انسان در طول تاریخ همواره در حال تلاش برای حرکت در مسیر رشد و پیشرفت و گذر از ناملایمات و سختی‌ها به‌سوی کمال بوده است؛ امّا اینکه راه و مقصود و آینده مطلوب چیست، مسئله‌ای است که همواره بر سر آن اختلاف است. چه بسیار اقوام و امت‌هایی که از مسیر آموزه‌های انبیاء الهی منحرف شدند و به قهر خداوند و زوال پیوستند که تاریخ قوم حضرت نوح، حضرت موسی و سایر انبیاء الهی در قرآن، روایتگر چگونگی انتخاب مسیر و آثار و نتایج این تصمیم انسان است. انبیاء و اولیای الهی در مسیر حرکت انسان برای رسیدن به کمال و حسن سعادت در دنیا و آخرت، هدایتگر انسان‌ها بوده‌اند؛ مسیری که البته طواغیت و مستکبرین عالم آن را همواره سد کرده‌اند و شیاطین همواره در وصول به آن، مسیرهای انحرافی قرار داده‌اند و نمونه بارز تقابل خیر و شر در مسیر توحیدی امتی همچون امت موسی کلیم‌الله به پرستش گوسفند سامری رسید!

مبارزه مداوم علیه جریان باطل
نبی مکرم اسلام که هدف از بعثت خویش را اتمام مکارم اخلاقی عنوان کردند، برای نیل به اهداف توحیدی، در مقابل کافران و منافقین و جبهه باطل قیام کردند. اقامه دین خداوند گاه با غیر از مبارزه و جهاد محقق نخواهد شد، همان‌طوری که آیه ۲۵ سوره حدید می‌فرماید: «ما رسولان خود را با دلایل روشن فرستادیم و با آن‌ها کتاب آسمانی و میزان شناسایی حقّ از باطل و قوانین عادلانه نازل کردیم تا مردم قیام به عدالت کنند؛ و آهن را نازل کردیم که در آن نیروی شدید و منافعی برای مردم است، تا خداوند بداند چه کسی او و رسولانش را یاری می‌کند بی‌آنکه او را ببینند؛ خداوند قوّی و شکست‌ناپذیر است!»

ایستادگی بر مدار حق سیره مستمری است که تمام تاریخ زندگی ائمه معصومین روایتگر آن است؛ البته نقش هدایت، روشنگری و تبیین ائمه معصومین در دوران‌های مختلف با یکدیگر متفاوت است و موقعیت‌های زمانی متفاوت، رفتارها و تاکتیک‌های گوناگونی را رقم زده است. «زندگی این بزرگواران علی‌رغم تفاوت ظاهری -که بعضی حتّی احساس تناقض کردند میان برخی از بخش‌های این زندگی- در مجموع یک حرکت مستمر و طولانی است که از سال ۱۱ هجرت شروع می‌شود و ۲۵۰ سال ادامه پیدا می‌کند و به سال ۲۶۰ که سال شروع غیبت صغری است، خاتمه پیدا می‌کند. این بزرگواران، یک واحدند، یک شخصیّتند؛ نمی‌شود شک کرد که هدف و جهت آن‌ها یکی است.» ۱۳۶۵/۴/۲۸

هدف مبارزه؛ تشکیل حکومت اسلامی
در مکتب اسلام، حرکت ائمه معصومین دارای مسیر منسجم و هدف مشترک بوده؛ هویت والای یک «انسان ۲۵۰ ساله» را شکل می دهد و همواره در حال مبارزه با جبهه کفر و باطل است. امّا سؤال این است که این مبارزه با چه هدفی است؟ «مبارزه‌ای با یک هدف سیاسی؛ آن هدف سیاسی چیست؟ عبارت است از تشکیل حکومت اسلامی و به تعبیر ما حکومت علوی. ائمّه از لحظه‌ وفات رسول‌الله‌ تا سال ۲۶۰ درصدد بودند که حکومت الهی را در جامعه‌ی اسلامی به‌‌وجود بیاورند.» ۱۳۶۵/۴/۲۸ البته تشکیل حکومت اسلامی شرایطی خاص و مقدماتی لازم دارد. پس، «نمی‌توانیم بگوییم که می‌خواستند حکومت اسلامی را در زمان خودشان، یعنی هر امامی در زمان خودش به‌‌وجود بیاورد، [بلکه] آینده‌های میان‌مدّت و بلندمدّت و در مواردی هم نزدیک‌مدّت وجود داشت.» ۱۳۶۵/۴/۲۸

تاریخ در فصل محنت
امّا تاریخ «انسان ۲۵۰ساله» فرازونشیب‌هایی هم دارد و گاه شرایط سخت و محنت بار می‌شود. مثلاً، «با رفتن مأمون به بغداد در سال ۲۰۴ و شروع خلافت مأمونی که یکی از فصل‌های بسیار دشوار در زندگی ائمّه است، باز یک فصل جدیدی آغاز می‌شود که فصل محنت ائمّه است؛ بااینکه گسترش تشیّع در آن روزها بیش از همیشه بوده، به اعتقاد بنده محنت ائمّه هم آن روزها بیش از همیشه بوده؛ و این همان دورانی است که به گمان بنده، تلاش و مبارزه برای بلندمدّت است یعنی ائمّه برای تا پیش از غیبت صغری دیگر تلاش نمی‌کنند، بلکه زمینه‌سازی می‌کنند برای بعدها و این دوران، از سال ۲۰۴ ادامه پیدا می‌کند تا سال ۲۶۰ که سال شهادت امام عسکری و شروع غیبت صغری است.» ۱۳۶۵/۴/۲۸

امّا «این بزرگواران، دائم در حال مبارزه بودند؛ مبارزه‌ای که روحش سیاسی بود.» ۱۳۸۰/۶/۳۰ حتی «وقتی عده‌ای از شیعیان فکر می‌کردند که امام عسکری از راه پدرانش منصرف‌شده، امام عسکری در نامه‌ای به آن‌ها می‌فرمایند: «نیّت و عزم ما همچنان مستحکم است. ما دلمان به خوش‌نیّتی و خوش‌فکری شما آرام است.»؛ ببینید چقدر این نیروبخش است برای شیعیان ... این همان ارتباط مستحکم تشکیلاتی است میان امام و پیروانش.»
 کتاب «هم‌رزمان حسین ، گفتار دهم، ص۳۴۶.

وسعت دایره‌ شیعه؛ برکات استقامت بر هدف
هدف ثابت، استقامت و مبارزه بی‌توقف برای تحقق آن، سبب شد تا نقشه‌های حکام جائر علیه ائمه معصومین شکست بخورد و روزبه‌روز به جمعیت و اعتقاد پیروان ائمه افزوده شود. «شما مرامی را در نظر بگیرید که دویست‌وپنجاه سال علیه آن حکومت شده است! اصلاً باید هیچ چیزیش نماند؛ باید به‌کل از بین برود؛ ولی شما ببینید الآن دنیا چه خبر است و شیعه به کجا رسیده است!» ۱۳۸۰/۶/۳۰ آری! در مصاف جبهه حق و باطل، سنت الهی، نصرت و یاری و پیروزی حق است؛ چراکه «حضرت هادی و حضرت عسکری در همان شهر سامرا توانسته بودند این همه ارتباطات را با سرتاسر دنیای اسلام تنظیم کنند. وقتی ما ابعاد زندگی ائمه را نگاه کنیم، می‌فهمیم اینها چه‌کار می‌کردند ... حضرت عسکری در بیست‌وهشت سالگی به شهادت می‌رسند؛ اینها همه نشان‌دهنده‌ حرکت عظیم ائمه و شیعیان و اصحاب آن بزرگوارها در سرتاسر تاریخ بوده. با اینکه دستگاه خلفا، دستگاه پلیسیِ با شدت عمل بود، درعین‌حال ائمه این‌گونه موفق شدند. غرض، در کنار غربت، این عزت و عظمت را هم باید دید.» ۱۳۸۲/۲/۲۰

دوران غیبت و وظایف امروز ما
جهان در گذر از فصل محنت وارد دوره انتظار می‌شود و با غیبت صغری و با وجود نواب اربعه، شیعه برای غیبت کبری آماده می‌شود. در این مقطع تاریخی نیز شکل حضور و بروز امام تفاوتی در تحقق هدف ندارد و «آن چیزی که مهدویت مبشر آن هست، همان چیزی است که همه‌ انبیاء، همه‌ بعثت‌ها برای خاطر آن آمدند و آن ایجاد یک جهان توحیدی و ساخته و پرداخته‌ بر اساس عدالت و با استفاده‌ از همه‌ ظرفیت‌هایی است که خدای متعال در انسان به‌وجودآورده و قرارداده است.» ۱۳۹۰/۴/۱۸

در این دوران «همیشه باید منتظر بود.» ۱۳۹۰/۴/۱۸ «انتظار به‌معنای این است که ما باید خود را برای سربازىِ امام زمان آماده کنیم. سربازىِ امام زمان، کار آسانی نیست. سربازىِ منجی بزرگی که می‌خواهد با تمام مراکز قدرت و فساد بین‌المللی مبارزه کند، احتیاج به خودسازی و آگاهی و روشن‌بینی دارد.» ۱۳۸۱/۷/۳۰ در پایان می‌توان چنین گفت که «در طول این قرون متمادی، بشر از کج‌راهه‌ها، بیراهه‌ها، راه‌های دشوار، سخت، با برخورد با موانع گوناگون، با بدن رنجور و پای مجروح‌شده و زخم‌آلود، در بین این راه‌ها حرکت کرده است تا خودش را به این جاده‌ اصلی برساند. این جاده‌ اصلی همان جاده‌ زمان ظهور است؛ همان دنیای زمان ظهور است که اصلاً حرکت بشریت به یک معنا از آنجا شروع می‌شود.» ۱۳۹۰/۴/۱۸