بسم‌اللَّه‌الرّحمن‌الرّحیم
یا مقلّب القلوب و الأبصار، یا مدبّر اللیل و النّهار، یا محوّل الحول و الأحوال، حوّل حالنا الی احسن الحال.
اللّهم صلّ علی علی‌بن‌موسی‌الرّضا المرتضی الامام التّقی النّقی.
عید نوروز و فرا رسیدن سال نوِ شمسی را به همه‌ی هم‌میهنان عزیزمان تبریک عرض می‌کنم؛ همچنین به همه‌ی ایرانیان در سراسر عالم و در هر جای دنیا که زندگی می‌کنند؛ و نیز به همه‌ی ملتهایی که نوروز را گرامی می‌دارند. به طور خاص تبریک عرض می‌کنم به خانواده‌های معظم شهیدان عزیزمان و به جانبازان و خانواده‌هاشان و به همه‌ی ایثارگران و فعالان عرصه‌ی حیات ملت ایران.
عید نوروز، سرآغاز طراوت طبیعت و جوان شدن جهان و تازه شدن فضای زندگی طبیعی انسان است. و چه نیکوست که همراه با طراوت جهان، جان و دل انسان هم طراوت پیدا کند؛ طراوت جان و دل با ذکر خدا، با درخواست کمک از پروردگار، با رویاندن نهال خیرخواهی و نیک‌خواهی برای همه‌ی برادران و خواهران و برای همه‌ی بشریت.
رسم نوروز در درون خود زیبایی‌های زیادی را دارد؛ علاوه بر اینکه در هر نقطه، ایرانیان این لحظه‌ی تحویل را با نام خدا و با درخواست تحول اساسی در زندگی‌شان آغاز می‌کنند. یکی از زیباترین رسمهای موجود در عید نوروز، رسم دید و بازدید و صله‌ی ارحام و مستحکم کردن روابط و پیوندهای عاطفی میان افراد جامعه است. این را اگر با بعضی از جشنهای ملیِ ملتهای دیگر - که همراه با کارهای غیر اخلاقی و به دور از این ارتباطات عاطفی است - مقایسه کنیم، آن وقت درمی‌یابیم که جشن ملی و آغاز سال نوِ ما ایرانیان علاوه بر تقارن با بهار طبیعت که یک امتیازی است، چه خصوصیات نجیبانه و مهربانانه‌ای در خود دارد. شادی دلها، لبخند و تبریک و خوش‌آمدگویی به یکدیگر و پی گرفتن روابط انسانی و نو کردن محیط زندگی از رسوم بسیار خوب و مطلوبی است که ایرانیان از گذشته تا امروز به آن پایبند بوده‌اند و اینها همه مورد تأیید آئین مقدس اسلام و شرع اسلامی است.
نگاهی به سال 85 داریم که منقضی می‌شود و نگاهی به سال 86، که از این لحظات آغاز می‌شود: سال 85 متبرک بود به نام مبارک پیامبر اعظم (صلّی‌اللَّه‌علیه‌واله‌وسلّم) و از آغاز تا انجام آن، مشحون از ذکر آن بزرگوار و تلاش برای معرفت بیشتر نسبت به پیامبر گرامی و خصوصیات زندگی آن بزرگوار و حالات و درسها و آموزه‌های آن پیامبر عظیم‌الشأن بود. البته جا برای معرفت پیامبر باز هم بسیار گسترده است و همه‌ی سالهای ما در واقع سال پیامبر اعظم است. سال 85 مثل همه‌ی سالهای دیگر و مثل همه‌ی زندگی انسان از حوادث گوناگون، از تلخی‌ها و شیرینی‌ها، از شادی‌ها و غم‌ها آکنده بود. همه‌ی زندگی همین‌جور است. اما در یک نگاه جمع‌بندی شده، من می‌توانم با اطمینان این را به ملت عزیزمان عرض کنم که در سال 85، موفقیتهای ملت ایران بیش از تلخی‌ها و ناکامی‌ها بود؛ پیشرفتهای ما بیش از توقفها و سکونهای ما بود؛ شادی‌های حوادث بیش از تلخی‌ها بود. در عرصه‌ی داخلی تلاشهای متراکم برای پیشرفت کشور، در همه جا دیده شد؛ تصمیم‌های بجا و خوب از سوی مسئولان و تحرک عمومی در این زمینه‌ها تحرک مطلوبی بود که در سخنرانی(1) ان‌شاءاللَّه در این زمینه توضیحات بیشتری را به ملت عزیزمان عرض خواهم کرد.
در عرصه‌ی بین‌المللی و سیاسی جهانی هم پیشرفتهای نظام جمهوری اسلامی ایران پیشرفتهای چشمگیری بود. ملت ما و کشور ما به برکت نظام جمهوری اسلامی در دنیا سرافراز شد؛ ابهت ملی ما و نگاه مهربانانه‌ی مردم ما نسبت به ملتهای جهان و ملتهای مسلمان در همه‌ی حوادث آشکار شد؛ عزم راسخ ملی ما در زمینه‌های علمی، در تحرک اقتصادی برای دیگران تا حدود بسیاری روشن شد. ما در مسائل داخلی و مسائل خارجی بحمداللَّه پیشرفتهای زیادی داشتیم.
در سال 86 ادامه‌ی حرکت ملیِ ما باید یک ادامه‌ی متناسب با نیازهای ملت ما باشد. این یک حقیقتی است که ملت ایران بر اثر تسلط قدرتهای طاغوتی و قدرتهای فاسد و دولتهای وابسته یا بی‌کفایت در طول دهها سال - شاید نزدیک به دویست سال - دچار عقب‌ماندگی‌های زیادی در عرصه‌های گوناگون بوده است. امروز که ملت ایران به برکت اسلام و نظام جمهوری اسلامی به خودآگاهی و اعتماد به نفس دست یافته است، باید ما این فاصله‌های طولانی را با سرعت طی کنیم. ما فاصله‌های بسیار زیادی با آنچه که شأن ایران سربلند و پُرافتخار است، داریم؛ این فاصله‌ها جز با همت بلند، جز با امید بی‌پایان، جز با تلاش همه‌جانبه‌ی ملی میسر نخواهد شد.
ملت ما هدف روشنی دارد؛ هدف بزرگ ملی ما «استقلال ملی، عزت ملی و رفاه عمومی ملت» است. همه‌ی اینها به برکت اسلام و ایمان اسلامی تحقق‌یافتنی است. ما این را تجربه کردیم و دریافتیم. ملت ما ظرفیت بسیار زیادی برای پیمودن راههای دشوار به سوی آینده‌های محبوب و مطلوب دارد. ظرفیت ملی ما، اگر به طور کامل و همه‌جانبه مورد استفاده قرار بگیرد، بدون تردید ملت ایران خواهد توانست به همه‌ی امیدها و آرزوهای خود دست پیدا کند.
تحرک ملت ایران به برکت اسلام آغاز شد و این بیداری و این امید و این اعتماد به نفس روزبه‌روز تا امروز بیشتر شد و ما هر سالی که نو می‌شود، باید عزم خود را نو کنیم و پا را در میدانهای تازه‌تری بگذاریم.
بدیهی است که یک ملت زنده، با چالشها مواجه است؛ چالشها، لازمه‌ی زنده بودن است. هر موجود زنده‌ای باید هزینه‌ی زنده بودنِ خود را بپردازد تا بتواند به اهداف خود دست پیدا کند. زنده بودن همراه با چالشهاست؛ همراه با مانعهاست؛ از مانعها باید عبور کرد. احیاناً همراه با دشمنی‌هاست؛ برای دشمنی‌ها باید تدبیر و اندیشه‌ی راسخ داشت. عزم قوی را باید دستمایه‌ی این حرکت کرد. ملت ایران نیازمند این عزم ملی است که تا امروز هم این عزم را نشان داده است و روزبه‌روز باید پایه‌های این عزم مستحکم‌تر بشود.
با نگاه به حوادث و مسائل جهانی بروشنی درمی‌یابیم که دشمنان ملت ایران درصدد آنند که دشمنی خود را از دو راه با ملت ایران به تحقق برسانند (آنچه که امروز در دنیا محسوس است این است). یکی، ایجاد تفرقه در میان صفوف ملت؛ از بین بردن یکپارچگی ملت ایران؛ و از دست ملت ایران این نیروی عظیم وحدت را ربودن و آنها را به اختلافات داخلی سرگرم کردن. و دومی، ایجاد مشکلات اقتصادی و تلاش برای توقف ملت ایران در زمینه‌های گوناگون سازندگی کشور و رفاه عمومی خود. این دو، چیزی است که در نقشه‌های کوتاه‌مدت و میان‌مدت دشمنان ما به طور محسوس وجود دارد که اگر خود آنها هم بر زبان نیاورده بودند، قابل حدس بود؛ ولی دشمنان ما خودشان هم به هر دو نکته اعتراف کردند.
در سال 86 هم در زمینه‌ی تلاش اقتصادی باید همه‌ی نیروهای ملی، نیروهای معتقد به آرمانهای بلند ملت ایران، مسئولان کشور، جوانان پُرنشاط، دست به دست هم بدهند و تلاش کنند. میدان برای تلاش اقتصادی گسترده است؛ بخصوص با ابلاغ سیاستهای اصل 44 قانون اساسی و آنچه که به مسئولان توصیه و به آنها تأکید شد و آنها هم عزم خودشان را نسبت به این قضیه ابراز کردند، میدان تلاش اقتصادی برای مردم گشوده است و راهها باز است. مسئولان باید برای مردم تشریح کنند امکانهایی را که در اختیار مردم وجود دارد و خودشان هم باید تلاش کنند. کشور ما ظرفیت اقتصادی بسیار زیادی دارد و می‌توان برای بنای یک جامعه‌ی برخوردار از رفاه، تلاش و کار کرد.
مسأله‌ی دیگر، مسأله‌ی اتحاد عمومی مردم است. دشمنان با تبلیغات خود، با جنگ روانی خود، با تلاشهای موذیانه‌ی گوناگون خود سعی می‌کنند بین صفوف ملت ایران اختلاف بیندازند؛ به بهانه‌ی قومیت، به بهانه‌ی مذهب، به بهانه‌ی گرایشهای صنفی، وحدت کلمه‌ی ملت را از بین ببرند؛ علاوه‌ی بر این، در سطح دنیای اسلام هم یک تلاش وسیع عمیقی از سوی دشمن محسوس است برای اینکه میان ملت ایران و جوامع گوناگون مسلمان دیگر فاصله بیندازند؛ اختلاف مذهبی را بزرگ کنند؛ جنگ شیعه و سنی را در هر نقطه‌ای از دنیا که ممکن باشد، به وجود بیاورند و عظمت و ابهت ملت ایران را در میان ملتهای دیگر - که روزبه‌روز بحمداللَّه تا امروز بیشتر شده - از بین ببرند.
ملت ما باید هشیار باشد. تلاش برای سازندگی کشور و عمده‌تر و مهمتر از آن، تلاش برای اتحاد کلمه و یکپارچگی ملی و اتحاد امت اسلامی ادامه یابد. عاقلانه، هوشیارانه، خردمندانه و مدبرانه بایستی این اتحاد را حفظ کرد و روزبه‌روز تقویت کرد. من به همین جهت به مسأله‌ی اتحاد کلمه‌ی ملتمان اهمیت می‌دهم. و به نظر من امسال، سالِ «اتحاد ملی و انسجام اسلامی» است؛ یعنی در درون ملت ما اتحاد کلمه‌ی همه‌ی آحاد ملت و قومیتهای گوناگون و مذاهب گوناگون و اصناف گوناگون ملی؛ و در سطح بین‌المللی، انسجام میان همه‌ی مسلمانان و روابط برادرانه‌ی میان آحاد امت اسلامی از مذاهب گوناگون و وحدت کلمه‌ی آنها.
امروز عظمت اسلام هم وابسته به استقلال ملتها و عزم راسخ ملتهاست و ملت مسلمان ایران در این راه تاکنون بحمداللَّه پرچمدار بوده است و پرچمدار هم خواهد بود.
از خداوند متعال برای روح ملکوتی امام بزرگوارمان که این راه را به روی ما گشود، طلب آمرزش و تعالی درجات می‌کنیم و امیدوارم ملت ایران در این راه موفق و مؤید باشند.
والسّلام علیکم و رحمةاللَّه و برکاته
1) سخنرانی در حرم مطهر امام رضا(علیه‌السّلام)
یا مقلّب القلوب و الأبصار، یا مدبّر اللیل و النّهار، یا محوّل الحول و الأحوال، حوّل حالنا الی احسن الحال.
اللّهم صلّ علی علی‌بن‌موسی‌الرّضا المرتضی الامام التّقی النّقی.
عید نوروز و فرا رسیدن سال نوِ شمسی را به همه‌ی هم‌میهنان عزیزمان تبریک عرض می‌کنم؛ همچنین به همه‌ی ایرانیان در سراسر عالم و در هر جای دنیا که زندگی می‌کنند؛ و نیز به همه‌ی ملتهایی که نوروز را گرامی می‌دارند. به طور خاص تبریک عرض می‌کنم به خانواده‌های معظم شهیدان عزیزمان و به جانبازان و خانواده‌هاشان و به همه‌ی ایثارگران و فعالان عرصه‌ی حیات ملت ایران.
عید نوروز، سرآغاز طراوت طبیعت و جوان شدن جهان و تازه شدن فضای زندگی طبیعی انسان است. و چه نیکوست که همراه با طراوت جهان، جان و دل انسان هم طراوت پیدا کند؛ طراوت جان و دل با ذکر خدا، با درخواست کمک از پروردگار، با رویاندن نهال خیرخواهی و نیک‌خواهی برای همه‌ی برادران و خواهران و برای همه‌ی بشریت.
رسم نوروز در درون خود زیبایی‌های زیادی را دارد؛ علاوه بر اینکه در هر نقطه، ایرانیان این لحظه‌ی تحویل را با نام خدا و با درخواست تحول اساسی در زندگی‌شان آغاز می‌کنند. یکی از زیباترین رسمهای موجود در عید نوروز، رسم دید و بازدید و صله‌ی ارحام و مستحکم کردن روابط و پیوندهای عاطفی میان افراد جامعه است. این را اگر با بعضی از جشنهای ملیِ ملتهای دیگر - که همراه با کارهای غیر اخلاقی و به دور از این ارتباطات عاطفی است - مقایسه کنیم، آن وقت درمی‌یابیم که جشن ملی و آغاز سال نوِ ما ایرانیان علاوه بر تقارن با بهار طبیعت که یک امتیازی است، چه خصوصیات نجیبانه و مهربانانه‌ای در خود دارد. شادی دلها، لبخند و تبریک و خوش‌آمدگویی به یکدیگر و پی گرفتن روابط انسانی و نو کردن محیط زندگی از رسوم بسیار خوب و مطلوبی است که ایرانیان از گذشته تا امروز به آن پایبند بوده‌اند و اینها همه مورد تأیید آئین مقدس اسلام و شرع اسلامی است.
نگاهی به سال 85 داریم که منقضی می‌شود و نگاهی به سال 86، که از این لحظات آغاز می‌شود: سال 85 متبرک بود به نام مبارک پیامبر اعظم (صلّی‌اللَّه‌علیه‌واله‌وسلّم) و از آغاز تا انجام آن، مشحون از ذکر آن بزرگوار و تلاش برای معرفت بیشتر نسبت به پیامبر گرامی و خصوصیات زندگی آن بزرگوار و حالات و درسها و آموزه‌های آن پیامبر عظیم‌الشأن بود. البته جا برای معرفت پیامبر باز هم بسیار گسترده است و همه‌ی سالهای ما در واقع سال پیامبر اعظم است. سال 85 مثل همه‌ی سالهای دیگر و مثل همه‌ی زندگی انسان از حوادث گوناگون، از تلخی‌ها و شیرینی‌ها، از شادی‌ها و غم‌ها آکنده بود. همه‌ی زندگی همین‌جور است. اما در یک نگاه جمع‌بندی شده، من می‌توانم با اطمینان این را به ملت عزیزمان عرض کنم که در سال 85، موفقیتهای ملت ایران بیش از تلخی‌ها و ناکامی‌ها بود؛ پیشرفتهای ما بیش از توقفها و سکونهای ما بود؛ شادی‌های حوادث بیش از تلخی‌ها بود. در عرصه‌ی داخلی تلاشهای متراکم برای پیشرفت کشور، در همه جا دیده شد؛ تصمیم‌های بجا و خوب از سوی مسئولان و تحرک عمومی در این زمینه‌ها تحرک مطلوبی بود که در سخنرانی(1) ان‌شاءاللَّه در این زمینه توضیحات بیشتری را به ملت عزیزمان عرض خواهم کرد.
در عرصه‌ی بین‌المللی و سیاسی جهانی هم پیشرفتهای نظام جمهوری اسلامی ایران پیشرفتهای چشمگیری بود. ملت ما و کشور ما به برکت نظام جمهوری اسلامی در دنیا سرافراز شد؛ ابهت ملی ما و نگاه مهربانانه‌ی مردم ما نسبت به ملتهای جهان و ملتهای مسلمان در همه‌ی حوادث آشکار شد؛ عزم راسخ ملی ما در زمینه‌های علمی، در تحرک اقتصادی برای دیگران تا حدود بسیاری روشن شد. ما در مسائل داخلی و مسائل خارجی بحمداللَّه پیشرفتهای زیادی داشتیم.
در سال 86 ادامه‌ی حرکت ملیِ ما باید یک ادامه‌ی متناسب با نیازهای ملت ما باشد. این یک حقیقتی است که ملت ایران بر اثر تسلط قدرتهای طاغوتی و قدرتهای فاسد و دولتهای وابسته یا بی‌کفایت در طول دهها سال - شاید نزدیک به دویست سال - دچار عقب‌ماندگی‌های زیادی در عرصه‌های گوناگون بوده است. امروز که ملت ایران به برکت اسلام و نظام جمهوری اسلامی به خودآگاهی و اعتماد به نفس دست یافته است، باید ما این فاصله‌های طولانی را با سرعت طی کنیم. ما فاصله‌های بسیار زیادی با آنچه که شأن ایران سربلند و پُرافتخار است، داریم؛ این فاصله‌ها جز با همت بلند، جز با امید بی‌پایان، جز با تلاش همه‌جانبه‌ی ملی میسر نخواهد شد.
ملت ما هدف روشنی دارد؛ هدف بزرگ ملی ما «استقلال ملی، عزت ملی و رفاه عمومی ملت» است. همه‌ی اینها به برکت اسلام و ایمان اسلامی تحقق‌یافتنی است. ما این را تجربه کردیم و دریافتیم. ملت ما ظرفیت بسیار زیادی برای پیمودن راههای دشوار به سوی آینده‌های محبوب و مطلوب دارد. ظرفیت ملی ما، اگر به طور کامل و همه‌جانبه مورد استفاده قرار بگیرد، بدون تردید ملت ایران خواهد توانست به همه‌ی امیدها و آرزوهای خود دست پیدا کند.
تحرک ملت ایران به برکت اسلام آغاز شد و این بیداری و این امید و این اعتماد به نفس روزبه‌روز تا امروز بیشتر شد و ما هر سالی که نو می‌شود، باید عزم خود را نو کنیم و پا را در میدانهای تازه‌تری بگذاریم.
بدیهی است که یک ملت زنده، با چالشها مواجه است؛ چالشها، لازمه‌ی زنده بودن است. هر موجود زنده‌ای باید هزینه‌ی زنده بودنِ خود را بپردازد تا بتواند به اهداف خود دست پیدا کند. زنده بودن همراه با چالشهاست؛ همراه با مانعهاست؛ از مانعها باید عبور کرد. احیاناً همراه با دشمنی‌هاست؛ برای دشمنی‌ها باید تدبیر و اندیشه‌ی راسخ داشت. عزم قوی را باید دستمایه‌ی این حرکت کرد. ملت ایران نیازمند این عزم ملی است که تا امروز هم این عزم را نشان داده است و روزبه‌روز باید پایه‌های این عزم مستحکم‌تر بشود.
با نگاه به حوادث و مسائل جهانی بروشنی درمی‌یابیم که دشمنان ملت ایران درصدد آنند که دشمنی خود را از دو راه با ملت ایران به تحقق برسانند (آنچه که امروز در دنیا محسوس است این است). یکی، ایجاد تفرقه در میان صفوف ملت؛ از بین بردن یکپارچگی ملت ایران؛ و از دست ملت ایران این نیروی عظیم وحدت را ربودن و آنها را به اختلافات داخلی سرگرم کردن. و دومی، ایجاد مشکلات اقتصادی و تلاش برای توقف ملت ایران در زمینه‌های گوناگون سازندگی کشور و رفاه عمومی خود. این دو، چیزی است که در نقشه‌های کوتاه‌مدت و میان‌مدت دشمنان ما به طور محسوس وجود دارد که اگر خود آنها هم بر زبان نیاورده بودند، قابل حدس بود؛ ولی دشمنان ما خودشان هم به هر دو نکته اعتراف کردند.
در سال 86 هم در زمینه‌ی تلاش اقتصادی باید همه‌ی نیروهای ملی، نیروهای معتقد به آرمانهای بلند ملت ایران، مسئولان کشور، جوانان پُرنشاط، دست به دست هم بدهند و تلاش کنند. میدان برای تلاش اقتصادی گسترده است؛ بخصوص با ابلاغ سیاستهای اصل 44 قانون اساسی و آنچه که به مسئولان توصیه و به آنها تأکید شد و آنها هم عزم خودشان را نسبت به این قضیه ابراز کردند، میدان تلاش اقتصادی برای مردم گشوده است و راهها باز است. مسئولان باید برای مردم تشریح کنند امکانهایی را که در اختیار مردم وجود دارد و خودشان هم باید تلاش کنند. کشور ما ظرفیت اقتصادی بسیار زیادی دارد و می‌توان برای بنای یک جامعه‌ی برخوردار از رفاه، تلاش و کار کرد.
مسأله‌ی دیگر، مسأله‌ی اتحاد عمومی مردم است. دشمنان با تبلیغات خود، با جنگ روانی خود، با تلاشهای موذیانه‌ی گوناگون خود سعی می‌کنند بین صفوف ملت ایران اختلاف بیندازند؛ به بهانه‌ی قومیت، به بهانه‌ی مذهب، به بهانه‌ی گرایشهای صنفی، وحدت کلمه‌ی ملت را از بین ببرند؛ علاوه‌ی بر این، در سطح دنیای اسلام هم یک تلاش وسیع عمیقی از سوی دشمن محسوس است برای اینکه میان ملت ایران و جوامع گوناگون مسلمان دیگر فاصله بیندازند؛ اختلاف مذهبی را بزرگ کنند؛ جنگ شیعه و سنی را در هر نقطه‌ای از دنیا که ممکن باشد، به وجود بیاورند و عظمت و ابهت ملت ایران را در میان ملتهای دیگر - که روزبه‌روز بحمداللَّه تا امروز بیشتر شده - از بین ببرند.
ملت ما باید هشیار باشد. تلاش برای سازندگی کشور و عمده‌تر و مهمتر از آن، تلاش برای اتحاد کلمه و یکپارچگی ملی و اتحاد امت اسلامی ادامه یابد. عاقلانه، هوشیارانه، خردمندانه و مدبرانه بایستی این اتحاد را حفظ کرد و روزبه‌روز تقویت کرد. من به همین جهت به مسأله‌ی اتحاد کلمه‌ی ملتمان اهمیت می‌دهم. و به نظر من امسال، سالِ «اتحاد ملی و انسجام اسلامی» است؛ یعنی در درون ملت ما اتحاد کلمه‌ی همه‌ی آحاد ملت و قومیتهای گوناگون و مذاهب گوناگون و اصناف گوناگون ملی؛ و در سطح بین‌المللی، انسجام میان همه‌ی مسلمانان و روابط برادرانه‌ی میان آحاد امت اسلامی از مذاهب گوناگون و وحدت کلمه‌ی آنها.
امروز عظمت اسلام هم وابسته به استقلال ملتها و عزم راسخ ملتهاست و ملت مسلمان ایران در این راه تاکنون بحمداللَّه پرچمدار بوده است و پرچمدار هم خواهد بود.
از خداوند متعال برای روح ملکوتی امام بزرگوارمان که این راه را به روی ما گشود، طلب آمرزش و تعالی درجات می‌کنیم و امیدوارم ملت ایران در این راه موفق و مؤید باشند.
والسّلام علیکم و رحمةاللَّه و برکاته
1) سخنرانی در حرم مطهر امام رضا(علیه‌السّلام)