1389/02/01
گفت‌وگو با سفیر سابق اتریش در ایران
تدوین کنوانسیون جهانی برای رسیدگی به تهدیدات اتمی
نخستین کنفرانس بین‌المللی خلع سلاح و عدم اشاعه شنبه 28 فروردین ماه با پیام حضرت آیت‌الله خامنه‌ای آغاز و با حضور بیش از 14 وزیر خارجه، 10 معاون وزیر و 8 نماینده از سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی به مدت 2 روز در تهران برگزار شد. آنچه می‌خوانید گفت‌وگوی خبرنگار ما است با واتنر ایرلیش، دیپلمات اتریشی و سفیر سابق این کشور در ایران، که در حاشیه‌ی این کنفرانس و در مورد بازتاب پیام رهبر انقلاب اسلامی انجام شد. همچنین امروز چهارشنبه اول اردیبهشت ماه، رهبر انقلاب در دیدار جمعی از پرستاران نمونه کشور، بار دیگر تهدید اتمی اوباما علیه ایران را محکوم و خواستار رسیدگی این موضوع از طریق مجامع جهانی شدند.
- اهمیت پیام رهبر انقلاب به کنفرانس خلع سلاح هستهای را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
به نظر من خیلی مهم بود که شخص رهبر وارد موضوع شدند. من متعجب شدم، چون انتظار داشتم فقط وزیر خارجه در افتتاحیه حضور پیدا کند، اما هم رئیس‌جمهور آمد و هم رهبری پیام دادند. پیام رهبری از این جهت به نظر من مهم بود که ایشان بالاترین مقام جمهوری اسلامی ایران است و پیام ایشان دقیق‌ترین و درست‌ترین امکانی است که می‌توان به‌وسیله‌ی آن از سیاست ایران آگاه شد. این پیام خیلی کارساز بود. امیدورام که دیگر حضار نیز توجه کافی به این نکات کرده باشند.
- به نظر شما چرا آمریکا مانع دست‌یابی ایران و دیگر کشورها به انرژی هستهای و استفاده‌ی صلح‌آمیز از آن است؟
من معتقدم که آمریکا با اساس استفاده‌ی صلح‌آمیز از انرژی هستهای مخالف نیست، ولی مشکل این است که آنها به موضع ایران و ماهیت برنامه‌ی هستهای ایران اطمینان ندارند. آنها مدعی هستند که ایران به دنبال بمب اتمی است. این یعنی اینکه آنها بدبین هستند و بر همین اساس خواهان تعلیق و تعطیل کل برنامه‌ی هستهای ایران می‌شوند که به نظر من کاملاً غلط است. بر اساس ان‌پی‌تی ایران نیز می‌تواند استفاده‌ی غیر نظامی از انرژی هستهای داشته باشد. حتی یک تکلیف در ان‌پی‌تی وجود دارد که بر اساس آن، آمریکا و دیگر کشورها ملزم هستند که به ایران کمک کنند تا بتواند در این مسئله پیشرفت کند.
- همان‌طور که می‌دانید، آمریکا همواره خواهان تضمین ایران در مورد برنامه‌ی هستهای خود بوده است. رهبر انقلاب در پیام خود تأکید کردند که استفاده از سلاح‌های هستهای را حرام می‌دانند. آیا این بزرگ‌ترین تضمین برای آنها نیست؟
فکر می‌کنم ایرانیان می‌دانند که این نقطه‌نظر کاملاً واضح و صریح است، اما دیگر نقاط جهان درک درستی از این فتوا ندارند. آنها چنین ساختاری را ندارند و با آن آشنا نیستند. می‌دانید که در ایران، فتوای ولی فقیه به‌‌مثابه فصل‌الخطاب و مشابه قانون اساسی است، ولی ما در کشورهای غربی چنین ساختار و شخصی را با این ارزش نداریم.
- چرا آمریکا و برخی کشورهای غربی، برخورد دوگانه‌ای با برنامه‌ی هستهای ایران می‌کنند؟
این موضوع به نظر من خیلی عجیب است. اکنون آمریکایی‌ها به برنامه‌ی هستهای ایران مشکوک هستند، در حالی‌که سی سال پیش و در زمان شاه، از احداث نیروگاه هستهای در ایران حمایت می‌کردند. آن هنگام آمریکا می‌خواست رژیم شاه به انرژی هستهای دست پیدا کند. جالب است زمانی که کیسینجر به ایران آمد، گفت که ایران به نفت نیاز دارد، اما نفت خود را باید صادر کند تا به ازای آن ارز دریافت نماید. آمریکایی‌ها معتقد بودند که ایران باید به انرژی هستهای دست پیدا کند، اما پس از انقلاب همه چیز تغییر کرد و کیسینجر گفت که ایران نباید به انرژی هستهای دست پیدا کند. متعاقب آن، شرکت زیمنس هم که در حال کار در نیروگاه اتمی بود، از ایران خارج شد. پس از آن، خبرنگاری از کیسینجر پرسید که من یادم می‌آید شما حامی سرسخت دست‌یابی ایران به انرژی هستهای بودید. او در پاسخ گفت که آن زمان، ایران یک متحد و هم‌پیمان ما بود، اما الان مخالف ماست.
این موقعیت سیاسی نشان می‌دهد که اوضاع از صفر تا صد چقدر تغییر می‌کند، اما همه چیز حکایت از آن دارد که ایران خواهان انرژی صلح‌آمیز هستهای است و ادعاهای آمریکا واهی است. هیچ مقاصدی برای استفاده‌ی نظامی از برنامه‌ی ایران وجود ندارد، چرا که نهادهای ناظر بر فعالیت‌های ایران، همچون آژانس انرژی اتمی نیز حتی یک سند دال بر انحراف ایران پیدا نکرده‌اند.
- به نظر شما در دنیای امروز، تهدید هستهای یک کشور از سوی کشور دیگر چه معنایی دارد؟
سؤال شما اتفاقاً موضوع صحبت امروز من هم بود. مثلاً اگر یک فلسطینی تحت آن شرایطی که زندگی می‌کند، تهدید کند که خودرویی را منفجر می‌کند، قطعاً با وی برخورد می‌کنند؛ دستگیر می‌شود و به‌عنوان یک تروریست محکوم می‌شود. اگر کشوری تهدید کند که صدها هزار نفر را بکشد، این موضوع چیزی نیست جز یک تهدید و یک اقدام تروریستی بسیار بزرگ که بزرگ‌ترین شکل تروریسم است.
این احتمال کم است که یک کنوانسیون بین‌المللی در مورد تسلیحات اتمی تصویب شود، در حالی که کنوانسیونی در رابطه با تسلیحات شیمایی و بیولوژیکی داریم. خلأ این کنوانسیون موجب می‌شود که تهدید و استفاده‌ی یک کشور از بمب اتمی غیر قانونی نباشد! ولذا هیچ محدودیتی برای تهدید و استفاده از این نوع تسلیحات وجود ندارد!
من پیشنهاد دادم با توجه به اینکه رسیدن به چنین مقصدی خیلی سخت و طولانی است، قدم اولیه را برای نوعی میانجی‌گری برداریم که مسئله‌ای مهم استفاده و تهدید به استفاده از تسلیحات اتمی را پوشش دهد. باید تلاش کنیم که کنار همدیگر بشینیم و یک کنوانسیون مختصر در این رابطه با این موضوع تصویب کنیم و ایران هم که اکنون رسماً تحت تهدید اتمی قرار دارد، در آن مشارکت کند. به نظر من این تهدید کاملاً غیر قابل قبول است.
- اهمیت پیام رهبر انقلاب به کنفرانس خلع سلاح هستهای را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
به نظر من خیلی مهم بود که شخص رهبر وارد موضوع شدند. من متعجب شدم، چون انتظار داشتم فقط وزیر خارجه در افتتاحیه حضور پیدا کند، اما هم رئیس‌جمهور آمد و هم رهبری پیام دادند. پیام رهبری از این جهت به نظر من مهم بود که ایشان بالاترین مقام جمهوری اسلامی ایران است و پیام ایشان دقیق‌ترین و درست‌ترین امکانی است که می‌توان به‌وسیله‌ی آن از سیاست ایران آگاه شد. این پیام خیلی کارساز بود. امیدورام که دیگر حضار نیز توجه کافی به این نکات کرده باشند.
- به نظر شما چرا آمریکا مانع دست‌یابی ایران و دیگر کشورها به انرژی هستهای و استفاده‌ی صلح‌آمیز از آن است؟
من معتقدم که آمریکا با اساس استفاده‌ی صلح‌آمیز از انرژی هستهای مخالف نیست، ولی مشکل این است که آنها به موضع ایران و ماهیت برنامه‌ی هستهای ایران اطمینان ندارند. آنها مدعی هستند که ایران به دنبال بمب اتمی است. این یعنی اینکه آنها بدبین هستند و بر همین اساس خواهان تعلیق و تعطیل کل برنامه‌ی هستهای ایران می‌شوند که به نظر من کاملاً غلط است. بر اساس ان‌پی‌تی ایران نیز می‌تواند استفاده‌ی غیر نظامی از انرژی هستهای داشته باشد. حتی یک تکلیف در ان‌پی‌تی وجود دارد که بر اساس آن، آمریکا و دیگر کشورها ملزم هستند که به ایران کمک کنند تا بتواند در این مسئله پیشرفت کند.
- همان‌طور که می‌دانید، آمریکا همواره خواهان تضمین ایران در مورد برنامه‌ی هستهای خود بوده است. رهبر انقلاب در پیام خود تأکید کردند که استفاده از سلاح‌های هستهای را حرام می‌دانند. آیا این بزرگ‌ترین تضمین برای آنها نیست؟
فکر می‌کنم ایرانیان می‌دانند که این نقطه‌نظر کاملاً واضح و صریح است، اما دیگر نقاط جهان درک درستی از این فتوا ندارند. آنها چنین ساختاری را ندارند و با آن آشنا نیستند. می‌دانید که در ایران، فتوای ولی فقیه به‌‌مثابه فصل‌الخطاب و مشابه قانون اساسی است، ولی ما در کشورهای غربی چنین ساختار و شخصی را با این ارزش نداریم.
- چرا آمریکا و برخی کشورهای غربی، برخورد دوگانه‌ای با برنامه‌ی هستهای ایران می‌کنند؟
این موضوع به نظر من خیلی عجیب است. اکنون آمریکایی‌ها به برنامه‌ی هستهای ایران مشکوک هستند، در حالی‌که سی سال پیش و در زمان شاه، از احداث نیروگاه هستهای در ایران حمایت می‌کردند. آن هنگام آمریکا می‌خواست رژیم شاه به انرژی هستهای دست پیدا کند. جالب است زمانی که کیسینجر به ایران آمد، گفت که ایران به نفت نیاز دارد، اما نفت خود را باید صادر کند تا به ازای آن ارز دریافت نماید. آمریکایی‌ها معتقد بودند که ایران باید به انرژی هستهای دست پیدا کند، اما پس از انقلاب همه چیز تغییر کرد و کیسینجر گفت که ایران نباید به انرژی هستهای دست پیدا کند. متعاقب آن، شرکت زیمنس هم که در حال کار در نیروگاه اتمی بود، از ایران خارج شد. پس از آن، خبرنگاری از کیسینجر پرسید که من یادم می‌آید شما حامی سرسخت دست‌یابی ایران به انرژی هستهای بودید. او در پاسخ گفت که آن زمان، ایران یک متحد و هم‌پیمان ما بود، اما الان مخالف ماست.
این موقعیت سیاسی نشان می‌دهد که اوضاع از صفر تا صد چقدر تغییر می‌کند، اما همه چیز حکایت از آن دارد که ایران خواهان انرژی صلح‌آمیز هستهای است و ادعاهای آمریکا واهی است. هیچ مقاصدی برای استفاده‌ی نظامی از برنامه‌ی ایران وجود ندارد، چرا که نهادهای ناظر بر فعالیت‌های ایران، همچون آژانس انرژی اتمی نیز حتی یک سند دال بر انحراف ایران پیدا نکرده‌اند.
- به نظر شما در دنیای امروز، تهدید هستهای یک کشور از سوی کشور دیگر چه معنایی دارد؟
سؤال شما اتفاقاً موضوع صحبت امروز من هم بود. مثلاً اگر یک فلسطینی تحت آن شرایطی که زندگی می‌کند، تهدید کند که خودرویی را منفجر می‌کند، قطعاً با وی برخورد می‌کنند؛ دستگیر می‌شود و به‌عنوان یک تروریست محکوم می‌شود. اگر کشوری تهدید کند که صدها هزار نفر را بکشد، این موضوع چیزی نیست جز یک تهدید و یک اقدام تروریستی بسیار بزرگ که بزرگ‌ترین شکل تروریسم است.
این احتمال کم است که یک کنوانسیون بین‌المللی در مورد تسلیحات اتمی تصویب شود، در حالی که کنوانسیونی در رابطه با تسلیحات شیمایی و بیولوژیکی داریم. خلأ این کنوانسیون موجب می‌شود که تهدید و استفاده‌ی یک کشور از بمب اتمی غیر قانونی نباشد! ولذا هیچ محدودیتی برای تهدید و استفاده از این نوع تسلیحات وجود ندارد!
من پیشنهاد دادم با توجه به اینکه رسیدن به چنین مقصدی خیلی سخت و طولانی است، قدم اولیه را برای نوعی میانجی‌گری برداریم که مسئله‌ای مهم استفاده و تهدید به استفاده از تسلیحات اتمی را پوشش دهد. باید تلاش کنیم که کنار همدیگر بشینیم و یک کنوانسیون مختصر در این رابطه با این موضوع تصویب کنیم و ایران هم که اکنون رسماً تحت تهدید اتمی قرار دارد، در آن مشارکت کند. به نظر من این تهدید کاملاً غیر قابل قبول است.