شرح حدیث اخلاق | اجتناب از محرمات و آزار مومنین و غیبت

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در ابتدای جلسات درس خارج فقه خود، به شرح یک حدیث اخلاقی می‌پردازند. «اجتناب از محرمات و آزار مومنین و غیبت» موضوع شرح حدیثی اخلاقی از امام صادق علیه السلام است که پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR فیلم و متن آن را منتشر می‌کند. متن بیانات معظم‌له که در این فیلم مشاهده می‌کنید به شرح زیر است:

بسم الله الرّحمن الرّحیم


الحمدلله ربّ العالمین

دنباله‌ی همان حدیث حمران بن اعین است. وعلم انّه لا ورع انفع من تجنب محارم الله. ورع به معنای پرهیز است اجتناب کردن، پرهیز کردن از هر چیزی. این را می‌گویند ورع. فرض کنید که کسی از لذّات دنیوی پرهیز می‌کند، لذّات مباح، لذّات حلال. از غذای خوب، از لباس خوب، از منظره‌ی خوب پرهیز می‌کند این ورع است. یا فرض بفرمایید که از اموال مشتبه پرهیز می‌کند این ورع است. همه‌ی اینها هم خوب است یعنی پرهیز در حد اعتدال از همین ظواهر و لذّات و تمطعات دنیوی فی نفسه چیز بسیار خوبی است اگر به حد افراط نرسد. لکن یک ورع هست که از همه‌ی اینها بالاتر است و آن ورع از محارم الله است. ورع از گناه. بعضی هستند که مستحبات را به جا می‌آورند واجبات را به جا نمی‌آورند. از بعضی از مکروحات صرف نظر می‌کنند اما از برخی از محرمات اجتناب نمی‌کنند، این چه فایده‌ای دارد؟

پس از همه‌ی ورع‌ها بالاتر، از همه‌ی اجتناب‌هایی که انسان می‌تواند بکند و فضیلت هم دارد بسیاری از این اجتناب‌ها دارای فضیلت است برگزیدگان و اولیاء و اصفیاء از این اجتناب‌ها می‌کنند لکن آنچه که از همه‌ی اینها بالاتر است و مقدم بر همه‌‌ی اینهاست و اساس کار آن هست اجتناب از گناه است، گناه صریح. یک چیزی که صریحاً حرام شرعی است از این انسان اجتناب بکند.

وعلم انّه لاورع انفع من تجنب محارم الله. این ورع از همه نافع‌تر است. ما گفتیم افضل اما این تعبیر روایت انفع است. یعنی این بیشتر به دردت می‌خورد. والا اگر چنانچه ورع‌های دیگر را انجام دادی اما از محارم الله تورع نکردی آنها به دردت نمی‌خورد نافع نیست برایت یا بسیار کم نفع است کم فایده است. پس ورعی نافع‌تر نیست از تجنب محارم الله والکفّ عن عزالمؤمنین، این هم یکی دیگر است. حالا این شاید یا ذکر خاص بعد از عام است به خاطر بیان اهمیت این امر. یا مراد از محارم الله همین گناهان متعارف و معمول و رایج بین مردم است و این را بالخصوص در کنار آن ذکر می‌کند.

به هر حال کفّ از باز داشتن خویش از آزار مؤمنان وغتیابهم، باز آزار مؤمنان را که به طور عام بود یک خاصی به دنبالش می‌آورد و آن اغتیاب است غیبت کردن. کأنه از انواع مختلف آزار مؤمنین غیبت کردن از اینها بالاتر است.