1399/08/12
منتخبی از احادیث رسول خدا(ص) در بیانات رهبرانقلاب؛
آموزه‌های پیامبر(ص) برای امروز
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای درباره‌ی رسول خدا(صلّی‌الله‌علیه‌وآله) میفرمایند: «ما مسلمانها بر روی شخصیت پیغمبر اکرم اگر تمرکز کنیم، دقت کنیم، بخواهیم درس بگیریم، برای دین و دنیای ما کافی است.» ۱۳۹۰/۱۱/۲۱به مناسبت فرارسیدن عید ۱۷ ربیع الاول، سالروز میلاد پیامبر اعظم(صلّی‌الله‌علیه‌وآله)، بخش فقه و معارف پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR منتخبی از احادیث پیامبر(صلّی‌الله‌علیه‌وآله) که رهبرانقلاب اسلامی در بیانات مختلف به آن استناد کرده‌اند را در این مطلب مرور میکند.
امت محمدی در هیچ حادثه‌ای ناامید نمیشوداینکه پیغمبر میفرماید: اَفضَلُ اَعمالِ اُمَّتی اِنتِظارُ الفَرَج(۱)، ناظر به همه‌ی مشکلاتی است که برای زندگی انسان پیش می‌آید... انسان در مواجهه‌ی با این مشکلات نبایستی مأیوس بشود؛ باید بداند که فرج خواهد آمد... اینکه پیغمبر و ائمّه این جور فرمودند، معنایش این است که امّت محمّدی (صلّی الله علیه و آله و سلّم)، در هیچ حادثه‌ای از حوادث زندگی دچار یأس و نا‌امیدی نمیشوند و همیشه در همه حال انتظار فرج دارند... انتظار به معنای آماده شدن است، به معنای اقدام کردن است؛ به معنای این است که انسان احساس کند عاقبتی وجود دارد که میشود به آن دست یافت که برای رسیدن به آن عاقبت بایستی تلاش کند.
سخنرانی تلویزیونی به مناسبت ولادت حضرت امام زمان(عج) ۱۳۹۹/۰۱/۲۱
جریان حق وقتی پیش میرود که پیروان آن ایستادگی کنندوقتی که در مرحله‌ی اول بعثت... پیغمبر توانسته بود سی، چهل نفر را مسلمان بکند، بعد امر الهی آمد که... کار را علنی کن... بزرگان و صنادید قریش ... آمدند پیش جناب ابی‌طالب گفتند که این برادرزاده‌ی تو اگر ریاست میخواهد، ما ریاست مطلق خودمان را به او میدهیم ... پیغمبر فرمود: «یا عَمّ! واللَّهِ لَو وَضَعوا الشَّمسَ فی یَمینی وَ القَمَرَ فی شِمالی لِاُعرِضَ عَن هذَا الاَمرِ لا اَفعَلُهُ حَتّی اَظهَرَهُ اللَّهُ اَو یُذهِبَ بِما فیه» عموجان! اگر خورشید را در دست راست من بگذارند، ماه را در دست چپ من بگذارند، برای اینکه من از این هدف دست بکشم، سوگند به خدا این کار را نمیکنم؛ تا وقتی یا خدا ما را پیروز کند یا همه‌ی ما از بین برویم.
«ثمّ اغرَورَقَت عَیناهُ مِنَ الدَّمع»؛ چشم مبارک پیغمبر لبریز اشک شد و از جا بلند شد. ابوطالب این ایمان، این استقامت را وقتی که دید، منقلب شد و گفت: «یَابنَ اَخی اِذهَب وَ قُل ما اَحبَبت»؛ برو هرکاری که میخواهی بکن؛ هدفت را دنبال کن. «واللَّهِ لا اُسَلِّمَنَّکَ بِشَی‌ءٍ»(۲) سوگند به خدا من تو را با هیچ چیز عوض نمیکنم. این ایستادگی، ایستادگی می‌آفریند... همین سی، چهل نفر در مقابل آن همه مشکلات، ایستادند و روز به روز زیاد شدند... حق آن وقتی پیش میرود که صاحب حق، پیرو حق، در راه پیشرفت حق از خود استقامت و استحکام نشان بدهد.
بیانات در دیدار مسئولان نظام به مناسبت مبعث حضرت رسول اعظم (ص) ۱۳۸۷/۰۵/۰۹
پرداختن به اقتصاد مردم جزو واجب‌ترین مسائل حکومت استمسأله اقتصادی در امنیّت و فرهنگ و عزّت و برجستگی حرف سیاسی در کشور و در حضور جهانی تأثیرگذار است. مسأله اقتصادی بسیار مهم است. در اسلام پرداختن به امور اقتصادی مردم جزو اوجب واجباتِ حکومتهاست. پیغمبر اکرم - طبق روایت - فرمود: «کادَ الفَقرُ أن یَکونَ کُفراً».(۳) مضمون این حرف، آن است که ما آمده‌ایم به مردم ایمان بدهیم؛ اگر نتوانی نانشان را به‌راحتی به دستشان برسانی، ایمانشان از آنها گرفته خواهد شد.
بیانات در خطبههای نماز جمعه‌ی تهران ۱۳۸۰/۰۲/۲۸
نعمت سلامت و امنیت نباید از ذهن و یاد مردم بروداین حدیث معروف «نِعمَتان مَجهولَتانِ الصِّحَّةُ وَ الأمان»(۴) حقیقتاً انگشت اشاره‌ای است به یک امر اساسی و حیاتی. هم سلامت، هم امنیت در شمار نعمتهای بزرگی است که انسان تا از آن نعمتها محروم نباشد، اهمیت و ارزش آن را نمیفهمد... مجموعه‌ی پزشکی و پرستاری و بقیه‌ی دستگاه‌های سلامت، در واقع تأمین کننده‌ی این نعمت بزرگ برای جامعه‌اند.
بیانات در دیدار جمعی از پرستاران نمونه کشور ۱۳۸۹/۰۲/۰۱
یکی [هم] «امان» است. تا امان هست، کسی ملتفت نیست که امنیّت هست... این به‌خاطر زحمات نیروهای نظامی ما و نیروهای امنیّتی ما است؛ باید واقعاً از اینها تشکّر کرد و اینها را تقویت کرد.
بیانات در دیدار رئیس‌جمهور و اعضای هیأت دولت ۱۳۹۵/۰۶/۰۳
نسبت به جامعه باید احساس مسئولیت داشته باشید«مَن اَصبَحَ وَ لَم یَهتَمَّ بِاُمورِ المُسلِمینَ فَلَیسَ بِمُسلِم»؛(۵)... اسلام انسان را این‌جور خواسته است که مسئول باشد؛ هم نسبت به خود، هم نسبت به نزدیکان خود، هم نسبت به جامعه‌ی خود، هم نسبت به بشریّت مسئول است... پیغمبر اکرم پیش خدای متعال التماس میکند، تضرّع میکند که «اَللّهُمَّ اهدِ قَومی»؛(۶) قومش همانهایی بودند که او را میزدند، او را طرد میکردند، او را تهدید به قتل میکردند، این‌همه بر او زحمت وارد می‌آوردند، او پیش خدای متعال التماس میکند که خدایا، اینها را نجات بده، اینها را شفا بده، اینها را هدایت کن!
بیانات در دیدار اعضاى مجمع عالى بسیج مستضعفین ۱۳۹۳/۰۹/۰۶
نخبگان هر جامعه سررشته‌دار حرکت مردم هستندروایتی است از رسول مکرم اسلام، حضرت محمدبن‌عبداللّه، که میفرماید: «لا تَصلَحُ عَوامُّ هذِه الأُمَّةِ اِلاّ بِخَواصِّها قیلَ یا رَسولَ‌اللّهِ وَ مَن خَواصُّها قالَ العُلَماء»(۷)؛ اول علما را ذکر کرد، بعد چند دسته‌ی دیگر را. بنابراین اساتید دانشگاه، فرزانگان و نخبگان علمی در هر کشوری میتوانند سررشته‌دار حرکت مردم شوند؛ البته به شرط اخلاص، به شرط شجاعت، به شرط نترسیدن از دشمنان. اگر ترس آمد، اگر طمع آمد، اگر غفلت آمد، اگر تنبلی آمد، کار خراب خواهد شد. اگر ترس نبود، شجاعت بود، اگر طمع نبود، اگر غفلت نبود، هوشیاری و بیداری بود، آن وقت کار درست خواهد شد.
بیانات در دیدار شرکت‌کنندگان در اجلاس جهانی اساتید دانشگاه‌های جهان اسلام و بیداری اسلامی ۱۳۹۱/۰۹/۲۱
بدون پیشرفت علمی جامعه نمیتواند آرمان‌هایش را مطرح کندشما ببینید چه زمانی در آغاز پیدایش اسلام گفته شد که: «طَلَبُ العِلمِ فَریضَةٌ عَلی کُلِّ مُسلِمٍ وَ مُسلِمَةٍ»(۸) یا «مؤمن و مؤمنة» یعنی همان وقتی که نماز و زکات و این چیزها آمد، طلب العلم هم آمد؛ «اُطلُبوا العِلمَ وَلَو بِالصّین»(۹) هم آمد... مثل این است که انسان حرف حقی داشته باشد؛ اما اصلاً زبان گفتنش را نداشته باشد. نداشتن علم این‌طوری است. علم موجب میشود که شما بتوانید آن آرمانها، آن اهداف و آن خط روشن و جاده‌ی روشنِ صراط مستقیمی را که در دست و اختیار شماست، مطرح کنید و کسان بیشتری را از بشریت، به آن هدایت کنید.
بیانات در دیدار رئیس جمهور و اعضای هیأت دولت ۱۳۸۵/۰۶/۰۶
کاری که به عهده گرفته‌اید متقن انجام دهیدتوصیهی ما به همه این است که آن کاری را که محول به آنهاست، با شوق، با علاقه قدر بدانند، ارج بنهند، اهمیت بدهند و کار را درست انجام بدهند. مکرر این گفته‌ی پیامبر عظیم‌الشأن را عرض کردیم که فرمود: «رَحِمَ اللَّهُ إمرَأً عَمِلَ عَمَلاً فَاَتقَنَه»(۱۰)؛ رحمت خدا بر آن انسانی که کاری را به دست میگیرد و آن را متقن و درست و کامل انجام میدهد. این در مورد من، شما، یکایک افراد کارگر، معلم، پرستار و سایر مشاغل و حرفه‌ها و مسئولیتها صادق است.
بیانات در دیدار جمعی از معلمان و پرستاران و کارگران ۱۳۸۸/۰۲/۰۹
بهره‌مندی از جوانی یعنی در راه اطاعت الهی حرکت کنیدپیغمبر اکرم از جوانی از صحابه‌ی خودشان خوششان آمد و برای او دعائی کردند و فرمودند: «اللّهمّ امتِعهُ بِشَبابِه»(۱۱)؛ یعنی پروردگارا ! او را از جوانیِ خود بهره‌مند کن... خطاست اگر خیال کنیم بهره‌مندی از جوانی به معنای لذت بردن از شهوات مادی و سرگرمی‌های جوانی است... در یک بیان دیگری پیغمبر اکرم فرمودند: «ما مِن شابٍّ یَدَعُ لَذَّةَ الدُّنیا و لَهوَها وَ اَهرَمَ شَبابَهُ فی طاعَةِ اللهِ اِلّا اَعطاهُ اللهُ اَجرَ اثنَینِ وَ سَبعینَ صِدّیقا»(۱۲)؛ یعنی جوانی که دامن خودش را پاک نگه میدارد، از شهوات مادی دوری میگزیند، در پیش خدای متعال اجر هفتاد و دو صدیق را دارد... تمتع از جوانی این است که انسان جوانی را در اطاعت خدا بگذراند.
بیانات در دیدار دانشجویان کرمانشاه ۱۳۹۰/۰۷/۲۴
ازدواج کنید و جمعیت مسلمانها را افزایش دهیداین حدیثی که من خواندم از قول پیغمبر اکرم که «تَناکَحوا تَناسَلوا تَکثُروا»(۱۳)، خدای متعال از مسلمانها خواسته که زیاد بشوند، افزایش پیدا کنند. واقعاً هم این جور است که اگر چنانچه عدد ملّت مسلمان زیاد باشد، این زمینه و امکان برای رشد و تعالی در آنها وجود دارد؛ یعنی وقتی که عدّه زیاد است، افراد صالح در آن قهراً زیادترند، توانایی‌ها قهراً بیشتر است، نیروی انسانی قهراً راقی‌تر است... جمعیّت کم، مقهور واقع میشود... بنا بر این نسل باید افزایش پیدا کند؛ اینکه من تکرار میکنم، تأکید میکنم، به خاطر این است.
بیانات در دیدار جمعی از زوج‌های جوان ۱۳۹۸/۰۱/۰۶
مادران در بهشتی شدن انسان‌ها نقشی منحصر به فرد دارنداگر زنان ما از لحاظ رتبه‌ی معرفتی و بینش و معلومات، سطح خود را ارتقاء دهند، این نقش [مادری] با هیچ نقش دیگری، با هیچ مؤثر دیگری از مؤثرات فرهنگی و اخلاقی تا آخر قابل مقایسه نیست. یک وقت مادری از لحاظ معرفت سطح‌اش پایین است؛ البته این نمیتواند در دوران بزرگی اثرگذاری کند؛ این گناهِ کم بودن معلومات یک انسان است؛ این نقصِ تأثیر مادری نیست. مادر است که فرهنگ و معرفت و تمدن و ویژگی‌های اخلاقیِ یک قوم و جامعه را با جسم خود، با روح خود، با خُلق خود و با رفتارِ خود، دانسته و ندانسته به فرزند منتقل میکند. همه تحت تأثیر مادران هستند. آن‌که بهشتی میشود، پایه‌ی بهشتی شدنش از مادر است؛ که «الجَنَّةُ تَحتَ اَقدامِ الأُمَّهات»(۱۴).
بیانات در دیدار جمعی از مداحان ۱۳۸۴/۰۵/۰۵
شهادت بالاترین ارزشهاستمکتب بسیج، مکتب مجاهدت معنوی و مخلصانه است. این مجاهدت، برای ملت و کشور و بالاتر از همه برای دین خدا و سرافرازی پرچم آزادگی اسلامی در همه‌ی دنیاست. این مجاهدت خطراتی دارد. بالاترین خطر برای انسان، جان باختن است. در مکتب بسیج، نام این جان باختن «شهادت» است. شهادت بالاترین ارزش عاشورایی انسان و بالاترین ارزش در معیار ارزش‌های معنوی است. در روایت وارد است: «فَوقَ کُلُّ ذی بِرٍّ بِرٌّ حَتّی یُقتَلُ الرَّجُلُ فِی سَبیلِ‌اللَّه»(۱۵) بالاتر از هر فضیلتی، ارزشی و معنویتی، ارزش دیگری وجود دارد، تا وقتی که فرد به شهادت می‌رسد، که بالاترین ارزشهاست. آن معنای جهاد است و این معنای شهادت است.
بیانات در مراسم صبحگاه رده‌های مختلف نیروی مقاومت بسیج ۱۳۸۴/۰۶/۰۲
در چالشهای زندگی، دعا به انسان قدرت مقاومت میدهددعا به انسان قدرت مقاومت در مقابل چالشهای زندگی را میدهد... از نبی مکرم نقل شده است که فرمود: «ألا اَدُلُّکُم عَلی سِلاحٍ یُنجیکُم مِن اَعدائِکم»؛ اسلحه‌یی را به شما معرفی کنم که مایه‌ی نجات شماست؛ «تَدعونَ رَبَّکُم بِاللَّیلِ وَ النَّهارِ فَإنَّ سِلاحُ المُؤمنِ الدُّعاء»(۱۶). در مواجهه‌ی با حوادث، توجه به خدای متعال، مثل سلاح برّنده‌یی در دست انسان مؤمن است. لذا در میدان جنگ، پیغمبر مکرم اسلام همه‌ی کارهای لازم را انجام می‌داد... اما در همان وقت هم وسط میدان زانو می‌زد، دست به دعا بلند می‌کرد، با خدای متعال حرف می‌زد و از او می‌خواست.
بیانات در خطبههای نماز جمعه‌ی تهران ۱۳۸۴/۰۷/۲۹
استغفار کردن کلید در آمرزش الهی استنبیّ مکرّم اسلام فرموده‌اند: «اِنَّ‌اللَّهَ تعالی یَغفِرُ لِلمُذنِبینَ اِلّا مَن لا یُریدُ أن یُغفَرَ لَه». یک روز، پیامبر به اصحابش این‌طور فرمود که خدای متعال گناهکاران را می‌آمرزد؛ مگر آن کسی را که خواسته نیامرزد. بعد اصحاب سؤال میکردند: «قالوا یا رَسولَ‌اللَّهِ مَنِ الَّذی یُریدُ أن لایُغفَرَلَه»؛ آن کسی که خدای متعال میخواهد او را نیامرزد، کیست؟ «قالَ مَن لایَستَغفِرُ»؛(۱۷) آن کسی که استغفار نمی‌کند. پس، استغفار کلید درِ توبه و مغفرت است. با استغفار، میشود آمرزش الهی را به دست آورد. استغفار، این قدر اهمیت دارد. استغفار، یعنی طلب مغفرت از خدا.
بیانات در خطبههای نماز جمعه‌ی تهران ۱۳۷۵/۱۰/۲۸
پی‌نوشت:
۱) کمال الدین و تمام النعمة، شیخ صدوق، ج۲، ص۶۴۴.
۲) شرح نهج‌البلاغة، ابن ابی الحدید، ج۱۴، ص۵۲.
۳) الکافی، ثقة الإسلام کلینى، ج۲، ص۳۰۷؛ ترجمه: «رسول خدا(صلى‌اللَّه‌علیه‌وآله) فرمود: فقر، انسان را در آستانه کفر قرار مى‌دهد.»
۴) خصال شیخ صدوق، ج۱، ص۳۴؛ ترجمه: «پیامبر(صلّی‌الله‌علیه‌وآله) فرمود: دو نعمت است که ناشناخته است: امنیت و تندرستی.»
۵) الکافی، ثقة الاسلام کلینی ج ۲، ص ۱۶۴ ح ۵ ؛ ترجمه: « رسول خدا (صلى‌اللَّه‌علیه‌وآله) فرمود: کسی که صبح کند و اهمیتی به کارهای مسلمانان ندهد، او از آنان نیست.»
۶) مناقب آل أبی طالب علیهم السلام، ابن شهرآشوب، ج۱، ص۱۹۲؛ ترجمه: «پیامبر(صلّی‌الله‌علیه‌وآله) – در غزوه اُحد در حالی که به طرف ایشان تیر پرتاب می‌شد- فرمود: خداوندا! قوم مرا هدایت کن،»
۷) تحریر المواعظ العددیة، على مشکینى، ص۳۳۶.
۸) کنزالفوائد، شیخ ابو الفتح کراجکى، ج۲، ص۱۰۷؛ ترجمه: «رسول خدا (صلى‌اللَّه‌علیه‌وآله) فرمود: آموختن علم و دانش بر هر مرد و زن مسلمان واجب است.»
۹) منیة المرید، شهید ثانی، ص۱۰۳؛ ترجمه: «دانش را بجوئید اگر چه در چین باشد.»
۱۰) الکافی، ثقة الاسلام کلینی، ج۳، ص۲۶۳.
۱۱) المصنف، ابن أبی شیبة، ج۷، ص۴۳۷.
۱۲) امالی شیخ طوسی، ص۵۳۵.
۱۳) جامع الأخبار، ج۱، ص۱۰۱؛ ترجمه: «پیامبر خدا (صلى‌اللَّه‌علیه‌وآله) فرمود: ازدواج کنید تا جمعیت شما افزون شود.»
۱۴) کنز العمال، ج۱۶، ص۴۶۱؛ ترجمه: «پیامبر خدا (صلى‌اللَّه‌علیه‌وآله) فرمود: بهشت ، زیر پاى مادران است.»
۱۵) الکافی، ثقةالاسلام کلینی، ج۲، ص۳۴۸.
۱۶) الکافی، ثقة الاسلام کلینی، ج۲، ص۴۶۸.
۱۷) مستدرک الوسائل، میرزای نوری، ج۱۲، ص۱۲۲.