«در این جهادی که وجود دارد، در این جنگ بی‌امانی که وجود دارد بین اسلام و کفر، بین حق و باطل، بین روایت دروغ و حقیقت -این جنگی است بین اینها- ما در کجای این جبهه قرار داریم و حضور داریم؟» ۱۴۰۰/۱۱/۰۳
«جهاد تبیین» موضوعی است که ماه‌های اخیر در بیانات حضرت آیت‌الله خامنه‌ای بارها مورد تأکید و اشاره قرار گرفته است و رهبر انقلاب اسلامی ابعاد مختلف آن را توصیف کرده‌اند. ««جهاد تبیین» یک فریضه است. «جهاد تبیین» یک فریضه‌ی قطعی و یک فریضه‌ی فوری است و هر کسی که میتواند[باید اقدام کند].» ۱۴۰۰/۱۱/۱۹ خطابی عمومی که همه افراد جامعه در جنگ رسانه‌ای دشمن علیه حقایق انقلاب اسلامی مردم ایران، مخاطب آن هستند و میتوانند ایفای نقش کنند؛ اگرچه مسئولین در این زمینه وظایف سنگین‌تری بر دوش دارند.
پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR برهمین اساس در سلسه یادداشت‌ها و گفت‌وگوهایی به بررسی این موضوع می‌پردازد. آنچه در ادامه می‌خوانید گفت‌گویی با آقای مهدی مسکنی، معاون تعاون وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی است. ایشان که سوابق طولانی مدت در بخش های جهادی و فرهنگی کشور دارد معتقد است با مجهز کردن گروه‌های جهادی به محتوای خوب می‌توان نقش فعال‌تری برای حرکت بهتر در جهاد تبیین رقم زد.

  چرا موضوع جهاد تبیین در این برهه زمانی مورد تأکید قرار گرفته است؟
یکی از دلایلی که باعث شد که در این زمان جهاد تبیین مطرح شود موج حملات و تخریب‌هایی است که علیه جمهوری اسلامی و نحوه حکمرانی آن به راه افتاده است. بی‌شک موفقیت‌ها و عدم موفقیت‌هایی در این نحوه حکمرانی وجود داشته که لازم است موفقیت‌ها و دلایل عدم موفقیت‌ها برای نسل جوان تبیین شود و ما حلقه مفقوده‌ای در تبیین موفقیت‌ها و دلایل عدم موفقیت‌ها داشتیم. بعضی از جاها ممکن است و قطعاً ما عدم موفقیت داشته‌ایم، دلیل آن چه بوده است؟ اتکا به ظرفیت‌های داخلی یا ظرفیت‌های خارجی کدام دلیل عدم موفقیت بوده است؟ این به تبیین نیاز دارد و اینکه نسل جوان با روش‌های و ادبیات خودش در قالب‌ها و شکل‌های جدید و نوینی دارد به آن بپردازد، لذا ضرورت دارد یعنی دلیلش ضرورت اعلام آنچه انجام داده‌ و آنچه انجام نداده‌ایم است. در بسیاری موارد ما وقت برای توجیه مردم نمی‌گذاریم، مثل این است که آدم‌ها کار می‌کنند ولی دلایل کار کردن‌شان را باز و تشریح نمی‌کنند. این جهاد تبیین می‌خواهد خلأ و نیاز جامعه را پر کند.

عواملی که منجر شده بود موضوع جهاد تبیین به‌صورت واقعی شکل نگیرد چه چیزهایی است؟
اساساً هر آنچه را ما به آن نگاه نظام‌مند و ساختاری داشته باشیم به یک رویه جاری تبدیل می‌شود و متأسفانه در رویه جاری بی‌تفاوتی غلبه می‌یابد. مفاهیمی مثل جهاد تبیین باید از حالت نظام به نهضت تبدیل شده و مردمی شده و به وظیفه تبدیل شوند. مرجع جهاد تبیین نباید صرفاً نهادها و نظام‌ها باشند چون اگر در حیطه وظایف نهادها و نظام‌ها باشد در روابط‌عمومی‌ها خلاصه می‌شود و روابط‌عمومی‌ها باید بیایند بگویند چه کارهایی کرده‌اند و حالت دستوری به خود می‌گیرد.

آنچه در جهاد تبیین مدنظر رهبر انقلاب است -البته از نظر بنده- در لایه‌های مختلف باید مؤثرین اجتماعی و مردمی جلو بیایند و به جهاد تبیین بپردازند. دستگاه‌های دولتی هم اگر به وظیفه خود عمل کنند اینها کار یکدیگر را تکمیل می‌کنند.

توسعه شبکه‌های اجتماعی چقدر می‌تواند در جهاد تبیین به‌عنوان یک ابزار مؤثر باشد؟
این ابزار به‌شدت می‌تواند به ما کمک کند برای اینکه حرف خودمان را بزنیم ولی به شرطی که با روش کار این ابزار آشنا باشیم و در قالب‌های متفاوت برای طیف‌های فکری و فرهنگی بتوانیم محتوا تولید کنیم. چیزی که ما در حال تولید آن هستیم در یک قالب و یک شکل است، اگر ما بتوانیم آن را به‌صورت متفاوت در این ابزار پیاده بکنیم موفق خواهیم بود؛ البته ما نباید از بحث تبیین چهره به چهره هم غافل شویم. این جهاد تبیین به عمارهایی نیاز دارد که به دانشگاه‌ها، به روستاها، مجامع کارگری و مجامع مختلف علمی بروند و شروع به صحبت و تبیین بکنند.

راهکارهایی برای سرعت گرفتن تحقق این مطالبه دارید؟
این کار را باید در آموزش‌وپرورش بکنیم؛ خصوصاً در مقطع ابتدایی یعنی بچه‌های ما باید به انقلاب اسلامی افتخار بکنند. در سرفصل‌های آموزشی و کتب درسی در پیش‌دبستان و دبستان در جاهای مختلف جهاد تبیین را باز کنیم. کتاب‌های درسی ما هنوز پر از مطالب تکراری و قدیمی است. فضایی نیاز است که ما در کتاب‌های درسی بگنجانیم که بعد از انقلاب چه توفیقاتی داشته‌ایم. این را باید در برنامه‌های بلندمدت ببینیم. در برنامه‌های کوتاه‌مدت استفاده از ظرفیت مساجد، استفاده از ظرفیت‌های نوین یعنی استفاده از روش‌های نوین به‌خصوص جاهایی که پایگاه‌ها وجود دارد و امکان استفاده از مؤثرین اجتماعی و فضای اجتماعی وجود دارد و هر جا که مردم حضور دارند، اگر فوتبال و ورزش است به آنجا برویم و اگر مسجد یا بازار است به آنجا برویم و کار تبیین را انجام دهیم. روش انتقال مطلب و تولید محتوا بسیار مهم است.

رویکرد ما باید این باشد که اصلاً به سمت سازمانی شدن نرویم. متأسفانه ما این‌ها را تجربه کرده‌ایم. باید به‌سمت مردم برویم، در دانشگاه‌ها و به‌سمت قشرهای متفاوت برویم و برای آن‌ها تبیین کنیم تا آن‌ها بخش‌هایی از کار را پیش ببرند.

بخش دیگری از کار این است که از ظرفیت ایرانیان و حتی غیرایرانیان خارج از کشور که وابستگی قلبی با جمهوری اسلامی دارند استفاده کنیم.

پیامی که رهبر انقلاب به جوانان غربی دادند، از ظرفیت آن جوانانی که در آن نامه گفته شده برای اینکه ما بتوانیم پیام دستاوردهای انقلاب را در دنیا تبیین بکنیم باید استفاده کنیم. یعنی جهاد تبیین را فقط برای داخل نبینیم و پیام ایشان فقط برای داخل نیست و گستره جهانی دارد؛ با این حال تفاوتها را باید در نظر بگیریم. می‌دانید که ابزار تبلیغ در شهرهای مختلف هم متفاوت است. نوع انتقال مطلب در شیراز متفاوت است با نوع انتقال مطلب در کرمانشاه. تفاوت‌های فرهنگی هم مهم است. در تبیین چهره به چهره استفاده از ظرفیت شهرداری‌ها و فضای شهر، خانه‌های کودک و مهدکودک‌ها مهم هستند و پاشنه آشیل جایی است که مردم حضور دارند و آنجایی که دولت می‌تواند کار کند.

فکر می‌کنید چهارچوب کارهای گروه‌های آتش‌به‌اختیار و جهادی با این فراخوان در مورد جهاد تبیین چه تفاوتی باید بکند؟ نقش‌شان به‌طورکلی در این کارزار چیست؟
زمان زیادی نگذشته است و گروه‌های جهادی هم در شرایط تعطیلات و عید و تابستان کار می‌کنند. وقتی این جوان‌ها به روستاها می‌روند و ارتباطات چهره به چهره می‌گیرند می‌توان بسته‌های خوبی از لحاظ محتوا برای این بچه‌ها تهیه کرد. آن‌ها را باید به محتوای خوب مجهز کرد تا بتوانند در نقاطی که کار می‌کنند کارشان را به‌خوبی دنبال کنند.

حرکت تبلیغاتی دشمن بر چه موضوعاتی تمرکز دارد؟
روی ناکارآمدی‌ها تمرکز می‌کند. من در ابتدای بحث گفتم که روی دلایل شکست‌ها هم ما باید تبیین داشته باشیم و باید صادقانه با مردم در این مورد صحبت کنیم. برخی از مسئولان نگاه‌شان نگاه مردمی و مردم‌گرایی نبوده است و این باید اصلاح شود و باید صادقانه با مردم صحبت کنیم. تا اگر آن‌ها ناکارآمدی‌ها را به تصویر کشیدند، ما بتوانیم برای آن جواب داشته باشیم.