1404/01/09
|یادداشت|
شکوفاسازی حلقههای میانی مقابله با تحریم

حضرت آیتالله خامنهای: «خوشبختانه تحریمها دارد کماثر میشود در دنیا. وقتی تحریمها ادامه پیدا میکند، بتدریج اثر خودش را از دست میدهد. این را خود آنها هم اعتراف دارند؛ یعنی خود آنها هم اعتراف دارند که کشورِ تحریمشده میتواند راههای خنثی کردن تحریم را بتدریج پیدا کند و تحریمها را خنثی کند.» ۱۴۰۳/۱۲/۲۲رسانهی KHAMENEI.IR بر همین اساس در یادداشتی، به بررسی نقش حلقههای میانی در خنثیسازی تحریم پرداخته است.
تحریمها در پی تشدید فشارهای اقتصادی و مالی بینالمللی از طریق سازوکارهای درونی جامعه هدف است که معمولاً با هدف کاهش توانمندیهای دولت در انجام وظایف اساسی خود و احتمالاً ایجاد شورشهای اجتماعی صورت میگیرد.تحریمهای آمریکا از پنج مجرای مهم میتواند اقتصاد کشور را متاثر سازد؛ مجرای نخست مشکلتر شدنِ فروش و بازاریابی محصولات است. زیرا مشتریان بزرگ ترجیح میدهند از جایی خرید کنند که بعداً در تعاملاتشان با ایالات متحده با مشکل مواجه نشوند.
مسیر دوم، دشوار شدنِ انتقال وجوه حاصل از فروش محصولات است. اقتصاد امروزِ جهان، اتکای غیر قابل انکاری به شبکهی بانکی دارد و بانکهای بزرگی که میتوانند مبادلاتِ چند صد ملیون دلاری را به راحتی هدایت کنند عمدتاً با نهادهای مالیِ ایالاتی متحده ارتباطات گستردهای دارند. کابوسِ قطع دسترسی به دلار و جریمههای سنگین خزانهداری آمریکا این بانکها را از همکاری با ایران باز میدارد.
مسیر سوم، محدود شدنِ سرمایهگذاری خارجی در صنعت و خدمات کشور است. نهایتاً مسیر چهارم، مشکل شدن جذب فناوریهای مورد نیاز صنعت است زیرا اغلب فعالیتهای فناورانهی صنعت به خرید لایسنسهای گوناگون و یا همنشینی فناورانِ خارجی نیازمند است و این تعاملات به دلایلی که در بندهای قبل گفته شد، دشوار گردیده است. اما از همه مهمتر تاثیر شناختی تحریمهاست که رهبر انقلاب از آن به عنوان «جریان تحریف» یاد کردند و متذکر شدند: «اگر جریان تحریف شکست بخورد، جریان تحریم قطعاً شکست خواهد خورد.» ۱۳۹۹/۰۵/۱۰
در راستای مقابله با این هدف، دولت جمهوری اسلامی ایران اقدامات متعارفی را به انجام رسانده و میرساند اما در کنار این هسته اصلی، جمعی از اقدامات توانمندساز که غالباً وجهه نامتقارن نیز دارند، میتوانند به تقویت مسیر دیپلماسی منجر شوند؛ همچنان که در جنگ تحمیلی، کاربست رویکرد دفاع نامتقارن (با ابتکارات شهید باقری و همراهانش) در کنار جنگ کلاسیک (که بیشتر توسط ارتش هدایت میشد) توانست نتایج قابل قبولی را به دنبال داشته باشد.
تابآوری در مقابل تحریمها نیازمند نوآوریهای تاکتیکی و مستهلک کردن ارادهی قدرت تحریمگر است. در حقیقت باید پذیرفت که فائق آمدن بر تحریمها نیازمندِ خروج از حصار شیشهای دانش متعارف اقتصاد و اندیشیدن به مسیرهای موازی است. البته نوآوریها، بر خلاف احساس اولیهی ما، عمدتاً به صورت تصادفی اتفاق نمیافتند و میتوان با فراهم کردن برخی شرایط زمینههای، احتمال وقوع نوآوریهای موفق را افزایش داد.
رهبر انقلاب در دیدار رمضانی دانشجویان فرمودند: «خوشبختانه تحریمها دارد کماثر میشود در دنیا. وقتی تحریمها ادامه پیدا میکند، بتدریج اثر خودش را از دست میدهد. این را خود آنها هم اعتراف دارند؛ یعنی خود آنها هم اعتراف دارند که کشورِ تحریمشده میتواند راههای خنثی کردن تحریم را بتدریج پیدا کند و تحریمها را خنثی کند.» و در همان دیدار اضافه کردند: «امید بنده فقط همین شما جوانها هستید.»
سخنرانی معظمله در ابتدای خرداد ۱۳۹۸ برای دریافت چگونگی ورود و نقش آفرینی جوانان در حرکت عظیم ملّت ایران بسیار مهم است، آنجا که میفرمایند: « این تمرکز، این ایجاد برنامهی کار، پیدا کردن راهکار، ارائهی راهکار، برنامهریزی، به عهدهی چه کسی است؟ این به عهدهی جریانهای حلقههای میانی است. این، نه به عهدهی رهبری است، نه به عهدهی دولت است، نه به عهدهی دستگاههای دیگر است؛ [بلکه] به عهدهی مجموعههایی از خود ملّت است که خوشبختانه امروز ما این را کم هم نداریم. ما نخبههای فکری در زمینههای گوناگونِ مورد نیاز در میان جوانان، در میان مسئولین خودمان داریم. اینها میتوانند بنشینند برنامهریزی کنند و هدایت کنند. تشکّلهای دانشجویی از این قبیلند، مجموعههای باتجربه و فعّال در زمینههای فرهنگی و فکری و مانند اینها از این قبیلند و هر که هم در این زمینهها فعّالتر باشد، مؤثّرتر است؛ یعنی زمام کار دست کسانی است که فعّالیّت کنند؛ تنبلی و بیحالی و کسالت و مانند اینها به درد نمیخورد.» ۱۳۹۸/۰۳/۰۱
بسیج بخصوص بسیج اصناف مختلف خود از مهمترین حلقههای میانی است. رهبر انقلاب در سال ۱۳۹۵ فرمودند: «بسیج تحقّق مردمسالاری دینی است. ما که میگوییم مردمسالاری دینی یا مردمسالاری اسلامی، بعضی خیال میکنند این مردمسالاری فقط پای صندوق رأی و انتخابات است؛ آن [تنها] یکی از جلوههای مردمسالاری دینی است. مردمسالاری یعنی بر اساس دین و بر اساس اسلام، سالارِ زندگیِ جامعه، خود مردمند؛ مردمسالاری یعنی این؛ این معنای مردمسالاری اسلامی است. بسیج در همهی عرصهها مظهر مردمسالاری دینی و مردمسالاری اسلامی است. اگرچنانچه بسیج وارد اقتصاد بشود، اقتصاد میشود مردمسالار؛ همین که آقایان اینجا الان اظهار کردند و کاملاً درست است. این اقتصاد مقاومتی که ما عرض کردیم، اگر بتواند از قوّت و قدرت بسیج استفاده کند، میشود اقتصاد مقاومتی مردمسالار؛ در علم همینجور است، در پیشرفتهای گوناگون اجتماعی همینجور است، در سیاست همینجور است؛ مظهر مردمسالاری دینی، بسیج است.» ۱۳۹۵/۰۹/۰۳
خوشبختانه بسیج علاوه بر گسترش عمودی در مناطق جغرافیایی مختلف گسترش افقی مناسبی در اصناف دارد و به کمک آن میتوان کانونهای افاده و استفاده از مهارتهای مقابله با تحریم را به یکدیگر متصل کرد. به عنوان مثال: ایجاد همکاری بین بسیج کارگری، بسیج مهندسین، بسیج دانشجویی و بسیج اساتید موجب خواهد شد که نیازهای فناورانهی صنعت روانتر به دانشگاه منتقل شود و با فعالیت متراکم اساتید بسیجی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی پاسخ داده شود.
بسیج حقوقدانان تعدادی از مشاوران ذیصلاح در عرصهی تجارت و حقوق بینالمللی را شناسایی کند و آموزشها و اطلاعات لازم در ارتباط با دعاویِ تحریمی را در اختیار آنها قرار دهد. این کار باعث میشود که واحدهای کوچک و بزرگ اقتصادی در مواجهه با شرایط جدید سرگردان نشوند و بتوانند از طریق دستگاههای قضایی کشورهای میزبان، احقاق حق کنند. هچنین این اقدام زمینهی به اشتراکگذاری دانش بین مشاوران مذکور و ارتقای کیفیتی خدمات آنان در گذر زمان را فراهم خواهد ساخت.
بسیج صنعت پتروشیمی میتواند تجارب مقابله با تحریمها در این صنعت را مستندسازی کند و با رعایت ملاحظات در بین هلدینگهای بزرگ به اشتراک بگذارد و با طراحی یک بخش جانبی در جایزه سرآمدی و تعالی صنعت پتروشیمی، بهترین فناوران، وکلا و بازرگانان فعال در حوزهی مقابله با تحریم در این صنعت را مورد تقدیر قرار دهد.
انجمن اسلامی دانشجویان خارج از کشور و دانشجویان بسیجی مقطع دکتری، کارگزار تبادلات فناوری شرکتهای دانشبنیان داخلی با مناطق نوآور کشورهای همسو باشند.
سازمان بسیج اصناف، بازاریان و فعالان اقتصادی کشور زمینهساز حضور و فروش بازارگاههای الکترونیکی کشورمان در کشورهای حوزهی مقاومت، بریکس، اوراسیا و شانگهای شود.
خانه کارگر ایران میتواند با اتحادیههای کارگری کشورهایی که بیشترین تعداد شغل را بر اثر تحریم ایران از دست دادهاند یا میدهند. ارتباط برقرار کند و پویشهای اجتماعی شکل دهد.
به هرحال این جنگ ارادههاست. «این رویارویی، رویارویی ارادهها است؛ و ارادهی ما از آنها قویتر است. ما علاوهی بر ارادهی قوی، توکّل به خدا را هم داریم.» و بخواست خدا ارادهی قلدران را مستهلک خواهیم کرد و آنها را از نفوذ در ملّت ایران ناامید میکنیم.
