1401/10/05
بازخوانی توصیههای رهبر انقلاب درباره نقش و وظایف کلیدی مسئولان، در جنگ اقتصادی و بهبود وضعیت معیشتی مردم
راه پیشرفت اقتصاد
از همان ابتدایی که انقلاب اسلامی ایران پیروز شد، آمریکا و کشورهای غربی بهدنبال بهچالشکشاندن نظام جمهوری اسلامی بودند. هرچه جمهوری اسلامی پیش میرفت و استقلال و عزت کشور افزودهتر میشد، این جنگ شدت بیشتری مییافت. «اقتصاد کشور ما در سال ۹۰ دچار یک جنگ بسیار مهم و بزرگی بود؛ یعنی ما جنگ اقتصادی داشتیم. کسی که نقطهی مقابل ما قرار داشت، عمدتاً دولت آمریکا بود و بعضی از همراهانش در اروپا و در نقاط دیگر» ۱۴۰۰/۱۱/۱۰ تحریمهای بیرحمانه و همهجانبه بر پروژههای اساسی، کشور را در یک محاصره اقتصادی قرار داد که بدون شک «محاصرهی اقتصادی و تحریم که آمریکا علیه ما انجام داد... یکی از جنایتهای بزرگ دولتها است.» ۱۴۰۰/۱/۱ آمریکا با تحریم بهدنبال متوقفنمودن کشور بود. «از اوّل انقلاب این سیاست استکبار... از کار انداختن تولید کشور بود؛ سیاست دشمن این بود. این تحریمها و این حرفها همه برای این بود که در کشور، تولید از کار بیفتد؛ تولید که از کار افتاد، کشور تهیدست و محتاج میشود.» ۱۴۰۱/۲/۱۹ مهمترین هدف فشار اقتصادی، ازکارانداختن تولید در کشور، با هدف ناراضیسازی مردم از نظام اسلامی بود. «دشمن سعی میکند جامعه را در فشار اقتصادی قرار بدهد برای اینکه مردم را در مقابل اسلام، در مقابل نظام اسلامی قرار بدهد.» ۱۴۰۰/۱۱/۳ انگیزه بانیان تحریم، «ناامید کردن مردم از نظام اسلامی و گرفتن این پشتوانهی اساسی از مسئولان در ایستادگی مقابل دشمن است.» ۱۳۹۵/۱۲/۱۹ در این جنگ تمامعیار «دشمن ملّت را هدف گرفته، افکار عمومی را هدف گرفته، فکر جوانها را هدف گرفته [است]» ۱۴۰۰/۱۱/۲۸ ابزارهای دشمن برای دستکاریکردن ذهنیت جامعه و جداکردن مردم از نظام عبارتند از: «فشار اقتصادی -که یکی از طرقش همین تحریم و مانند اینها است- یکی هم لجنپراکنی و دروغپردازیهای رسانهای.» ۱۴۰۰/۱۱/۲۸ سیل جعل و دروغپردازی، واژگونکردن حقیقتها و سیاهنمایی از کشور توسط رسانههای غربی، از ابزارهای دیگر دشمن در کنار تحریم است تا کشور را متوقف و از رشد و پیشرفت جلوگیری کند. «چالش اساسی امروز ما، چالش پیشرفت در مقابلِ «توقف و رکود و ارتجاع» است.» ۱۴۰۱/۸/۲۸
خرسندکنندهنبودن آمارهای اقتصادی دهه ۹۰
واقعیت این است که آنچه کشور در دهه ۱۳۹۰ بهلحاظ اقتصادی گذراند، مطلوب نبوده و کشور دچار یک عقبماندگی در رشد اقتصادی شده است. «واقعیت این است که وضع اقتصادی کشور تعریف ندارد؛ وضع اقتصادی با همهی این تلاشهایی که انجام میگیرد، مطلوب نیست؛ مردمِ زیادی هم ازلحاظ اقتصادی در فشار هستند. مسئلهی گرانیها و این چیزها را کموبیش شماها میدانید و بسیاری از مردم آن را با همهی وجودشان لمس میکنند؛ اینیک مشکلِ اساسی کشور است.» ۱۳۹۷/۳/۲ «آمارهای اقتصادی دههی ۹۰ -آمارهای اقتصاد کلان کشور- حقاً و انصافاً خرسندکننده نیست: آمار مربوط به رشد تولید ناخالص داخلی، آمار مربوط به تشکیل سرمایه در کشور، آمار مربوط به تورّم، آمار مربوط به رشد نقدینگی؛ اینها خرسندکننده نیست.» ۱۴۰۰/۱۱/۱۰ در این برهه تاریخی مشکلاتی برای کشور ایجاد شد که اگر دولت وقت «همان نصیحتها را، همان کارهایی را که حالا بنا است انجام بدهند انشاءالله و انجام میدهند، آن روز انجام داده بودند، امروز وضع ما بهتر بود.» ۱۴۰۱/۸/۲۸
از جمله مهمترین معضلاتی که در پیشبرد مسائل اقتصادی وجود داشت، اعتماد به غرب بود. کارنامه اقتصادی بهدستآمده در دهه ۹۰، مشخص ساخت که اعتماد به غرب پاسخگوی رفع مشکلات اقتصادی و موجب پیشرفت کشور نیست. «در این دولت معلوم شد که اعتماد به غرب جواب نمیدهد؛ به ما کمک نمیکنند و هر جا بتوانند ضربه میزنند؛ آنجایی که ضربه نمیزنند، آنجایی است که امکانش را ندارند.» ۱۴۰۰/۵/۶ در هر مسئلهای که دولتها بیتوجه به غرب و مبتنی بر سرمایه داخلی پیش رفتند، موفق بودند. «هر جا شما موضوعات را به توافق با غرب و به مذاکرهی با غرب و با آمریکا و مانند اینها موکول کردید، آنجا ماندید و نتوانستید پیش بروید؛ چون آنها کمک نمیکنند، دشمنی [میکنند]» ۱۴۰۰/۵/۶ معضل دیگر در توقف حرکت اقتصادی کشور، گرهزدن مسائل به رفع تحریمها بود.
سیاست قطعی و ابلاغ شده که بهصورت مکرر بیان شد این بود که «مسئلهی اقتصاد کشور را به رفع تحریم گره نزنند» ۱۴۰۰/۱/۱ البته تحریمها نیز وجود داشت؛ اما راه حل اصلی کشور در درون بود. در درون کشور «ظرفیتها و تواناییهای فراوانی برای بیاثر کردن تحریمها داریم، بهشرط آنکه بخواهیم و همت کنیم و به دل مشکلات برویم » ۱۳۹۹/۹/۴ بنابراین میتوان «فشار اقتصادی را با تلاش درونی، تلاش داخلی و با خنثی کردن تحریمها و البتّه تلاش دیپلماسی [خنثی کرد].» ۱۴۰۰/۱۱/۲۸ واقعیت این است که «اگر در این سالها مسئولان دولتی همراهی بیشتری میکردند، رعایت بیشتری میکردند، ما افتخارات بیشتری به دست میآوردیم، وضعمان از این چیزی که امروز هست، قطعاً بهتر بود.» ۱۴۰۰/۱۱/۱۰ مسیر اصلی پیشرفت کشور باید «تکیهبر روی ارزشهای اساسی انقلاب، [باشد]... بر ارزش عدالت، مبارزهی با فساد و امثال اینها.» ۱۴۰۰/۵/۱۲ اگر چنین مسیر طی شود، اگر سیاستهای اقتصاد مقاومتی بهخوبی پیاده شود، قطعاً معضلات کشور حل خواهد شد.
ضرورت حرکت برای تغییر شاخصهای اقتصادی مهم کشور
نقطهقوت و نفوذناپذیری کشور در اقتصاد قوی نهفته است. به همین دلیل «باید اقتصادمان را جوری تنظیم و برنامهریزی کنیم که باوجود تحریم هم بتوانیم کشور را بهخوبی اداره کنیم.» ۱۳۹۹/۱۰/۱۹ در دهه گذشته وضعیت اقتصادی مطلوب نبود؛ اما میتوان با فعالیت جهادی و کار انقلابی، عقبماندگیها را جبران نمود. «کشور ما از ظرفیت بزرگ اقتصادی برخوردار است؛ یعنی ما ازلحاظ اقتصادی میتوانیم وضعی را که امروز داریم چندین برابر بهتر داشته باشیم» ۱۴۰۰/۱۱/۱۰ برای این مقصود راهکارهایی وجود دارد: طبیعتاً «اگر بخواهیم اقتصاد داخلی رونق پیدا کند باید صادراتِ خوب داشته باشیم، وارداتِ به مورد داشته باشیم، ارتباطات اقتصادی داشته باشیم.» ۱۳۹۶/۱۱/۲۹
از سوی دیگر برای آنکه تحریمها بیاثر شود باید برنامهای منسجم وجود داشته باشد؛ البته «بهترین و موفقترین کار برای خنثی کردن تحریمها همین تلاش واقعی -نه تلاش شعاری؛ تلاش واقعی- برای تقویت تولید ملّی است.» ۱۴۰۰/۱۲/۲ اگر جهش تولید رقم خورد معضلات برطرف میشود. «اگر واقعاً تولید را بتوانید جهش بدهید، همهی شاخصهای اقتصادی مهم کشور تغییر پیدا میکند.» ۱۴۰۰/۱۱/۱۰ در رفع مشکلات به مسائل روبنایی و ظاهری نباید اکتفا شود. «در حل مشکلات اقتصادی دنبال راهحلهای موقّتی و مسکّن و مانند اینها نباید رفت، چون اینها گاهی اوقات مشکل را افزایش میدهد.» ۱۴۰۰/۶/۶
در کنار تحولات اساسی، حفظ روحیه امید ملت، نیز نقش اساسی در حل مشکلات دارد. «گفتگوی صادقانهی با مردم... حرف زدن با مردم از روی صداقت، با قطعنظر از پیرایههای سیاسی و مانند اینها؛ صادقانه با مردم حرف بزنند، مشکلات را به مردم بگویند... حرف زدن با مردم یکی از کارهای مهمی است که دولت مردمی بایستی [به آن] متعهّد باشد.» ۱۴۰۰/۵/۱۲ آنچه در کشور طی دهه ۱۳۹۰ رخ داد، قطعاً قابل اصلاح و بازگشت است.
در صورتی که دولت سیزدهم سیاستهای اقتصاد مقاومتی را بهعنوان یک برنامه عملیاتی اجرایی نماید، بخش عمدهای از چالشهای موجود اقتصادی کشور اصلاح خواهد شد. حل مسئله گرانی، لزوم حفظ ارزش پول ملی، هدایت نقدینگی به تولید، اصلاح ساختار بودجه و نظام بانکی، ارتقای سرمایهگذاری و اشتغال، بهبود فضای کسبوکار از دیگر اقداماتی است که همواره مورد تأکید رهبر انقلاب اسلامی بوده است و باتوجهبه ظرفیتهای کمنظیر کشور، از سوی برنامهریزان در قوه مقننه قابل برنامهریزی است و قوه مجریه هم طبق آن امکان تدبیرو اجرا دارد. « مشکلات اقتصادی که از آن تعبیر کردیم به بیماری، خب عمدهترینش تورّم است، کاهش ارزش پول ملّی است، گرانیهای بیمنطق است، مشکلات بنگاههای تولیدی است، وجود تحریمهای خارجی است -که نقش این تحریمها را نباید نادیده گرفت- و نتیجهی اینها هم سختیِ معیشتِ طبقاتِ پایین و متوسّط است. این بیماریها هست، لکن بنیهی کشور قوی است. چرا میگوییم بنیهی کشور قوی است؟ به خاطر ظرفیّتهای گستردهای که در کشور وجود دارد» ۱۳۹۹/۴/۲۲
مسئولان دستگاهها و قوا از دولت و مجلس با رفتار صادقانه و عمل به وعدهها از یکسو و از سوی دیگر با روحیه انقلابی و جهادی، میتوانند هم امید را در کشور تقویت نمایند و هم عقبماندگیهای اقتصادی را جبران کنند و معضلات معیشتی مردم را رفع نمایند.
خرسندکنندهنبودن آمارهای اقتصادی دهه ۹۰
واقعیت این است که آنچه کشور در دهه ۱۳۹۰ بهلحاظ اقتصادی گذراند، مطلوب نبوده و کشور دچار یک عقبماندگی در رشد اقتصادی شده است. «واقعیت این است که وضع اقتصادی کشور تعریف ندارد؛ وضع اقتصادی با همهی این تلاشهایی که انجام میگیرد، مطلوب نیست؛ مردمِ زیادی هم ازلحاظ اقتصادی در فشار هستند. مسئلهی گرانیها و این چیزها را کموبیش شماها میدانید و بسیاری از مردم آن را با همهی وجودشان لمس میکنند؛ اینیک مشکلِ اساسی کشور است.» ۱۳۹۷/۳/۲ «آمارهای اقتصادی دههی ۹۰ -آمارهای اقتصاد کلان کشور- حقاً و انصافاً خرسندکننده نیست: آمار مربوط به رشد تولید ناخالص داخلی، آمار مربوط به تشکیل سرمایه در کشور، آمار مربوط به تورّم، آمار مربوط به رشد نقدینگی؛ اینها خرسندکننده نیست.» ۱۴۰۰/۱۱/۱۰ در این برهه تاریخی مشکلاتی برای کشور ایجاد شد که اگر دولت وقت «همان نصیحتها را، همان کارهایی را که حالا بنا است انجام بدهند انشاءالله و انجام میدهند، آن روز انجام داده بودند، امروز وضع ما بهتر بود.» ۱۴۰۱/۸/۲۸
از جمله مهمترین معضلاتی که در پیشبرد مسائل اقتصادی وجود داشت، اعتماد به غرب بود. کارنامه اقتصادی بهدستآمده در دهه ۹۰، مشخص ساخت که اعتماد به غرب پاسخگوی رفع مشکلات اقتصادی و موجب پیشرفت کشور نیست. «در این دولت معلوم شد که اعتماد به غرب جواب نمیدهد؛ به ما کمک نمیکنند و هر جا بتوانند ضربه میزنند؛ آنجایی که ضربه نمیزنند، آنجایی است که امکانش را ندارند.» ۱۴۰۰/۵/۶ در هر مسئلهای که دولتها بیتوجه به غرب و مبتنی بر سرمایه داخلی پیش رفتند، موفق بودند. «هر جا شما موضوعات را به توافق با غرب و به مذاکرهی با غرب و با آمریکا و مانند اینها موکول کردید، آنجا ماندید و نتوانستید پیش بروید؛ چون آنها کمک نمیکنند، دشمنی [میکنند]» ۱۴۰۰/۵/۶ معضل دیگر در توقف حرکت اقتصادی کشور، گرهزدن مسائل به رفع تحریمها بود.
سیاست قطعی و ابلاغ شده که بهصورت مکرر بیان شد این بود که «مسئلهی اقتصاد کشور را به رفع تحریم گره نزنند» ۱۴۰۰/۱/۱ البته تحریمها نیز وجود داشت؛ اما راه حل اصلی کشور در درون بود. در درون کشور «ظرفیتها و تواناییهای فراوانی برای بیاثر کردن تحریمها داریم، بهشرط آنکه بخواهیم و همت کنیم و به دل مشکلات برویم » ۱۳۹۹/۹/۴ بنابراین میتوان «فشار اقتصادی را با تلاش درونی، تلاش داخلی و با خنثی کردن تحریمها و البتّه تلاش دیپلماسی [خنثی کرد].» ۱۴۰۰/۱۱/۲۸ واقعیت این است که «اگر در این سالها مسئولان دولتی همراهی بیشتری میکردند، رعایت بیشتری میکردند، ما افتخارات بیشتری به دست میآوردیم، وضعمان از این چیزی که امروز هست، قطعاً بهتر بود.» ۱۴۰۰/۱۱/۱۰ مسیر اصلی پیشرفت کشور باید «تکیهبر روی ارزشهای اساسی انقلاب، [باشد]... بر ارزش عدالت، مبارزهی با فساد و امثال اینها.» ۱۴۰۰/۵/۱۲ اگر چنین مسیر طی شود، اگر سیاستهای اقتصاد مقاومتی بهخوبی پیاده شود، قطعاً معضلات کشور حل خواهد شد.
ضرورت حرکت برای تغییر شاخصهای اقتصادی مهم کشور
نقطهقوت و نفوذناپذیری کشور در اقتصاد قوی نهفته است. به همین دلیل «باید اقتصادمان را جوری تنظیم و برنامهریزی کنیم که باوجود تحریم هم بتوانیم کشور را بهخوبی اداره کنیم.» ۱۳۹۹/۱۰/۱۹ در دهه گذشته وضعیت اقتصادی مطلوب نبود؛ اما میتوان با فعالیت جهادی و کار انقلابی، عقبماندگیها را جبران نمود. «کشور ما از ظرفیت بزرگ اقتصادی برخوردار است؛ یعنی ما ازلحاظ اقتصادی میتوانیم وضعی را که امروز داریم چندین برابر بهتر داشته باشیم» ۱۴۰۰/۱۱/۱۰ برای این مقصود راهکارهایی وجود دارد: طبیعتاً «اگر بخواهیم اقتصاد داخلی رونق پیدا کند باید صادراتِ خوب داشته باشیم، وارداتِ به مورد داشته باشیم، ارتباطات اقتصادی داشته باشیم.» ۱۳۹۶/۱۱/۲۹
از سوی دیگر برای آنکه تحریمها بیاثر شود باید برنامهای منسجم وجود داشته باشد؛ البته «بهترین و موفقترین کار برای خنثی کردن تحریمها همین تلاش واقعی -نه تلاش شعاری؛ تلاش واقعی- برای تقویت تولید ملّی است.» ۱۴۰۰/۱۲/۲ اگر جهش تولید رقم خورد معضلات برطرف میشود. «اگر واقعاً تولید را بتوانید جهش بدهید، همهی شاخصهای اقتصادی مهم کشور تغییر پیدا میکند.» ۱۴۰۰/۱۱/۱۰ در رفع مشکلات به مسائل روبنایی و ظاهری نباید اکتفا شود. «در حل مشکلات اقتصادی دنبال راهحلهای موقّتی و مسکّن و مانند اینها نباید رفت، چون اینها گاهی اوقات مشکل را افزایش میدهد.» ۱۴۰۰/۶/۶
در کنار تحولات اساسی، حفظ روحیه امید ملت، نیز نقش اساسی در حل مشکلات دارد. «گفتگوی صادقانهی با مردم... حرف زدن با مردم از روی صداقت، با قطعنظر از پیرایههای سیاسی و مانند اینها؛ صادقانه با مردم حرف بزنند، مشکلات را به مردم بگویند... حرف زدن با مردم یکی از کارهای مهمی است که دولت مردمی بایستی [به آن] متعهّد باشد.» ۱۴۰۰/۵/۱۲ آنچه در کشور طی دهه ۱۳۹۰ رخ داد، قطعاً قابل اصلاح و بازگشت است.
در صورتی که دولت سیزدهم سیاستهای اقتصاد مقاومتی را بهعنوان یک برنامه عملیاتی اجرایی نماید، بخش عمدهای از چالشهای موجود اقتصادی کشور اصلاح خواهد شد. حل مسئله گرانی، لزوم حفظ ارزش پول ملی، هدایت نقدینگی به تولید، اصلاح ساختار بودجه و نظام بانکی، ارتقای سرمایهگذاری و اشتغال، بهبود فضای کسبوکار از دیگر اقداماتی است که همواره مورد تأکید رهبر انقلاب اسلامی بوده است و باتوجهبه ظرفیتهای کمنظیر کشور، از سوی برنامهریزان در قوه مقننه قابل برنامهریزی است و قوه مجریه هم طبق آن امکان تدبیرو اجرا دارد. « مشکلات اقتصادی که از آن تعبیر کردیم به بیماری، خب عمدهترینش تورّم است، کاهش ارزش پول ملّی است، گرانیهای بیمنطق است، مشکلات بنگاههای تولیدی است، وجود تحریمهای خارجی است -که نقش این تحریمها را نباید نادیده گرفت- و نتیجهی اینها هم سختیِ معیشتِ طبقاتِ پایین و متوسّط است. این بیماریها هست، لکن بنیهی کشور قوی است. چرا میگوییم بنیهی کشور قوی است؟ به خاطر ظرفیّتهای گستردهای که در کشور وجود دارد» ۱۳۹۹/۴/۲۲
مسئولان دستگاهها و قوا از دولت و مجلس با رفتار صادقانه و عمل به وعدهها از یکسو و از سوی دیگر با روحیه انقلابی و جهادی، میتوانند هم امید را در کشور تقویت نمایند و هم عقبماندگیهای اقتصادی را جبران کنند و معضلات معیشتی مردم را رفع نمایند.