بسم الله الرّحمن الرّحیم (۱)
از همهی شما برادران عزیز عشایر که با علاقه و صمیمیّت مخصوص این قشر مؤمن، از نقاط مختلف کشور تشریف آوردید و از احساسات پُرشور و مخلصانهی شما صمیمانه متشکّرم. امیدوارم خداى متعال همهی شما برادران عزیز و مؤمن و مرزداران کشور و انسانهاى شجاع و صبور را کمک کند و توفیق بدهد و انشاءالله همهی دستهاى نیرومند شما را در انجام وظایفى که بر عهدهی شما و بر عهدهی همهی ما است یارى کند.
مسئلهی عشایر در کشور ما یکى از مسائل حسّاس و مهم است. در سرتاسر کشور مخصوصاً در مناطق حسّاس مرزى و یا برخى از دیگر مناطق مهمّ کشور، مجموعههاى عشایر از قدیمالایّام سکونت دارند. این مجموعههاى عشایر -چه در شمال کشور یا جنوب کشور یا مناطق مرکزى یا شرق و غرب کشور، با لهجههاى مختلف، گاهى با آداب و عادات متفاوت- یک خصوصیّات مشترکى دارند که وقتى انسان در خصوصیّات عشایر دقّت میکند، میبیند که اینها همان خصوصیّات اصیلِ اسلامىِ ملّت ایران است. فرهنگ فاسد و مفسد غرب در بعضى از نقاط کشور تأثیر گذاشت و خصوصیّات و اخلاق اسلامىِ خوبِ مفید را در بعضى از مردم شهرها بهخاطر غلبهی مظاهر تمدّن عوض کرد، امّا در این مردم مؤمنِ پُرشورِ بااخلاصْ نه؛ دست بیگانگان به اعماق و زوایاى عشایر و طوایف کشور ما نرسید.لذا ما امروز وقتى نگاه میکنیم، میبینیم که در همهی انواع و اقسام قبایل و عشایرى که در سرتاسر کشور هستند -که بنده شخصاً با بسیارى از این عزیزان از نزدیک آشنایى و برخورد داشتهام و زندگى اینها را و چادرها و کپرهاى اینها را در طول سالهاى متمادى به تدریج و تناوب دیدهام- یک خصلتها و یک خصوصیّاتى هست که این خصوصیّات بین اینها مشترک است: مردمان صادق، مردمان بااخلاص، راستگو، مردمان شجاع و دور از کلک و خدعهاى که معمولاً پیچوخمهاى زندگى مادّى آنها را به انسانها یاد میدهد. بنده در سال اوّلْ بلکه ماههاى اوّلِ جنگ تحمیلى، از نزدیک نقش عشایر را در جبهه مشاهده کردم. روزهاى غربت جبهه بود؛ عشایر با همان تفنگهاى خودشان یا سلاحى که به آنها داده میشد -که خیلى هم ساده و ابتدائى بود- آمدند یک بخش مهمّى از جبههی جنگ را پوشاندند، پُر کردند، به همه روحیه دادند. [این] شجاعتشان. در همین مناطق مرزى، ما عشایر بومیاى را مشاهده کردیم که مثل کوه ایستادند در مقابل دشمن و کوه و زمین و رودخانهاى را هم که دشمن گرفته بود، رفتند پس گرفتند، یا مانع شدند که دشمن از اینها بگیرد. اینجورى است. پس ایمان آنها، صداقت آنها، شجاعت آنها، خصوصیّات انسانىِ آنها مشترک است. این علامت خوبى است؛ این یک توجّه خاصّ الهى است.
حالا شما برادران عشایر توجّه بکنید که امام عزیزمان -که حقیقتاً قلب او در مواردى مُلهَم (۲) به الهامات غیبى الهى بود و کلمات او در مواردى گویى کلمات متّکى به وحى است- در یک جمله فرمود که عشایر ذخایر انقلابند. (۳) ذخیرهی انقلاب یعنى چه؟ یعنى سرمایهاى که انقلاب دارد تا در وقت احتیاج آن را صرف کند. یکایک عشایر باید با همین روحیه و همین احساس -بهعنوان ذخیرهی انقلاب- زندگى کنند و کار کنند. حقیقتاً هم همین است.آن عشایرى که در مرزها هستند، وظیفهی مرزبانى را جدّى باید بگیرند. دشمن را وقتى درصدد تجاوز است، منکوب (۴) کنید. مرزبان بومىِ غیورِ عشایرى اینجورى است. البتّه ما بسیار بعید میدانیم که دشمنها از مرزهاى ما به فکر تجاوز بیفتند؛ این حقیقتاً براى دشمن حماقت است، امّا یک ملّت مرزهاى خودش را باید حفظ کند، باید بیدار باشد و شما عشایر در این بیدارى باید سهم زیادى را ایفا کنید. عشایر مرزنشین باید همانجورى که یک عشیرهاىِ مؤمنِ غیور شجاع، از خانهی خود و از منطقهی خود و از میهن خود دفاع میکند، از مرزهاى جمهورى اسلامى دفاع کنند. تا وقتى عشایر غیور ما روحیهی مرزبانى را بهطور کامل در خودشان حفظ بکنند، دشمن قدرت نخواهد کرد که به مرزها تخطّى و تجاوز بکند. این یک وظیفهی مهم است. همینطور عشایرى که در مناطق غیرمرزى -پشت مرزها یا احیاناً در مناطق نزدیک به مرکز کشور- هستند. غالباً آن مناطقى که عشایر در آن زندگى میکنند، از نظر حفظ امنیّت عمومى کشور، مناطق مهم است. شما هر جا باشید -در بلوچستان باشید، در لرستان باشید، در خراسان باشید، در فارس باشید، در ایلام باشید، در آذربایجان باشید؛ هر جا باشید- عشایر بهعنوان سربازان اسلام در هر نقطهاى که هستند باید بدانند: امروز وظیفهی تکتک عشایرِ مؤمنِ کشور ما، دفاع از انقلاب و نظام جمهورى اسلامى است و این وظیفهی دفاع از اسلام را با قوّت باید انجام بدهند.
یک مسئلهی دیگر، تولید در عشایر است. عشایر از قدیم، یک قشر تولیدکننده و براى کشور مایهی برکات بودهاند. در این دورانى که سعى مسئولین نظام جمهورى اسلامى در بازسازى کشور است، عشایر عزیزمان باید این روحیهی تولید را بهطور کامل حفظ کنند. البتّه مسئولین موظّفند به امور عشایر برسند و اگر مشکلاتى هست و قابل رفع است، برطرف کنند و نگذارند که میان این عناصر مؤمن و مخلص و کسانى که با دنیاى مصرفى جامعه ارتباط دارند، تفاوتى به زیان این عزیزان باشد؛ چون اینها تولیدکنندهاند. انشاءالله باید مشکلاتشان برطرف بشود و سعى بشود بر اینکه کار این عزیزان تسهیل بشود. همه باید دست به دست هم بدهیم و بدهید تا کشور را و نظام جمهورى اسلامى را انشاءالله با کار و تلاش خودمان بهطور کامل بیمه کنیم؛ و این به کمک پروردگار امکانپذیر است. ما معتقدیم و بروشنى میبینیم که کید و توطئهی دشمن علیه اسلام و نظام جمهورى اسلامى، همچنان که تاکنون به جایى نرسیده، بعد از این هم انشاءالله هرگز به جایى نخواهد رسید.خداوند انشاءالله به شماها خیر و برکت و لطف خودش را مبذول کند، پشتیبان شماها باشد. انشاءالله همهی ما بتوانیم به وظایف خودمان در قبال اسلام و نظام جمهورى اسلامى عمل کنیم. من یک بار دیگر از همهی شما عزیزان، برادران و خواهران عشایرى تشکّر میکنم و بهوسیلهی شما سلام گرم خودم را به بقیّهی برادران عشایرى که در مناطق شما هستند و به اینجا نیامدند، ابلاغ میکنم.
والسّلام علیکم و رحمةالله و برکاته
از همهی شما برادران عزیز عشایر که با علاقه و صمیمیّت مخصوص این قشر مؤمن، از نقاط مختلف کشور تشریف آوردید و از احساسات پُرشور و مخلصانهی شما صمیمانه متشکّرم. امیدوارم خداى متعال همهی شما برادران عزیز و مؤمن و مرزداران کشور و انسانهاى شجاع و صبور را کمک کند و توفیق بدهد و انشاءالله همهی دستهاى نیرومند شما را در انجام وظایفى که بر عهدهی شما و بر عهدهی همهی ما است یارى کند.
مسئلهی عشایر در کشور ما یکى از مسائل حسّاس و مهم است. در سرتاسر کشور مخصوصاً در مناطق حسّاس مرزى و یا برخى از دیگر مناطق مهمّ کشور، مجموعههاى عشایر از قدیمالایّام سکونت دارند. این مجموعههاى عشایر -چه در شمال کشور یا جنوب کشور یا مناطق مرکزى یا شرق و غرب کشور، با لهجههاى مختلف، گاهى با آداب و عادات متفاوت- یک خصوصیّات مشترکى دارند که وقتى انسان در خصوصیّات عشایر دقّت میکند، میبیند که اینها همان خصوصیّات اصیلِ اسلامىِ ملّت ایران است. فرهنگ فاسد و مفسد غرب در بعضى از نقاط کشور تأثیر گذاشت و خصوصیّات و اخلاق اسلامىِ خوبِ مفید را در بعضى از مردم شهرها بهخاطر غلبهی مظاهر تمدّن عوض کرد، امّا در این مردم مؤمنِ پُرشورِ بااخلاصْ نه؛ دست بیگانگان به اعماق و زوایاى عشایر و طوایف کشور ما نرسید.لذا ما امروز وقتى نگاه میکنیم، میبینیم که در همهی انواع و اقسام قبایل و عشایرى که در سرتاسر کشور هستند -که بنده شخصاً با بسیارى از این عزیزان از نزدیک آشنایى و برخورد داشتهام و زندگى اینها را و چادرها و کپرهاى اینها را در طول سالهاى متمادى به تدریج و تناوب دیدهام- یک خصلتها و یک خصوصیّاتى هست که این خصوصیّات بین اینها مشترک است: مردمان صادق، مردمان بااخلاص، راستگو، مردمان شجاع و دور از کلک و خدعهاى که معمولاً پیچوخمهاى زندگى مادّى آنها را به انسانها یاد میدهد. بنده در سال اوّلْ بلکه ماههاى اوّلِ جنگ تحمیلى، از نزدیک نقش عشایر را در جبهه مشاهده کردم. روزهاى غربت جبهه بود؛ عشایر با همان تفنگهاى خودشان یا سلاحى که به آنها داده میشد -که خیلى هم ساده و ابتدائى بود- آمدند یک بخش مهمّى از جبههی جنگ را پوشاندند، پُر کردند، به همه روحیه دادند. [این] شجاعتشان. در همین مناطق مرزى، ما عشایر بومیاى را مشاهده کردیم که مثل کوه ایستادند در مقابل دشمن و کوه و زمین و رودخانهاى را هم که دشمن گرفته بود، رفتند پس گرفتند، یا مانع شدند که دشمن از اینها بگیرد. اینجورى است. پس ایمان آنها، صداقت آنها، شجاعت آنها، خصوصیّات انسانىِ آنها مشترک است. این علامت خوبى است؛ این یک توجّه خاصّ الهى است.
حالا شما برادران عشایر توجّه بکنید که امام عزیزمان -که حقیقتاً قلب او در مواردى مُلهَم (۲) به الهامات غیبى الهى بود و کلمات او در مواردى گویى کلمات متّکى به وحى است- در یک جمله فرمود که عشایر ذخایر انقلابند. (۳) ذخیرهی انقلاب یعنى چه؟ یعنى سرمایهاى که انقلاب دارد تا در وقت احتیاج آن را صرف کند. یکایک عشایر باید با همین روحیه و همین احساس -بهعنوان ذخیرهی انقلاب- زندگى کنند و کار کنند. حقیقتاً هم همین است.آن عشایرى که در مرزها هستند، وظیفهی مرزبانى را جدّى باید بگیرند. دشمن را وقتى درصدد تجاوز است، منکوب (۴) کنید. مرزبان بومىِ غیورِ عشایرى اینجورى است. البتّه ما بسیار بعید میدانیم که دشمنها از مرزهاى ما به فکر تجاوز بیفتند؛ این حقیقتاً براى دشمن حماقت است، امّا یک ملّت مرزهاى خودش را باید حفظ کند، باید بیدار باشد و شما عشایر در این بیدارى باید سهم زیادى را ایفا کنید. عشایر مرزنشین باید همانجورى که یک عشیرهاىِ مؤمنِ غیور شجاع، از خانهی خود و از منطقهی خود و از میهن خود دفاع میکند، از مرزهاى جمهورى اسلامى دفاع کنند. تا وقتى عشایر غیور ما روحیهی مرزبانى را بهطور کامل در خودشان حفظ بکنند، دشمن قدرت نخواهد کرد که به مرزها تخطّى و تجاوز بکند. این یک وظیفهی مهم است. همینطور عشایرى که در مناطق غیرمرزى -پشت مرزها یا احیاناً در مناطق نزدیک به مرکز کشور- هستند. غالباً آن مناطقى که عشایر در آن زندگى میکنند، از نظر حفظ امنیّت عمومى کشور، مناطق مهم است. شما هر جا باشید -در بلوچستان باشید، در لرستان باشید، در خراسان باشید، در فارس باشید، در ایلام باشید، در آذربایجان باشید؛ هر جا باشید- عشایر بهعنوان سربازان اسلام در هر نقطهاى که هستند باید بدانند: امروز وظیفهی تکتک عشایرِ مؤمنِ کشور ما، دفاع از انقلاب و نظام جمهورى اسلامى است و این وظیفهی دفاع از اسلام را با قوّت باید انجام بدهند.
یک مسئلهی دیگر، تولید در عشایر است. عشایر از قدیم، یک قشر تولیدکننده و براى کشور مایهی برکات بودهاند. در این دورانى که سعى مسئولین نظام جمهورى اسلامى در بازسازى کشور است، عشایر عزیزمان باید این روحیهی تولید را بهطور کامل حفظ کنند. البتّه مسئولین موظّفند به امور عشایر برسند و اگر مشکلاتى هست و قابل رفع است، برطرف کنند و نگذارند که میان این عناصر مؤمن و مخلص و کسانى که با دنیاى مصرفى جامعه ارتباط دارند، تفاوتى به زیان این عزیزان باشد؛ چون اینها تولیدکنندهاند. انشاءالله باید مشکلاتشان برطرف بشود و سعى بشود بر اینکه کار این عزیزان تسهیل بشود. همه باید دست به دست هم بدهیم و بدهید تا کشور را و نظام جمهورى اسلامى را انشاءالله با کار و تلاش خودمان بهطور کامل بیمه کنیم؛ و این به کمک پروردگار امکانپذیر است. ما معتقدیم و بروشنى میبینیم که کید و توطئهی دشمن علیه اسلام و نظام جمهورى اسلامى، همچنان که تاکنون به جایى نرسیده، بعد از این هم انشاءالله هرگز به جایى نخواهد رسید.خداوند انشاءالله به شماها خیر و برکت و لطف خودش را مبذول کند، پشتیبان شماها باشد. انشاءالله همهی ما بتوانیم به وظایف خودمان در قبال اسلام و نظام جمهورى اسلامى عمل کنیم. من یک بار دیگر از همهی شما عزیزان، برادران و خواهران عشایرى تشکّر میکنم و بهوسیلهی شما سلام گرم خودم را به بقیّهی برادران عشایرى که در مناطق شما هستند و به اینجا نیامدند، ابلاغ میکنم.
والسّلام علیکم و رحمةالله و برکاته
۱) این دیدار بهمناسبت ارتحال حضرت امام خمینى (قدّس سرّه الشّریف) و انتخاب حضرت آیتالله خامنهای به رهبرى انقلاب اسلامى صورت پذیرفت. نمایندگان طوایف مختلف عشایر سراسر کشور، اعضاى شوراى عالى عشایر ایران، رؤساى سازمانهاى امور عشایرى، اتّحادیّهى تعاونىهاى عشایرى و نمایندگان مناطق عشایرنشین در مجلس شوراى اسلامى در این دیدار حضور داشتند. در ابتداى این دیدار، حجّتالاسلام والمسلمین محمّدتقى مروارید (نمایندهى مردم ایلام در مجلس خبرگان رهبرى) و حجّتالاسلام اسدالله کیانارثى (عضو شوراى عالى عشایر) مطالبى بیان کردند.
۲) الهامشده
۲) الهامشده
۳) صحیفهى امام، ج ۷، ص ۳۵۴؛ سخنرانى در جمع عشایر و ستاد نیروى هوایى (۱۳۵۸/۲/۲۹) (با اندکى تفاوت)
۴) دچار نکبت شده، مغلوب