1398/11/15
«مسائل خوزستان»، «تأکیدات رهبر انقلاب» و «اقدامات ستاد اجرایی فرمان امام (ره)» در گفتگو با محمد مخبر؛
تمرکز بر «آبادانی»، «توانمندسازی اقتصادی» و «رسیدگی به محرومین»
خوزستان از پرخبرترین و حساسترین استانهای کشور است که بهتنهایی بخش عظیمی از ویرانی یک تجاوز نظامی سنگین و هشت ساله را به خود دیده و حتی بخشهایی از آن در مقاطعی طعم تلخ اشغال متجاوزان را چشیده است. استانی که مهد دلاوران و دهها هزار شهید از خود خوزستان و سراسر ایران است و امروز خاکش تداعی کننده کربلا برای زائران و راهیان نور است. استانی که معدن سرمایههای زیرزمینی کشور و طلای سیاه است که چرخهای اقتصاد را به حرکت درمیآورد.
پس ازجنگ تلاش های زیادی برای بازسازی این استان صورت گرفت ولی واقعیت این است که هنوز فاصلهی زیادی تا شرایط قابل قبول دارند و مردمان شریف و نجیب این استان بهره لازم از این همه برکت و فرصت را ندارند و هر از چندگاه خبرهایی از هجوم گرد و غبار یا سیلاب یا قطع برق یا آلودگی آب یا کمبود شغل و... در این استان ذهن مسئولان و مردم را درگیر خود میکند.
پایگاه اطلاعرسانی KHAMENEI.IR در راستای پیگیری نقطهنظرات رهبر انقلاب اسلامی در رابطه با رفع مشکلات خوزستان گفتگویی با آقای دکتر «محمد مخبر» رئیس ستاد اجرایی فرمان امام (ره) داشته است. ایشان که از نزدیک با مسائل این استان آشنایی داشته و از مطالبات و نکات مورد نظر حضرت آیتالله خامنهای در زمینهی توجه و رسیدگی به خوزستان مطلعاند، در این گفتگو ضمن واکاوی مسائل و مشکلات اصلی این منطقه، دربارهی طرحها و برنامههای عملیاتی شده از سوی این ستاد در خوزستان صحبت کردهاند. همچنین در فراز پایانی گفتگو اشارهای به سیل اخیر سیستان و بلوچستان و اقدامات انجام شده در این استان داشتهاند:خوزستان از استانهای مرزی و مهم کشور ماست که متأسفانه با مشکلات زیرساختی، زیستمحیطی و اشتغال مواجه است؛ همچنین با مسائل دیگری مثل گرد و غبار یا سیل چه در مرکز استان و چه مناطق دیگر و حواشی آن نیز روبرو است. شما به عنوان یکی از مدیران کشور که از مهمترین مأموریتهایتان مسألهی محرومیتزدایی و رسیدگی به امور امثال این مناطق است، چه آسیبشناسی از مشکلات و مسائل این استان دارید؟
لازم است بگویم که خوزستان پیش از جنگ تقریباً مشکلاتی همچون بیکاری نداشت، چرا که اگر شما بررسی کنید، میبینید مثلاً اغلب تجار تهرانی یا اصفهانی در خرمشهر حجره داشتند. یعنی تجارت خود را مستند به خرمشهر کرده بودند. در آبادان هم به خاطر وجود پالایشگاه همین وضعیت بود. بزرگترین پالایشگاه خاورمیانه در آبادان قرار داشت. در سوسنگرد و اطراف آن هم زمینهای فراوان کشاورزی وجود دارد و میزان آب آنجا زیاد است. بنابراین معضل بیکاری در خوزستان وجود نداشت تا جایی که از دیگر استانها هم برای کار و اشتغال به خوزستان میآمدند. یعنی میزان کار موجود در آنجا بیش از تقاضای کار در خود استان بود.
اما متأسفانه جنگ ضربهی بسیار سنگینی به خوزستان وارد کرد. در جنگ تقریباً همهی زیرساختهای این استان از بین رفت. کشور هم به خاطر شرایط پس از جنگ درآمد چندانی نداشت که این خرابیها را جبران کند و زیرساختها را از نو ایجاد کند. درنتیجه این وضعیت پیش آمد که مشکلات مختلف یکی پس از دیگری در این استان سر باز میکند.
به لحاظ آماری خوزستان وضعیت جالبی ندارد و در حال حاضر سومین استان از لحاظ بالا بودن نرخ بیکاری است. یعنی با ۱۴.۷ درصد بالاتر از میانگین کشور است و رتبهی هجدهم در شاخصهای سرمایهی اجتماعی در کشور را دارد. رتبهی یکم مهاجرفرستی با خروج حدود ۲۰۰ هزار نفر در پنج سال گذشته و دومین استان از نظر رتبه نسبت به مجموع پروندههای قضایی است. فقط ۵ شهر از ۲۵ شهر این استان از سیستم تصفیهی فاضلاب برخوردارند. بسیاری از این مشکلات به دلیل از بین رفتن زیرساختها در طی جنگ تحمیلی است که جبران آن هزینه و همت بالایی را میطلبید.
بعد از جنگ برای این مشکلات فکری نشد؟
چرا، البته این مشکلات تا حدودی کاهش یافت. با تلاش دولتهای مختلف و در رأس همه اهتمام ویژهی رهبر انقلاب به این استان و مثلاً صدور مجوز به دولت برای برداشت ۱۵۰ میلیون دلار از صندوق توسعهی ملی برای مقابله با ریزگردهای خوزستان یا مجوز برداشت ۱.۵ میلیارد دلار از این صندوق برای اجرای طرح احیاء زمینهای کشاورزی مردم در سالهای پس از جنگ، اما خب برخی مشکلات همچنان ادامه دارد. من نمیگویم که دولتها یا مجموعهی نهادهای انقلابی به این منطقه توجهی نداشتهاند، خیر؛ اقدامات بسیار زیادی در سالهای پس از جنگ انجام گرفته و پروژههای ملی کلانی در این منطقه تأسیس شده، اما آن خلأ اساسی پر نشده است. در خوزستان سدسازی انجام شده، پتروشیمی ساخته شده و از این دست اقدامات ملی، اما نه آن طور که خوزستان در سطح دیگر استانها مشکلاتش حل شود.
چرا انجام این پروژهها نتوانسته مثلاً مشکل اشتغال را رفع کند؟
یک دلیل بزرگش عدم بهکارگیری نیروهای بومی در این پروژهها بوده است. یعنی چون اغلب مدیران آن طرحها از استانهای دیگر مأمور به خدمت در خوزستان میشدند و کمکم پرسنل مورد نیاز را از دیگر استانها یا مناطقی که از آنجا آمده بودند، تأمین میکردند، این مسأله اثرش را در معیشت و زندگی مردم محلی به شکل ملموس گذاشته و مشکل بیکاری را به اوج خودش رسانده و مستقیماً میتوان آثارش را در معیشت مردم مشاهده کرد.
مشکل اصلی خوزستان بیکاری است؟
در حال حاضر خوزستان سه مشکل اساسی دارد؛ اولین مشکل را «بیکاری» میدانم و دیگری را «مسألهی آب و فاضلاب»، سوم هم «گرد و غبار». این سه مشکل در حال حاضر بیش از هر چیزی خوزستان را دچار چالش کرده است.
دربارهی معضل دوم این طور میتوان گفت که الان از یک طرف وقتی بارانهای شدید میآید، آب و فاضلاب مردم یکی میشود و این واقعاً آزاردهنده است. در همین سفر اخیرم به خوزستان که بعد از آبگرفتگی مناطق مختلف بود، تقریباً به اکثر نقاط بحرانی رفتم؛ به شهرک طالقانی، شهرک شهید مدنی و دیگر قسمتهای اطراف ماهشهر و از نزدیک مشاهده کردم که وضعیت بسیار بد بود. در آبادان هم همین طور. یعنی در مناطقی مانند سلیج و ذوالفقاری یا در شهر کارون و محلهی کوتعبدالله وضعیت اصلاً خوب نبود.
اگر بخواهم از مشاهداتم بیشتر بگویم، در کوی ذوالفقاری بعضی از خانهها متأسفانه حتی برای بازدید هم قابل تحمل نبود. میزان نم آنقدر بالا بود که انسان احساس خفگی میکرد. حالا تصور کنید مردم باید در چنان وضعیتی زندگی کنند و امورات خود را بگذرانند. بسیاری از وسایل آنها زیر آب رفته بود. در اطراف اهواز هم مثلاً کوی درویشی را که سر زدیم، همین وضعیت بود و هنوز هم یک بخشی از خیابانها زیر آب است.
شما تصور کنید یک خانهی چهل متری را که ارتفاع دیوار آن دو متر است و یک متر آن زیر آب رفته. خب در چنین وضعیتی این بندگان خدا چطور میتوانند زندگی عادی داشته باشند؟ بنابراین سالم نبودن زیرساختی مثل فاضلاب در خوزستان به شکل مستقیم بر سلامت و درمان و معیشت مردم اثر سوء میگذارد.
با وجود این شرایط خیلی سخت در برخی نقاط خوزستان، آیا شما راهحل را در مرحلهی اول اصلاح و ایجاد زیرساختها با اولویت آب و فاضلاب میدانید؟
وضعیت معیشت و زیرساختها خصوصاً آب و فاضلاب به طور ویژه از اهواز به بالا یا جنوب اهواز و مناطق دیگری که این روزها خبر گرفتاری مردمانش را در حوادثی چون سیل و آبگرفتگی میشنویم، به نظر من غیر قابل تحمل است. ما باید بهسرعت به داد مردم خوزستان برسیم. در غیر این صورت مجبور میشویم با هزینههای بیشتری این مشکلات و تبعات مختلف آن را حل کنیم. در حالی که حل مسائل آنجا آنقدرها هم سخت نیست و فقط هزینههای مالی دارد. مثلاً همین بخش آب و فاضلاب حداقل شاید به صورت فوری ۳ هزار میلیارد تومان بودجه نیاز داشته باشد که خوشبختانه با کار کارشناسی و عنایت و موافقت رهبر معظم انقلاب با برداشت ۴ هزار میلیارد تومان از صندوق توسعهی ملی برای حل مشکلات آب و فاضلاب استان میتوان این معضل را برطرف نمود.
به نظر من علاوه بر حل مشکلات زیرساختی دیگر، باید معضل آب و فاضلاب را رسیدگی جدی کرد. باید به وضعیت آبادان، خرمشهر و ماهشهر و شهرکهای متعدد آنجا رسیدگی کرد. به نظرم برای یک بازهی سهساله یک چیزی قریب به ۷ یا ۸ هزار میلیارد تومان بودجه نیاز است که این معضل کاملاً حل شود. اگر این حل نشود، هر کاری هم برای مردم بکنیم، وقتی محل زندگی آنها مناسب نباشد، هیچ فایدهای ندارد. اینها را باید رسیدگی کرد و در کنارش معیشت مردم را نیز سامان داد.
برای حل مشکل بیکاری استان خوزستان شما چه راهکارهایی دارید؟ ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره) تاکنون چه اقداماتی را در این زمینه انجام داده است؟
زمینهی ایجاد شغل در خوزستان بسیار فراوان است. ما نزدیک به ۲ سال و شاید کمی بیشتر، طرحهای خود را عملیاتی کردهایم و تا الان نزدیک به ۶۰ هزار شغل ایجاد کردهایم که در قالب ۱۰ هزار طرح از همین طرحهای کوچک و خانگی بوده. کارهای بزرگی هم کردهایم؛ مثل استخراج نفت، طرح فولاد یا همین کارخانهی کاغذ که در سفر اخیر به خوزستان عملیات اجرایی ساخت آن را آغاز کردیم. تأکید ما بر این نکته است و طبق دستورعملی که به همهی بخشهای ستاد اجرایی فرمان امام کردهایم، حداقل ۸۰ درصد از نیروهای این کارخانههای تازهتأسیس باید حتماً بومی باشند.
اما آنچه که حجم زیاد اشتغال در این منطقه را ایجاد کرده، همین کارهای خرد و خانگی است که ما شروع کردهایم. هم ما تلاش بسیاری کردهایم، هم از طرفی مردم با این طور کارها مأنوس هستند. اهالی روستاهای خوزستان عمدتاً دامدار و کشاورزند و ما اگر کمکشان کنیم که کسب و کار خودشان را داشته باشند، اتفاقات خوبی خواهد افتاد.
یک کار بسیار بزرگ دیگر که انجام گرفته و نتیجهی تصمیم رهبری در سفر سال ۱۳۷۵ ایشان به خوزستان است، احیای ۵۵۰ هزار هکتار از زمینهای متعلق به مردم بود. اینها ساماندهی شد و ضمن مینروبی، تسطیح اراضی و زهکشی، شیرینسازی آب هم انجام شد. این کار بسیار خوب و بزرگی است که البته فاز دوم آن هنوز مانده و میتوان گفت اجرای آن بخش زیادی از مسائل را حل کرده است.
کمک دیگری که میتوان در آنجا به اشتغال مردم کرد و همت مسئولین دولتی را هم میطلبد، این است که اولاً به طرحهای بزرگ نفتی بر پایهی توسعهی میادین سرعت داده شود. ثانیاً و پس از این راهکار در حوزهی بالادستی، برای زنجیرهی پاییندست صنعت نفت هم برنامهریزی و عمل شود. درنتیجه نهتنها از شرایط تحریمی فروش نفت عبور میکنیم، بلکه از خامفروشی هم جلوگیری میشود و این موضوع، اشتغال استان را به طور جدی تحت تأثیر قرار میدهد.
چه مواردی را به عنوان دستاوردهای مهم ستاد اجرایی فرمان امام(ره) در سالهای اخیر میتوان برشمرد؟
در سفر اخیری که به خوزستان داشتم، ۹۰۰ پروژهی عمرانی، ۶ هزار واحد مسکن محرومین و ۱۰ هزار طرح اشتغالزایی با امکان ایجاد حدود ۲۰ هزار شغل جدید افتتاح شد و به بهرهبرداری رسید. عملیات اجرایی ساخت کارخانهی تولید کاغذ با ظرفیت سالانه ۲۴۰ هزار تن کاغذ و جلوگیری از خروج ۲۸۵ میلیون دلار ارز از کشور و قطع سالانه ۶ میلیون اصله درخت آغاز شد. همچنین چند مدرسه و مرکز بهداشت افتتاح شد و نیز قرارگاه خدمترسانی و جهادی جهت امدادرسانی در شرایط بحرانی با امکان اسکان ۱۲ هزار نفر و توزیع ۲ هزار بسته لوازم خانگی بین مردم مناطق سیلزده (که مجموعاً با سیل ابتدای امسال به ۱۲ هزار بسته لوازم خانگی رسید)، از مهمترین دستاوردهای این سفر بود که با توجه به عنایت ویژهی رهبر انقلاب و جهتگیری کلان ابلاغی از سوی ایشان مبنی بر رفع معضلات استان و اصلاح زیرساختها صورت گرفت.
البته اینها تنها بخشی از کارهای ستاد اجرایی در استان خوزستان است. ما ۶ طرح بزرگ اقتصادی با اشتغال ۱۸ هزار و ۴۰۰ نفر و سرمایهگذاری کلانی در خوزستان تعریف کردهایم که شامل موارد زیر است:
- طرح فولاد جهانآرا با اشتغال ۱۳۰۰ نفر و سرمایهگذاری ۴۵۰۰ میلیارد تومان
- طرح کاغذ سبز خوزستان با اشتغال ۶۹۰۰ نفر و سرمایهگذاری ۹ هزار میلیارد تومان
- طرح کارخانهی قند شهدای دزفول با اشتغال ۷ هزار نفر و سرمایهگذاری ۱۳۰۰ میلیارد تومان
- طرح نیروگاه آبادان با اشتغال ۹۰۰ نفر و سرمایهگذاری ۸ هزار و ۵۵۰ میلیارد تومان
- طرح انیدرید مالئیک ماهشهر با اشتغال ۳۰۰ نفر و سرمایهگذاری ۶۵۰ میلیارد تومان
- حفاری ۱۸ حلقه چاه آزادگان جنوبی با اشتغال ۲ هزار نفر و سرمایهگذاری ۴۵۰۰ میلیارد تومان
همچنین اجرای ۱۵۶ پروژهی عمرانی و زیربنایی با سرمایهگذاری ۱۱۱ میلیارد تومان شامل ۴۰ مدرسه، ۴۱ مسجد و ۷۴ پروژهی زیربنایی دیگر، از جملهی این طرحهاست.
جمع کل اقدامات انجام شده، در دستِ انجام و برنامههای آتی ستاد عبارت از ۲۰ هزار طرح بزرگ، زیربنایی، کوچک، خانگی و اجتماعمحور است با سرمایهگذاری ۶۴۰ هزار میلیارد ریال که انشاءالله ایجاد ۸۳ هزار شغل جدید طی ۲ سال را در پی خواهد داشت.
به نظر شما آیا معضلات موجود در خوزستان میتواند تبدیل به مسئلهی امنیتی هم بشود؟
هیچ مشکل امنیتی در خوزستان وجود ندارد. بالأخره ممکن است بعضیها از این وضعیت فقر و بیکاری مردم سوء استفاده کنند؛ مثل همین گروههای وهابی که در آنجا فعالیت یا عواملی دارند، اما اگر ما به وظایف خودمان عمل کنیم، این تهدیدها پیش نخواهد آمد. متأسفانه فقر اقتصادی در این مناطق زمینهای را برای دشمنان نظام ایجاد کرده تا جوانان ما را درگیر اعتیاد یا بزه کنند. هرج و مرج اجتماعی و حضور در اغتشاشات اخیر ریشه در بیکاری و تنگدستی مردم دارد. عدم رعایت استاندارد در ساخت و ساز منازل مردم حاشیهنشین که فاصلهی کوتاهی با شهرهای استان دارد و عدم بهرهبرداری از امکانات اولیه همچون تخلیهی فاضلاب، آب لولهکشی منازل، لولهکشی گاز، نبود راه آسفالت و مسیرهای جدولکشیشده، خسارت سیل به منازل را تشدید کرده است. نبود فضاهای فرهنگی و ورزشی و آموزشی، همچنین عدم کسب و کار مناسب موجبات فساد و بیکاری جوانان در این مناطق را دامن زده است.
طی نشستها و گفتوگوهایی با مردم این مناطق و بهویژه جوانان انقلابی و بانوان، پس از اخذ درخواستهای مردمی در محلهای عمومی، بازار، کتابخانه و دانشگاه مشاهده کردیم که مردم ضمن ابراز نارضایتی از وضع موجود و کمبود توجه مسئولان به وضعیت آنها، از علاقه و اعتقاد به نظام و رهبری با احساسات وصفناشدنی سخن میگویند. نزدیکی امکانات و خدمات به شهرهای مرکزی استان و مقایسهی آن با مناطق حاشیهنشین و حومه، بزرگترین ایراد و تبعیض از نگاه این مردم عزیز بود.
مردم خوزستان نجیب و انقلابی هستند. من خودم به عنوان یکی از فرزندان آن استان که در مقطع بسیار حساسی هم معاون سیاسی-امنیتی استاندار آنجا بودم و همیشه در آنجا با سران طوایف، نخبگان و تحصیلکردهها و حزباللّهیها و جهادیها و همهی اقشار از جمله روحانیت در ارتباط بودهام. به واسطهی همین ارتباط و شناختم میگویم من اعتقاد ندارم که آنجا کسی از دل و از اساس با نظام اسلامی مشکل داشته باشد، اما بالأخره این وضعیت فقر و کاستی گلهمندیهایی را ایجاد میکند و ممکن است باعث سوء استفاده شود.
همان طور که گفتید، یکی از مشکلات خوزستان ایجاد فاصلهی طبقاتی بین مردم کمبرخوردار با افرادی است که در شهرکهای مثلاً وزارت نفت یا پتروشیمی زندگی میکنند. برای این مسأله چه باید کرد؟
بله، اما باید بدانیم که عامل این پدیده نیز همان مضیقهی معیشتی است. این آدم کمبرخوردار هم اگر کار داشته باشد، اختلاف معیشتی اینقدر محسوس نمیشود، اما او الان میبیند دیگری با ماشین مدل بالا و در خانهی بزرگ در نزدیکی او زندگی میکند، اما خانهی او علاوه بر کوچکی و کهنهگی هر بار هم در اتفاقاتی مثل سیل و آبگرفتگی دچار حادثه میشود و ممکن است همین را هم از دست بدهد. باید خودمان را جای این مردم بگذاریم تا بفهمیم چه میکشند. قطعاً از این وضعیت عاصی میشوند، اما اگر بتوانیم با برقراری عدالت، مشکلات معیشتی آنها را حل کنیم، این تبعیض اینقدر خودش را نشان نخواهد داد.
تمرکز شما و ستاد اجرایی در بحث معیشت خوزستان بر چیست؟
ما الان تمام توان و منابع خود را برای آن بسیج کردهایم که علاوه بر این کارهای بزرگی که در استان انجام میشود، روی همین اشتغالهای خرد و خانگی و کوچک و متوسط متمرکز شویم. در همهی این موارد سیاست اصلی ستاد، توانمندسازی افراد و کمک به آنها برای راهاندازی طرحهای اشتغالزایی یا احیای طرحهای تعطیل و نیمهتعطیل است. در کنار این سیاست کلی، توزیع بستههای غذایی، توزیع جهیزیه، توزیع لوازم خانگی و بستههای نوشتافزار در مناطق محروم در قالب پویشهای بنیاد احسان نیز جزو برنامههای ثابت ستاد اجرایی فرمان امام(ره) است.
طرحهای کوچک و خانگی نیز شامل صنایع دستی، دامداری، خیاطی، زنبورداری و خیلی چیزهای دیگر است که آنجا ما بیشتر آنها را الان دنبال میکنیم و به همین دلیل هم بهسرعت توانستهایم این حد از اشتغال را ایجاد کنیم. فکر میکنم انشاءاللّه تا سال ۱۴۰۱ نیز بتوانیم قریب به صد هزار شغل در خوزستان ایجاد کنیم. البته الان به ۶۰ هزار شغل رسیدهایم که لیست دقیق آن به همراه کد ملی افراد، موجود و قابل رؤیت است.
رهبر انقلاب در خصوص توجه و رسیدگی به مسائل خوزستان اغلب بر روی چه مواردی تأکید داشتهاند؟
در حال حاضر خوزستان سه مشکل اساسی دارد؛ اولین مشکل را «بیکاری» میدانم و دیگری را «مسألهی آب و فاضلاب»، سوم هم «گرد و غبار». این سه مشکل در حال حاضر بیش از هر چیزی خوزستان را دچار چالش کرده است.
دربارهی معضل دوم این طور میتوان گفت که الان از یک طرف وقتی بارانهای شدید میآید، آب و فاضلاب مردم یکی میشود و این واقعاً آزاردهنده است. در همین سفر اخیرم به خوزستان که بعد از آبگرفتگی مناطق مختلف بود، تقریباً به اکثر نقاط بحرانی رفتم؛ به شهرک طالقانی، شهرک شهید مدنی و دیگر قسمتهای اطراف ماهشهر و از نزدیک مشاهده کردم که وضعیت بسیار بد بود. در آبادان هم همین طور. یعنی در مناطقی مانند سلیج و ذوالفقاری یا در شهر کارون و محلهی کوتعبدالله وضعیت اصلاً خوب نبود.
اگر بخواهم از مشاهداتم بیشتر بگویم، در کوی ذوالفقاری بعضی از خانهها متأسفانه حتی برای بازدید هم قابل تحمل نبود. میزان نم آنقدر بالا بود که انسان احساس خفگی میکرد. حالا تصور کنید مردم باید در چنان وضعیتی زندگی کنند و امورات خود را بگذرانند. بسیاری از وسایل آنها زیر آب رفته بود. در اطراف اهواز هم مثلاً کوی درویشی را که سر زدیم، همین وضعیت بود و هنوز هم یک بخشی از خیابانها زیر آب است.
شما تصور کنید یک خانهی چهل متری را که ارتفاع دیوار آن دو متر است و یک متر آن زیر آب رفته. خب در چنین وضعیتی این بندگان خدا چطور میتوانند زندگی عادی داشته باشند؟ بنابراین سالم نبودن زیرساختی مثل فاضلاب در خوزستان به شکل مستقیم بر سلامت و درمان و معیشت مردم اثر سوء میگذارد.
با وجود این شرایط خیلی سخت در برخی نقاط خوزستان، آیا شما راهحل را در مرحلهی اول اصلاح و ایجاد زیرساختها با اولویت آب و فاضلاب میدانید؟
وضعیت معیشت و زیرساختها خصوصاً آب و فاضلاب به طور ویژه از اهواز به بالا یا جنوب اهواز و مناطق دیگری که این روزها خبر گرفتاری مردمانش را در حوادثی چون سیل و آبگرفتگی میشنویم، به نظر من غیر قابل تحمل است. ما باید بهسرعت به داد مردم خوزستان برسیم. در غیر این صورت مجبور میشویم با هزینههای بیشتری این مشکلات و تبعات مختلف آن را حل کنیم. در حالی که حل مسائل آنجا آنقدرها هم سخت نیست و فقط هزینههای مالی دارد. مثلاً همین بخش آب و فاضلاب حداقل شاید به صورت فوری ۳ هزار میلیارد تومان بودجه نیاز داشته باشد که خوشبختانه با کار کارشناسی و عنایت و موافقت رهبر معظم انقلاب با برداشت ۴ هزار میلیارد تومان از صندوق توسعهی ملی برای حل مشکلات آب و فاضلاب استان میتوان این معضل را برطرف نمود.
به نظر من علاوه بر حل مشکلات زیرساختی دیگر، باید معضل آب و فاضلاب را رسیدگی جدی کرد. باید به وضعیت آبادان، خرمشهر و ماهشهر و شهرکهای متعدد آنجا رسیدگی کرد. به نظرم برای یک بازهی سهساله یک چیزی قریب به ۷ یا ۸ هزار میلیارد تومان بودجه نیاز است که این معضل کاملاً حل شود. اگر این حل نشود، هر کاری هم برای مردم بکنیم، وقتی محل زندگی آنها مناسب نباشد، هیچ فایدهای ندارد. اینها را باید رسیدگی کرد و در کنارش معیشت مردم را نیز سامان داد.
برای حل مشکل بیکاری استان خوزستان شما چه راهکارهایی دارید؟ ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره) تاکنون چه اقداماتی را در این زمینه انجام داده است؟
زمینهی ایجاد شغل در خوزستان بسیار فراوان است. ما نزدیک به ۲ سال و شاید کمی بیشتر، طرحهای خود را عملیاتی کردهایم و تا الان نزدیک به ۶۰ هزار شغل ایجاد کردهایم که در قالب ۱۰ هزار طرح از همین طرحهای کوچک و خانگی بوده. کارهای بزرگی هم کردهایم؛ مثل استخراج نفت، طرح فولاد یا همین کارخانهی کاغذ که در سفر اخیر به خوزستان عملیات اجرایی ساخت آن را آغاز کردیم. تأکید ما بر این نکته است و طبق دستورعملی که به همهی بخشهای ستاد اجرایی فرمان امام کردهایم، حداقل ۸۰ درصد از نیروهای این کارخانههای تازهتأسیس باید حتماً بومی باشند.
اما آنچه که حجم زیاد اشتغال در این منطقه را ایجاد کرده، همین کارهای خرد و خانگی است که ما شروع کردهایم. هم ما تلاش بسیاری کردهایم، هم از طرفی مردم با این طور کارها مأنوس هستند. اهالی روستاهای خوزستان عمدتاً دامدار و کشاورزند و ما اگر کمکشان کنیم که کسب و کار خودشان را داشته باشند، اتفاقات خوبی خواهد افتاد.
یک کار بسیار بزرگ دیگر که انجام گرفته و نتیجهی تصمیم رهبری در سفر سال ۱۳۷۵ ایشان به خوزستان است، احیای ۵۵۰ هزار هکتار از زمینهای متعلق به مردم بود. اینها ساماندهی شد و ضمن مینروبی، تسطیح اراضی و زهکشی، شیرینسازی آب هم انجام شد. این کار بسیار خوب و بزرگی است که البته فاز دوم آن هنوز مانده و میتوان گفت اجرای آن بخش زیادی از مسائل را حل کرده است.
کمک دیگری که میتوان در آنجا به اشتغال مردم کرد و همت مسئولین دولتی را هم میطلبد، این است که اولاً به طرحهای بزرگ نفتی بر پایهی توسعهی میادین سرعت داده شود. ثانیاً و پس از این راهکار در حوزهی بالادستی، برای زنجیرهی پاییندست صنعت نفت هم برنامهریزی و عمل شود. درنتیجه نهتنها از شرایط تحریمی فروش نفت عبور میکنیم، بلکه از خامفروشی هم جلوگیری میشود و این موضوع، اشتغال استان را به طور جدی تحت تأثیر قرار میدهد.
چه مواردی را به عنوان دستاوردهای مهم ستاد اجرایی فرمان امام(ره) در سالهای اخیر میتوان برشمرد؟
در سفر اخیری که به خوزستان داشتم، ۹۰۰ پروژهی عمرانی، ۶ هزار واحد مسکن محرومین و ۱۰ هزار طرح اشتغالزایی با امکان ایجاد حدود ۲۰ هزار شغل جدید افتتاح شد و به بهرهبرداری رسید. عملیات اجرایی ساخت کارخانهی تولید کاغذ با ظرفیت سالانه ۲۴۰ هزار تن کاغذ و جلوگیری از خروج ۲۸۵ میلیون دلار ارز از کشور و قطع سالانه ۶ میلیون اصله درخت آغاز شد. همچنین چند مدرسه و مرکز بهداشت افتتاح شد و نیز قرارگاه خدمترسانی و جهادی جهت امدادرسانی در شرایط بحرانی با امکان اسکان ۱۲ هزار نفر و توزیع ۲ هزار بسته لوازم خانگی بین مردم مناطق سیلزده (که مجموعاً با سیل ابتدای امسال به ۱۲ هزار بسته لوازم خانگی رسید)، از مهمترین دستاوردهای این سفر بود که با توجه به عنایت ویژهی رهبر انقلاب و جهتگیری کلان ابلاغی از سوی ایشان مبنی بر رفع معضلات استان و اصلاح زیرساختها صورت گرفت.
البته اینها تنها بخشی از کارهای ستاد اجرایی در استان خوزستان است. ما ۶ طرح بزرگ اقتصادی با اشتغال ۱۸ هزار و ۴۰۰ نفر و سرمایهگذاری کلانی در خوزستان تعریف کردهایم که شامل موارد زیر است:
- طرح فولاد جهانآرا با اشتغال ۱۳۰۰ نفر و سرمایهگذاری ۴۵۰۰ میلیارد تومان
- طرح کاغذ سبز خوزستان با اشتغال ۶۹۰۰ نفر و سرمایهگذاری ۹ هزار میلیارد تومان
- طرح کارخانهی قند شهدای دزفول با اشتغال ۷ هزار نفر و سرمایهگذاری ۱۳۰۰ میلیارد تومان
- طرح نیروگاه آبادان با اشتغال ۹۰۰ نفر و سرمایهگذاری ۸ هزار و ۵۵۰ میلیارد تومان
- طرح انیدرید مالئیک ماهشهر با اشتغال ۳۰۰ نفر و سرمایهگذاری ۶۵۰ میلیارد تومان
- حفاری ۱۸ حلقه چاه آزادگان جنوبی با اشتغال ۲ هزار نفر و سرمایهگذاری ۴۵۰۰ میلیارد تومان
همچنین اجرای ۱۵۶ پروژهی عمرانی و زیربنایی با سرمایهگذاری ۱۱۱ میلیارد تومان شامل ۴۰ مدرسه، ۴۱ مسجد و ۷۴ پروژهی زیربنایی دیگر، از جملهی این طرحهاست.
جمع کل اقدامات انجام شده، در دستِ انجام و برنامههای آتی ستاد عبارت از ۲۰ هزار طرح بزرگ، زیربنایی، کوچک، خانگی و اجتماعمحور است با سرمایهگذاری ۶۴۰ هزار میلیارد ریال که انشاءالله ایجاد ۸۳ هزار شغل جدید طی ۲ سال را در پی خواهد داشت.
به نظر شما آیا معضلات موجود در خوزستان میتواند تبدیل به مسئلهی امنیتی هم بشود؟
هیچ مشکل امنیتی در خوزستان وجود ندارد. بالأخره ممکن است بعضیها از این وضعیت فقر و بیکاری مردم سوء استفاده کنند؛ مثل همین گروههای وهابی که در آنجا فعالیت یا عواملی دارند، اما اگر ما به وظایف خودمان عمل کنیم، این تهدیدها پیش نخواهد آمد. متأسفانه فقر اقتصادی در این مناطق زمینهای را برای دشمنان نظام ایجاد کرده تا جوانان ما را درگیر اعتیاد یا بزه کنند. هرج و مرج اجتماعی و حضور در اغتشاشات اخیر ریشه در بیکاری و تنگدستی مردم دارد. عدم رعایت استاندارد در ساخت و ساز منازل مردم حاشیهنشین که فاصلهی کوتاهی با شهرهای استان دارد و عدم بهرهبرداری از امکانات اولیه همچون تخلیهی فاضلاب، آب لولهکشی منازل، لولهکشی گاز، نبود راه آسفالت و مسیرهای جدولکشیشده، خسارت سیل به منازل را تشدید کرده است. نبود فضاهای فرهنگی و ورزشی و آموزشی، همچنین عدم کسب و کار مناسب موجبات فساد و بیکاری جوانان در این مناطق را دامن زده است.
طی نشستها و گفتوگوهایی با مردم این مناطق و بهویژه جوانان انقلابی و بانوان، پس از اخذ درخواستهای مردمی در محلهای عمومی، بازار، کتابخانه و دانشگاه مشاهده کردیم که مردم ضمن ابراز نارضایتی از وضع موجود و کمبود توجه مسئولان به وضعیت آنها، از علاقه و اعتقاد به نظام و رهبری با احساسات وصفناشدنی سخن میگویند. نزدیکی امکانات و خدمات به شهرهای مرکزی استان و مقایسهی آن با مناطق حاشیهنشین و حومه، بزرگترین ایراد و تبعیض از نگاه این مردم عزیز بود.
مردم خوزستان نجیب و انقلابی هستند. من خودم به عنوان یکی از فرزندان آن استان که در مقطع بسیار حساسی هم معاون سیاسی-امنیتی استاندار آنجا بودم و همیشه در آنجا با سران طوایف، نخبگان و تحصیلکردهها و حزباللّهیها و جهادیها و همهی اقشار از جمله روحانیت در ارتباط بودهام. به واسطهی همین ارتباط و شناختم میگویم من اعتقاد ندارم که آنجا کسی از دل و از اساس با نظام اسلامی مشکل داشته باشد، اما بالأخره این وضعیت فقر و کاستی گلهمندیهایی را ایجاد میکند و ممکن است باعث سوء استفاده شود.
همان طور که گفتید، یکی از مشکلات خوزستان ایجاد فاصلهی طبقاتی بین مردم کمبرخوردار با افرادی است که در شهرکهای مثلاً وزارت نفت یا پتروشیمی زندگی میکنند. برای این مسأله چه باید کرد؟
بله، اما باید بدانیم که عامل این پدیده نیز همان مضیقهی معیشتی است. این آدم کمبرخوردار هم اگر کار داشته باشد، اختلاف معیشتی اینقدر محسوس نمیشود، اما او الان میبیند دیگری با ماشین مدل بالا و در خانهی بزرگ در نزدیکی او زندگی میکند، اما خانهی او علاوه بر کوچکی و کهنهگی هر بار هم در اتفاقاتی مثل سیل و آبگرفتگی دچار حادثه میشود و ممکن است همین را هم از دست بدهد. باید خودمان را جای این مردم بگذاریم تا بفهمیم چه میکشند. قطعاً از این وضعیت عاصی میشوند، اما اگر بتوانیم با برقراری عدالت، مشکلات معیشتی آنها را حل کنیم، این تبعیض اینقدر خودش را نشان نخواهد داد.
تمرکز شما و ستاد اجرایی در بحث معیشت خوزستان بر چیست؟
ما الان تمام توان و منابع خود را برای آن بسیج کردهایم که علاوه بر این کارهای بزرگی که در استان انجام میشود، روی همین اشتغالهای خرد و خانگی و کوچک و متوسط متمرکز شویم. در همهی این موارد سیاست اصلی ستاد، توانمندسازی افراد و کمک به آنها برای راهاندازی طرحهای اشتغالزایی یا احیای طرحهای تعطیل و نیمهتعطیل است. در کنار این سیاست کلی، توزیع بستههای غذایی، توزیع جهیزیه، توزیع لوازم خانگی و بستههای نوشتافزار در مناطق محروم در قالب پویشهای بنیاد احسان نیز جزو برنامههای ثابت ستاد اجرایی فرمان امام(ره) است.
طرحهای کوچک و خانگی نیز شامل صنایع دستی، دامداری، خیاطی، زنبورداری و خیلی چیزهای دیگر است که آنجا ما بیشتر آنها را الان دنبال میکنیم و به همین دلیل هم بهسرعت توانستهایم این حد از اشتغال را ایجاد کنیم. فکر میکنم انشاءاللّه تا سال ۱۴۰۱ نیز بتوانیم قریب به صد هزار شغل در خوزستان ایجاد کنیم. البته الان به ۶۰ هزار شغل رسیدهایم که لیست دقیق آن به همراه کد ملی افراد، موجود و قابل رؤیت است.
رهبر انقلاب در خصوص توجه و رسیدگی به مسائل خوزستان اغلب بر روی چه مواردی تأکید داشتهاند؟
طی تمام این سالهایی که من در ستاد هستم، رهبر معظم انقلاب دربارهی مسائل خوزستان حساس بودهاند و مرتب پیگیری کردهاند که کارهای مؤثری آنجا انجام شود. دراصل همین کارهایی که در این چند سال انجام دادهایم، با دستور و عنایت ویژهی ایشان بوده است. حتی جالب این که دفتر بارها به من گفتهاند شما چون خوزستانی هستی، هیچ احتیاطی نکن که حالا فرضاً به تو بگویند برای همشهریهایت کاری کردهای و اهمیت دادن شما به خوزستان را به این مسأله مربوط کنند. ما هم همین کار را کردیم.
ستاد اجرایی در خوزستان ۲۰۰ مدرسه ساخت یا مثلاً بحث آبرسانی و برقرسانی و دیگر خدمات آنجا را بر عهده گرفت. البته درحقیقت با هوشیاری رهبر معظم انقلاب بهسرعت این دستور داده شد و خیلی هم در روحیهی مردم اثر مثبت داشت. در سفر اخیر من میدیدم مردمی که واقعاً کاسهی صبرشان لبریز بود و بسیار عصبانی بودند از کوتاهی برخی دستگاهها و کمکرسانیها، اما نسبت به رهبر انقلاب ادای احترام و تشکر میکردند.
همچنین در ستاد اجرایی تصمیم گرفتیم که جشن اهدای دوازدههزارمین اهدای جهیزیه به زوجهای کمبرخوردار را در اهواز و در کوتعبداللّه برگزار کنیم. تقریباً پنج-شش هزار نفر از مردم در این جشن حاضر بودند که اغلبشان همینهایی بودند که خانهها و وسایلشان زیر آب از بین رفته بود. با این همه وقتی اینها اسم رهبر انقلاب را میشنیدند، اظهار علاقه میکردند و صلوات میفرستادند.
ستاد اجرایی در خوزستان ۲۰۰ مدرسه ساخت یا مثلاً بحث آبرسانی و برقرسانی و دیگر خدمات آنجا را بر عهده گرفت. البته درحقیقت با هوشیاری رهبر معظم انقلاب بهسرعت این دستور داده شد و خیلی هم در روحیهی مردم اثر مثبت داشت. در سفر اخیر من میدیدم مردمی که واقعاً کاسهی صبرشان لبریز بود و بسیار عصبانی بودند از کوتاهی برخی دستگاهها و کمکرسانیها، اما نسبت به رهبر انقلاب ادای احترام و تشکر میکردند.
همچنین در ستاد اجرایی تصمیم گرفتیم که جشن اهدای دوازدههزارمین اهدای جهیزیه به زوجهای کمبرخوردار را در اهواز و در کوتعبداللّه برگزار کنیم. تقریباً پنج-شش هزار نفر از مردم در این جشن حاضر بودند که اغلبشان همینهایی بودند که خانهها و وسایلشان زیر آب از بین رفته بود. با این همه وقتی اینها اسم رهبر انقلاب را میشنیدند، اظهار علاقه میکردند و صلوات میفرستادند.
آیا ستاد اجرایی فرمان امام(ره) در مناطق سیلزدهی اخیر سیستان و بلوچستان هم فعالیتی داشته است؟
بله، از اولین لحظات وقوع سیل اخیر در سیستان و بلوچستان، ستاد اجرایی فرمان امام جزو اولین دستگاههایی بود که به کمک مردم شتافت. ما در کنار مردم بودیم و این قول را هم دادهایم که تا برگشت زندگی مردم عزیز این منطقه به وضعیت عادی با توزیع اقلام مورد نیاز و اعزام تیمهای پزشکی و درمانی و کمک به تخلیهی خانهها از سیلاب توسط نیروهای جهادی درکنارشان بمانیم.
مجموع اعتباری که تاکنون برای استان سیستان و بلوچستان در نظر گرفتهایم، ۳۰ میلیارد تومان اقلام بلاعوض است و ۱۲۰ میلیارد تومان هم برای ایجاد ۳ هزار طرح اشتغالزایی کوچک و متوسط در این استان. یعنی علاوه بر ارسال اقلام فوری و ضروری، در خصوص نیازهای بعد از سیل هم برنامهریزی کافی کردهایم و اهدای لوازم خانگی و دام سبک و ایجاد شغل برای مردم آسیبدیده جزو برنامههای جدید ما در این استان است، البته این تمام اقدامات ما در این استان نیست. یعنی قبل از سیل هم خدماتی در سیستان و بلوچستان داشتهایم.
این استان متأسفانه نقاط محروم فراوانی دارد و ستاد طی سالهای گذشته در حوزههای مختلفی فعال بوده و هست. در حوزههای مختلفی مثل توانمندسازی اقتصادی و اشتغالزایی، پروژههای عمرانی، سلامت و حوزهی طرحهای حمایتی و دانش بنیان. به طور مثال در حوزههای عمرانی ساخت ۹۹ مدرسه با ۴۲۹ کلاس درس، ساخت ۵۵ مسجد، اجرای ۱۲۶ پروژهی زیربنایی دیگر شامل واحدهای مسکونی، خانهی عالم، حوزهی علمیه و دارالقرآن جزو اقدامات ستاد اجرایی است. در حوزهی سلامت نیز ساخت ۶۷ مرکز جامع سلامت، راه اندازی ۷ مرکز مهم دوراپزشکی در مناطق محروم نیمروز، هامون، هیرمند، سرباز، دلگان، کنارک و مهرستان که امکان ارتباط بین بیماران در مناطق محروم با بهترین فوق تخصصها در مراکز درمانی پیشرفته را ایجاد میکند. تأمین ۷ دستگاه آمبولانس و درمان ۸۸ کودک ناشنوا از جمله فعالیتهای بخشهای مختلف ستاد اجرایی فرمان امام(ره) بوده است.
چه تعداد طرح تاکنون در این استان اجرا کردهاید؟
ستاد اجرایی فرمان امام(ره) مجموعاً تا امسال ۵ هزار و ۴۲۰ طرح با ۸۰۵ میلیارد تومان سرمایهگذاری را در سیستان و بلوچستان اجرا کرده که منجر به ایجاد اشتغال مستقیم و غیر مستقیم برای ۲۰ هزار نفر شده است. در حال حاضر هم ۶۳۰۰ طرح با ۶۳۰ میلیارد تومان سرمایهگذاری را در دست اجرا داریم که منجر به ایجاد ۲۰ هزار شغل جدید خواهد شد و انشاءالله تا پایان امسال به نتیجه خواهد رسید.
اگر بخواهم با زبان آمار بگویم، جمع کل اقدامات انجامشده، در دست اجرا و نیز برنامههای آتی ستاد اجرایی فرمان امام(ره) تا پایان امسال ۱۱ هزار و۷۲۰ طرح با ۱۴۳۵ میلیارد تومان سرمایهگذاری و اشتغال مستقیم و غیر مستقیم ۴۰ هزار نفر است که اشتغال ۳۰ هزار نفرشان انشاءالله مربوط به همین سال ۱۳۹۸ است.
بله، از اولین لحظات وقوع سیل اخیر در سیستان و بلوچستان، ستاد اجرایی فرمان امام جزو اولین دستگاههایی بود که به کمک مردم شتافت. ما در کنار مردم بودیم و این قول را هم دادهایم که تا برگشت زندگی مردم عزیز این منطقه به وضعیت عادی با توزیع اقلام مورد نیاز و اعزام تیمهای پزشکی و درمانی و کمک به تخلیهی خانهها از سیلاب توسط نیروهای جهادی درکنارشان بمانیم.
مجموع اعتباری که تاکنون برای استان سیستان و بلوچستان در نظر گرفتهایم، ۳۰ میلیارد تومان اقلام بلاعوض است و ۱۲۰ میلیارد تومان هم برای ایجاد ۳ هزار طرح اشتغالزایی کوچک و متوسط در این استان. یعنی علاوه بر ارسال اقلام فوری و ضروری، در خصوص نیازهای بعد از سیل هم برنامهریزی کافی کردهایم و اهدای لوازم خانگی و دام سبک و ایجاد شغل برای مردم آسیبدیده جزو برنامههای جدید ما در این استان است، البته این تمام اقدامات ما در این استان نیست. یعنی قبل از سیل هم خدماتی در سیستان و بلوچستان داشتهایم.
این استان متأسفانه نقاط محروم فراوانی دارد و ستاد طی سالهای گذشته در حوزههای مختلفی فعال بوده و هست. در حوزههای مختلفی مثل توانمندسازی اقتصادی و اشتغالزایی، پروژههای عمرانی، سلامت و حوزهی طرحهای حمایتی و دانش بنیان. به طور مثال در حوزههای عمرانی ساخت ۹۹ مدرسه با ۴۲۹ کلاس درس، ساخت ۵۵ مسجد، اجرای ۱۲۶ پروژهی زیربنایی دیگر شامل واحدهای مسکونی، خانهی عالم، حوزهی علمیه و دارالقرآن جزو اقدامات ستاد اجرایی است. در حوزهی سلامت نیز ساخت ۶۷ مرکز جامع سلامت، راه اندازی ۷ مرکز مهم دوراپزشکی در مناطق محروم نیمروز، هامون، هیرمند، سرباز، دلگان، کنارک و مهرستان که امکان ارتباط بین بیماران در مناطق محروم با بهترین فوق تخصصها در مراکز درمانی پیشرفته را ایجاد میکند. تأمین ۷ دستگاه آمبولانس و درمان ۸۸ کودک ناشنوا از جمله فعالیتهای بخشهای مختلف ستاد اجرایی فرمان امام(ره) بوده است.
چه تعداد طرح تاکنون در این استان اجرا کردهاید؟
ستاد اجرایی فرمان امام(ره) مجموعاً تا امسال ۵ هزار و ۴۲۰ طرح با ۸۰۵ میلیارد تومان سرمایهگذاری را در سیستان و بلوچستان اجرا کرده که منجر به ایجاد اشتغال مستقیم و غیر مستقیم برای ۲۰ هزار نفر شده است. در حال حاضر هم ۶۳۰۰ طرح با ۶۳۰ میلیارد تومان سرمایهگذاری را در دست اجرا داریم که منجر به ایجاد ۲۰ هزار شغل جدید خواهد شد و انشاءالله تا پایان امسال به نتیجه خواهد رسید.
اگر بخواهم با زبان آمار بگویم، جمع کل اقدامات انجامشده، در دست اجرا و نیز برنامههای آتی ستاد اجرایی فرمان امام(ره) تا پایان امسال ۱۱ هزار و۷۲۰ طرح با ۱۴۳۵ میلیارد تومان سرمایهگذاری و اشتغال مستقیم و غیر مستقیم ۴۰ هزار نفر است که اشتغال ۳۰ هزار نفرشان انشاءالله مربوط به همین سال ۱۳۹۸ است.