افول جلوه‌گری تمدّن غرب و اعتراف متفکران غربی به سرگردانی معرفتی و عملی منجر به رجوع اندیشمندان و جوانان دنیای اسلام به ثروت‌های معرفتی و سیاسی خود شده است. رهبر انقلاب در پیام حج امسال نتیجه این بیداری و خودآگاهی را بروز پدیده‌ای شگرف و معجز‌آسا در قلب دنیای اسلام به نام «مقاومت» خواندند.
رسانه KHAMENEI.IR در گزارش زیر به بررسی تأثیر الگوی نهضت بیداری انقلاب اسلامی بر سایر ملت‌های مسلمان و ریشه‌های تاریخی شکل‌گیری جریان مقاومت در منطقه پرداخته است.

در زمانه‌ای که بسیاری از اندیشمندان غربی و شرقی معتقد بودند که عصر دین به سر آمده و جهان وارد دو قطبی قدرتی شده که در آن بلوک شرق، به کلی دین را کنار نهاده و رسماً با آن به مبارزه برخاسته و بلوک غرب هم -که خود را سردمدار تمدن جدید معرفی می‌کند- اگرچه دین را رسماً نفی نمی‌کند ولی عملاً همه چیزهایی که مربوط به دین می‌شود را از صحنه زندگی مردم خارج کرده، در ایران امام خمینی رحمةالله‌علیه سخن از بیداری ملّت‌ها گفت و نخبگان و توده‌های ملّت را به ثروت عظیم معرفتی و معنوی اسلام متوجه ساخت. بر این مبنا اگرچه که در ابتدا، امام رحمةالله‌علیه بیدارگری را از ملّت ایران آغاز کرد اما، دعوت امام رحمةالله‌علیه بیش از آنکه بر اصول ملّی متکی باشد؛ تکیه‌اش بر اصول اسلام و دیانت، اخلاق، تقوی‌، عدالت و معنویت بود. اصولی که ‌هم ملّت مسلمان ایران را بیدار کرد و هم دیگر مسلمانان جهان و مظلومان و مستضعفان عالم را.
 
در ایران
این خودآگاهی اسلامی منبعث از قیام امام رحمةالله‌علیه در راه خدا، منجر به شکل‌گیری اتفاقی اثرگذار و مهم در دنیای اسلام شد. در پیام حج سال جاری رهبر انقلاب اسلامی از این پدیده به عنوان «مقاومت» تعبیر شد. پدیده‌ای که قدرت‌های استکباری در برابر آن به‌شدت دچار مشکل‌اند. اما در کنار این موضوع، مرور تاریخی حوادث منطقه نشان می‌دهد جمهوری اسلامی ایران توانسته است جریان مقاومت در برابر استکبار را مستحکم سازد و در طی دهه‌های گذشته با اتکا به همین موضوع امید و اعتمادبه‌نفس را در جهان اسلام ارتقا دهد. همان چیزی که رهبر انقلاب اسلامی در پیام حج ۱۴۰۱ از آن به‌عنوان «الگوی موفّق و یک نمونه‌ی سرافراز از قدرت و حاکمیّت سیاسی اسلام» نام‌برده‌اند.

نکته‌ای که نباید در اینجا از آن غفلت کرد آن است که پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی در ایران و خارج شدن این کشور پهناور و راهبردی از حوزه سلطه آمریکا، در همان ابتدای انقلاب بسیاری از نظامات استکباری دنیا را به وحشت انداخته بود و آن‌ها از همان موقع به‌خوبی می‌دانستند اثر انقلاب اسلامی در ملل مسلمان و مستضعف سبب حرکت ملّت‌های دربند استبداد و استعمار شده و تمامی منافع نامشروع آنها در سرزمین‌های تحت سلطه را از چنگال‌شان بیرون خواهد آورد.
 
در عراق
بر اساس همین برآوردها، قدرت‌های سلطه‌گر در جهان، سیاست مقابله با انقلاب اسلامی را در پیش گرفتند و از عراق، این کشور همسایه که در آن سال‌ها تحت حاکمیت رژیم جبار بعث بود سعی کردند تا مانع رشد نهال حاکمیت سیاسی اسلام در ایران شوند. بااین‌حال نخبگان، علما، دانشمندان و توده‌های مسلمان پیش از آن زمان راه خود را از طواغیت و جباران جدا کرده بودند و در همان عراق، در دوران حاکمیت بعث آنگاه که خبر رسید مبارزه مردم ایران با طاغوت به نقطه حساسی رسیده و شاه از کشور متواری شده، شهید آیت‌الله سید محمدباقر صدر در جلسه درس خود با حال و بیان عجیب و لحن حماسی بعد از گفتن بسم‌الله گفت: "لقد تحقّق الیوم حُلُم الأنبیاء" امروز آرزوهای انبیاء در تاریخ محقق شد.

این نگاه دینی و انسانی به سر برآوردن نوع جدیدی از حکومت، که تعلق و علاقه‌ای به بلوک شرق و غرب نداشت و اسلام را ملاک و معیار حق و حقیقت می‌داند، در طول جنگ تحمیلی -که همه کشورهای مستکبر دنیا در قامت ارتش بعثی با جمهوری اسلامی به‌عنوان یگانه مدل حکومت اسلام راستین به مقابله روی آورده بودند- هم ادامه یافت. احرار و مجاهدین عراقی در قالب سپاه بدر در کنار رزمندگان اسلام جنگیدند و همان‌ها تا زمان تأسیس حشدالشعبی به‌فرمان مرجعیت در برابر دولت‌های دست‌ساخته غرب از صدام و اشغالگران متجاوز آمریکایی گرفته تا داعش که بازسازی ارتش شکست‌خورده غربی‌ها در لباس دین به‌حساب می‌آمد، مردانه ایستادگی کردند و نگذاشتند که کشور مسلمان دیگری به ورطه دِمار و نابودی بیفتد.

در نیجریه
دامنه بیداری اسلامی که امام رحمةالله‌علیه آن را آغاز کرده بود البته محدود به جغرافیای ایران و همسایگان آن نمی‌شد و دعوت امام به قیام مستضعفین از همان روزهای اول انقلاب فراگیر شده بود. جوان نیجریه‌ای که در نخستین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی به ایران سفر و در جشن‌های پیروزی انقلاب‌ شرکت‌ کرده بود، قرآنی از امام خمینی رحمةالله‌علیه هدیه گرفت و امام خطاب به او فرمود بروید و با این قرآن مردم نیجریه را به اسلام دعوت کنید.  او با همین رهنمود جنبشی را راه‌اندازی کرد که امروز بخش مهمی از مسلمانان و شیعیان پرجمعیت‌ترین کشور قاره آفریقا را تشکیل داده است.
 
در لبنان
در لبنان از دل جنبش امل که امام موسی صدر آن را برای تقویت جریان شیعی به‌واقع مستضعف لبنان پایه‌گذاری کرده بود، گروهی در سال ۱۳۶۰ به ایران آمد و از امام شنید: «مسئله‌ای را که می‌خواهم اکیداً به شما تذکر دهم این است که این معنا که «نمی‌شود با قدرت‌های بزرگ طرف شد» را از گوش‌هایتان بیرون کنید. شما بخواهید، می‌توانید؛ زیرا پشتیبان شما خداست. این زمزمه‌هایی را که ابرقدرت‌ها به‌وسیله ایادی‌شان کرده‌اند که تا متکی به یکی از دو قدرت نشوید نمی‌توانید به زندگی خود ادامه دهید، صد در صد غلط است. به روی پای خودتان بایستید و محکم و استوار با خدا باشید.» در همان جلسه جوان ۲۱ ساله‌ای از امام اجازه‌نامه اخذ وجوهات شرعیه لبنان را گرفت. امام در پایان اجازه‌نامه با عبارت «وان لا ینسانی من صالح دعواته» از او خواستار دعای‌ خیر برای خود شد. آن جوان امروز یکی از قدرتمندترین جریان‌های مقاومت منطقه را رهبری می‌کند.

حزب‌الله لبنان که در سال ۲۰۰۰ میلادی عقب‌نشینی یکجانبه صهیونیست‌ها از جنوب لبنان را رقم زده بود؛ پس از پاک‌سازی خاک لبنان از وجود ارتش صهیونیست، معتقد بود که حالا نوبت به آزادسازی اسرای دربند زندان‌های اسرائیلی رسیده و بر این مبنا عملیات الوعد الصادق در سال ۲۰۰۶ را کلید زد که با پاسخ محکم حزب‌الله به تجاوزات صهیونیست‌ها به‌خصوص در انهدام تانک‌های مرکاوا و ناو ساعر ۵ و در نهایت عدم تحقق اهداف اعلامی صهیونیست‌ها از جنگ، منجر به‌اجبار رژیم جنایتکار به آزادی اسرای دربند لبنانی شد. جالب آن جاست که اسرائیلی‌ها نه‌تنها نتوانستند که به هدف خود یعنی خلع سلاح حزب‌الله دست پیدا کنند بلکه بعدتر از طریق گروه حقیقت‌یاب وینوگراد به شکست خود نیز اعتراف کردند و معادله قدرت تا آن حد تغییر یافت که از جنگ سی‌وسه روزه در سال ۲۰۰۶ به این‌سو به دلیل هراس از پاسخ کوبنده مقاومت، هیچ نظامی و سیاستمدار اسرائیلی جرئت فکر کردن حمله به لبنان را ندارد.
 
در فلسطین
در فلسطین یعنی آنجا که امام رحمةالله‌علیه دعوت مردم و مؤمنین جهان اسلام را برای ایستادگی در برابر صهیونیست‌ها، نه از بهمن ۵۷ که از خرداد ۴۲ و حتی پیش‌تر از آن شروع کرده بود، نیرویی شکل گرفت که مهم‌ترین عضو آن یعنی شهید دکتر فتحی شقاقی به خاطر نوشتن کتابی با عنوان "امام خمینی راه‌حل اسلامی" در همان روزهای ابتدای انقلاب در مصر دستگیر شد و به زندان افتاد. جهاد اسلامی یعنی گروه مقاومتی که فتحی شقاقی پایه‌گذاری کرده بود امروز در کنار حماس و سایر فصائل فلسطینی یکی از اصلی‌ترین اضلاع مقاومت در برابر صهیونیست‌ها در خاک فلسطین را شکل می‌دهد. یعنی همان‌ها که به باور فتحی شقاقی که برای مراسم رحلت امام رحمةالله‌علیه خود را به تهران رسانده بود، خطاب به امام می‌گفتند: "ما منتظر خواهیم ماند تا شما از بلندای کوه «هرمل» به «قدس» بیایید و غم، رنج و اندوه جانکاه بچه‌های یتیم فلسطینی را از چهره آنان پاک کنید. منبر مسجدالاقصی منتظر قدوم شماست و مسجدالاقصی به پرچم‌هایی که شما بر فراز آن برافراشته خواهید کرد، می‌بالد."

مقاومت امروز فلسطین که این روزها در بیان رهبر انقلاب اسلامی به برکت همین جوانان فداکار در کرانه‌ی غربی و در سرزمین‌های ۴۸، مبارزان اردوگاه جِنین، و ساکنان اردوگاه‌های فلسطینی در بیرون از فلسطین توانسته رژیم طغیانگر صهیونیست را از حالت تهاجمی و عربده‌کشی به وضعیّت دفاع و انفعال بکشاند و مشکلات سیاسی و امنیّتی و اقتصادی آشکار کنونی را بر آن تحمیل کند، ریشه در همان بیداری اسلامی داشته که نهضت امام خمینی رحمةالله‌علیه با پرداختن به آن جان دوباره‌ای به مسلمین بخشیده بود. نمونه مهم این بیداری در سال‌های اخیر عملیات افتخارآفرین سیف القدس است که طی آن راهبرد بهم پیوستگی گروه‌های مقاومت و دفاع هر بخش از بخش‌های دیگر اجرایی شد و صهیونسیت‌ها را مجبور کرد تا در مقابله با موشک‌ها و توانمندی‌های نظامی گروه‌های مقاومت عقب‌نشینی کنند.

این‌که به ناگاه و در شکننده‌ترین وضعیت ممکن هم غزه، هم کرانه باختری، هم شهرک‌نشینان فلسطینی ساکن اراضی ۱۹۴۸ همه و همه به میدان بیایند، این‌که اردنی‌ها از یک‌سو و لبنانی‌ها از سوی دیگر به سمت مرزها حرکت کنند و با پاسگاه‌ها و گشت مرزی اسرائیل درگیر شوند، این‌که با هر بار شلیک موشک حماس و جهاد اسلامی، مردمی که روزها تحت بمباران‌اند تکبیر بگویند، این‌که بعد از سال‌ها این بار فلسطین بود که به اشغالگران اعلام می‌کرد که به مدت دو ساعت می‌توانند به‌صورت عادی رفت‌وآمد کنند. جالب آنکه در همین دو ساعت نخست‌وزیر رژیم غاصب جرئت می‌کند از پناهگاه بیرون بیاید و اجلاس خبری برگزار کند؛ یعنی جنگ ۲۰۲۱ غزه بذر امیدی‌ست که میوه‌اش را آیندگان خواهند چید.

این امر از آن جهت دارای اهمیت است که نشان می‌دهد جبهه مقاومت با عبور از چالش‌های به وجود آمده در سال‌های اخیر انسجام خود را بازیافته است و به‌طور کامل تمرکز خود را در درجه اول به ایجاد بازدارندگی در برابر رژیم صهیونیستی و در درجه دوم تضعیف و نابودی آن قرار داده است.‌ موضوعی که رهبر انقلاب اسلامی در سخنرانی روز قدس آنرا اینگونه بیان کردند: «شکل‌گیری مقاومت در منطقه‌ی غرب آسیا در دهه‌های اخیر پُربرکت‌ترین پدیده‌ی این منطقه بوده است. کیان مقاومت بود که بخشهای اشغال‌شده‌ی لبنان را از لوث وجود صهیونیست‌ها پاک کرد، عراق را از حلقوم آمریکا بیرون کشید، عراق را از شرّ داعش نجات داد، و به مدافعان سوری در برابر نقشه‌های آمریکا مدد رسانید. کیان مقاومت با تروریسم بین‌المللی مبارزه میکند، به مردم مقاوم یمن در جنگی که به آنها تحمیل شده است یاری میرساند، با موجودیّت غاصبان صهیونیست در فلسطین پنجه می‌افکند و به توفیق الهی آنها را به زانو در می‌آورد، و با تلاش مجاهدانه، مسئله‌ی قدس و فلسطین را در افکار عمومی جهان روزبه‌‌روز برجسته‌تر میکند.» ۱۴۰۱/۰۲/۰۹