آنچه در زیر می‌آید، درس "هشتادودوم" از جلد دوم «رساله‌ی آموزشی» احکام و مسائل شرعی است که مطابق با فتاوای حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای مدظله‌العالی تهیه، تنظیم و منتشر شده است.
عزاداری و مدیحه‌سرایی شرعی
در مراسم عزاداری و اعیاد، لازم است نکات زیر رعایت شود و الّا فعل حرام صورت گرفته است:
۱. باید از کارهایی که موجب تضعیف دین و سوء استفاده دشمنان دین می‌شود، مثل قمه‌زنی، پرهیز کرد؛ حتی در خفا.
۲. برای بدن ضرر قابل توجه نداشته باشد.
۳. از دروغ گفتن و نسبت ناروا دادن به ساحت ائمه(علیهم السلام) و بزرگان دین یا روضههای دروغ پرهیز شود؛ مگر اینکه به زبان حال، و به حسب برداشت متکلم باشد و علم به خلاف بودن آن نداشته باشد.
۴. موجب اذیت و مزاحمت برای دیگران نگردد.
۵. نباید با موسیقی حرام یا خواندنی همراه باشد که مناسب مجلس لهو و لعب، یا مهیج شهوت است.
۶. عزاداری یا شادی، همراه با کار حرام دیگری نباشد؛ مثل ایجاد مزاحمت برای نمازگزاران مسجد
۷. خلاف مقررات عمل نشود.
مسئله
۱. اگر مراسم شبیه‌خوانی مشتمل بر دروغ، مستلزم مفسده یا گناه و موجب تضعیف دین نباشد، اشکال ندارد. اما بهتر است بهجای آن، از مجالس وعظ و ارشاد و ذکر مصائب حسینی (ع) بهره برد.
۲. اگرچه اقامه مراسم و شعائر دینی در زمانهای مناسب جزء مستحبات مؤکّد است، ولی واجب است برگزارکنندگان، با کم کردن صدای بلندگو یا تغییر جهت آن، از مزاحمت و آزار همسایگان بپرهیزند.
۳. اگر قمهزدن در عزاداری ائمه(ع) موجب مرگ شخص شود، در صورتیکه از همان ابتدا خوف خطر جانی داشته، اما در عین حال این کار را مرتکب شده و منجر به فوت او شده است، حکم خودکشی را دارد.
۴. اموال و هدایای مردمی به عزاداری:
الف) در نوع مصرف آن، به مسئول هیئت یا حسینیه، اختیار کامل داده شده باشد
طبق اختیار تام در عزاداری مصرف می‌شود.
ب) مورد مصرف مشخص شده باشد (مثلاً هزینه چای، هزینه مداح و ....) فقط طبق مورد مصرف باید هزینه شود و اگر اموالی باقی میماند و مصرف نمیشود، در صورتیکه اختیار تام در مصرف نداشته باشند:
الف- دسترسی به اهداکننده دارند باید از صاحبان آنها اجازه و رضایت بگیرند تا در موردیکه مد نظر دارند، مصرف کنند.
ب- دسترسی به اهداکننده ندارد باید آن را صدقه دهد؛ مگر آنکه یقین کند در مورد مخصوصی راضی به مصرف است که در این صورت باید در همان مسیر صرف شود.
اعیاد مذهبی وملّی
عید غدیر
۱. عقد اخوت می‌تواند در غیر عید غدیر هم خوانده شود. اگرچه بهتر است و به احتیاط نزدیکتر است که در عید غدیر باشد.
۲. در اجرای عقد اخوت صیغه خاصی لازم نیست خوانده شود.
عید نوروز
۱. درباره عید نوروز روایت معتبری وجود ندارد. ولی دید و بازدید و شادی کردن در آن ایرادی ندارد و از این جهت که صله رحم صورت می‌گیرد، خوب است.
۲. اعمال و اذکاری که در مورد عید نوروز وارد شده، باید به امید رسیدن به ثواب انجام شود؛ نه اینکه روایات مربوط به آن قطعی یا معتبر بوده باشد.
حضور در مجلس معصیت
مجلس شراب حرام است. مجلس موسیقی حرام یا اختلاط زن و مرد مجلس غیبت
با دو شرط جایز است:
الف) به موسیقی حرام یا غیبت گوش داده نشود یا موجب ارتکاب حرام دیگری نشود.
ب) حضور در مجلس مذکور، نشانه تأیید آن مجلس نباشد.
نکته
در هر کدام از این مجالس اگر شرایط امر به معروف و نهی از منکر حاکم است، نهی از منکر واجب است؛ اگرچه با خروج از مجلس گناه باشد.
عزاداری و مدیحه‌سرایی شرعی
در مراسم عزاداری و اعیاد، لازم است نکات زیر رعایت شود و الّا فعل حرام صورت گرفته است:
۱. باید از کارهایی که موجب تضعیف دین و سوء استفاده دشمنان دین می‌شود، مثل قمه‌زنی، پرهیز کرد؛ حتی در خفا.
۲. برای بدن ضرر قابل توجه نداشته باشد.
۳. از دروغ گفتن و نسبت ناروا دادن به ساحت ائمه(علیهم السلام) و بزرگان دین یا روضههای دروغ پرهیز شود؛ مگر اینکه به زبان حال، و به حسب برداشت متکلم باشد و علم به خلاف بودن آن نداشته باشد.
۴. موجب اذیت و مزاحمت برای دیگران نگردد.
۵. نباید با موسیقی حرام یا خواندنی همراه باشد که مناسب مجلس لهو و لعب، یا مهیج شهوت است.
۶. عزاداری یا شادی، همراه با کار حرام دیگری نباشد؛ مثل ایجاد مزاحمت برای نمازگزاران مسجد
۷. خلاف مقررات عمل نشود.
مسئله
۱. اگر مراسم شبیه‌خوانی مشتمل بر دروغ، مستلزم مفسده یا گناه و موجب تضعیف دین نباشد، اشکال ندارد. اما بهتر است بهجای آن، از مجالس وعظ و ارشاد و ذکر مصائب حسینی (ع) بهره برد.
۲. اگرچه اقامه مراسم و شعائر دینی در زمانهای مناسب جزء مستحبات مؤکّد است، ولی واجب است برگزارکنندگان، با کم کردن صدای بلندگو یا تغییر جهت آن، از مزاحمت و آزار همسایگان بپرهیزند.
۳. اگر قمهزدن در عزاداری ائمه(ع) موجب مرگ شخص شود، در صورتیکه از همان ابتدا خوف خطر جانی داشته، اما در عین حال این کار را مرتکب شده و منجر به فوت او شده است، حکم خودکشی را دارد.
۴. اموال و هدایای مردمی به عزاداری:
الف) در نوع مصرف آن، به مسئول هیئت یا حسینیه، اختیار کامل داده شده باشد
طبق اختیار تام در عزاداری مصرف می‌شود. ب) مورد مصرف مشخص شده باشد (مثلاً هزینه چای، هزینه مداح و ....)
فقط طبق مورد مصرف باید هزینه شود و اگر اموالی باقی میماند و مصرف نمیشود، در صورتیکه اختیار تام در مصرف نداشته باشند:الف- دسترسی به اهداکننده دارند
باید از صاحبان آنها اجازه و رضایت بگیرند تا در موردیکه مد نظر دارند، مصرف کنند.ب- دسترسی به اهداکننده ندارد
باید آن را صدقه دهد؛ مگر آنکه یقین کند در مورد مخصوصی راضی به مصرف است که در این صورت باید در همان مسیر صرف شود.اعیاد مذهبی وملّی
عید غدیر
۱. عقد اخوت می‌تواند در غیر عید غدیر هم خوانده شود. اگرچه بهتر است و به احتیاط نزدیکتر است که در عید غدیر باشد.
۲. در اجرای عقد اخوت صیغه خاصی لازم نیست خوانده شود.
عید نوروز
۱. درباره عید نوروز روایت معتبری وجود ندارد. ولی دید و بازدید و شادی کردن در آن ایرادی ندارد و از این جهت که صله رحم صورت می‌گیرد، خوب است.
۲. اعمال و اذکاری که در مورد عید نوروز وارد شده، باید به امید رسیدن به ثواب انجام شود؛ نه اینکه روایات مربوط به آن قطعی یا معتبر بوده باشد.
حضور در مجلس معصیت
مجلس شراب
حرام است. مجلس موسیقی حرام یا اختلاط زن و مرد مجلس غیبت با دو شرط جایز است:الف) به موسیقی حرام یا غیبت گوش داده نشود یا موجب ارتکاب حرام دیگری نشود.
ب) حضور در مجلس مذکور، نشانه تأیید آن مجلس نباشد.
نکتهدر هر کدام از این مجالس اگر شرایط امر به معروف و نهی از منکر حاکم است، نهی از منکر واجب است؛ اگرچه با خروج از مجلس گناه باشد.
در این مجموعه‌ی آموزشی، علاوه بر موارد موجود در رساله‌ی «اجوبة الإستفتائات»، استفتائات جدید نیز اضافه و از جزوه‌های دروس خارج فقه معظم‌له نیز بهره گرفته شده است، تا بر غنای آموزشی مجموعه، بر طبق اسلوب و بیان معظم‌له اضافه شود. شایان ذکر است که دفتر استفتائات حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای این رساله‌ی آموزشی را تأیید و عمل به آن را مجزی اعلام کرده است.
پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR، دروس این رساله‌ی آموزشی را برای استفاده مقلدان، به مرور منتشر می‌کند.