حضرت آیت الله خامنه ای، رهبر انقلاب اسلامی در سخنرانی اولین روز سال جدید ( ۱۴۰۱ ) همچون سالهای گذشته درباره اهمیت مساله اقتصاد و راه برون رفت از چالش های اقتصادی صحبت کردند؛ بدون شک مساله اقتصاد و معیشت مردم از مسائل اصلی کشور است که نمی توان با بی اعتنایی از کنار آن گذر کرد: « ما در این ده سال گذشته، در دهه‌ی ۹۰، در واقع مواجه بودیم با انباشت چالشهای اقتصادی که خب انسان بایستی از اینها به یک نحوی خلاص بشود. باید ان‌شاءالله درباره‌ی مسائل اقتصادی درست فکر کرد، درست عمل کرد و حرکت کرد تا برای ملّت وسایل آسایشی در این زمینه ان‌شاءالله به وجود بیاید. بنابراین ما بحث اقتصادی را از این جهت مطرح میکنیم.». ۱۴۰۱/۰۱/۰۱

دلیل نام گذاری سال ها چیست؟
نام گذاری و تعیین شعار برای هر سال، سنت حسنه ‌ای است که از سوی رهبر انقلاب اسلامی با هدف ریل‌گذاری و اولویت بخشی به اقدامات قوای سه‌گانه و همچنین جهت‌دهی به حرکت‌ها و مطالبات مردمی پایه‌گذاری شده است. رصد دقیق مسائل و ظرفیت‌های کشور ، نیازسنجی شرایط موجود، نگاه به خلاءها ، نقاط ضعف و آسیب‌پذیر جامعه و همچنین توجه به نقشه‌های شوم دشمنان همگی از مؤلفه‌هایی هستند که در تعیین شعار سال مؤثر هستند.

مروری بر نام گذاری سال های گذشته از سوی رهبر انقلاب، نشان دهنده شکل گرفتن بحث های جدی علمی و تولید ادبیات علمی مورد نیاز، سوق پیدا کردن قوای سه گانه و نهادهای بالادستی برای برنامه ریزی و اجرا و از سوی دیگر ایجاد عزم و اراده مشترک ملی در جهت تحقق آن و ایجاد حس مطالبه گری میان مردم است.

نام گذاری مکرر سال های متمادی به مسائل اقتصادی نشانه چیست؟
مساله اقتصاد از مهمترین دغدغه های رهبر انقلاب در نام گذاری سالهای متمادی اخیر بوده که نشان دهنده توجه ویژه ایشان به این مساله و لزوم اقدامات اصلاحی در این بخش مهم است؛ این تاکیدات هر ساله نشان دهنده این است که هنوز با وضعیت مطلوب اقتصادی فاصله داریم و مسئولان تقنینی و قضایی و به خصوص مدیران اقتصادی قوه مجریه باید برنامه ریزی دقیق تر و تصمیم به موقع تری اتخاذ کنند.

نام گذاری های سالها به مسائل اقتصادی و به خصوص با محوریت تولید اما نشانه دیگری از شناخت صحنه زورآزمایی دشمن با انقلاب ایران اسلامی است؛ نشان دهنده اینکه خاکریز اول دشمن، برهم زدن ثبات و آرامش اقتصادی و از بین بردن زیرساخت اقتصادی نظام اسلامی است، «دشمن روی اقتصاد کشور ما متمرکز شده. از نظر دشمن، اقتصاد کشور یک نقطه‌ی ضعفی است که [او] میتواند با تکیه‌ی بر آن نقطه‌ی ضعف، مقاصد سوء خودش را در مورد کشور عزیز ما و در مورد جمهوری اسلامی اِعمال بکند.» ۱۳۹۵/۰۸/۲۶

 از سو دیگر مساله اقتصاد یکی از پیشران های اصلی پیشرفت ایران اسلامی است که بر سایر ساحت های جامعه نیز تاثیر می گذارد، «واقعاً اگر در کشور [رشد] اقتصادی همراه با عدالت به وجود بیاید، همه‌ی زمینه‌های پیشرفت فعّال خواهد شد و کشور به پیشرفت واقعی خواهد رسید؛ یعنی اقتصاد یک چنین نقش محوری دارد. » ۱۴۰۱/۰۱/۰۱

اقتصاد چرا و چگونه؟
 حضور در میدان اقتصادی، نتایج پربرکتی دارد که می‌توان به خارج شدن اقتصاد کشور از حالت رکود، ایجاد رشد اقتصادی و افزایش اقتدار ملی اشاره کرد. پس باید معلوم ساخت که مساله عمده اقتصادی چیست و چه راه حلی برای آن وجود دارد. از نظر رهبر انقلاب، تولید داخلی راهکار مسائل اقتصادی کشور ماست، «در اقتصاد هم مسئله‌ی‌ عمده عبارت است از تولید ملّی که اجمالاً عرض کردیم و من در این سه چهار سال اخیر در شعار سال مسئله‌ی تولید را تکرار کردم » ۱۴۰۱/۰۱/۰۱

 از آنجا که تولید؛ کلید اصلی اشتغال، کاهش توّرم و ایجاد ارزش پول ملّی است، در نتیجه «تولید داخل و کالای ایرانی را باید تقویت کنیم. حقیقتاً بایستی به مسئله‌ی حمایت از کالای ایرانی اهمّیّت بدهیم؛ این یک کار واجب است، کار ضروری و قطعی است. » ۱۳۹۷/۰۳/۰۲

رونمایی از سال ۱۴۰۱ با چهره جدیدی از تولید
اقتصاد در سال جدید با دو شاخص مهم عملیاتی، کاربردی مطرح شد، عنوانی که از سوی رهبر انقلاب، این‌گونه مطرح شد: «امسال هم من تولید را می ‌خواهم مطرح کنم. منتها یک لایه‌ ی جدیدی یک چهره‌ی جدید از تولید را می خواهم مطرح کنم و آن عبارت است از تولیدی که دارای دو خصوصیت باشد: یکی اینکه اشتغال‌آفرین باشد، یکی اینکه دانش‌بنیان باشد. تولید دانش‌بنیان، متّکی به دانش، دانش جدید و پیشرفتهای علمی ، و تولیدی که اشتغال‌آفرین باشد. » ۱۴۰۰/۱۲/۲۹

تولید دانش بنیان چرا مهم است؟
امروز اگر می‌خواهیم در میدان رقابت اقتصادی پیروز شویم راهی نداریم جز اینکه به سمت اقتصاد دانش‌بنیان حرکت کنیم. روزی که چرخ‌دنده‌های اقتصاد از فکر و دانش نخبگان جوان،تأثیر و فرمان بگیرند، آن‌روز روزی است که به اقتصاد برتر دست خواهیم یافت. اقتصادی که نه فقط در داخل بلکه به راحتی محصولات را در بازارهای جهانی قابل رقابت می نماید و این هدف با اقتصاد دانش‌بنیان شدنی است. اقتصاد دانش بنیان از سویی موجب کاهش هزینه‌های تولید شده و از سوی دیگر با نوآوری و بهره وری، کیفیت محصولات را افزایش و محصولات را رقابت‌پذیر می کند. از دیگر اثرات مهم اقتصاد دانش بنیان به عنوان مصداقی از اقتصاد مقاومتی، عدم وابستگی به ساختارهای بین المللی و تکانه های آن و نیل به خودکفایی در زمینه های مختلف است.

تهدیدات فرا روی تحقق شعار سال
برای اینکه شعار سال محقق شود باید نخست تعریف و هدف شناسی دقیقی از اقدامی که باید صورت گیرد داشته باشیم و در گام بعدی نسبت به آسیب های پیش رو آگاهی داشته و برای گذر از آنها برنامه داشته باشیم.

۱-برخورد شعاری و تشریفاتی
مواجهه تشریفاتی یا نمایشی با شعار سال یکی از خطرات در کمین "تولید، دانش بنیان و اشتغال آفرین" است. رفتارهای ساده انگارانه و همایشی و نمایشی تهدید این نام گذاری است؛ آنچه مهم است عمل هر سازمان و ارکان و نهاد با هدف تحقق تولید دانش آفرین است. از این رو رهبر انقلاب تاکید کردند که «سال گذشته هم این را گفتم که اکتفا نکنند دوستان به اینکه حالا روی کاغذهایِ سربرگهایِ دستگاه هایِ گوناگون بنویسند این عبارت را یا مثلاً فرض کنید که یک تابلو درست کنند در خیابان مثلاً بزنند؛ اینها کار نیست. عمده این است که به معنای واقعی کلمه روی این سیاستگذاری بشود .» ۱۴۰۰/۱۲/۲۹

۲- اقدامات بدون مطالعه و ملاحظه
رفتارهای سطحی و صرفا با نگاه ارائه گزارش اما بدون خروجی هم خطر دیگری برای نهادینه شدن تولید دانش آفرین است، به عبارت دیگر همانقدر که بی‌عملی و اکتفا به حرکات نمایشی، به ضد هدف خود تبدیل خواهد شد ، حمایت ‌های دولتی بدون نگاه کلان و برنامه ریزی دقیق و صرف پول‌پاشی در مواجهه با شعار سال نیز راه به جایی نخواهد برد. « در دولتهای مختلف طرح هایی با نام های گوناگون داشتیم که تسهیلات بانکی را در اختیار افراد بگذاریم برای اینکه تولید بالا برود؛ تقریباً همه‌ی این طرحها ناموفّق بود؛ همه‌ی این طرحها ناموفّق بود. پول‌پاشی کردن و بی‌ملاحظه اقدام کردن به جایی نخواهد رسید؛ باید [این] کار خیلی با دقّت و مطالعه و درست انجام بگیرد و فعّالیّت شرکت‌های دانش‌بنیان به صورت زنجیره‌ای شکل پیدا بکند .» ۱۴۰۱/۰۱/۰۱

۳- شرکت های صوری دانش بنیان!
نکته مهم دیگر در تحقق شعار سال این است که ممکن است برخی افراد با عنوان‌سازی و جعل واژه‌ها، از مفهوم دانش بنیان سوء استفاده کنند، و با جذب اعتبارات، آنها را در مسیر سوداگری و معاملات کاذب خرج کنند، «البتّه این [کار] موجب این نشود که ما یک شرکتی درست کنیم و اسمش را بگذاریم دانش‌بنیان، در حالی که دانش‌بنیان نباشد؛ نه، حقیقتاً شرکتهای دانش‌بنیان [درست شود]؛ باید همّت کنند مسئولین ما و این کار را انجام بدهند؛ بخصوص در بخشهایی که عقب‌ترند، مثل همین بخش کشاورزی... » ۱۴۰۱/۰۱/۰۱ پایان اینکه، «بهترین و موفّق‌ترین کار برای خنثی کردن تحریمها همین تلاش واقعی -نه تلاش شعاری؛ تلاش واقعی- برای تقویت تولید ملّی است. ۱۴۰۰/۱۲/۰۲