قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، مردم هیچگونه دخالتی در انتخاب افراد شایسته بهعنوان نمایندهی آنها در همهی سطوح حکومت نداشتند. رژیم پهلوی هیچ سهمی برای نظرات مردم قائل نبود و مردم هیچ نقش تعیینکنندهای در مناسبات سیاسی نداشتند. حتی بسیاری از آنها از اتفاقاتی که در کشور میافتاد، بیخبر بودند. اما با پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن سال ۵۷ توسط مردم و با رهبری امام خمینی رحمهاللهعلیه، اوضاع تغییر پیدا کرد. امام خمینی رحمةاللهعلیه نگاه به مردم و اهتمام به رأی آنها را برای «تعیین سرنوشت آیندهی مملکت»۱ لازم و ضروری میدانستند و بلافاصله بعد از سرنگونی رژیم پهلوی، اقدام به همهپرسی برای انتخاب مدل حکومت از آحاد مردم کردند.
پس از آن، با انتخاب مدل «جمهوری اسلامی»، که دارای دو شاخصهی «جمهوریت» (یعنی مردمی بودن) و «اسلامیت» (یعنی برخاسته از تعالیم الهی) بود، نقش مردم پررنگتر از قبل شد. بنابراین با اینکه «مشروعیت» جمهوری اسلامی از اسلام نشئت میگیرد، اما «مقبولیت» آن همیشه نیازمند حضور مؤثر مردم است.
اهمیت مسئلهی انتخابات در جمهوری اسلامی
از همین روی، انتخابات نیز در جمهوری اسلامی از اهمیت ویژهای برخوردار است. انتخابات در ایران نهتنها یک واجب سیاسی، بلکه یک حماسهی سیاسی بهشمار میرود که «مظهر اقتدار نظام اسلامی»۲ و «مظهر آبروی نظام است».۳ انتخابات در ایران «مظهر ارادهی ملی است، نماد مردمسالاری اسلامی است.»۴ بههمین جهت «دشمنان ملت ایران همیشه سعی کردهاند انتخابات را از شور و هیجان بیندازند. برنامهریزی کردند که مردم را از حضور در پای صندوقهای رأی بازبدارند.»۵
در طول ۳۷ سال که از شکلگیری انقلاب اسلامی میگذرد، تاکنون ۳۵ بار انتخابات برگزار شده است. میزان مشارکت سیاسی مردم در انتخابات ایران نیز موضوعی است که کمتر نظیری برای آن در دنیا میتوان یافت. در هیچکدام از کشورهایی که ادعای دموکراسی میکنند، چنین حضور گسترده و مشارکتی از سوی مردم دیده نشده است. بههمین دلیل است که رهبر انقلاب نیز در اینباره فرمودهاند: «شما در کدامیک از دموکراسیهای دنیا این را سراغ دارید که ۸۸ درصد از حائزان شرایط در انتخابات (طبق آماری که به ما دادهاند) پای صندوقهای رأی حاضر شوند؟ این کسانی که در دنیا دم از حقوق مردم و دموکراسی و آزادی میزنند و آن را به رخ این و آن میکشند و همه را متهم میکنند و هرکسی را که با آنها همسو نباشد و به آنها انتقاد داشته باشد، به خودرأیی متهم میکنند، مگر در انتخاباتشان چقدر از مردم شرکت میکنند؟»۶
با توجه به سابقهی موفق حضور گستردهی مردم در انتخابات و خلق حماسههای سیاسی در ابتدای انقلاب اسلامی تا به الآن از سوی آحاد مردم و با توجه به اهمیت موضوع انتخابات و انتخاب درست، انتشارات انقلاب اسلامی در آستانهی پنجمین انتخابات مجلس خبرگان و دهمین دورهی انتخابات مجلس شورای اسلامی، مجموعه کتاب «انتخاب صالحان» را که شامل بیانات رهبر انقلاب در سالهای مختلف دربارهی اهمیت انتخابات است، در قالب نُه جلد، تدوین و عرضه کرده است. عناوین این نُه جلد به شرح زیر است:
پس از آن، با انتخاب مدل «جمهوری اسلامی»، که دارای دو شاخصهی «جمهوریت» (یعنی مردمی بودن) و «اسلامیت» (یعنی برخاسته از تعالیم الهی) بود، نقش مردم پررنگتر از قبل شد. بنابراین با اینکه «مشروعیت» جمهوری اسلامی از اسلام نشئت میگیرد، اما «مقبولیت» آن همیشه نیازمند حضور مؤثر مردم است.
اهمیت مسئلهی انتخابات در جمهوری اسلامی
از همین روی، انتخابات نیز در جمهوری اسلامی از اهمیت ویژهای برخوردار است. انتخابات در ایران نهتنها یک واجب سیاسی، بلکه یک حماسهی سیاسی بهشمار میرود که «مظهر اقتدار نظام اسلامی»۲ و «مظهر آبروی نظام است».۳ انتخابات در ایران «مظهر ارادهی ملی است، نماد مردمسالاری اسلامی است.»۴ بههمین جهت «دشمنان ملت ایران همیشه سعی کردهاند انتخابات را از شور و هیجان بیندازند. برنامهریزی کردند که مردم را از حضور در پای صندوقهای رأی بازبدارند.»۵
در طول ۳۷ سال که از شکلگیری انقلاب اسلامی میگذرد، تاکنون ۳۵ بار انتخابات برگزار شده است. میزان مشارکت سیاسی مردم در انتخابات ایران نیز موضوعی است که کمتر نظیری برای آن در دنیا میتوان یافت. در هیچکدام از کشورهایی که ادعای دموکراسی میکنند، چنین حضور گسترده و مشارکتی از سوی مردم دیده نشده است. بههمین دلیل است که رهبر انقلاب نیز در اینباره فرمودهاند: «شما در کدامیک از دموکراسیهای دنیا این را سراغ دارید که ۸۸ درصد از حائزان شرایط در انتخابات (طبق آماری که به ما دادهاند) پای صندوقهای رأی حاضر شوند؟ این کسانی که در دنیا دم از حقوق مردم و دموکراسی و آزادی میزنند و آن را به رخ این و آن میکشند و همه را متهم میکنند و هرکسی را که با آنها همسو نباشد و به آنها انتقاد داشته باشد، به خودرأیی متهم میکنند، مگر در انتخاباتشان چقدر از مردم شرکت میکنند؟»۶
با توجه به سابقهی موفق حضور گستردهی مردم در انتخابات و خلق حماسههای سیاسی در ابتدای انقلاب اسلامی تا به الآن از سوی آحاد مردم و با توجه به اهمیت موضوع انتخابات و انتخاب درست، انتشارات انقلاب اسلامی در آستانهی پنجمین انتخابات مجلس خبرگان و دهمین دورهی انتخابات مجلس شورای اسلامی، مجموعه کتاب «انتخاب صالحان» را که شامل بیانات رهبر انقلاب در سالهای مختلف دربارهی اهمیت انتخابات است، در قالب نُه جلد، تدوین و عرضه کرده است. عناوین این نُه جلد به شرح زیر است:
جلد اول: واجب سیاسی
این کتاب به بیانات رهبر انقلاب دربارهی اهمیت انتخابات، انتخابات مجلس خبرگان و مجلس شورای اسلامی میپردازد و شامل سه بخش است. بخش اول به اهمیت انتخابات از منظر رهبر انقلاب میپردازد. بخش دوم کتاب مربوط به اهمیت انتخابات مجلس خبرگان است و بخش سوم کتاب نیز به اهمیت مجلس شورای اسلامی میپردازد.
جلد دوم: راه و اصول امام
این کتاب به بازخوانی شخصیت و خصوصیات امام خمینی رحمهاللهعلیه، خط امام برای سنجش عیار احزاب و جریانهای فعال در انتخابات میپردازد. رهبر انقلاب در خطبههای نمازجمعه در حرم امام خمینی رحمهاللهعلیه، امام را همانند شاخصی برای پیدا کردن راه درست توصیف میکنند و میفرمایند: «خود امام برجستهترین شاخصهاست؛ رفتار امام، گفتار امام. خوشبختانه بیانات امام در دسترس است، تدوین شده است. وصیتنامهی امام آشکارا همهی مافیالضمیر امام را برای آیندهی انقلاب تبیین میکند. نباید اجازه داد این شاخصها غلط تبیین شوند یا پنهان بمانند یا فراموش بشوند.»۷
جلد سوم: خوابهای بیتعبیر
این جلد از کتاب به بیانات رهبر انقلاب دربارهی توطئهها و برنامههای دشمن برای انتخابات میپردازد. با توجه به بیانات رهبر انقلاب، به سه مورد از توطئههای دشمن در این کتاب اشاره شده است که هرکدام بهصورت جداگانه مورد بررسی قرار گرفتهاند. این سه مورد عبارتاند از:
الف) القای مردمسالار نبودن مردم ایران
ب) به آشوب کشیدن کشور
ج) کم کردن حضور در انتخابات
جلد چهارم: اصولگرای اصلاحطلب انقلابی
جلد چهارم به بازخوانی شاخصهای جریانهای وفادار به نظام میپردازد. این جلد از کتاب از دو بخش تشکیل شده است. بخش اول دربارهی اصولگرایی و ابعاد و شاخصهای آن است. بخش دوم به اصلاحطلبی و ابعاد و شاخصهای آن میپردازد.
در بخشی از بیانات رهبر انقلاب در دیدار با دانشجویان و اساتید دانشگاههای استان کرمان دربارهی دو جریان اصولگرا و اصلاحطلب اینچنین آمده است: «بنده دعوای اصلاحطلب و اصولگرا را هم قبول ندارم. من این تقسیمبندی را غلط میدانم. نقطهی مقابل اصولگرا، اصلاحطلب نیست. نقطهی مقابل اصلاحطلب، اصولگرا نیست. نقطهی مقابل اصولگرا، آدم بیاصول و لاابالی است؛ آدمی که به هیچ اصلی معتقد نیست؛ آدم هرهری مذهب است. یک روز منافع او یا فضای عمومی ایجاب میکند که بهشدت ضد سرمایهگذاری و سرمایهداری حرکت کند، یک روز هم منافعش یا فضا ایجاب میکند که طرفدار سرسخت سرمایهداری شود؛ حتی بهشکل وابسته و نابابش. نقطهی مقابل اصلاحطلبی، افساد است. بنده معتقد به اصولگرای اصلاحطلبم؛ اصول متین و متقنی که از مبانی معرفتی اسلام برخاسته، با اصلاح روشها بهصورت روزبهروز و نوبهنو.»۸
جلد پنجم: مجری و ناظر
این جلد از کتاب میکوشد تا اهمیت و وظایف وزارت کشور و شورای نگهبان را مورد بررسی قرار دهد. اهمیت عملکرد مجریان انتخابات آنقدر برای رهبر انقلاب مهم است که ایشان آن را جزئی از «حقالناس» دانستهاند و فرمودهاند: «ببینند آنکسی که وارد میدان انتخابات میشود، نامزد انتخابات میشود، آیا صلاحیت دارد یا نه؛ و باید احراز کنند صلاحیت را. اگر دیدند که کوتاهی شده است و آدمی که صلاحیت ندارد وارد شده، جلویش را میگیرند. این حق آنهاست. حق قانونی آنهاست. حق عقلی و منطقی آنهاست. بعضی بیخود ایراد میکنند. بخشی از این حقالناس، همین حق رأی شورای نگهبان است. همین حق نظارت استصوابی و مؤثر شورای نگهبان است. این جزء حقالناس است. این را باید رعایت کرد. این را باید حفظ کرد. انتخابات مهم است.»۹
جلد ششم: همه با هم
جلد ششم به شرح وظایف عموم مردم در انتخابات، اهمیت حضور گستردهی مردم، انتخاب درست و صحیح و حفظ سلامت فضای انتخابات میپردازد. رهبر انقلاب در رابطه با اهمیت حفظ فضای انتخابات در دیدار با اقشار مختلف مردم چنین میفرمایند: «در مورد آحاد مردم و چهرهها و شخصیتهای سیاسی، آنچه مهم است، این است که انتخابات باید در فضایی انجام گیرد که هم پرشور و زنده و بانشاط باشد، هم آرام و متین باشد؛ یعنی شور و نشاط باشد، اما تشنج نباشد؛ متانت و آرامش و اطمینان و استقرار باشد. این فضای مطلوب انتخابات است.»۱۰
جلد هفتم: تکلیف نخبگان
جلد هفتم مجموعهی «انتخاب صالحان»، از سه فصل تشکیل شده است که به شرح وظایف نخبگان و خواص دربارهی انتخابات میپردازد. این سه فصل عبارتاند از:
فصل اول: حوزویان و نخبگان
فصل دوم: دانشگاهیان
فصل سوم: هنرمندان و اهل رسانه
جلد هشتم: الزامات داوطلبی
شامل بیانات رهبر انقلاب درخصوص شرح وظایف نامزدها و بایدها و نبایدهای رفتاری آنان در ایام انتخابات است. بهعنوان مثال، ایشان در سال ۹۲ در حرم رضوی تمکین همگان در برابر قانون در انتخابات را امری ضروری برمیشمارند و اینچنین میفرمایند: «در مسئلهی انتخابات و غیر انتخابات، همه باید تسلیم رأی قانون باشند، در مقابل قانون تمکین کنند. آن حوادثی که در سال ۸۸ پیش آمد (که برای کشور ضرر داشت و ضایعهآفرین بود) همه از همین ناشی شد که کسانی نخواستند به قانون تمکین کنند.»۱۱
جلد نهم: ویژگیهای نمایندهی اصلح
این جلد، مجموعهای از بیانات رهبر انقلاب درخصوص ویژگیها و خصوصیات یک نمایندهی صالح است. رهبر انقلاب چهار شرط را در نمایندهی منتخب لازم میدانند و اینچنین میفرمایند: «به نظر من، مهمترین شرایط نماینده عبارت است از اینکه متدین، کارآمد، دلسوز و شجاع باشد. اگر این چهار شرط در نمایندهای جمع شد، همان کاری را که شما آرزو و توقع دارید، انجام خواهد شد.»۱۲
مجموعهی نُهجلدی کتاب «انتخاب صالحان» هرکدام سهم بسزایی برای روشن کردن هرچه بهتر راه بهمنظور انتخاب بهترین فرد مورد نظر در پستهای مهم جهت ساخته شدن آیندهی بهتر کشورمان دارد.
علاقهمندان برای اطلاع از نحوهی تهیهی کتاب فوق میتوانند با شماره تلفنهای ۶۶۴۹۳۵۴۸-۰۲۱ و ۶۶۴۸۳۶۹۵-۰۲۱ تماس حاصل نمایند یا به پایگاه اطلاعرسانی www.book-khamenei.ir مراجعه کنند.
پینوشتها:
۱. تدوین و تصویب قانون اساسی و تشکیل مجلس خبرگان
۲. بیانات در حرم مطهر رضوی، ۱ فروردین ۱۳۹۲.
۳. همان.
۴. همان.
۵. بیانات در حرم مطهر رضوی، ۱ فروردین ۱۳۹۲.
۶. بیانات در دیدار نمایندگان مجلس، ۷ خرداد ۱۳۷۶.
۷. خطبههای نمازجمعهی تهران در حرم امام خمینی رحمهاللهعلیه، ۱۴ خرداد ۱۳۸۹.
۸. بیانات در دیدار دانشجویان و اساتید دانشگاههای استان کرمان، ۱۹ اردیبهشت ۱۳۸۴.
۹. بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم، ۱۸ شهریور ۱۳۹۴.
۱۰. بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم، ۱۳ بهمن ۱۳۷۸.
۱۱. بیانات در حرم مطهر رضوی، ۱ فروردین ۱۳۹۲.
۱۲. خطبههای نماز جمعه تهران ۲۴/۱۱/۱۳۸۹
این کتاب به بیانات رهبر انقلاب دربارهی اهمیت انتخابات، انتخابات مجلس خبرگان و مجلس شورای اسلامی میپردازد و شامل سه بخش است. بخش اول به اهمیت انتخابات از منظر رهبر انقلاب میپردازد. بخش دوم کتاب مربوط به اهمیت انتخابات مجلس خبرگان است و بخش سوم کتاب نیز به اهمیت مجلس شورای اسلامی میپردازد.
جلد دوم: راه و اصول امام
این کتاب به بازخوانی شخصیت و خصوصیات امام خمینی رحمهاللهعلیه، خط امام برای سنجش عیار احزاب و جریانهای فعال در انتخابات میپردازد. رهبر انقلاب در خطبههای نمازجمعه در حرم امام خمینی رحمهاللهعلیه، امام را همانند شاخصی برای پیدا کردن راه درست توصیف میکنند و میفرمایند: «خود امام برجستهترین شاخصهاست؛ رفتار امام، گفتار امام. خوشبختانه بیانات امام در دسترس است، تدوین شده است. وصیتنامهی امام آشکارا همهی مافیالضمیر امام را برای آیندهی انقلاب تبیین میکند. نباید اجازه داد این شاخصها غلط تبیین شوند یا پنهان بمانند یا فراموش بشوند.»۷
جلد سوم: خوابهای بیتعبیر
این جلد از کتاب به بیانات رهبر انقلاب دربارهی توطئهها و برنامههای دشمن برای انتخابات میپردازد. با توجه به بیانات رهبر انقلاب، به سه مورد از توطئههای دشمن در این کتاب اشاره شده است که هرکدام بهصورت جداگانه مورد بررسی قرار گرفتهاند. این سه مورد عبارتاند از:
الف) القای مردمسالار نبودن مردم ایران
ب) به آشوب کشیدن کشور
ج) کم کردن حضور در انتخابات
جلد چهارم: اصولگرای اصلاحطلب انقلابی
جلد چهارم به بازخوانی شاخصهای جریانهای وفادار به نظام میپردازد. این جلد از کتاب از دو بخش تشکیل شده است. بخش اول دربارهی اصولگرایی و ابعاد و شاخصهای آن است. بخش دوم به اصلاحطلبی و ابعاد و شاخصهای آن میپردازد.
در بخشی از بیانات رهبر انقلاب در دیدار با دانشجویان و اساتید دانشگاههای استان کرمان دربارهی دو جریان اصولگرا و اصلاحطلب اینچنین آمده است: «بنده دعوای اصلاحطلب و اصولگرا را هم قبول ندارم. من این تقسیمبندی را غلط میدانم. نقطهی مقابل اصولگرا، اصلاحطلب نیست. نقطهی مقابل اصلاحطلب، اصولگرا نیست. نقطهی مقابل اصولگرا، آدم بیاصول و لاابالی است؛ آدمی که به هیچ اصلی معتقد نیست؛ آدم هرهری مذهب است. یک روز منافع او یا فضای عمومی ایجاب میکند که بهشدت ضد سرمایهگذاری و سرمایهداری حرکت کند، یک روز هم منافعش یا فضا ایجاب میکند که طرفدار سرسخت سرمایهداری شود؛ حتی بهشکل وابسته و نابابش. نقطهی مقابل اصلاحطلبی، افساد است. بنده معتقد به اصولگرای اصلاحطلبم؛ اصول متین و متقنی که از مبانی معرفتی اسلام برخاسته، با اصلاح روشها بهصورت روزبهروز و نوبهنو.»۸
جلد پنجم: مجری و ناظر
این جلد از کتاب میکوشد تا اهمیت و وظایف وزارت کشور و شورای نگهبان را مورد بررسی قرار دهد. اهمیت عملکرد مجریان انتخابات آنقدر برای رهبر انقلاب مهم است که ایشان آن را جزئی از «حقالناس» دانستهاند و فرمودهاند: «ببینند آنکسی که وارد میدان انتخابات میشود، نامزد انتخابات میشود، آیا صلاحیت دارد یا نه؛ و باید احراز کنند صلاحیت را. اگر دیدند که کوتاهی شده است و آدمی که صلاحیت ندارد وارد شده، جلویش را میگیرند. این حق آنهاست. حق قانونی آنهاست. حق عقلی و منطقی آنهاست. بعضی بیخود ایراد میکنند. بخشی از این حقالناس، همین حق رأی شورای نگهبان است. همین حق نظارت استصوابی و مؤثر شورای نگهبان است. این جزء حقالناس است. این را باید رعایت کرد. این را باید حفظ کرد. انتخابات مهم است.»۹
جلد ششم: همه با هم
جلد ششم به شرح وظایف عموم مردم در انتخابات، اهمیت حضور گستردهی مردم، انتخاب درست و صحیح و حفظ سلامت فضای انتخابات میپردازد. رهبر انقلاب در رابطه با اهمیت حفظ فضای انتخابات در دیدار با اقشار مختلف مردم چنین میفرمایند: «در مورد آحاد مردم و چهرهها و شخصیتهای سیاسی، آنچه مهم است، این است که انتخابات باید در فضایی انجام گیرد که هم پرشور و زنده و بانشاط باشد، هم آرام و متین باشد؛ یعنی شور و نشاط باشد، اما تشنج نباشد؛ متانت و آرامش و اطمینان و استقرار باشد. این فضای مطلوب انتخابات است.»۱۰
جلد هفتم: تکلیف نخبگان
جلد هفتم مجموعهی «انتخاب صالحان»، از سه فصل تشکیل شده است که به شرح وظایف نخبگان و خواص دربارهی انتخابات میپردازد. این سه فصل عبارتاند از:
فصل اول: حوزویان و نخبگان
فصل دوم: دانشگاهیان
فصل سوم: هنرمندان و اهل رسانه
جلد هشتم: الزامات داوطلبی
شامل بیانات رهبر انقلاب درخصوص شرح وظایف نامزدها و بایدها و نبایدهای رفتاری آنان در ایام انتخابات است. بهعنوان مثال، ایشان در سال ۹۲ در حرم رضوی تمکین همگان در برابر قانون در انتخابات را امری ضروری برمیشمارند و اینچنین میفرمایند: «در مسئلهی انتخابات و غیر انتخابات، همه باید تسلیم رأی قانون باشند، در مقابل قانون تمکین کنند. آن حوادثی که در سال ۸۸ پیش آمد (که برای کشور ضرر داشت و ضایعهآفرین بود) همه از همین ناشی شد که کسانی نخواستند به قانون تمکین کنند.»۱۱
جلد نهم: ویژگیهای نمایندهی اصلح
این جلد، مجموعهای از بیانات رهبر انقلاب درخصوص ویژگیها و خصوصیات یک نمایندهی صالح است. رهبر انقلاب چهار شرط را در نمایندهی منتخب لازم میدانند و اینچنین میفرمایند: «به نظر من، مهمترین شرایط نماینده عبارت است از اینکه متدین، کارآمد، دلسوز و شجاع باشد. اگر این چهار شرط در نمایندهای جمع شد، همان کاری را که شما آرزو و توقع دارید، انجام خواهد شد.»۱۲
مجموعهی نُهجلدی کتاب «انتخاب صالحان» هرکدام سهم بسزایی برای روشن کردن هرچه بهتر راه بهمنظور انتخاب بهترین فرد مورد نظر در پستهای مهم جهت ساخته شدن آیندهی بهتر کشورمان دارد.
علاقهمندان برای اطلاع از نحوهی تهیهی کتاب فوق میتوانند با شماره تلفنهای ۶۶۴۹۳۵۴۸-۰۲۱ و ۶۶۴۸۳۶۹۵-۰۲۱ تماس حاصل نمایند یا به پایگاه اطلاعرسانی www.book-khamenei.ir مراجعه کنند.
پینوشتها:
۱. تدوین و تصویب قانون اساسی و تشکیل مجلس خبرگان
۲. بیانات در حرم مطهر رضوی، ۱ فروردین ۱۳۹۲.
۳. همان.
۴. همان.
۵. بیانات در حرم مطهر رضوی، ۱ فروردین ۱۳۹۲.
۶. بیانات در دیدار نمایندگان مجلس، ۷ خرداد ۱۳۷۶.
۷. خطبههای نمازجمعهی تهران در حرم امام خمینی رحمهاللهعلیه، ۱۴ خرداد ۱۳۸۹.
۸. بیانات در دیدار دانشجویان و اساتید دانشگاههای استان کرمان، ۱۹ اردیبهشت ۱۳۸۴.
۹. بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم، ۱۸ شهریور ۱۳۹۴.
۱۰. بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم، ۱۳ بهمن ۱۳۷۸.
۱۱. بیانات در حرم مطهر رضوی، ۱ فروردین ۱۳۹۲.
۱۲. خطبههای نماز جمعه تهران ۲۴/۱۱/۱۳۸۹