یکی از برنامه‌های حضرت آیت‌الله خامنه‌ای پس از مسئولیت رهبری جمهوری اسلامی، تدارک مجموعه سفرهایی به استان‌ها و مناطق مختلف کشور و دیدار با مردم این نواحی بوده است؛ البته سابقه‌ی این سفرها به زمان ریاست جمهوری ایشان بازمی‌گردد. به این ترتیب ایشان در طول ۲۲ سال از سال ۱۳۶۹ تا ۱۳۹۱ به تمامی استان‌های کشور سفر کردند. رهبر انقلاب پیش از آغاز این حرکت درباره‌ی قصد خود از این کار فرمودند: «من تصمیم دارم که به قصد تماس مستقیم و نزدیک با مردم، سلسله مسافرت‌هایی را در سرتاسر کشور شروع کنم. قصد ابتدایی من این است و دلم می‌خواهد بروم؛ چون من همیشه مسافرت می‌کردم، با مردم ارتباط نزدیک داشتم و خیلی از مسایل مردم را که نمیشود از راه دور و نامه و گزارش و پیغام و عیون و امثال آن مطلع شد، آدم می‌تواند در یک نگاه چیزهایی را بفهمد و مطلع بشود.»دومین سفر استانی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در دوره‌ی رهبری در روزهای پایانی مردادماه ۱۳۷۰ انجام می‌شود. مقصد سفر، استانی محروم است. ایشان در طول سفر سه‌روزه و پرکار خود به استان لرستان در فرصت‌های گوناگون مطالبی را در سخنرانی‌های خود و در دیدار با مردم در میان می‌گذارند. در این گزارش مهمترین بخش‌های بیانات ایشان در دیدارهای مختلف مرور شده است.
مشاهده مشکلات از نزدیکبا پایان جنگ تحمیلی هشت ساله، صفحه‌ی جدیدی در تاریخ حیات جمعی ملت ایران و کتاب تاریخ انقلاب اسلامی ورق می‌خورد. کمی قبل‌تر، تنها چند ماه پس از قبول قطعنامه‌ی ۵۹۸ ارتحال امام خمینی رحمه‌الله اتفاق افتاده است و حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به عنوان رهبر انقلاب اسلامی انتخاب شده‌اند.
در این بُرهه کشور در حالی با حجم قابل توجهی از نابسامانی‌های ناشی از دوران طولانی حاکمیت طاغوت و نفوذ و سوء‌استفاده‌ی قدرت‌های استعمارگر روبه‌رو است. تحمیل جنگی سخت و توان‌فرسا از سوی دشمن فرصت و امکان برنامه‌ریزی و اقدام مسئولان برای رفع این مشکلات را محدود کرده و آسیب‌ها و خرابی‌های ناشی از هجوم دشمن در طول سالهای جنگ هم بر حجم عقب‌ماندگی کشور افزوده و حل مشکلات را سخت‌تر کرده است.
در این زمان یکی از مهمترین اقدامات حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به عنوان رهبر انقلاب، سفر به استان‌های مختلف و دیدار و گفتگو با مردم اقصی نقاط کشور است. بعد از سفر ایشان به استان ایلام در سال ۶۹، سفر به استان لرستان در سال ۷۰ برنامه‌ریزی و اجرا می‌شود. رهبر انقلاب پس از پایان سفر طی مصاحبه‌ای درباره‌ی این سفر چنین می‌گویند:
«قبلاً اعلام شده بود که سفر به مناطق محروم کشور و دیدار با مردم این مناطق و مشاهده‌ی از نزدیک مشکلات و مسایل آنها را در برنامه‌مان قرار داده‌ایم. استان لرستان، یکی از همان مناطق محروم است؛ من قبلاً هم این را میدانستم. در این سفر هم با تحرکی در برخی از مناطق این استان و شنیدن گزارش مسؤولان، با مشکلات این استان بیشتر آشنا شدم.»[۱]
| جزئیات سفر رهبر انقلاب به استان لرستان / مرداد ۱۳۷۰ | ||
| صبح چهارشنبه | ۳۰ مرداد | ورود به فرودگاه خرم‌آباد و استقبال مردمی از ایشان |
| پیش‌ازظهر چهارشنبه | ۳۰ مرداد |
دیدار با هزاران نفر از خانوادههای شهدا و مفقودین و جانبازان و آزادگان استان در محل استادیوم تختی خرم‌آباد |
| عصر چهارشنبه | ۳۰ مرداد | دیدار با هزاران نفر از مردم خرم‌آباد و شهرها و روستاهای اطراف در محل استادیوم تختی خرم‌آباد |
| چهارشنبه شب | ۳۰ مرداد | دیدار با روحانیون و علمای لرستان |
| صبح پنج‌شنبه | ۳۱ مرداد | اعزام هیئت‌های نمایندگی رهبر انقلاب به شهرهای «بروجرد»، «درود»، «الیگودرز»، «ازنا»، «کوهدشت»، «پلدختر» و «نورآباد الشتر» برای دیدار با اقشار مختلف مردم و بازدید از پروژه‌های عمرانی و ارائه‌ی گزارش به رهبر انقلاب |
| صبح پنج‌شنبه | ۳۱ مرداد |
* بازدید از مناطق صعب‌العبور عشایرنشین و روستاهای دورافتاده‌ی استان
* دیدار با روستاییان و سخنرانی در روستای «کاکاشرف»
* دیدار با عشایر و سخنرانی در اجتماع عشایر «پاپی»
|
| عصر پنج‌شنبه | ۳۱ مرداد |
دیدار چهره به چهره با مردم خرم‌آباد در محل منزل نماینده‌ی ولی فقیه و امام جمعه‌ی خرم‌آباد و صحبت با آنان در مورد مشکلات و صدور دستورات لازم |
| پنج‌شنبه شب | ۳۱ مرداد |
حضور در یک گفت‌وگوی رادیو تلویزیونی و ارائه‌ی توضیحات درباره‌ی سفر، ویژگی‌های استان و مردم لرستان |
| صبح جمعه | ۱ شهریور | بازگشت از سفر سه‌روزه به استان لرستان |
با بررسی بیانات رهبر انقلاب در سفر به لرستان می‌توان به دو محور اصلی در بیانات ایشان دست یافت. محور اول به تبیین «توطئه‌های دشمن و لزوم هوشیاری در مقابل آن» و محور دوم به تبیین «وظایف آحاد ملت در دوران جدید مبارزه» برای ناکام گذاشتن برنامه‌های دشمن اختصاص دارد.
محور اول: از دشمن کمین کرده غفلت نکنیدبا نگاهی به شرایط آن مقطع زمانی می‌توان به شکل واضح‌تری به علت طرح پُررنگ بحث هدف و برنامه‌های دشمن از سوی رهبر انقلاب و آگاه‌سازی آحاد ملت برای غلبه بر خواست دشمن پی برد. در شرایطی که مدت زیادی از پایان جنگ و درگیری نظامی با دشمن نمی‌گذرد و فضا و دورانی جدید در کشور شکل گرفته است رهبر انقلاب برای جلوگیری از «خطرِ غفلت از دشمن» و ندیدن ابعاد و زمینه‌های جدید دشمنی وارد میدان شده و به تبیین شرایط و بصیرت‌افزایی می‌پردازند.
رهبر انقلاب هدف دشمنان در این مقطع را «ناکام گذاشتن ملت ایران در سازندگی کشور» و رفع محرومیت‌ها و مشکلات و «جلوگیری از نقش‌آفرینی کشور در صحنه‌ی بین‌المللی» معرفی می‌کنند:
«این هدف دشمنان اسلام است که نگذارند کشور بزرگ و ملت عظیم‌الشأن ما به وظایف خویش در صحنه‌ی بین‌المللی و در صحنه‌ی کشور خود عمل بکند... نمیخواهند بگذارند که این انقلاب در مرحله‌ی سازندگی به توفیق دست پیدا کند.»[۲]
تأکید بر «غفلت نکردن از دشمن کمین‌کرده» در فضای جدید کشور به روشنی در بیانات رهبر انقلاب دیده می‌شود: «کسی خیال نکند که ابرقدرتها با اسلام آشتی کرده‌اند. کسی گمان نبرد که امروز امت اسلامی محتاج ایستادگی و مقاومت در مقابل قلدرهای جهانی نیست... ما باید بیدار باشیم. ما باید سر پا باشیم... دشمنان، همانها هستند که امام ما گفت.» ۱۳۷۰/۵/۳۰علاوه بر طرحِ هدف دشمن، رهبر انقلاب از مردم میخواهند آگاهی و هوشیاری خود را در مسائل کشور و انقلاب ارتقا بخشیده و به خباثتها و توطئه‌های استکبار جهانی توجه داشته باشند:
«همه‌ی آحاد ملت وظیفه دارند آگاهی و هوشیاری خودشان را نسبت به مسایل کشور و مسایل انقلاب و اسلام روزبه‌روز بیشتر کنند. به خباثتها و توطئه‌های دشمنان درست توجه کنید. از دشمن کمین‌کرده‌ای که منتظر فرصت است تا ضربت بزند، غفلت نکنید.»[۳]
تأکید بر «غفلت نکردن از دشمن کمین‌کرده» در فضای جدید کشور به روشنی در بیانات رهبر انقلاب دیده می‌شود. ایشان نسبت به «خوش‌بینی به دشمن» هشدار داده و «بیداری عمومی ملت» را مطالبه می‌کنند:
«کسی خیال نکند که ابرقدرتها با اسلام آشتی کرده‌اند. کسی گمان نبرد که امروز امت اسلامی محتاج ایستادگی و مقاومت در مقابل قلدرهای جهانی نیست... ما باید بیدار باشیم. ما باید سر پا باشیم... دشمنان، همانها هستند که امام ما گفت.»[۴]
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای تنها به طرح هشدار اکتفا نکرده و رئوس برنامه‌های دشمن علیه ملت ایران را نیز تبیین می‌کنند. «اختلاف‌افکنی»، «شایعه‌پراکنی» و «فسادانگیزی» از جمله مهمترین برنامه‌های دشمنان است که از سوی رهبر انقلاب مورد توجه و تحلیل قرار می‌گیرد. یکی از مهمترین این توطئه‌ها «ایجاد اختلاف» است که رهبری آن را «کارِ شیطان» می‌دانند:
«دشمن از راه‌های مختلف توطئه میکند؛ یکی از راه‌ها، اختلاف‌افکنی است. هرگونه اختلافی، هرجا که باشد، برخلاف نظر اسلام و قرآن است؛ چه اختلافات سیاسی باشد، چه اختلافات قبیله‌ای باشد... این کار شیطان است که بین ما اختلاف بیندازد.»[۵]
برنامه‌ی بعدی، شایعه‌پراکنی برای «ناامیدسازی مردم» است:
«از راه‌های دیگری که دشمن امروز سعی میکند در میان مردم ما نفوذ پیدا کند، شایعه‌پراکنی است. از زمان پیروزی انقلاب تا امروز، هرجا توانستند، شایعه‌پراکنی کردند. هدفشان این است که دل مردم را بلرزانند و امید آنها را از بین ببرند... آنها میخواهند این ملت را ناامید کنند، تا کارها را متوقف نمایند.»[۶]
«یکی دیگر از توطئه‌های دشمن، توطئه‌ی فسادانگیزی است؛ نفوذ در نسل جوان، ایجاد فساد در میان سربازان واقعی اسلام، جوانان را به مسایل فسادبرانگیز سرگرم و مشغول کردن... ملتی که جوانانش سرگرم فسق و فجور باشند، راه به جایی نخواهد برد.»[۷]
محور دوم: دوران جدید مبارزهمحور دوم بیانات رهبر انقلاب در این سفر به تبیین وظایف آحاد ملت در دوران جدید اختصاص دارد. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با طرح بحثِ «دوران جدید مبارزه» به ترسیم وضعیت جدید کشور و لزوم حضور آگاهانه‌ی ملت در عرصه‌ی آبادانی و پیشرفت پرداخته و از مردم میخواهند «مانند دوران جنگ» در صحنه حضور یابند:
«امروز ملت ایران با گذراندن سالهای سخت جنگ و مشکلات ناشی از آن، وارد دوران مبارزه‌ی جدیدی شده است. در این دوران مبارزه‌ی جدید هم، مردانگی و ایمان و شجاعت شما مردم باید بتواند مانند دوران جنگ، در مقابل خباثت دشمنان اسلام و توطئه‌های ایادی استکبار جهانی، خود را در صحنه‌ی امتحان الهی نشان بدهد. این دوران مبارزه‌ی جدید، مبارزه برای ساختن کشور است.»[۸]
رهبر انقلاب بر تلاش برای رفع مشکلات و محرومیت‌های کشور در این دوران جدید تأکید می‌کنند؛ تلاشی همراه با همان ایمان، انگیزه و روحیه‌ی جهادی متبلور شده در دوران دفاع مقدس:
«امروز جهاد بزرگ ملت ایران در هرجا که هستند، این است که سعی کنند این کشور را - همان‌طور که اسلام و قرآن گفته است - با عزت و به کمال معنای آبادی و عمران بسازند... در کشور ما محرومیت باید نماند؛ منطقه‌ی محروم باید وجود نداشته باشد؛ بیسوادی باید در سطح کشور نباشد؛ نقطه‌ی غیرآبادی که قابل آبادی است، باید نباشد؛ بیکاری باید نباشد.»[۹]
«امروز ملت ایران با گذراندن سالهای سخت جنگ و مشکلات ناشی از آن، وارد دوران مبارزه‌ی جدیدی شده است. در این دوران مبارزه‌ی جدید هم، مردانگی و ایمان و شجاعت شما مردم باید بتواند مانند دوران جنگ، در مقابل خباثت دشمنان اسلام و توطئه‌های ایادی استکبار جهانی، خود را در صحنه‌ی امتحان الهی نشان بدهد. این دوران مبارزه‌ی جدید، مبارزه برای ساختن کشور است.» ۱۳۷۰/۵/۳۰آیت الله خامنه‌ای از سویی بر لزوم «همکاری مردم با دولت» برای غلبه بر مشکلات تأکید کرده:
«باید در سایه‌ی توفیقات الهی و کمک و تلاش و کار همه‌ی مردم و همکاری با ارگانهای دولتی، این مشکلات برطرف بشود و آن چهره‌ی مطلوب اسلام، صورت خودش را از زیر این غبارها نشان بدهد.»[۱۰]
و از سوی دیگر مسئولان را به «خدمتگزاری» با تمام توان برای ملت فرا می‌خوانند:
«البته مسؤولان هم موظفند که برای این ملت صمیمی و مخلص و مؤمن و شایسته، تا آن‌جا که میتوانند، خدمتگزاری کنند.»[۱۱]
علاوه بر تبیین وظایف مردم و مسئولان در این دوران جدید، رهبری توجه ویژه‌ای به نقش‌آفرینی روحانیت داشته و آنها را به «فعالیتی عمارگونه در خدمت به انقلاب» دعوت می‌کنند:
«ما در حرکت این قطار جمهوری اسلامی و انقلاب اسلامی، باید دایم سهیم باشیم. نمیشود عالم دینی خودش را کنار بکشد و بگوید به من ربطی ندارد... اقامه‌ی دین، وظیفه است... باید مثل عمار هوشیار بود و فهمید که وظیفه چیست... خدمت به این انقلاب، افتخار است.»[۱۲]
رهبر انقلاب همچنانکه دشمنی‌های استکبار جهانی را به عنوان عامل اصلی مشکلات به مردم معرفی می‌کنند:
«آن چیزی که همه‌ی این مشکلات را در سطح کشور به وجود می‌آورد، دشمنی همین استکبار جهانی، همین آمریکای جنایتکار و غدار و همدستان اوست. عامل عمده‌ی بدبختیهای کشور ما، آنها و مزدورانشان بودند و هستند.»[۱۳]
اما دشمن را در مقابل ملت به‌پا‌خاسته ضعیف ارزیابی می‌کنند:
«دشمن در مقابل ملت به‌پاخاسته‌ای مثل ملت ما، ضعیف است. دشمن در مقیاس مادّی قوی است؛ ولی در مقیاس معنوی دچار ضعف شدید است.»[۱۴]
در نهایت هم رهبر انقلاب وعده‌ای شیرین می‌دهند؛ در مبارزه‌ی جدید هم ملت ایران پیروز است:
«[دشمنان] نمیخواهند بگذارند که این انقلاب در مرحله‌ی سازندگی به توفیق دست پیدا کند؛ اما به کوری چشم آنها، ملت ایران در این مرحله هم مثل مراحل قبل، بر دشمنان خود پیروز خواهد شد.»[۱۵]
[۱] مصاحبه در پایان سفر به استان لرستان ۱۳۷۰/۵/۳۱
[۲] بیانات در دیدار مردم خرم‌آباد ۱۳۷۰/۵/۳۰
[۳] همان
[۴] بیانات در دیدار جمعی از خانوادههای شهدای استان لرستان ۱۳۷۰/۵/۳۰
[۵] بیانات در دیدار مردم خرم‌آباد ۱۳۷۰/۵/۳۰
[۶] همان
[۷] همان
[۸] همان
[۹] همان
[۱۰] همان
[۱۱] همان
[۱۲] بیانات در دیدار جمعی از روحانیون استان لرستان ۱۳۷۰/۵/۳۰
[۱۳] بیانات در دیدار جمعی از عشایر استان لرستان ۱۳۷۰/۵/۳۱
[۱۴] بیانات در دیدار جمعی از خانوادههای شهدای استان لرستان ۱۳۷۰/۵/۳۰
[۱۵] بیانات در دیدار مردم خرم‌آباد ۱۳۷۰/۵/۳۰
اما دشمن را در مقابل ملت به‌پا‌خاسته ضعیف ارزیابی می‌کنند:
«دشمن در مقابل ملت به‌پاخاسته‌ای مثل ملت ما، ضعیف است. دشمن در مقیاس مادّی قوی است؛ ولی در مقیاس معنوی دچار ضعف شدید است.»[۱۴]
در نهایت هم رهبر انقلاب وعده‌ای شیرین می‌دهند؛ در مبارزه‌ی جدید هم ملت ایران پیروز است:
«[دشمنان] نمیخواهند بگذارند که این انقلاب در مرحله‌ی سازندگی به توفیق دست پیدا کند؛ اما به کوری چشم آنها، ملت ایران در این مرحله هم مثل مراحل قبل، بر دشمنان خود پیروز خواهد شد.»[۱۵]
[۱] مصاحبه در پایان سفر به استان لرستان ۱۳۷۰/۵/۳۱
[۲] بیانات در دیدار مردم خرم‌آباد ۱۳۷۰/۵/۳۰
[۳] همان
[۴] بیانات در دیدار جمعی از خانوادههای شهدای استان لرستان ۱۳۷۰/۵/۳۰
[۵] بیانات در دیدار مردم خرم‌آباد ۱۳۷۰/۵/۳۰
[۶] همان
[۷] همان
[۸] همان
[۹] همان
[۱۰] همان
[۱۱] همان
[۱۲] بیانات در دیدار جمعی از روحانیون استان لرستان ۱۳۷۰/۵/۳۰
[۱۳] بیانات در دیدار جمعی از عشایر استان لرستان ۱۳۷۰/۵/۳۱
[۱۴] بیانات در دیدار جمعی از خانوادههای شهدای استان لرستان ۱۳۷۰/۵/۳۰
[۱۵] بیانات در دیدار مردم خرم‌آباد ۱۳۷۰/۵/۳۰