1400/04/22
نگاهی به کتاب صاعقهی گناه
صاعقههایی که اعمال را خاکستر میکنند جدیدترین کتاب انتشارات انقلاب اسلامی
گمان بعضیهایمان این است همین که نمازی بخوانیم و آن را به تسبیحات حضرت زهرا سلاماللهعلیها ختم کنیم و واجباتمان را از روی عادت انجام دهیم، در اعلیعلیّین همنشین پیامبران، شهدا و صالحین خواهیم بود و با هر سبحانالله یا الحمدللهمان نیز بیتوجه به تراکم در شهرداری بهشت، طبقهای بر روی خانهی سهطبقهمان در جنتالاعلی ساخته و طلح منضودی در حیاط خانهی تککلیدمان غرس خواهد شد؛ امّا در این میان، از صاعقههایی که بر زندگیمان اثرگذارند غفلت میکنیم.
از صاعقههایی که گاهوبیگاه و خواستهوناخواسته هرچه بافتهایم را به چشمبرهمزدنی به خاکستر تبدیل میکند.
«صاعقه گناه» همان صاعقهای هست که اگر مراقب نباشیم و غفلتورزیم، دانهبهدانه باغهایمان که «تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَار» نیز هست را نابود میکند و آبادیها را به تلی از خاک بدل میکند تا آنجا که چیزی باقی نمیماند و آنگاه به طمع «اسفلالسافلین» و انکار آیات الهی پیدرپی به ما حمله خواهد کرد.
کتاب «صاعقه گناه» مجموعهای از سخنرانیهای رهبر انقلاب دربارهی گناه است و دیدگاه ایشان را در اینباره بیان میکند. کتاب با تعریف معنای «گناه» آغاز میشود و در چند فصل به «تبیین ابعاد گناه»، «انواع گناه»، «عوامل گناه»، «عواقب گناه»، «آثار ترک گناه»، «موانع ارتکاب گناه» و «راههای علاج گناه» میپردازد. رهبر انقلاب در هر فصل از کتاب از شواهد قرآنی و احادیث معصومین علیهمالسلام برای فهم و درک بهتر عنوان فصل و زیر عنوانهای آن استفاده میکنند. در واقع کتاب مجموعهی کاملی از دیدگاه رهبر انقلاب دربارهی «گناه» است که با شیرینی مثالها و نقل احادیث از زندگی ائمهی اطهار به تبیین «گناه» و ابعاد مربوط به آن میپردازد.
در نگاه رهبر انقلاب «موانع راه کمالِ انسان» گناه شمرده میشود. ایشان از سه منظرِ «گناه از نظر نتیجه»، «گناه بهلحاظ گناهکار» و «گناه بهلحاظ کیفیت» به بررسی انواع گناه میپردازند و میان گناه سیاسیون و افراد عادی تفاوت قائل میشوند و اثرات تصمیمات و گناه مسئولان را بهصورت مستقیم و غیرمستقیم بر زندگی مردم بیان میکنند.
ایشان همچنین اشارهای به «گناه عرفی و قانونیشده» در جوامع غربی میپردازند و آن را «انحرافی بینظیر» مینامند.
رهبر انقلاب عوامل گناه را به دو دستهی عوامل درونی و عوامل بیرونی تقسیمبندی میکنند و ذیل آنها عواملی همچون عدم مراقبت و غفلت، کبر و نشاطبخشیهای غلط را برمیشمارند. در نگاه ایشان گناه هم عواقب فردی دارد و هم عواقب اجتماعی؛ عواقب اجتماعی گناه دامن جامعه را خواهد گرفت و یکی از آثار آن «ناکامی معنوی و عدم موفقیت در میدانهای تحرک» است. مانند آنچه در جنگ احد اتفاق افتاد و کوتاهی و تقصیر جمعی از مسلمین باعث شد پیروزی اوّلیه به شکست منجر شود.
از صاعقههایی که گاهوبیگاه و خواستهوناخواسته هرچه بافتهایم را به چشمبرهمزدنی به خاکستر تبدیل میکند.
«صاعقه گناه» همان صاعقهای هست که اگر مراقب نباشیم و غفلتورزیم، دانهبهدانه باغهایمان که «تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَار» نیز هست را نابود میکند و آبادیها را به تلی از خاک بدل میکند تا آنجا که چیزی باقی نمیماند و آنگاه به طمع «اسفلالسافلین» و انکار آیات الهی پیدرپی به ما حمله خواهد کرد.
کتاب «صاعقه گناه» مجموعهای از سخنرانیهای رهبر انقلاب دربارهی گناه است و دیدگاه ایشان را در اینباره بیان میکند. کتاب با تعریف معنای «گناه» آغاز میشود و در چند فصل به «تبیین ابعاد گناه»، «انواع گناه»، «عوامل گناه»، «عواقب گناه»، «آثار ترک گناه»، «موانع ارتکاب گناه» و «راههای علاج گناه» میپردازد. رهبر انقلاب در هر فصل از کتاب از شواهد قرآنی و احادیث معصومین علیهمالسلام برای فهم و درک بهتر عنوان فصل و زیر عنوانهای آن استفاده میکنند. در واقع کتاب مجموعهی کاملی از دیدگاه رهبر انقلاب دربارهی «گناه» است که با شیرینی مثالها و نقل احادیث از زندگی ائمهی اطهار به تبیین «گناه» و ابعاد مربوط به آن میپردازد.
در نگاه رهبر انقلاب «موانع راه کمالِ انسان» گناه شمرده میشود. ایشان از سه منظرِ «گناه از نظر نتیجه»، «گناه بهلحاظ گناهکار» و «گناه بهلحاظ کیفیت» به بررسی انواع گناه میپردازند و میان گناه سیاسیون و افراد عادی تفاوت قائل میشوند و اثرات تصمیمات و گناه مسئولان را بهصورت مستقیم و غیرمستقیم بر زندگی مردم بیان میکنند.
ایشان همچنین اشارهای به «گناه عرفی و قانونیشده» در جوامع غربی میپردازند و آن را «انحرافی بینظیر» مینامند.
رهبر انقلاب عوامل گناه را به دو دستهی عوامل درونی و عوامل بیرونی تقسیمبندی میکنند و ذیل آنها عواملی همچون عدم مراقبت و غفلت، کبر و نشاطبخشیهای غلط را برمیشمارند. در نگاه ایشان گناه هم عواقب فردی دارد و هم عواقب اجتماعی؛ عواقب اجتماعی گناه دامن جامعه را خواهد گرفت و یکی از آثار آن «ناکامی معنوی و عدم موفقیت در میدانهای تحرک» است. مانند آنچه در جنگ احد اتفاق افتاد و کوتاهی و تقصیر جمعی از مسلمین باعث شد پیروزی اوّلیه به شکست منجر شود.
رهبر انقلاب موفقیت و پیروزی را از آثار ترک گناه برمیشمارند و تقوا را فقط مخصوص دین نمیدانند، بلکه دربارهی آن میفرمایند: «تقوا عبارت است از اجتناب و پرهیز از خطا و گناه و اشتباه و آلودگی و ناپاکی و انحراف از راه و پیروی از هوسها و دل سپردن به خط مستقیم تکلیف و وظیفه در میدانهای مختلف؛ همه باید با تقوا باشند تا موفق بشوند. تقوا شرط توفیق در هر راهی است؛ مخصوص دین هم نیست؛ منتها تقوای دینی، روشن و واضح و شیرین و خوش عاقبت است.»
دو فصل پایانی کتاب نیز به «موانع ارتکاب گناه» و «راههای علاج گناه» میپردازند. در اینجا رهبر انقلاب تفاوت تقوای در حرکت و تقوای در سکون را مطرح میکنند و به تعبیری میتوان گفت گوشهنشینی و عزلت را نقد میکنند. ایشان در اینباره میفرمایند:«تقوای در حرکت معنایش این است که شما یک اقدام مثبتی بکنید و در این اقدام مثبت خویشتندار باشید و خود را از خطا نگه دارید، این تقوای در حرکت است؛ امّا تقوای در سکون این است که شما کاری نکنید. معروف است میگویند: کسی که کاری نمیکند هیچ اشتباهی هم نمیکند.»
در بخش پایانی کتاب رهبر انقلاب تصور مجازاتنشدن بهخاطر شیعهبودن را مدنظر قرار میدهند و روایتی از پیغمبر اکرم نقل میکنند. در روایتی پیغمبر اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم به فاطمه زهرا سلاماللهعلیها با این مقام میفرمایند: «پیش خدا، نسبت با من و ارتباط با من به درد تو نمیخورد.» در این بخش نیز ایشان راهکارهای مؤثری را برای مقابله و دفع گناه ارائه میدهند و مخاطب را برای مقابله با گناه آماده میکنند.
این کتاب در ۱۱۳ صفحه توسط انتشارات انقلاب اسلامی گردآوری و به چاپ رسیده است که شامل ۷ فصل است و هر فصلی تکمیلکنندهی فصل قبلی خود است.
دو فصل پایانی کتاب نیز به «موانع ارتکاب گناه» و «راههای علاج گناه» میپردازند. در اینجا رهبر انقلاب تفاوت تقوای در حرکت و تقوای در سکون را مطرح میکنند و به تعبیری میتوان گفت گوشهنشینی و عزلت را نقد میکنند. ایشان در اینباره میفرمایند:«تقوای در حرکت معنایش این است که شما یک اقدام مثبتی بکنید و در این اقدام مثبت خویشتندار باشید و خود را از خطا نگه دارید، این تقوای در حرکت است؛ امّا تقوای در سکون این است که شما کاری نکنید. معروف است میگویند: کسی که کاری نمیکند هیچ اشتباهی هم نمیکند.»
در بخش پایانی کتاب رهبر انقلاب تصور مجازاتنشدن بهخاطر شیعهبودن را مدنظر قرار میدهند و روایتی از پیغمبر اکرم نقل میکنند. در روایتی پیغمبر اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم به فاطمه زهرا سلاماللهعلیها با این مقام میفرمایند: «پیش خدا، نسبت با من و ارتباط با من به درد تو نمیخورد.» در این بخش نیز ایشان راهکارهای مؤثری را برای مقابله و دفع گناه ارائه میدهند و مخاطب را برای مقابله با گناه آماده میکنند.
این کتاب در ۱۱۳ صفحه توسط انتشارات انقلاب اسلامی گردآوری و به چاپ رسیده است که شامل ۷ فصل است و هر فصلی تکمیلکنندهی فصل قبلی خود است.