• ب
  • ب
  • ب
مرورگر شما توانایی چاپ متن با فونت درخواستی را ندارد!
1399/02/11
طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن | خلاصه جلسه نهم: توحید در ایدئولوژی اسلام

آزادی از عبودیت غیر خدا

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در ماه مبارک رمضان سال ۱۳۵۳ در مسجد امام حسن علیه‌السلام  مشهد جلساتی با عنوان «طرح کلی اندیشه‌ی اسلامی در قرآن» داشته‌‌اند و طی آن به «تبیین پایه‌های تفکر اسلامی» بر مبنای آیات قرآن پرداخته‌اند. ایشان با اشاره به اهمیت این مباحث گفته‌اند: «این جلسات، پایه‌های فکری برای ایجاد یک نظام اسلامی است.» ۸۱/۴/۴ پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR در سال ۱۳۹۴ در هفت گزیده بیانات جلسات ابتدایی این سخنرانی‌ها را که به موضوع «ایمان» اختصاص داشته است را منتشر کرده است. اکنون و به مناسبت فرارسیدن ماه رمضان المبارک ۱۴۴۱ مجموعه‌ی جدید این سخنرانی‌ها که به مبحث «توحید» اختصاص دارد، منتشر میگردد.

https://farsi.khamenei.ir/themes/fa_def/images/home/rect-1-n.gif پس از بیان توحید در جهان‌بینی اسلام، آیت‌الله خامنه‌ای در جلسه دوم مبحث توحید، به مقایسه‌ی دو نگرش مادی و الهی به توحید می­پردازند. در برابر نگرش مادی قائل­‌اند؛ دینی را که با ظالم می­سازد و با مستبد همکاری می­کند و گره­‌ای از کار مردم نگشاید را نباید پذیرفت. و در ادامه تأکید می­کنند: «آن توحیدی که اسلام به آن دعوت می­کند، توحیدی­‌ست بالاتر از حد یک پاسخ به یک سؤال، به یک استفهام...[بلکه] توحید اسلامی الهامی­‌ست در زمینه‌­ی حکومت، در زمینه­‌ی روابط اجتماعی، در زمینه‌ی­ سیر جامعه، در زمینه‌ی هدف­‌های جامعه، در زمینه‌ی تکالیف مردم، در زمینه‌­ی مسئولیت‌­هایی که انسان‌ها در مقابل خدا، در مقابل یکدیگر، در مقابل جامعه و در مقابل پدیده­‌های دیگر عالم دارا هستند، توحید این است.» حضرت آیت‌الله خامنه‌ای این نکته را تذکر می­دهند: « وقتی توحید در یک جامعه آمد، همه بندگان در یک تراز قرار می­گیرند؛ یعنی چه؟ یعنی همه می­شوند بنده­‌ی خدا» و « بندگی خدا یعنی آزادی از عبودیت و بندگی هرچه غیر خدا و هرکس غیرخداست.» و در انتها به تبیین آیات ۱۶۵تا ۱۶۷ سوره بقره می­پردازند:
 

جلسه نهم: توحید در ایدئولوژی اسلام
آزادی از عبودیت غیر خدا

آیات این جلسه

آیات ۱۶۵تا ۱۶۷ سوره بقره

واژگان کلیدی

توحید

جامعه‌ی توحیدی

بندگی غیر خدا

قیامت

عبودیت

آیه

نکات کلیدی

وَ مِنَ النّاسِ مَنْ یَتَّخِذُ مِنْ دُونِ اللّهِ أَنْداداً

گروهی از مردم بجز خدا به رقیبان و هماوردانی

(از جنس بشر یا جز آن) روی می­‌آورند.

یُحِبُّونَهُمْ کَحُبِّ اللّهِ وَ الَّذینَ آمَنُوا أَشَدُّ حُبّاً لِلّهِ

به آنان مهر می‌­ورزند همچون مهری که به خدا باید ورزید. و مؤمنان راستین در دوستی خدا شدیدترند.

- برای خدا شریک از جنس بشر یا از غیر جنس بشر انتخاب می­کنند. و آنها را مانند مهر و محبتی که باید به خدا داشت، دوست می­دارند. ...[اما] از همه­‌ی این جلوه­‌های ظاهری، از همه­‌ی قطب­‌هایی که دل انسان را مثل کهربا به سوی خود جذب می­کنند، از همه‌­ی خدایان دروغین، از خدای نفس و شهوت؛ که خودت بگیر برو تا آن خداهایی که در صدر و بالای اجتماعات جا گرفته‌اند و جا می­گیرند و جای داده می­شوند، از همه­‌ی اینها خدا برای مؤمن محبوب­‌تر است.

وَ لَوْ یَرَى الَّذینَ ظَلَمُوا إِذْ یَرَوْنَ الْعَذابَ

اگر میدیدند آنان که (با سرسپردگی به غیر خدا) ستم کرده­‌اند آنگاه که عذاب را مشاهده می­کنند.

- ناگهان منتقل می­کند بیان را به صحنه‌ای از قیامت. آن لحظه‌­ای را بیان می­کند که خلایق جمع شده‌اند، محشور شده‌اند وسایل عذاب خدا و وسایل رحمت و لطف خدا هم هست،... بندگان خوب خدا و بندگان بد خدا هستند، بعد ستمگران و ظالمان ناگهان می­بینند که تمام قدرت در قیامت از آن خداست.

- ستمگر ظالم چه ستمگری که ستم می­کرد به دیگران، و چه ستمگری که به خودش ستم می­کرد و خودش را بنده‌­ی آن ستمگر اولی قرار داده ­بود، وقتی نگاه کنند، ببینند، عجب! اینجا همه­‌ی آن حرف­‌ها و ادعاها و باد و بُروت­‌ها و کاخ­‌ها و زندگی­‌ها، همه هیچ و پوچ است، هیچ کاری از دست کسی بر نمی­‌آید.

دو گروه را در نظر بگیرید، یک گروه، گروه دیگر را عبادت کردند؛ یعنی اطاعت، اطاعت بی قید و شرط، این دو گروه، روز قیامت رو به روی هم قرار می­گیرند، با هم جنگ و منازعه و مخاصمه دارند.

 

أَنَّ  الْقُوَّةَ لِلّهِ جَمیعاً وَ أَنَّ اللّهَ شَدیدُ الْعَذابِ(۱۶۵)

اینکه قدرت یکسره از آن خدا است. و اینکه عذاب خدا سخت و سهمگین است (بی­‌گمان از رفتار خود پشیمان می­شوند)

بی­‌گمان از رفتار خود پشیمان می­شدند، پشیمان می­شدند که در دنیا چه خِرگیری‌ای می­کردند، می­رفتند بنده و برده­‌ی ستمگرانی می­شدند که حالا این قدر در قیامت بی‌­عرضه­‌اند، این قدر از دستشان کار بر نمی‌­آید. اگر با چشم عبرت می‌­نگریستند، می­دیدند در دنیا هم به همان اندازه بی­‌عرضه اند.

إِذْ تَبَرَّأَ الَّذینَ اتُّبِعُوا مِنَ الَّذینَ اتَّبَعُوا وَ رَأَوُا الْعَذابَ وَ تَقَطَّعَتْ بِهِمُ الْاَسْبابُ (۱۶۶)

از پیروان و تابعان - آنگاه که پیشوایان و سران، بیزاری جویند و عذاب خدا را بنگرند و رابطه­‌ها و پیوند­ها میان آنان قطع شود.

وَ قالَ الَّذینَ اتَّبَعُوا لَوْ أَنَّ لَنا کَرَّةً فَنَتَبَرَّأَ مِنْهُمْ کَما تَبَرَّؤُا مِنّا کَذلِکَ یُریهِمُ اللّهُ أَعْمالَهُمْ حَسَرات عَلَیْهِمْ وَ ما هُمْ بِخارِجینَ مِنَ النّارِ(۱۶۷)

و تابعان و دنباله­‌روان گویند: کاش ما را بازگشتی بود به دنیا- تا از آنان بیزاری می‌جستیم چنانکه آنان از ما بیزاری می‌جستند. بدین‌گونه خداوند کارهای آنان را بصورت مایه‌­ی حسرتی به آنان می‌نمایاند و آنان هرگز از آتش برون نخواهد آمد.

 

آن کسانی که آنجا دارند چوب می­خورند، چوب عبودیت غیر خدا را می­خورند، چوب این را می­خورند که بنده و برده‌­ی غیر خدا شدند؛ یعنی چیزی غیر توحید و ضد توحید، در حالی که قرآن تعبیرش«اتُّبِعُوا» است، دنباله‌­روان، پیروان.

https://farsi.khamenei.ir/themes/fa_def/images/home/rect-1-n.gif بخشی از بیانات آیت‌الله خامنه‌ای در ۵۳/۰۷/۰۵ در مسجد امام حسن علیه‌السلام مشهد:
اگر چنانچه به توحید قائل باشی، در جامعه اختلاف طبقاتی و تبعیض معنی ندارد دیگر. آن جامعه­‌ای که سری و تهی دارد، بالایی و پایینی دارد، آن جامعه، جامعه توحیدی نیست. توحید می­گوید که «کُلُّکُم لِادَمَ وَ ادَمُ مِن تُرابٍ » همه فرزندان آدمند و آدم از خاک است. نزدیکی شما به خدا و رجحان شما به تقواست و بس؛ هرکسی بیشتر مراقب فرمان خدا باشد، او بالاترست.