نور چشمان ملّت
«شماها نور چشمان کشور و ملّت هستید.»۱۴۰۰/۰۸/۲۶ «بنده در دفاع از جامعه‌ی نخبگان و از حرکت علمی کشور، تا نَفس دارم ذرّه‌ای کوتاه نخواهم آمد.» ۱۳۹۵/۰۷/۲۸ این تعابیر و توصیفات به یاد ماندنی بخشی از بیانات رهبر انقلاب اسلامی خطاب به نخبگان علمی ایران اسلامی است. اما رمز این تعابیر بلند و این حمایت‌های مستحکم، دلگرم‌کننده و همیشگی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای از نخبگان علمی کشور چیست؟

نخبگان، پیشگامانِ «ایران قوی»
واقعیت این است که «ما یک سابقه‌ی تلخی داریم؛ در یک دوران طولانی، ژنِ ناتوانی، ژنِ نمیتوانیم، ژنِ وابستگی به دیگران را در ما تزریق کردند؛ در یک دوران طولانی، از دوران قاجار تا دوران پهلوی، در ملّت ما -همین ملّت بااستعداد- این احساس درونیِ عدم توانایی و عدم قدرت، ایجاد شد؛ و [آن را] در ما -در مجموعه‌ی جامعه‌ی ایرانی- نهادینه کردند؛ این سابقه را ما داریم. نتیجه این شد که ما به عنوان یک ملّت، هویّتمان در ذیل غرب تعریف شد... وقتی‌که یک کشوری در ذیل یک قدرتی تعریف شد، همه‌ی امکانات او در واقع به طور خواه یا ناخواه متعلّق میشود به آن قدرت.» ‌۱۳۹۵/۰۷/۲۸ با انقلاب اسلامی تحولی عظیم در جهت غلبه بر این فضا رُخ داد: «در انقلاب، خودباوری و اعتماد به نفس، به جنگِ وابستگی رفت؛ خدا هم کمک کرد.» ۱۳۹۵/۰۷/۲۸ و البته امروز هم کشمکشی جدی بین دو جریان خودباوری و وابستگی در جریان است.

برای صیانت از حرکت تحولی انقلاب اما باید برای ایران اسلامی «تولید قدرت» شود: «آنچه نگاه به نخبگان را به‌عنوان یک فریضه، به‌عنوان یک واجب غیرقابل اجتناب بر همه‌ی مسئولان لازم میکند، یک هدف بزرگ است. یک هدف بزرگی در اینجا وجود دارد؛ با این هدف حتماً بایستی نگاه به نخبگان یک نگاه جدّی، یک نگاه عملیّاتی، یک نگاه دلسوزانه و پیگیر باشد. آن هدف چیست؟ آن هدف عبارت است از تبدیل کشور ایران به کشوری پیشرفته، قدرتمند، شریف... صاحب حرف نو در مسائل بشری و در مسائل بین‌المللی... و دارای عزّت... و سرشار از معنویّت و ایمان... و برافرازنده‌ی پرچم تمدّن نوین اسلامی.» ۱۳۹۵/۰۷/۲۸ و رسیدن به این هدف اساسی بدون قدرت علمی و برخورداری از نخبگان توانمند و دارای هویت اسلامی و انقلابی امکان‌پذیر نیست: «پیشرفت علمی، کشور را قدرتمند میکند... اَلعِلمُ سُلطان؛ «سلطان» یعنی اقتدار؛ علم، اقتدار است؛ هر کسی که آن را داشته باشد «صالَ»، یعنی دست قدرتمند را خواهد داشت؛ هرکس که آن را نداشته باشد «صیلَ عَلَیه»، یعنی دست قدرتمندی بر سر او خواهد آمد یعنی زیرِ دست خواهد شد.» ۱۳۹۶/۰۷/۲۶ و راز حمایت رهبر انقلاب از حرکت پیشرفت علمی و در رأس آن نخبگان هم همین است: «بنده با فهم این مسئله، یعنی با این فهم از مسئله‌ی کشور که کشور احتیاج دارد به یک چنین سازوکاری و به یک چنین حرکتی، از پانزده سال پیش یا اندکی بیشتر مسئله‌ی نهضت علمی و نهضت نرم‌افزاری و حرکت عظیم علمی را مطرح کردم، و خب دانشمندان، جوانها، اساتید، دانشگاه‌ها، بسیاری از بخشهای دولتهای مختلفی که سر کار آمدند استقبال کردند؛ و پیش رفت.» ۱۳۹۵/۰۷/۲۸

پیش به سوی گسترش مرزهای دانش
از سوی دیگر اما وظایف و مسئولیت‌های مهمی نیز بر عهده‌ی نخبگان است. اولین مسئله این است که «تلاش علمی نبایستی متوقّف بشود در دانشگاه‌ها.‌» ۱۳۹۵/۱۰/۱۳ و علاوه بر این باید حرکتِ پیشرفت علمی با سرعت و شتاب بالا از سوی نخبگان دنبال شود: «ما خیلی عقب هستیم؛ باید سرعتمان آن‌قدر زیاد بشود که خودمان را بتوانیم به صف جلو برسانیم.» ۱۳۹۵/۰۷/۲۸ جوانان نخبه از سویی باید «مرزهای دانش» را گسترش دهند: «امروز دانش در سطح بشری -نه در سطح کشور- در یک مرزهای مشخّصی قرار دارد؛ خب، ما سهم ایفا کنیم در شکستن این مرزها و جلو رفتن، مرزها را گسترده کردن.» ۱۳۹۷/۰۷/۲۵ و از سوی دیگر باید «تولید علم» را دنبال کنند: «آنچه نیاز هست و بایستی انجام بگیرد آفرینش علم است؛ باید خلّاق باشید، باید تولید کنید علم را... جوان نخبه‌ی ما باید دنبال این باشد: خلّاقّیت در دانش» ۱۴۰۰/۰۸/۲۶ در این زمینه «باید جوری حرکت بکنیم که در یک فاصله‌ی معقول زمانی ــ بنده چند سال قبل گفتم پنجاه سال بعد ــ ایران در دنیا منبع علم محسوب بشود؛ یعنی اگر کسانی بخواهند به جدیدترین یافته‌های علمی دست پیدا کنند، ناچار بشوند فارسی یاد بگیرند..» ۱۴۰۰/۰۸/۲۶

از تعهّد دینی و انقلابی تا مسئله‌محوری
مسئله‌ی‌ مهم دیگر اما «عبارت است از تعهّد دینی و انقلابی؛ اگر چنانچه این تعهّد دینی و انقلابی نباشد، پیشرفت علمی [به‌تنهایی‌] یک کشور را، یک ملّت را، یک مجموعه‌ی انسانی را خوشبخت نمیکند... اگر بخواهیم کشور، ملّت، جامعه‌ی بشری به سعادت برسد، راهش این است که آرمانهای دینی و آرمانهای الهی را برتر از همه‌ی آرمانها قرار بدهیم.» ۱۳۹۵/۱۰/۱۳ نخبه باید بداند «نخبگی یک نعمت الهی است، یک موهبت خدایی است و نعمت الهی را باید شکر کرد.» ۱۴۰۰/۰۸/۲۶ و در این زمینه توجه به «تقوا» و مراقبت از خود حیاتی است: «نخبگان عزیز خودشان از خودشان مراقبت کنند... جنگ است. از ترور جسمی خطرناک‌تر، ترور مغزی و فکری است... دانشمند ما اسیر نباید بشود.‌» ۱۳۹۶/۰۷/۲۶ نکته‌ی کلیدی دیگر توجه نخبگان به «نیازهای کشور» و ارائه‌ی راه‌حل علمی برای حل مسائل و مشکلات است: «برخی از مسائل کشور در زمینه‌های اقتصادی ناشی از کمبودهای تحقیق علمی است؛ جوانهای ما باید وارد بشوند.

امروز مثلاً فرض کنید در زمینه‌ی مسائل اقتصاد، مسئله‌ی تورّم، مسئله‌ی کاهش قدرت پول ملّی، مسئله‌ی اشتغال، مسئله‌ی مسکن، در زمینه‌ی مسائل اجتماعی، مسئله‌ی ازدواج، آسیب‌های اجتماعی، اعتیاد و غیره، همه‌ی‌ این مسائل، مسائلی است که با دانشِ نخبگانی، با حرکت نخبگانی جوانهای ما میتواند راه‌های حلّ بسیار خوبی پیدا کند.» ‌۱۳۹۸/۰۷/۱۷ مسئولیت مهم دیگر نخبگان هم نقش‌آفرینی در میدان «جنگ تبلیغاتی» است: «الان یک جنگ تبلیغاتی و رسانه‌ای بسیار تندی علیه ما وجود دارد... مهم‌ترین کاری که دشمن میخواهد بکند تصویرسازی غلط از وضع کشور است؛ نه‌فقط برای اغوای افکار عمومی دنیا بلکه حتّی برای اغوای افکار عمومی داخل خود کشور... اگر نتوانیم ما در این جنگ سهم ایفا کنیم، نخبه نتواند سهم ایفا کند، وظیفه‌اش را انجام نداده.» ‌۱۳۹۷/۰۷/۲۵

نگذارید «امید» اختلال پیدا کند...
البته کلید مهم تحقق همه‌ی اهداف و آرمان‌های بلند و حفظ و صیانت از حرکت علمی کشور، مسئله‌ی «امید» است: «من جدّاً در این زمینه اصرار میکنم؛ هم به شما، هم به اساتید، هم به پیشروان حرکت علمی که نگذارید امیدی که به وجود آمده به پیشرفت علمی در کشور، خدای نکرده اختلال پیدا کند. این جور نباشد که ما مشکلات را به صورت یک‌‌طرفه و یک‌جانبه طرح کنیم، موفّقیّتهای بزرگ را نبینیم... مشکلات هست امّا در کنار این مشکلات، موفّقیّتهای بزرگی وجود دارد.» ۱۳۹۸/۰۷/۱۷ و البتّه باید دانست که «یکی از مایه‌های مهمّ امید عبارت است از توکّل به خدای متعال؛ اَلعاقِبَةُ لِلمُتَّقین‌» ‌۱۳۹۸/۰۷/۱۷

حرکتِ توقف ناپذیر
کلام آخر اینکه در پرتو توکل بر خدا و تلاش مجاهدت‌آمیزِ امیدوارانه فردای ایران اسلامی، فردایی روشن و توأم با دستاوردها و پیروزی‌هاست: «شک نکنید که فردای ملت ایران و امت اسلامی از امروز بمراتب بهتر است [از اول انقلاب تا امروز] ببینید ملت ایران در همه‌ی عرصه‌های سیاسی و علمی‌ و اجتماعی و غیره چقدر پیشرفت‌ کرده است؛ بدانید فاصله‌ی بین پیشرفتِ سالهای آینده با امروز، از این هم بیشتر خواهد بود. ملت روزبه‌روز پیشرفت خواهد کرد. حرکت ملت ایران در همه‌ی عرصه‌ها حرکت توقف ناپذیری است و ان‌شاءاللَّه بر خط درست و صراط مستقیم هدایت الهی و اسلامی و قرآنی پیش خواهد رفت. آینده‌ی ملت ایران، آینده‌ی روشنی است؛ و این بر دنیای اسلام و بر امت اسلامی اثر خواهد گذاشت.» ۱۳۸۹/۰۸/۰۲