور در روز تجلیل از اسرا و مفقودین (۱۳۶۸/۵/۲۳)، پىنوشت شمارهی ۴
۱۰) ر.ک: بیانات در دیدار جمعى از دانشآموزان و دانشجویان بهمناسبت سیزدهم آبان، روز ملّى مبارزه با استکبار جهانى (۱۳۶۸/۸/۱۰)، پىنوشت شمارهی ۹
۱۱) سلمان رشدى
۱۲) ر.ک: بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم (۱۳۶۸/۸/۲۴)، پىنوشت شمارهی ۳
۱۳) ارتش رژیم صهیونیستى در مهر تا آذر ۱۳۶۸ مسجدالاقصى را محاصره کرد و درصدد انهدام آنجا بود که ناکام ماند.
۱۴) در چهارچوب اقدامهاى ضدّاسلامى دولت فرانسه، مأموران شهردارى شهر شاریو اقدام به تخریب مسجدى در این شهر کردند. این کار در حالى صورت گرفت که مسلمانان مشغول اقامهى نماز بودند. نیز ر.ک: بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم (۱۳۶۸/۸/۲۴)؛ پىنوشت شمارهی ۳
۱۵) واگذاشتنِ کار