1402/01/08
پرونده؛ صدای ملت ایران
بیستودوم بهمن و خروج از مارپیچ سکوت
![https://farsi.khamenei.ir/themes/fa_def/images/ver2/breadcrump.gif](https://farsi.khamenei.ir/themes/fa_def/images/ver2/breadcrump.gif)
![https://farsi.khamenei.ir/themes/fa_def/images/ver2/breadcrump.gif](https://farsi.khamenei.ir/themes/fa_def/images/ver2/breadcrump.gif)
رسانه KHAMENEI.IR به همین مناسبت در گفتوگو با دکتر محمدرضا اخضریان کاشانی، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران به تشریح ریشهها و عوامل حضور پرشور مردم با تکیهبر مقوله وحدت و انسجام ملی پرداخته است.
![*](https://farsi.khamenei.ir/themes/fa_def/images/ver2/li_star_2.gif)
![*](https://farsi.khamenei.ir/themes/fa_def/images/ver2/li_star_1.gif)
هر جایی از عالم که باشد، کار یک مدیر و راهبر این است که مجموعه عناصر خود را در قالب یک خط واحد و یک مسیر مشخص با یک نقشه راه واحد به هدف و سرنوشت مطلوب و آینده جامعه و گروه هدف هدایت کند. رهبری برای اینکه بتواند این هدف را محقق کند و سرنوشت سیاسی، فرهنگی و اجتماعی ملت را که در اختیار ایشان است و راهبری میکنند، درست به سرانجام مقصود برسانند، باید بتوانند در قالب یک خطمشی و نقشه راه مشخص این را انجام بدهند. به نظر میرسد الگوی رهبری در تأکید بر مسئله اتّحاد ملّی، گم نکردن راه و این است که همه دور یک هدف واحد حضور داشته باشند.
![*](https://farsi.khamenei.ir/themes/fa_def/images/ver2/li_star_2.gif)
![*](https://farsi.khamenei.ir/themes/fa_def/images/ver2/li_star_1.gif)
![*](https://farsi.khamenei.ir/themes/fa_def/images/ver2/li_star_2.gif)
![*](https://farsi.khamenei.ir/themes/fa_def/images/ver2/li_star_1.gif)
اما برخی بحث آشتی ملی را مطرح میکنند که این زمانی مصداق پیدا میکند که افراد جزو یک مجموعه و با یک هدف و آرمان باشند و حتی از یک گروه، قبیله، طایفه، نژاد و شهر بوده ولی با همدیگر قهر باشند و حاضر به همکاری با یکدیگر نباشند؛ چنین ایدهای درباره مسائل کشور ما مصداق ندارد و بیشتر یک پروژه سیاسی است که عمدتاً ناظر به آینده نومیدانه است؛ یعنی افق پروژه آشتی ملی یک افق سیاهرنگ است.
از طرف دیگر در نظر افراد معتقد به وحدت ملی مثل رهبر انقلاب و بسیاری دیگر، آینده این رویکرد روشن است؛ یعنی آینده در افق اتّحاد ملّی روشن است؛ درحالیکه آینده در افق آشتی ملی کاملاً سیاه است و هدف هر دو کاملاً متفاوت است. آشتی ملی به دنبال این است که جمعی نجات پیدا کنند و به منافعی برسند و اتّحاد ملّی به دنبال این است که یک هدف واحد را دنبال کنند و به هدف والایی که در دسترس و قابل تحقق است، رسیدگی شود. آشتی ملی بیشتر در قالب یک پروژه سیاسی قابلتعریف است که با مفهوم اتّحاد ملّی و منافع ملی ارتباطی پیدا نمیکند.
![*](https://farsi.khamenei.ir/themes/fa_def/images/ver2/li_star_2.gif)
![*](https://farsi.khamenei.ir/themes/fa_def/images/ver2/li_star_1.gif)
حاصل این رویکرد ترمیمی که رخ داد و به نظر میرسد همچنان میتواند در دستور کار جمهوری اسلامی و نظام باشد، این است که اولاً راهپیمایی بیست و دوم بهمن امسال به اذعان همه کسانی که شاهد آن بودند، نسبت به سالیان پیش کمنظیر بود و یک نماد است؛ یعنی یک حرکت نمادین کاملاً آشکار بود، در مقابل اعلام این نکته که نظام طرفداری ندارد و همه پشت غربیها هستند. این حجم از مردم یک نماد بسیار مشخص بود و یک تصویر بسیار دقیقتر، جدیتر و جدیدتری ارائه کرد.
دوم اینکه بخش زیادی از طرفداران حکومت و نظام جمهوری اسلامی که به دلایل بمباران رسانههای غربی و استکباری در مارپیچ سکوت قرار گرفته بودند، در مقابل هجمهای که در فضای مجازی وجود داشت با دیدن ماجرای بیست و دوم بهمن از موضع سکوتشان خارج شدند و نشان دادند که اکثریت هستند. برای عده زیادی از افراد جامعه، فرصت فراهم شد که واقعیت را ببینند و بیایند بیان خود را عرضه کنند و در خیابان نشان دهند.
سوم اینکه یک اتفاق ویژه در بحث همافزایی ظرفیتهای عمومی اجتماعی بود و جامعه خود و توانمندیهای مشترکش را عرضه کرد و یک تصمیم مشترک گرفت که خروجی آن فرآیند اتحادی بود که در جامعه شکل گرفت و تنشهای روانی اجتماعی که در جامعه شاهد بودیم بلافاصله پس از بیست و دوم بهمن کاهش یافت. اگرچه ممکن بود تا مدتها طول بکشد که همه جامعه به شرایط قبلی پیش از ماجرا برگردند ولی بیست و دوم بهمن نشان داد این ظرفیت را دارد و میتواند این قابلیت را ایجاد کند که جامعه به وضعیت طبیعی و آرامشبخش خود برگردد.
![*](https://farsi.khamenei.ir/themes/fa_def/images/ver2/li_star_2.gif)
![*](https://farsi.khamenei.ir/themes/fa_def/images/ver2/li_star_1.gif)
مسئله بعدی بحث هویت جمعی است. یکی از ضعفهایی که ممکن است دچارش باشیم بحث اغتشاش هویتی بهویژه در میان جوانان کشور است. اغتشاش هویتی یکی از تهدیدهای بالقوه اتّحاد ملّی است که اگر به آن توجه نکنیم، میتواند در بلندمدت ما را دچار گرفتاریهای جدی کند.
بحث دیگر مسئله سرمایه اجتماعی است. در سالیان گذشته، ضربههایی به سرمایه اجتماعی کشور خورده و اگر این سرمایه اجتماعی احیا نشود، میتواند خطرناک باشد و در آینده از یک چالش به یک بحران تبدیل شود و گرفتاریهای زیادی برای اتّحاد ملّی ایجاد کند.
مسئله بعدی بحث مشارکت است؛ بهویژه مشارکت مدنی برای جامعه یک ضرورت است و اگر نتوانیم سازوکارهای مشارکت مدنی را چه در عرصه سیاسی مثل انتخابات و فضاهای دیگر فراهم کنیم و چه در عرصههای فرهنگی اجتماعی نتوانیم مشارکت عمومی جامعه را تأمین کنیم و صرفا به سمت رویکردهای تنبیهی در جامعه برویم و بخواهیم جامعه را با نگرش کاملاً سنتی و قدیمی مدیریت کرده و رویکرد صرفا تنبیهی را جایگزین رویکرد ترمیمی کنیم، ممکن است به دورهای بازگشت داشته باشیم که اتّحاد ملّیمان مخدوش باشد.
لذا باید این مسئله را جدی گرفت که رویکرد ترمیمی رهبر انقلاب را در دستور کار داشته باشیم، نه بهعنوان پدیدهای که گذرا بود و در مقطعی به آن توجه شد و اگر این را در دستور کار داشته باشیم، میتوانیم آسیبهای احتمالی را جبران کنیم. توجه به مناطق کمترتوسعهیافته در کشور، یک ضرورت حیاتی است.
بخش قابلتوجهی از فرآیندهایی که واگرایی سیاسی اجتماعی ایجاد میکند از نقاطی ایجاد میشوند که گرفتاریهای اقتصادی دارند و لذا یکی از پاشنههای آشیل اتّحاد ملّی کمتر توسعهیافتگی بخشهایی از جامعه است که میتواند در شهرهای کوچک یا حتی درون شهرهای بزرگ و مناطقی از این شهرها باشد و اگر به این مناطق توجه ویژه نشود، میتواند زنگ خطری برای اتّحاد ملّی در کشور باشد.