«سردار بزرگ و پرافتخار اسلام، آسمانی شد.» خبری که هنوز باورش برای علاقمندان شهید و دلبستگان مقاومت سخت است. اما آنچه مهم است، «پیامی» است که هر شهید با «خون» خود به همه انسان‌ها می‌دهد. «خون شهید» هم برای دشمنان پیام دارد و هم برای مؤمنان.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای همواره در سخنانشان از مفاهیم والای قرآنی به عنوان راهبردهای الهی حرکت امت اسلام یاد میکنند. ایشان در پیام به ملت ایران در پی شهادت سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی نیز بر اساس مفاهیم قرآنی، پیروزی قطعی و نهایی را متعلق به مجاهدان جبهه مقامت دانستند؛ و این یعنی اقتداری فراتر از آنچه امروز جبهه مقاومت صاحب آن است.
اما «خون شهید» چگونه و بر اساس چه محاسباتی اقتداری مضاعف در پی دارد و  چگونه فضا را متحول و دگرگون می‌کند؟
بخش فقه و معارف پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR در یادداشت معارفی زیر، بر اساس بیانات رهبر انقلاب اسلامی به این موضوع می‌پردازد.
 
شهادت، پاداش الهی در برابر جان مؤمنان است
«شهادت، نعمت و هدیه‌ی خداست؛ این هدیه را آسان به کسی نمی‌دهند.»(۱) «شهادت مرگ تاجرانه است، مرگ پرسود است.»(۲) هر انسانی روزی از این دنیا می‌رود «کلّ نفس ذائقة الموت» اما سعادت این است که انسان با خدا تجارت کند و این «جان» را به خدا بفروشد و سود کند. «انّ الله اشتری من المؤمنین انفسهم»(۳) خدا «جان» را از مؤمنان، می‌خرد. اما سؤال اینجاست: مؤمنان جان خود را در برابر چه چیزی با خدا معامله می‌کنند؟ و خدا، جان مؤمنان را با چه بهایی می‌خرد؟
خداوند جان مؤمنان را در برابر «اجر» می‌خرد و همین، تجارت پُر سود است که شهدا را به سمت شهادت می‌کشاند. شهید می‌داند که در مکتب اسلام نه تنها خونش هدر رفتنی نیست؛ بلکه چنان «اجر»ی به او می‌دهند که بیشترین آثار را در هستی می‌گذارد.

به ویژه آنکه خود شهید از مقام بالایی برخوردار باشد. به همین دلیل «اَجر شهیدی مثل حسین‌بن‌علی (علیه السّلام) که شهادت او قابل مقایسه‌ی با هیچ شهادتی نیست...، اصلاً قابل مقایسه نیست با اجر یک شهید معمولی.»(۴) «اجر» همان چیزی است که خداوند در برابر «خون شهید» به او می‌دهد. همان آثار و برکات دنیایی است که قرآن فرمود «أحیاءٌ» و پاداش اخروی و مقام قرب الهی است که فرمود «عِندَ رَبِّهم یُرزَقُونَ».(۵)
«زنده بودن شهید» یعنی زندگی و رفتارها و باورهای او در این دنیا امتداد دارد و در زندگی ما تبلور دارد. اصولاً «خاصیت طبیعی شهادت، ایجاد برکت و تداوم و گشایش در حرکت به سمت تعالی و کمال است... خون شهید ضایع نخواهد شد؛ شخصیت شهید که تبلور همان آرمانهای او و آرزوهای اوست، از میان مردم رخت بر نخواهد بست.»(۶)

شهادت‌های بزرگ، جریان‌ساز است
وقتی به شهادت «مردان بزرگ تاریخ» می‌نگریم، می‌بینیم «اجر» شهادت آنها، غوغایی در عالم به پا کرده است. در اجر شهادت امام حسین (علیه‌السّلام) همین بس که تمام خوبیها، سعادتها، شورها و شعورها و بیداری‌ها، از خون او سرچشمه می‌گیرد.
این همان باوری است که دلدادگان مکتب مقاومت را امید می‌دهد و حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) را به مقاومت در مکتب خود وا می‌دارد. تبلور «مقاومت» آنجایی است که ابن‌زیاد قصد دارد با یادآوری شهادت امام حسین (علیه‌السّلام)، غم و غصه را بر پیام‌آوران مکتب حسینی غلبه دهد، آنان را به سازش واداشته و از ادامه مسیر باز دارد و دوران آنها را تمام شده بداند، حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) می‌فرماید «مَا رَأَیْتُ إِلَّا جَمِیلًا» من جز زیبایى چیزى ندیدم «هَؤُلَاءِ قَوْمٌ کَتَبَ اللَّهُ عَلَیْهِمُ الْقَتْلَ فَبَرَزُوا إِلَى مَضَاجِعِهِم‌»(۷) شهدا کسانی‌اند که خداوند، سرنوشت شهادت را برای آنان رقم زده است و آنها خودشان به شهادتگاه خود شتافتند.

این پیام شهیدان است که شهادت را نه یک خسارت و زیان، بلکه بالاترین سود در دنیا می‌داند. سودی که آثار آن سراسر دنیا را فرا خواهد گرفت. در باور شهیدان، «شهادت مردان بزرگ» برای مردم جامعه‌ی اسلامی نه تنها خمودآور و سست‌کننده نیست، بلکه یک «نقش برانگیزاننده و زنده‌کننده برای نظام اجتماعی مسمانان»(۸) دارد. شهیدان برای این شهید می‌شوند که «کشته شدن در راه خدا، ریختن خون مظلومان در راه خدا، این اثر قهری و طبیعی را دارد که با خود دستاوردهائی را به امت اسلامی، به ملتهای مسلمان، به تاریخ اسلام تقدیم میکند.»(۹) و این همان «اجر»ی است که خداوند به شهید و خون او می‌دهد.

پیام شهیدان این است: نترسید و نهراسید...
بزرگترین «اجر» شهید، همان «پیام» شهادت است. پیام شهدا به ما این است: «فَرِحینَ بِما آتاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ» آنان از این شهادت خوشحالند. «وَ یَسْتَبْشِرُونَ بِالَّذینَ لَمْ یَلْحَقُوا بِهِمْ مِنْ خَلْفِهِمْ» به همه مردمی که در مسیر مبارزه با دشمن هستند این بشارت را می‌دهد که «أَلاَّ خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ»(۱۰) «راه این است. راه را درست رفتند، صحیح رفتند، درست حرکت کردند.»(۱۱) و «در این راه نه بیم هست، نه اندوه هست؛ هرچه هست بهجت است، ابتهاج است، نشاط است، روحیّه است، امید است.»(۱۲)

بزرگترین اجر و برکت خون شهید، این است که آنانی که باقی مانده‌اند و در حال مبارزه و مقاومت هستند، از این مسیر خسته نمی‌شوند، مبارزه و مقاومت را ادامه می‌دهند و خون شهید را ضایع نمی‌کنند. «امروز، به فضل همین شهادتها و به برکت خون شهدا، ملت ما، ملت سربلند و آبرومندی است و ملتها آبرو و عزت را این‌گونه باید پیدا کنند.»(۱۳)

ضایع نشدن خون شهید و حفظ آن به این است که باور کنیم شهدا زنده اند. باور کنیم «اعمال من و شما را می‌بینند. آن وقتی که پای ما به سنگی بخورد، آن وقتی که نتوانیم خودمان را درست هدایت کنیم، اداره کنیم، زمین بخوریم، آنها نگران میشوند. آن وقتی که میفهمیم، می‌بینیم، محکم قدم برمیداریم، راه را مستقیم حرکت میکنیم، به هدف نزدیک میشویم، آنها خوشحال میشوند. آن وقتی که ملت ایران در یک عرصه‌ای پیروز میشود، آن ارواح طیبه به احتظاظ در می‌آیند. آن وقتی که خدای نکرده بر اثر غفلت ما، کوتاهی ما، ملت عقب بماند، مشکل اساسی و عمومی پیدا کند، آنها نگران میشوند.»(۱۴) در این صورت است که خون شهید مانند «کیمیا» و «اکسیر»ی، جهان را متحول می‌کند، انسانها را رشد می‌دهد و به سعادت می‌رساند.
 
پیام شیاطین، ناامیدی و ترس است!
در مقابل پیام شهیدان، شیاطین پیام دیگری دارند «إِنَّما ذلِکُمُ الشَّیْطانُ» پیام شیاطین این است: «یُخَوِّفُ أَوْلِیاءَهُ» پیام «ناامیدی از ادامه راه، نا امیدی از مقاومت.» این را همه باید بدانند «آن که شما را وادار میکند که بترسید، مأیوس بشوید، ناامید بشوید، او شیطان است. امروز این شیطانها از طریق رادیو و تلویزیون و فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی و امثال اینها مرتّب مشغول کارند برای اینکه بترسید. نه، نترسید، «فَلا تَخافوهُم» از آنها نترسید؛ از انحراف از راه خدا بترسید «وَ خافُونِ»(۱۵) که اگر چنانچه از راه مستقیم انحراف پیدا کردیم، سرنوشت ما سرنوشت کشورهایی است که زیر بال آمریکایند.»(۱۶)

شیاطین می‌خواهند پیام «شهدا» را وارونه جلوه دهند. آنان، مردان بزرگ ما را به شهادت می‌رسانند تا به ما بگویند اندوهگین باشید، بترسید، نا امید شوید. ما را به ترک میدان و سازش وادار کنند، اما «پیام شهدا نقطه‌ی مقابل این است «اَلّا خَوفٌ عَلَیهِم وَ لا‌ هُم یَحزَنون» خوف و حزن برداشته است در میدان شهادت.»(۱۷)

دشمنان ما را از شهادت می‌ترسانند و می‌خواهند از آنها بترسیم. دائم می‌گویند «إنّ النّاس قد جمعوا لکم فاخشوهم» کشورها علیه ما اجماع جهانی کرده‌اند، از آنها بترسیم! اما پاسخ قرآن یک چیز است «فقالوا حسبنا اللَّه و نعم الوکیل» خدا با ماست. وقتی باور داشتیم خدا با ما است، نتیجه‌‌ی این احساس، این درک، این حقیقت روحی و معنوی این است که «فانقلبوا بنعمة من اللَّه و فضل لم یمسسهم سوء»(۱۸) هیچ‌کدام از آن جامعه‌ی جهانی هیچ بدی و آسیبی به ما نمی‌توانند برسانند.

البته باور داشته باشیم که «کشته شدن در راه خدا، «سوء» نیست. معنای «لم یمسسهم سوء» این نیست که یک سیلی هم به ما نخواهد خورد؛ چرا، سیلی هم می‌خورد؛ بالاتر از سیلی هم می‌خورد؛ منتها این «سوء» نیست. با معیار الهی که نگاه کنید، «لم یمسسهم سوء»؛ اما با معیارهای مادّیِ بشری که نگاه کنید، همه‌اش «سوء» است. خدای متعال با معیارهای خودش حرف می‌زند؛ با معیار محدود ما مادّی‌دلها و مادّی‌ذهنها که حرف نمی‌زند.»(۱۹)
 
بقای انقلاب به خاطر خون شهیدان است
کوتاه سخن اینکه «بقای این انقلاب به خاطر خون شهیدان است... شهادت است که پای ماندگاری و پایداری و بقاء ارزشها را امضاء میکند. بزرگترین اجری که در این دنیا به شهید داده میشود، بقاء و استحکام آن حقیقتی است که شهید جان خود را برای آن حقیقت فدا کرده است. خدای متعال آن حقیقت را به برکت خون شهید حفظ میکند. سازوکار منطقی و عقلائىِ این هم معلوم است؛ وقتی یک جامعه‌ای از جان خود، از هستی خود، از راحتی خود، برای یک ارزشی، یک حقیقتی میگذرد، حقانیت خود را در دنیا به اثبات میرساند؛ و حقانیت است که میماند، حق است که باقی میماند؛ این سنت الهی است.»(۲۰) و «حقیقتی که ما باید بدان افتخار کنیم، این است که رسم شهادت و سنت الهىِ قتل فی‌سبیل‌اللَّه، با نظام اسلامی زنده شد.»(۲۱)

حرف آخر این که «ابهت و اقتدار معنوی امروز نظام اسلامی و ملت مسلمان در دنیا و در چشم قدرتهای شیطانی، ناشی از همین شهادتها است.»(۲۲) «توطئه‌ها از سوی دشمن و عزم راسخ از سوی ملت ما همچنان ادامه دارد.»(۲۳) «وَ الْعاقِبَةُ لِلْمُتَّقین‌»(۲۴) پیروزی از آن متقین است.


پی‌نوشت:
۱) بیانات در دیدار جمعی از ایثارگران و خانواده‌های شهدای استان کرمان، ۱۳۸۴/۰۲/۱۲
۲) بیانات در جمع روحانیون شیعه و اهل سنت کرمانشاه‌، ۱۳۹۰/۰۷/۲۰
۳) سوره توبه، آیه ۱۱۱
۴) شرح حدیثی از امام صادق(ع)، درباره زیارت امام حسین(ع)، ۱۳۹۸/۰۷/۰۱
۵) سوره آل‌عمران، آیه ۱۶۹
۶) بیانات در دیدار رئیس و مسئولان قوه‌ی قضائیه‌، ۱۳۸۹/۰۴/۰۷
۷) بحار الأنوار، ج‌۴۵، ص۱۱۶
۸) بیانات در دیدار خانواده‌های شهدای هفتم تیر و جمعی از خانواده‌های شهدای استان تهران، ۱۳۹۴/۰۴/۰۶
۹) بیانات در دیدار مسئولان و کارکنان قوه‌ی قضائیه‌، ۱۳۹۲/۰۴/۰۵
۱۰) سوره آل عمران، آیه ۱۷۰
۱۱) بیانات در دیدار خانواده‌های شهدای هفتم تیر و جمعی از خانواده‌های شهدای مدافع حرم، ۱۳۹۵/۰۴/۰۵
۱۲) بیانات در دیدار خانواده‌های شهدای هفتم تیر و جمعی از خانواده‌های شهدای استان تهران، ۱۳۹۴/۰۴/۰۶
۱۳) بیانات در دیدار فرزندان ممتاز شهدا و مسؤولان امور فرهنگی بنیاد شهید، ۱۳۶۸/۰۵/۲۵
۱۴) بیانات در دیدار جمعی از مردم و خانواده شهدا و ایثارگران، ۱۳۹۰/۱۲/۱۰
۱۵) سوره آل عمران، آیه ۱۷۵
۱۶) بیانات در دیدار فرماندهان و کارکنان نیروی هوایی ارتش، ۱۳۹۷/۱۱/۱۹
۱۷) بیانات در دیدار دست‌اندرکاران کنگره بزرگداشت شهدای استان کرمان، ۱۳۹۷/۱۲/۰۶
۱۸) سوره آل عمران، آیه ۱۷۴
۱۹) بیانات در دیدار مسئولان سازمان تبلیغات اسلامی، ۱۳۷۰/۱۲/۰۵
۲۰) بیانات در دیدار خانواده‌های شهدا و ایثارگران استان خراسان شمالی، ۱۳۹۱/۰۷/۲۲
۲۱) بیانات در دیدار فرزندان ممتاز شهدا و مسؤولان امور فرهنگی بنیاد شهید، ۱۳۶۸/۰۵/۲۵
۲۲) همان
۲۳) بیانات در اجلاس بین‌المللی بیداری اسلامی، ۱۳۹۰/۰۶/۲۶
۲۴) سوره اعراف، آیه ۱۲۸