1399/03/24
چرا در مسئله عدالت نمره مطلوبی به دست نیاورده‌ایم؟
«الگوی حکمرانی و خطّ مشی‌گذاری» براساس عدالت نیاز داریم
«باید اذعان کنیم که در دهه‌ی پیشرفت و عدالت، نمره‌ی مطلوبی درباب عدالت به دست نیاورده‌ایم.» ۱۳۹۹/۰۳/۰۷ این عبارت رهبر انقلاب اسلامی در پیامی که به‌مناسبت آغاز به کار مجلس یازدهم صادر کردند به‌روشنی عقب‌ماندگی در مسئله‌ی عدالت این آرمان و ارزش مهمِ نظام اسلامی را نشان می‌دهد. موضوعی که پیش از این از سوی ایشان مورد تصریح قرار گرفته بود: «در مورد عدالت ما عقب‌مانده هستیم؛ در دهه‌ی پیشرفت و عدالت واقعاً پیشرفت کردیم [امّا] در زمینه‌ی عدالت، باید تلاش کنیم، باید کار کنیم.، باید از خدای متعال و از مردم عزیز عذرخواهی کنیم.» ۱۳۹۶/۱۱/۲۹البته حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در بیانیه‌ی گام دوم انقلاب تأکید کردند که: «نارضایتی این حقیر از کارکرد عدالت در کشور نباید به این معنی گرفته شود که برای استقرار عدالت کار انجام نگرفته است. واقعیّت آن است که دستاوردهای مبارزه با بی‌عدالتی در این چهار دهه، با هیچ دوره‌ی دیگر گذشته قابل مقایسه نیست.» ۱۳۹۷/۱۱/۲۲
پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR برای بررسی و تحلیل ابعاد مسئله‌ی عدالت و عدم دستیابی به نقطه‌ی مطلوب در این زمینه، اقدام به نظرخواهی از کارشناسان، تحلیل‌گران و فعالین فرهنگی و سیاسی نموده است. پرسیده‌ایم: به نظر شما این نقص جدی در مسئله‌ی عدالت اولا ناشی از چه بوده است؟ و ثانیاً اولویت‌های کلیدی برای جبران بی‌عدالتی چیست؟
در گفتار زیر آقای دکتر علی اصغر پورعزت پژوهشگر و استاد دانشگاه تهران در پاسخ به سوال ما بر ضرورتِ دستیابی به «الگوی حکمرانی و خطّ مشی‌گذاری» براساس عدالت تأکید کرده‌اند:
در باب علل قیام مردم علیه سلسله‌ی پهلوی روایت‌های راست و دروغ زیادی نقل شده و خواهد شد. اما کمتر کسی می‌تواند شیوع نظام سلطه و بی‌عدالتی و بی‌توجهی به ریشه‌های فقر عامه‌ی مردم را در دوران حکومت پهلوی انکار کند. بسیاری از مردم در این دوران از بی‌عدالتی، سلطه‌ی قدرت‌مداران و فقر در رنج بودند. انقلاب با وعده‌ی توسعه‌ی عدالت اجتماعی و رفع فقر به میدان تاریخ آمد و در دوره‌های مختلف جنگ و سازندگی و ادعای عدالت و تدبیر با چالش‌های گوناگون مواجه شد.دوران جنگ با ارتحال امام رحمه‌الله به سرآمد و پس از آن سخنان رهبر انقلاب، به‌ویژه در انتخاب نام سال‌ها با عناوین گوناگون دالّ بر اهتمام ایشان بر ضرورت توسعه‌ی عدالت اجتماعی بود. تأکید ایشان بر ضرورت داشتن نظریه‌ی عدالت، الگوی عدالت، دغدغه‌ی عدالت و راهکارهای تحقق عدالت با تحلیل محتوای کیفی سخنان ایشان قابل رصد است و در همین امتداد، ارزشیابی ایشان از عملکرد دولت‌ها نیز تأمل برانگیز است.
به‌ویژه در جدید‌ترین پیام ایشان به مجلس به‌صراحت تأکید شده است که «ما در دهه‌ی پیشرفت و عدالت نمره‌ی مطلوبی در باب عدالت به‌دست نیاورده‌ایم و این واقعیت ناخواسته باید همه را به تلاش فکری و عملی در باب معیشت طبقات ضعیف به‌مثابه‌ی اولویت وادار سازد.»
سپس در پیام ایشان بر ضرورت توجه به اشتغال، توسعه‌ی تولید، حفظ ارزش پول ملی، مهار تورم و طرد اسراف تأکید شده است. همچنین حقوق مهم نمایندگان مجلس برای کارشناسی، قانون‌گذاری، تحقیق، تفحص، رد و قبول مدیران ارشد اجرایی، تذکر، سؤال و استیضاح و بسندگی این قانون مورد تصریح قرار گرفته‌اند. تصریحی که اجازه‌ی فرار از واقعیت و حقیقت را نمی‌دهد.
امیدواریم که مجلس جدید درک کند که در این شأن قانونی و مورد تأکید رهبر انقلاب، مجلس به منزله‌ی سیستم عصبی حکمرانی و حتی مغز مهارگر اشتباه در حکمرانی جلوه‌گر می‌شود. این مجلس اگر شأن خود را درک کند و به وظیفه‌‌ی صریح و قانونی خود بپردازد ان‌شاءالله کشور به‌سوی اصلاح می‌رود. نمایندگان محترم باید بدانند که مسئولیت فقر هر یک از آحاد مردم در هر جای ایران که باشد، به‌صورت واجب کفایی بر عهده‌ی همه‌ی آنان است.
مجلس باید همه‌ی ارکان کشور را حساب پس‌دهنده و پاسخ‌گو سازد.
عدالت گوهر ارزشمندی است که آن را به بها دهند و با مجاهدت حاصل می‌شود. ما ابتدا نظریه‌ی عدالت و نظریه‌ای حق‌مدار و سپس الگوی حکمرانی و خطّ مشی‌گذاری می‌خواهیم. الگویی تعالی‌گرا؛ و پس از آن سیستم ارزشیابی و کنترل دقیق می‌خواهیم، سیستمی رصدگر، رصدگر ضعف در طراحی، ضعف در اجرا و ضعف در قضاوت. مجلس باید این امور را بی‌وقفه و همزمان رصد کند تا بتواند شایسته‌ی کشور ما باشد. در غیر این صورت مانند بسیاری از اسلافش مدیون مردم و رهبر انقلاب و تاریخ و تمدن ما خواهد شد.