«همین هفته‌ی گذشته، مسئولین محترم مذاکره[کننده‌ی] ما با طرفهایشان در اروپا جلسه داشتند.. مسئولین ما به آنها... گفتند شما این نقض عهد را کردید، این تخلّف را کردید، این کاری را که باید انجام میدادید انجام ندادید، از پشت سر این‌جور تخریب کردید، آنها هم جوابی نداشتند بدهند.» فرازهای مهمی از بیانات رهبر انقلاب در دیدار روز گذشته با اقشار مختلف مردم به تجربه‌ی برجام و عملکردهای آمریکا بعد از امضای برجام مربوط می‌شد. تذکراتی در مورد اعتماد نکردن به آمریکا و تجربه‌ی بدعهدی‌های آمریکا بود. البته این سخنان برای اولین بار هم نبود که مطرح می‌شد بلکه «بنده از یک سال پیش و یک‌سال‌ونیم پیش، مرتّب تکرار کردم که به آمریکایی‌ها نمیشود اعتماد کرد» و امروز «مسئولین دستگاه دیپلماسی خود ما و همان کسانی که در این مذاکرات از اوّل تا آخر حضور داشتند، همینها دارند میگویند آمریکا نقض عهد کرده است.»
رفع تحریمهای ظالمانه هدف برجام
در سند صیانتی که در ۲۹ مهرماه سال ۹۴ رهبر انقلاب به رئیس جمهور ابلاغ کردند آمده است: «از آنجا که پذیرش مذاکرات از سوی ایران اساساً با هدف لغو تحریمهای ظالمانه‌ی اقتصادی و مالی صورت گرفته است و اجرائی شدن آن در برجام به بعد از اقدامهای ایران موکول گردیده، لازم است تضمین‌های قوی و کافی برای جلوگیری از تخلّف طرفهای مقابل، تدارک شود.» ولی اتفاقی که در واقعیت افتاد این بود که «برجام اصلاً برای برداشتن تحریمها بود؛ برای اینکه تحریمهای ظالمانه برداشته بشود. خب برداشته نشده؛ حالا میگویند بتدریج، یواش یواش دارد درست میشود! مگر بحث سرِ یواش یواش بود؟ آن روز مسئولین، هم به ما میگفتند، هم به مردم میگفتند که در این مذاکرات، قرار بر این است که وقتی ایران تعهّدات خود را انجام میدهد، یکباره همه‌ی تحریمها برداشته بشود؛ حالا شش ماه از این موعد گذشته است، برداشته نشده» و از طرف دیگر «شش ماه هم از امضای برجام میگذرد، هیچ تأثیر محسوس و ملموسی هم در وضع معیشت مردم به وجود نیامده است.»
بر سرعهدمان هستیم
حالا با توجه به تجربه‌ی جدید بدعهدی‌های آمریکا و سوء‌استفاده‌ای که آنان از «خلل و فرج» برجام و «زوایای پرابهام» آن میکنند که نتیجه‌ی آن همان برداشته نشدن تحریمها است، برنامه‌ی جمهوری اسلامی در مسیر پیش رویش چیست؟ درباره‌ی این موضوع، رهبر انقلاب اسلامی دو رهنمود دادند. یکی از آنها درباره‌ی برجام بود که در ماه رمضان و در دیدار کارگزاران نظام مطرح شد «ما البتّه برجام را ابتدائاً نقض نخواهیم کرد؛ این را همه بدانند! ما نقض نمیکنیم برجام را، لکن اگر طرف مقابل نقض کند که حالا همین‌طور این کسانی که نامزد ریاست جمهوری آمریکایند، مدام دارند تهدید میکنند که ما می‌آییم پاره میکنیم، نقض میکنیم، اینها اگر پاره کردند، ما آتش میزنیم. اینکه حالا نقض نمیکنیم، متّکی است به دستور قرآن: اَوفوا بِالعَهد؛ بالاخره یک معاهده‌ای است انجام داده‌ایم، نمیخواهیم معاهده را ما به هم بزنیم؛ و آنکه اگر آنها نقض کردند، ما هم نقض خواهیم کرد، این هم متّکی است به آیه‌ی قرآن: وَ اِمّا تَخافَنَّ مِن قَومٍ خِیانَةً فَانبِذ اِلَیهِم عَلی سَوآء؛ اگر آن طرف نقض کرد نقض کن. «فَانبِذ» یعنی پرتاب کن طرف خودش، رد کن. بنابراین ما تابع اصول قرآنی هستیم؛ هم در این طرف قضیّه، هم در آن طرف قضیّه. ۱۳۹۵/۰۳/۲۵»
تنها راه حل مشکلات معیشتی مردم
این در حالی است که اقدام و عمل اقتصادی برای تأثیر ملموس کوتاه مدت برای بهبود معیشت مردم جزء دغدغه‌های رهبر انقلاب و راهبرد دومی بوده که ایشان دنبال می‌کردند. «بنده به مسائل معیشت مردم خیلی فکر میکنم، خیلی دغدغه‌مندم نسبت به مسئله‌ی معیشت مردم امّا هرچه فکر میکنم، هرچه با کارشناس‌ها و آدمهای وارد و مطّلع مشورت میکنم، میبینم جز این راهی وجود ندارد که ما قاطعاً تکیه کنیم به مسائل داخلی.» «ما میگوییم به خود تکیه کنیم، نیروی خودمان را شناسایی کنیم؛ دردهای کشور شناخته شده، درمان هم شناخته شده؛ برای این درمان برنامه‌ریزی کنیم و پیش برویم.»
ایشان در فروردین ۹۵ در حرم رضوی ده اقدام اساسی برای نجات اقتصاد کشور را برشمردند و دوباره در دیدار اخیرشان به برخی از آنها اشاره کردند. این ده راه عبارت بودند از:
۱.نگاه ویژه به صنایع متوسط و کوچک
۲.مبارزه‌ی جدی با فساد، ویژه‌خواری و قاچاق در کشور
۳.پرهیز از واردات تضعیف‌کننده‌ی تولید داخلی
۴.تمرکز بر فعالیت‌ها و زنجیره‌های اقتصادی مزیت‌دار کشور
۵.زنده کردن تولید داخلی
۶.پرهیز از هدر دادن منابع مالی‌ای که پس از برجام باید وارد کشور شود
۷.دانش‌بنیان شدن بخش‌های مهم و حساس اقتصادی
۸.احیای بخش‌های اقتصادی که قبلاً در آنها سرمایه‌گذاری شده
۹.شرط انتقال فناوری در معاملات خارجی
۱۰.ارتقای بهره‌وری انرژی
پنج ماه پیش و در روز اول سال رهبر انقلاب تأکید کردند که حل مشکلات اقتصادی به «حرکت انقلابی» نیاز دارد که «این میشود اقتصاد مقاومتی‌ای که کشور را نجات خواهد داد... این میشود حرکت انقلابی و حرکت مؤمنی. آن‌وقت اگر ما این کارها را کردیم، مسئولین محترم دولتی آخر سال ۹۵ میتوانند بیایند گزارش بدهند که ما این چند هزار کارگاه و کارخانه و مزرعه و دامداری و امثال اینها را احیاء کردیم. میتوانند بیایند اینها را بگویند؛ میتوانند به مردم گزارش بدهند، مردم هم ببینند و حس کنند.»
رفع تحریمهای ظالمانه هدف برجامدر سند صیانتی که در ۲۹ مهرماه سال ۹۴ رهبر انقلاب به رئیس جمهور ابلاغ کردند آمده است: «از آنجا که پذیرش مذاکرات از سوی ایران اساساً با هدف لغو تحریمهای ظالمانه‌ی اقتصادی و مالی صورت گرفته است و اجرائی شدن آن در برجام به بعد از اقدامهای ایران موکول گردیده، لازم است تضمین‌های قوی و کافی برای جلوگیری از تخلّف طرفهای مقابل، تدارک شود.» ولی اتفاقی که در واقعیت افتاد این بود که «برجام اصلاً برای برداشتن تحریمها بود؛ برای اینکه تحریمهای ظالمانه برداشته بشود. خب برداشته نشده؛ حالا میگویند بتدریج، یواش یواش دارد درست میشود! مگر بحث سرِ یواش یواش بود؟ آن روز مسئولین، هم به ما میگفتند، هم به مردم میگفتند که در این مذاکرات، قرار بر این است که وقتی ایران تعهّدات خود را انجام میدهد، یکباره همه‌ی تحریمها برداشته بشود؛ حالا شش ماه از این موعد گذشته است، برداشته نشده» و از طرف دیگر «شش ماه هم از امضای برجام میگذرد، هیچ تأثیر محسوس و ملموسی هم در وضع معیشت مردم به وجود نیامده است.»
بر سرعهدمان هستیمحالا با توجه به تجربه‌ی جدید بدعهدی‌های آمریکا و سوء‌استفاده‌ای که آنان از «خلل و فرج» برجام و «زوایای پرابهام» آن میکنند که نتیجه‌ی آن همان برداشته نشدن تحریمها است، برنامه‌ی جمهوری اسلامی در مسیر پیش رویش چیست؟ درباره‌ی این موضوع، رهبر انقلاب اسلامی دو رهنمود دادند. یکی از آنها درباره‌ی برجام بود که در ماه رمضان و در دیدار کارگزاران نظام مطرح شد «ما البتّه برجام را ابتدائاً نقض نخواهیم کرد؛ این را همه بدانند! ما نقض نمیکنیم برجام را، لکن اگر طرف مقابل نقض کند که حالا همین‌طور این کسانی که نامزد ریاست جمهوری آمریکایند، مدام دارند تهدید میکنند که ما می‌آییم پاره میکنیم، نقض میکنیم، اینها اگر پاره کردند، ما آتش میزنیم. اینکه حالا نقض نمیکنیم، متّکی است به دستور قرآن: اَوفوا بِالعَهد؛ بالاخره یک معاهده‌ای است انجام داده‌ایم، نمیخواهیم معاهده را ما به هم بزنیم؛ و آنکه اگر آنها نقض کردند، ما هم نقض خواهیم کرد، این هم متّکی است به آیه‌ی قرآن: وَ اِمّا تَخافَنَّ مِن قَومٍ خِیانَةً فَانبِذ اِلَیهِم عَلی سَوآء؛ اگر آن طرف نقض کرد نقض کن. «فَانبِذ» یعنی پرتاب کن طرف خودش، رد کن. بنابراین ما تابع اصول قرآنی هستیم؛ هم در این طرف قضیّه، هم در آن طرف قضیّه. ۱۳۹۵/۰۳/۲۵»
تنها راه حل مشکلات معیشتی مردماین در حالی است که اقدام و عمل اقتصادی برای تأثیر ملموس کوتاه مدت برای بهبود معیشت مردم جزء دغدغه‌های رهبر انقلاب و راهبرد دومی بوده که ایشان دنبال می‌کردند. «بنده به مسائل معیشت مردم خیلی فکر میکنم، خیلی دغدغه‌مندم نسبت به مسئله‌ی معیشت مردم امّا هرچه فکر میکنم، هرچه با کارشناس‌ها و آدمهای وارد و مطّلع مشورت میکنم، میبینم جز این راهی وجود ندارد که ما قاطعاً تکیه کنیم به مسائل داخلی.» «ما میگوییم به خود تکیه کنیم، نیروی خودمان را شناسایی کنیم؛ دردهای کشور شناخته شده، درمان هم شناخته شده؛ برای این درمان برنامه‌ریزی کنیم و پیش برویم.»
ایشان در فروردین ۹۵ در حرم رضوی ده اقدام اساسی برای نجات اقتصاد کشور را برشمردند و دوباره در دیدار اخیرشان به برخی از آنها اشاره کردند. این ده راه عبارت بودند از:
۱.نگاه ویژه به صنایع متوسط و کوچک
۲.مبارزه‌ی جدی با فساد، ویژه‌خواری و قاچاق در کشور
۳.پرهیز از واردات تضعیف‌کننده‌ی تولید داخلی
۴.تمرکز بر فعالیت‌ها و زنجیره‌های اقتصادی مزیت‌دار کشور
۵.زنده کردن تولید داخلی
۶.پرهیز از هدر دادن منابع مالی‌ای که پس از برجام باید وارد کشور شود
۷.دانش‌بنیان شدن بخش‌های مهم و حساس اقتصادی
۸.احیای بخش‌های اقتصادی که قبلاً در آنها سرمایه‌گذاری شده
۹.شرط انتقال فناوری در معاملات خارجی
۱۰.ارتقای بهره‌وری انرژی
پنج ماه پیش و در روز اول سال رهبر انقلاب تأکید کردند که حل مشکلات اقتصادی به «حرکت انقلابی» نیاز دارد که «این میشود اقتصاد مقاومتی‌ای که کشور را نجات خواهد داد... این میشود حرکت انقلابی و حرکت مؤمنی. آن‌وقت اگر ما این کارها را کردیم، مسئولین محترم دولتی آخر سال ۹۵ میتوانند بیایند گزارش بدهند که ما این چند هزار کارگاه و کارخانه و مزرعه و دامداری و امثال اینها را احیاء کردیم. میتوانند بیایند اینها را بگویند؛ میتوانند به مردم گزارش بدهند، مردم هم ببینند و حس کنند.»