1403/12/09
یادداشتی درباره کتاب آخرین فرصت
شهید کسایی؛ مربی نهجالبلاغه و قرآن


نوزدهمین پاسداشت ادبیات جهاد و مقاومت همراه با انتشار تقریظ رهبر انقلاب بر کتاب «آخرین فرصت» و گرامیداشت فداکاری خانوادههای ارتش جمهوری اسلامی ایران، پنجشنبه ۹ اسفند ۱۴۰۳ در حرم مطهر حضرت احمد بن موسی الکاظم (شاهچراغ) علیهماالسلام شیراز برگزار شد.
«آخرین فرصت» داستان زندگی شهید علی کسایی است که به روایت زندگی شهید از زبان همسرش میپردازد. تقریظ رهبر معظم انقلاب بر این کتاب روز پنجشنبه ۹ اسفند ۱۴۰۳ در حرم مطهر شاهچراغ در شیراز رونمایی شد.
رسانه KHAMENEI.IR به همین مناسبت در یادداشتی به قلم خانم آزاده جهان احمدی به بررسی و تحلیل این کتاب پرداخته است. این کتاب روایتی از زندگی شهید کسایی به قلم سمیرا اکبری است که توسط انتشارات بهنشر چاپ و منتشر شده است.

کتاب «آخرین فرصت» به قلم سمیرا اکبری، روایتی صمیمی و دلنشین از زندگی شهید علی کسایی، مربی و مسئول عقیدتی سیاسی مرکز پیاده ارتش شیراز است. این اثر با تکیه بر مصاحبههای متعدد با همسر شهید، خانم رفعت قافلانکوهی، تصویری جامع از زندگی، عشق و ایمان این زوج را به تصویر میکشد.

داستان با خوابی عجیب از رفعت، دختر دوم خانواده قافلانکوهی، آغاز میشود و به مراسم خواستگاری و ازدواج با شهید علی کسایی میانجامد. نویسنده با بهرهگیری از روایتهای همسر شهید، لحظات ساده و زیبای زندگی در شیراز را به تصویر میکشد و از طریق این روایتها، به بررسی ابعاد مختلف شخصیت شهید میپردازد.
شهید علی کسایی در ۱۴ آذر ۱۳۳۴، مصادف با عید غدیر، در شیراز متولد شد. او زندگی خود را وقف ترویج قرآن و نهجالبلاغه کرد و با آرمانهای انقلاب اسلامی همگام بود. خطبه عقد او توسط امام خمینی (ره) جاری شد و مراسم عروسیاش نیز در روز عید غدیر برگزار گردید. این تقارنهای معنوی نشاندهنده عمق باورها و اعتقادات اوست.

یکی از ویژگیهای برجسته شهید، تسلط او بر زبان عربی بود. او با موفقیت در آزمون کارپردازان حج، میتوانست تا ده سال بدون هزینه به مکه مشرف شود و حقوق دریافت کند، اما پس از انجام حج واجب، به دلیل نیاز ارتش، از این فرصت گذشت. این تصمیم نشاندهنده اخلاص و تعهد او به وظایفش است.
نویسنده با دقت به جزئیات، روابط عاشقانه و احترام متقابل بین شهید و همسرش را به تصویر میکشد. این رابطه بر پایه ایمان، محبت و درک متقابل بنا شده بود. همچنین، شهید کسایی به سادهزیستی، احترام به والدین و توجه به بیتالمال اهمیت ویژهای میداد.
شهید کسایی به عنوان مربی و مفسر قرآن و نهجالبلاغه، نقش مهمی در ترویج معارف اسلامی داشت. او با برگزاری جلسات متعدد، سعی در ارتقای سطح آگاهی دینی همکاران و مردم داشت. این فعالیتها نشاندهنده تعهد او به ارزشهای اسلامی و انقلابی است.

شهید علی کسایی در ۲۱ مرداد ۱۳۶۶، مصادف با عید غدیر، در منطقه سومار به شهادت رسید. این تقارن با دعای روز عروسیاش که از خداوند خواسته بود شهادتش در روز عید غدیر باشد، نشان از ارتباط عمیق معنوی او با این روز دارد.
نثر روان و صمیمی کتاب، خواننده را به دل داستان میبرد و او را با لحظات زندگی شهید همراه میکند. نویسنده با استفاده از مصاحبههای متعدد و مستند، توانسته است تصویری واقعی و ملموس از شخصیت شهید ارائه دهد. با این حال، در برخی بخشها، جزئیات ممکن است برای برخی خوانندگان طولانی به نظر برسد، اما این جزئیات به عمقبخشی به داستان کمک میکند.
«آخرین فرصت» کتابی است که با روایت زندگی شهید علی کسایی، ارزشهای والای انسانی مانند عشق، ایثار، تعهد و ایمان را به تصویر میکشد. این کتاب نه تنها به عنوان یک زندگینامه، بلکه به عنوان منبعی الهامبخش برای همه کسانی است که به دنبال الگوهای واقعی در زندگی هستند.

در ادامه مرور جامعی بر کتاب «آخرین فرصت» نوشته سمیرا اکبری ارائه میشود. این کتاب که به مثابه یک سند تاریخی و در عین حال یک اثر ادبی عمیق به ثبت رسیده، نگاهی تأملبرانگیز به زندگی، ایمان و ایثار یکی از چهرههای سرشناس انقلاب اسلامی ایران دارد. در این مرور سعی بر آن شده است تا از زوایای مختلف به تحلیل سبک نگارش، ساختار روایت، شخصیت پردازی و ابعاد فرهنگی و اجتماعی این اثر پرداخته شود.
«آخرین فرصت» اثری است که با زبان ساده و در عین حال پرمغز سمیرا اکبری، داستان زندگی یک شخصیت برجسته از عصر پیش و پس از انقلاب اسلامی را روایت میکند. این کتاب نه تنها به عنوان یک زندگینامه، بلکه به عنوان گواهی از ارزشهای والای انسانی مانند عشق، ایمان، تعهد و ایثار در بستر تحولات تاریخی ایران به شمار میآید. سمیرا اکبری با بهرهگیری از منابع دست اول، گفتگوهای صمیمی با نزدیکان و مستندات معتبر، تصویری زنده از زندگی شهید علی کسایی ارائه میدهد؛ تصویری که در آن هر جزئیاتی از زندگی او حامل بار معنوی و تاریخی خاصی است.

یکی از ویژگیهای بارز کتاب «آخرین فرصت» ساختار روایی منسجم و دقیق آن است. داستان با روایت خاطرهانگیز و مقدمهای شاعرانه آغاز میشود؛ مقدمهای که با بیان روایتی از خواب عجیب رفعت، دختر دوم خانواده قافلانکوهی، زمینه را برای ورود به دنیای معنوی و تاریخی شخصیت اصلی مهیا میکند. این آغاز شاعرانه، بستر لازم را برای ورود به فضای عمیق احساسی و فکری کتاب فراهم میآورد و خواننده را به دنیایی میبرد که در آن زمان، مکان و تقدیر به شکلی خارقالعاده در هم آمیختهاند.
در ادامه، سمیرا اکبری با استفاده از فصول مجزا و سرفصلهای مشخص، لحظات مهم زندگی شهید علی کسایی را از تولد تا شهادت او به تصویر میکشد. هر فصل به یک دوره مشخص از زندگی او اختصاص دارد و با بهرهگیری از جزئیات دقیق و مستند، تصویری واقعی از زندگی یک فرد متعهد به آرمانهای انقلاب اسلامی ارائه میدهد. از تولد در روزهای آذرماه، آغاز فعالیتهای مذهبی و فرهنگی، گذر از دورههای مختلف زندگی خانوادگی و اجتماعی تا لحظات حساس شهادت، همه و همه با ظرافت و توجه به جزئیات بیان شدهاند.
یکی از نقاط قوت این اثر، سبک نگارش روان، صمیمی و در عین حال پر از بار معنوی آن است. سمیرا اکبری در انتخاب واژگان و ساختار جملات، تلاشی کرده تا علاوه بر انتقال اطلاعات تاریخی، احساسات و اندیشههای عمیق انسانی را نیز به خواننده القا کند. زبان کتاب به گونهای است که هم متخصصان تاریخ و فرهنگ و هم عموم مردم میتوانند از آن بهرهمند شوند. استفاده از استعارههای ادبی، نمادپردازیهای دقیق و انتخاب کلمات با بار احساسی بالا، به متن عمق بیشتری بخشیده و آن را به اثری ماندگار تبدیل کرده است.
نگارش کتاب، به ویژه در بخشهای مربوط به توصیف احساسات و روایات شخصی، حس حضور و همذاتپنداری خواننده را به همراه دارد. به عنوان مثال، لحظات آغازین داستان که با روایت خوابی عجیب آغاز میشود، نه تنها زمینهساز ورود به دنیای داستان است، بلکه به نوعی بازتابی از آرزوها و انتظارات عمیق انسانی نیز محسوب میشود. این سبک نگارش باعث میشود که خواننده همزمان هم با اطلاعات تاریخی و هم با احساسات انسانی عمیق ارتباط برقرار کند.

شخصیت اصلی کتاب، شهید علی کسایی، به عنوان نمادی از ایثار، ایمان و تعهد به ارزشهای دینی و انقلابی به تصویر کشیده شده است. از اولین صفحه کتاب، تصویر یک انسان وفادار به آرمانهای خود و جامعه ارائه میشود؛ شخصیتی که همواره در تلاشی بیوقفه برای گسترش معارف اسلامی و ارتقای سطح آگاهی دینی جامعه بوده است. این شخصیت در کنار جوانب انسانی و احساسی، از جنبههای تاریخی و سیاسی نیز مورد بررسی قرار میگیرد.
روابط خانوادگی و عاطفی در کتاب نقش بسزایی در شکلگیری شخصیت شهید علی کسایی داشته است. زندگی زناشویی او که بر پایه احترام، محبت و درک متقابل بنا شده، به عنوان یکی از عوامل اصلی شکلگیری ارزشهای اخلاقی و دینی او معرفی میشود. مصاحبهها و گفتوگوهای صمیمی با همسر و اعضای خانواده، علاوه بر ارائه تصویری واقعی از زندگی روزمره، به خواننده این امکان را میدهد تا ابعاد چندگانه یک شخصیت بزرگ را از نزدیک مشاهده کند.
همچنین، ویژگیهای شخصیتی مانند تسلط بر زبان عربی، عزم راسخ در پیشبرد اهداف دینی و سیاسی و ارادهای قوی در برابر چالشهای زندگی، از دیگر صفاتی هستند که در این کتاب به زیبایی به تصویر کشیده شدهاند. این موارد نه تنها شخصیت او را به عنوان یک رهبر معنوی و فرهنگی برجسته میسازد، بلکه نمونهای الهامبخش از تعهد فردی در مسیر خدمت به جامعه محسوب میشود.

یکی از جنبههای مهم کتاب «آخرین فرصت» بررسی دقیق ابعاد تاریخی و فرهنگی جامعه در دورههای مختلف است. زندگی شهید علی کسایی در بستر تاریخی و اجتماعی ایران، از دوران پیش از انقلاب تا دوران پس از آن، به گونهای روایت شده است که خواننده بتواند تغییرات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی را به وضوح درک کند. این کتاب، به عنوان یک سند تاریخی، نه تنها داستان یک فرد بلکه بازتابی از تحولات زمانه را نیز به نمایش میگذارد.
از طریق بیان جزئیات مربوط به مراسم عقد، عروسی و حتی روزهای قبل از شهادت، سمیرا اکبری به خواننده این امکان را میدهد تا با آیینها، رسوم و سنتهای جامعه آشنا شود. استفاده از تاریخها و مناسبتهای مذهبی مانند عید غدیر در تولد، عقد و شهادت، به کتاب عمق معنوی ویژهای بخشیده و نشان از هماهنگی میان زندگی فردی و اوقاتی مقدس در زندگی یک انسان دارد.
این جنبه تاریخی و فرهنگی در کنار ارزشهای اخلاقی و دینی، کتاب «آخرین فرصت» را به اثری چندبعدی تبدیل کرده است که هم برای علاقهمندان به تاریخ و فرهنگ و هم برای کسانی که به دنبال الهام و تفکر درباره معنای زندگی هستند، جذاب و آموزنده است.
یکی از بزرگترین نقاط قوت این کتاب، روایت مستند و زندهای است که سمیرا اکبری از طریق گفتوگوهای صمیمانه با نزدیکان شهید و بررسی اسناد تاریخی ارائه میدهد. این روایات باعث میشود که خواننده احساس کند در کنار شخصیت اصلی نشسته و از نزدیک با لحظات زندگی او همراه میشود.
استفاده از زبان ساده و در عین حال پر از احساس، کتاب را از نظر ادبی بسیار جذاب کرده است. نگارش صمیمی و دلنشین، همزمان با انتقال اطلاعات تاریخی و معنوی، به خواننده این امکان را میدهد که با عمق احساسات و ارزشهای انسانی درگیر شود.
کتاب به خوبی توانسته است زندگی شخصی شهید علی کسایی را با ابعاد اجتماعی و سیاسی زمانه پیوند زند. این ترکیب باعث میشود که اثر به عنوان یک سند تاریخی، نه تنها داستان یک فرد بلکه بازتابی از تحولات جامعه و ارزشهای فرهنگی آن نیز باشد.
به کارگیری نمادها و رویدادهای تاریخی مانند عید غدیر در تولد، عقد و شهادت، به کتاب بعدی معنوی میبخشد. این نمادها به نوعی نشان از هماهنگی بین سرنوشت فردی و مسیری که جامعه و زمان برای او رقم میزند، دارند.