نگاهی گذرا به دو کتاب پیرامون شهید مصطفی صدرزاده که مورد توجه رهبر انقلاب قرار گرفته‌اند

از کهنز تا حلب
«گاهی اوقات شما می‌بینید از یک روستا یک شخصیّت منوّر و نورانی برمیخیزد؛ از یک روستای اطراف شهریار یک جوان فداکار و نورانی مثل مصطفی صدرزاده به وجود می‌آید. ما از این مصطفی‌های صدرزاده در تمام سرتاسر کشور بسیار داریم، هزاران داریم؛ اینها همه امیدبخش است.» ۱۴۰۲/۳/۱۴ این جملات بخش‌هایی از بیانات رهبر انقلاب اسلامی، در وصف جوانی است که روح بزرگش در قالب وجودش نمی‌گنجید و هرجا تکلیف ایجاب می‌کرد، پای‌کار اسلام و انقلاب بود؛ از مسجد و پایگاه بسیج در کُهَنز شهریار و مهار فتنه ۸۸ در وسط خیابان‌های تهران گرفته تا نبرد مستشاری و رزم نظامی در سوریه برای دفاع از حرم. جوانمردی که خواندن روایت تلاش‌های فراوان و خستگی‌ناپذیری او هنوز هم به اراده‌های خاموش نهیب می‌زند.

مصطفی صدرزاده، جوان برخاسته از هسته مقاومت مسجد و هیئت
پاسداشت فرهنگ شهادت و زنده نگه‌داشتن راه و نام شهیدان از موضوعات مورد توجه حضرت‌‌آیت‌الله‌خامنه‌ای است. رهبر انقلاب اسلامی، علاوه بر گفتمان‌سازی و کمک به گسترش ادبیات جهاد و شهادت، همواره جریان ادبیات مقاومت را تقویت کرده‌اند و به اذعان نویسندگان و فعالان نشر این حوزه، توجه و حمایت‌های ایشان، چراغ راه آنان در این زمینه بوده است. توصیه مکرر به مطالعه کتب شرح‌حال شهدا و تقریظ بر کتاب‌های شاخص این حوزه، حکایت از همین عنایت ویژه دارد.  در سال‌های اخیر که رشادت جوانان مقاومت به فرماندهی سردار رشید اسلام شهید حاج‌قاسم سلیمانی نقشه شوم استکبار در منطقه غرب آسیا را خنثی و خاک کشورهای منطقه را از لوث حضور گروه‌های تکفیری و تروریست‌های دست‌ساخته آمریکا و رژیم صهیونیستی پاک کرد، مجاهدان مظلوم جبهه مقاومت بارها مورد تجلیل رهبر انقلاب قرارگرفتند و شهدای این حماسه به‌عنوان الگوهای نسل جدید معرفی شدند. شهید مصطفی صدرزاده یکی از همین جوان‌هاست. صدرزاده یک شخصیت فعالِ مسجدی، بسیجی و هیئتی است که دیگران را هم به این سه محیط تربیتی جذب می‌کرد. نسلی که رویش آن بسیار امیدآفرین است: «ما امروز در سرتاسر کشور، هزاران هسته‌ی مقاومت در مساجد و در هیئت‌ها داریم؛ از این هسته‌های مقاومت، جوان‌هایی برمیخیزند به عنوان مدافع حرم، جوان‌هایی برمیخیزند به عنوان مدافع امنیّت، جوان‌هایی برمیخیزند به عنوان بسیجی دانشجو.» ۱۴۰۲/۳/۱۴

پانزدهمین پاسداشت ادبیات جهاد و مقاومت همراه با انتشار تقریظ‌های حضرت آیت‌الله خامنه‌ای بر کتاب‌های «اسم تو مصطفاست» و «سرباز روز نهم» در اولین رویداد ملی تکریم فعالان مساجد سراسر کشور با عنوان «مثل مصطفی» اقدامی در این راستا  بوده و بهانه‌ای است تا مروری بر این دو کتاب داشته باشیم.

سرباز روز نهم
کتاب «سرباز روز نهم» روایتی از زندگی و زمانه شهید مصطفی صدرزاده در ۶۳۲ صفحه است که توسط انتشارات راه‌یار منتشر شده است. کتابی جامع که برای پژوهش و جمع‌آوری اطلاعات و نگارش آن طی شش سال، دوستان و آشنایان مصطفی صدر زاده در مسجد و پایگاه و هیئت و میدان رزم، همه به خط شده‌اند تا با یادآوری خاطرات، یاد شهید را زنده نگاه دارند. خاطراتی از بخش‌های مختلف زندگی مصطفی صدرزاده که خوش‌ذوقی نویسندگان، آن را در ۹ بخش "نذر سربازی تو" ، "آجر آجر سنگر تربیت"، "طلبه میدان" ، "درجست و جوی هم سنگر"، "در مسیر روح‌الله" "فتنه سبز"، "الخیر فی ما وقع"، "در مسیر عباس"و "سرباز روز نهم" کنار هم نشانده است. «سرباز روز نهم» را می‌توان بین آثار منتشر شده درباره شخصیت شهید صدرزاده یکی از جامع و کامل‌ترین آثار دانست. اثری که پژوهش و گردآوری اطلاعات آن حدود ۶ سال طول کشیده. نکته جالب آنکه بعضی راویان کتاب که به بیان خاطرات خود از شهید پرداخته‌اند حالا دیگر در بین ما نیستند و خود به قافله شهدا پیوسته‌اند. معلوم نبود اگر گروه پژوهش «سرباز روز نهم» سراغ این موضوع‌ نرفته بودند فرصت دیگری پیش می آمد تا گنجینه خاطرات و روایت های آنها درباره شهید صدرزاده به  نسلهای امروز و فردای ایران اسلامی و انقلابی منتقل شود.

پژوهشگران و گروه نویسنده کتاب، تقریباً فردی یا کسی نمانده که با شهیدصدر زاده ارتباط و حشرونشر داشته و در این کتاب سراغش نرفته باشند. همین تعدد راوی کتاب سرباز روز نهم، باعث شده که ابعاد مختلف شخصیت مصطفی صدرزاده در حدامکان به‌صورت حداکثری ترسیم شود. شخصیت چندبعدی و جامع که نه‌تنها در جبهه‌های خط نبرد با تکفیری‌ها، یک فرمانده میدانی موفق است بلکه در همان حال در میدان فعالیت‌های اجتماعی و عام‌المنفعه و فرهنگی در حاشیه شهریار هم کارنامه درخشانی از خود بر جای گذاشته است.

"سرباز روز نهم" حاصل زندگی مجاهدانه و خستگی‌ناپذیر شخصی است که بی‌شک می‌تواند در دوره حاضر، الگویی دست‌یافتنی باشد. او که از سال ۱۳۹۲ با ده‌ها ترفند پایش را به سوریه باز می‌کند و ظرف دو سال از چهره‌های محبوب و مؤثر مدافعان حرم می‌شود، تا جایی که سردار سلیمانی را به تمجید وامی‌دارد. جوانی که در طول زندگی کوتاه خودش، منشأ آثار فراوان اجتماعی و سیاسی و نظامی و فرهنگی است. جوانی مومن ومجاهد و صف شکن که نه فقط اسیر محیط پیرامون خود نشده، بلکه واقعیت‌های جاری در محیط را شکافته و جلو رفته است: " کسی که مدتی با مصطفی رفت‌وآمد می‌کرد، می‌فهمید که دوست ندارد منفعل باشد، حتماً باید کاری انجام می‌داد، احساس تکلیف می‌کرد. مثلاً در جریانات سال ۸۸ می‌گفت: صرفاً حضور ما توی درگیری مشکل رو حل نمی کنه؛ باید روشنگری کرد. ما نباید بی‌خیال باشیم." (کتاب سرباز رو نهم، ص۱۸۷)

اسم تو مصطفاست
«اسم تو مصطفاست» زندگی‌نامه داستانی شهید مصطفی صدر زاده به روایت همسر او است که توسط انتشارات روایت فتح در ۲۷۲ صفحه منتشرشده است. همسر شهید که پابه‌پای او جهاد را تجربه و لمس کرده و همراه و همگام با او بوده است ؛ به گونه‌ای که گویا اصلاً مصطفای صدرزاده، مسیر را با همراهی خانم سمیه ابراهیم‌پور طی کرده است. کتاب روایتی است زنانه از شهادت و جهاد که راوی آن بخش‌ها و زوایای ناگفته یا کمتر گفته شده از زندگی شهید و زمانه او را آشکار می‌کند. «اسم تو مصطفاست» و امثال این کتاب راوی بخش‌ها و ناگفته‌های فرهنگ جهاد محسوب می‌شوند. نیمه‌های پنهانی که چون حضور و نسبت مستقیمی با خط مقدم نبرد ندارند و در آنها کمتر خبری از گلوله و توپ و تانک است معمولاً هم کمتر در معرض توجه قرار می‌گیرند. همه اینها اما در حالی است که مجاهدان خط مقدم نبرد، ثمره پربرکت این فضا محسوب می‌شوند. زندگی اگر رویکرد جهادی پیدا کرد و حماسه ها در میدان رزم تحقق پیدا کرد، به دلیل همین عقبه و پشت‌صحنه‌ای است که کمتر موردتوجه قرار گرفته است و اهمیت و ضرورتش مثل هوا برای تنفس است. همان قدر حیاتی اما همان قدر هم نامرئی و دیده نشده.

این کتاب بر خلاف برخی نمونه‌های ادبیات مقاومت که راوی جهاد دهه شصت هستند و سه دهه از آنها گذشته، امروزیِ امروزی‌است. شخصیت روایت داستانی کتاب «اسم تو مصطفاست» از جوانانی است که در شرایط امروز جامعه زندگی کرده و با همین تلاطم‌های اقتصادی و اجتماعی و سیاسی و فرهنگی روبرو بوده که همه شهروندان این عصر با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند. «اسم تو مصطفاست» با تصویر یک جوان مؤمن انقلابی در بطن حوادث روزمره، امکان زیست مؤمنانه در عصر جدید را برای مخاطب به تصویر می‌کشد. «اسم تو مصطفاست» نه راوی مرگ و حرمان که راوی زندگی و حیات است. زندگی و حیاتی که البته «شهادت» نگین درخشان آن است. مراجعه به مسیری که این چنین شخصیت‌هایی را زیر هجوم سنگین فرهنگی و فکری دشمن، تحویل جامعه داده، راهی مطمئن برای الگوبرداری نسل جوان است. با چنین نگاهی است که کتاب‌هایی مثل «سرباز روز نهم» و «اسم تو مصطفاست» ترسیمی امیدبخش از رویش نسل جوان مومن حزب اللهی در کشور است که می‌توانند با ایثار و فداکاری و با همت های پولادین و اراده های مصمم و با تکیه بر ایمان و حضور در میدان، راه نیل به آینده درخشان کشور و انقلاب را تسهیل‌کنند.