استقبال و پذیرایی موکب‌داران عراقی از زائران حسینی یکی از جلوه‌های زیبای راه‌پیمایی اربعین است، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای خطاب به موکب‌داران فرمودند: «شما کرامت اسلامی و کرامت عربی را در رفتار خودتان و اعمال خودتان نشان داده‌اید و همه به عشق سیّدالشهدا (سلام ‌الله ‌علیه) است.» ۱۳۹۸/۰۶/۲۷
به همین مناسبت پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR در گفتگو با آقای مهندس حسن پلارک، مشاور و دستیار ویژه فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران، ظرفیت‌های موکب‌داری در اربعین و سایر مناسبت‌ها را بررسی کرده است.

آقای پلارک که سالیان طولانی مسئول ستاد بازسازی عتبات عالیات بود، در مردادماه امسال، از سوی فرمانده نیروی قدس، به عنوان مسئول «کمک به عمق بخشی اقتصادی و فرهنگی در موضوع زائران خصوصاً حماسه مهم و عظیم راه‌پیمایی اربعین حسینی» و «ارتباط با بخش‌های مهم مردمی دو طرف (عراق و ایران) تحت عنوان موکب‌های حسینی برای مساعدت در مسئله‌ی اولاً؛ اربعین، ثانیاً؛ حوادث طبیعی دیگری همانند سیل، زلزله و...» مأمور شده است.

لطقاً با توجه به سابقه مسئولیت شما درباره عتبات و ارتباط آن با راهپیمایی اربعین، بفرمایید که آیا در این باره تا بحال خدمت رهبر معظم انقلاب رسیده‌اید؟
در سال ۱۳۹۱ با یک جمع کوچک چندنفره در دیدار با رهبر معظم انقلاب گزارشی از چگونگی برگزاری زیارت را خدمت معظم‌له تقدیم کردیم. در این جلسه به نظر می‌رسید خود رهبری معظم هم بنا داشتند که وظایف و تکالیف مورد نظر را بیان کنند. موارد بسیار ارزشمندی که ایشان در نهایتِ تیزهوشی و آگاهی بیان نمودند، اصول مهم ارتقای این کار بود.
چند ماه پس از این دیدار، خدمت آیت‌الله سیستانی رفتیم؛ ایشان هم همان سخنانی را بیان کردند که در جلسه‌ی پیشین رهبر معظم انقلاب عنوان نموده بودند؛ یعنی تقریباً عین این جملات را که رهبر معظم انقلاب بیان فرموده بودند، حضرت آیت‌الله سیستانی هم تأکید فرمودند.
 
دیدار با آیت‌الله سیستانی هم در سال ۹۱ انجام شد؟
بله، همان سال بود. پس از دیدار با رهبر معظم انقلاب  متن سخنان ایشان در آن جلسه که با ادبیات بسیار شیوایی بیان شده بود، در اختیار همه‌ی دست‌اندرکاران امر قرار گرفت. قطعاً سعی کردیم که راهبردها و دغدغه‌های ایشان سرلوحه‌ی کار ما باشد.
 
چگونه می‌توان از پتانسیل‌ها و ظرفیت بزرگ راهپیمایی و مراسم اربعین حسینی علیه‌السّلام برای عالم تشییع و جهان اسلام بهره گرفت؟
مقوله‌ی اربعین موضوع بی‌نظیری در جهان اسلام و حرکتی نشأت‌گرفته از قیام امام حسین علیه‌السّلام است که منجر به اثبات حقانیت قیام حسینی شده است. خداوند متعال علمای پیشین ما و به‌ویژه علمای نجف را به دلیل ایجاد این سنت حسنه مورد رحمت خاص خود قرار داده است. استمرار راهیپمایی اربعین دشمن را ترسانده، چرا که دشمن نگران کارکردهای اربعین حسینی است و مخالفت همیشگی دشمنان با این حرکت به این دلیل بوده است. حتی مخالفت صدام در دوره‌ی حاکمیتش بر عراق که منجر به ایجاد محدودیت در برگزاری اربعین حسینی به شکل امروزی شده بود. با این که در آن دوران مراسم اربعین به شکل محدود و نفرات کم انجام می‌شد، اما به هر حال موضوعی ممنوعه و قاچاق تلقی می‌شد. مأموران صدام ملعون در آن زمان راه‌ها را بر زائران می‌بستند و مراسم اربعین حسینی به شکلی کاملاً امنیتی تبدیل شده بود، چرا که می‌دانستند عدم فشار بر برگزاری اربعین حسینی چه ثمرات نیکویی بر جهان اسلام خواهد ‌گذاشت.

بعد از سقوط صدام به لطف خدا و با عنایت سیدالشهداء علیه‌السّلام اربعین حسینی چونان معجزه‌ای برای مردم سهل و آسان شد. حرکت اربعین همواره برای شیعیان و به‌خصوص شیعیان عراق بسیار مهم بود و آرزوی آن را داشتند. همچنین حرکت به سمت کربلا و حضور در کربلا در نیمه‌ی شعبان. بعد از سقوط صدام  هزاران فکر در خصوص مباحث زیارتی در عراق وجود داشت و یکی از مهم‌ترین آن‌ها مباحث زیارتی امام حسین علیه‌السّلام بود که نیاز به فوریت خاص داشت. اولین مناسبت هم نیمه‌ی شعبان بود. تأکیدات رهبر معظم انقلاب مبنی بر برگزاری هرچه باشکوه‌تر و حضور فعالانه‌ی مردم در این مراسم بسیار کارساز شد، اما ما هنوز سازوکار و برنامه‌ی خاصی برای تردد مرزها و قوانینی در این مورد نیندیشده بودیم. عراق هم از یک دولت باثبات برخوردار نبود. لذا بنا بر توصیه‌ی رهبر معظم انقلاب در همان ابتدا با هماهنگی و با چندین اتوبوس و در دست داشتن گذرنامه‌ها از صف سربازان آمریکایی گذشتیم و برای اولین بار اعزام به کربلای معلی و موکب‌داری را آغاز کردیم. ۱۰ کامیون مواد غذایی شامل کنسرو، مواد غذایی خشک و میان‌وعده‌هایی مثل بیسکوییت در اربعین حسینی در کربلا توزیع کردیم. هر چند که برخی از دوستان مخالفت‌هایی داشتند و حرکتی را دشمن آغاز کرد.
می‌خواهم بگویم در نقطه‌ی آغاز این فعالیت با چنین مواردی دست و پنجه نرم کردیم و از همان موقع متوجه مقاومت دشمن شدیم و این که تا چه حد به برگزاری مراسم اربعین حسینی حساس است. از همان سال اول متوجه تأثیرات عمیق فرهنگی و دینی این حرکت حسینی بودند.
 
دقیقاً این اتفاق از چه سالی آغاز شد و کلاً مبنای موکب‌داری از کجا سرچشمه گرفت؟
این اتفاق سال ۸۱ هجری شمسی بود. مبنای این دوران جدید موکب‌داری هم از همان زمان با ایستادگی و تلاش بچه‌ها در قالب کمک‌های مردمی در فصل مدارس با اهدای بسته‌های نوشت‌افزار و بسته‌های پوشاک به قشرهای مورد نظر صورت گرفت. اربعینی که با این حجم از کمک‌ها و با ده پانزده اتوبوس نیرو کلید خورد، امروز و به یاری خدا به این حجم از جمعیت رسیده است که نگران پذیرایی و میزبانی از آن‌ها هستیم. درست است که مردم کریم عراق باکرامت قابل توجهی از میهمانان و زوار پذیرایی می‌کنند و همه‌ی دارایی‌شان را وسط می‌گذارند، اما وسع مردم عراق مگر چقدر است؟ موکب‌دار عراقی که در طول مسیرهای منتهی به کربلا موکب‌داری می‌کند، به جمعیت یک تا دو میلیون نفری در طول ده روز خدمات‌رسانی می‌کند، در حالی که گذشته‌ها شاید پانصد تا هزار نفر در جاده‌های نجف به کربلا حضور داشتند. امروز افزون بر ۲۰ میلیون نفر جمیعت در ایام نزدیک به اربعین حسینی شرکت می‌کند که بیش از ۳ میلیون آن ایرانی هستند. طبیعی است که مردم کریم عراق را در تدارکات و پشتیبانی و زیرساخت‌ها و فضای لازم برای این حجم از جمعیت نباید تنها گذاشت.

استقرار موکب‌های ما در مسیرها بعضاً با مشارکت عراقی‌ها انجام می‌شود. ایجاد تشکل‌‌های قوی و توجه به ظرفیت‌های اسکان صد هزار نفری و هشتاد هزار نفری اولین فعالیت ما بود که از این اولین فعالیت رسمی ما در این زمینه شاید حدود ۸ سال می‌گذرد. یعنی ما از سال ۱۳۹۰ این کار را شروع کردیم و از شصت یا هفتاد موکب اکنون به رقم و رشد چشم‌گیری رسیده است. به نحوی که در سال گذشته ۲۱۰۰ موکب داشتیم و این ۲۱۰۰ موکب ما باید در مرزهای خودمان هم سامان‌دهی شود و خدمات‌رسانی کند. معطل‌شدن زائران در مرزها و نیاز به خدمات‌رسانی از جمله غذا، جای خواب و سرویس بهداشتی نیز بسیار ضروری بود. طبیعی است در مرزها و در بیابان امکاناتی وجود نداشت، لذا ایجاد زیرساخت‌ها و توسعه‌ی فضاهایی با داشتن سرویس‌های بهداشتی، آب آشامیدنی، پارکینگ خودرو، تعمیرات جاده، مسیر و برق از مهم‌ترین فعالیت‌ها به شمار می‌رود که هر سال هم دنبال شده است.

در عراق نیز کمبودهای فراوانی در زیرساخت‌ها وجود داشت و لذا نیاز به همیاری و همکاری در عراق نیز بود. آمار موکب‌ها نشان داد که می‌توانیم روزانه نزدیک به یک میلیون‌وششصد هزار پرس غذا در هر وعده توزیع کنیم؛ عددی که باید در دنیا ثبت شود! تیم‌های آمارگیری ما همه‌روزه از موکب‌ها آمار می‌گرفتند و به آمار موکب‌داران بسنده نمی‌کردیم. غذاهای باکیفیتی هم به زوار داده می‌شد که مورد علاقه و ذائقه‌ی عراقی‌ها هم هست. به این دلیل که در پخت غذا با عراقی‌ها مشارکت کردیم. با این کار به نوعی ترکیبی از ذائقه‌ی دو کشور ایجاد کردیم تا جلوی هدررفت مواد غذایی و اسراف را بگیریم. در موکب‌های اشاره‌شده شبانه هشتصدوپنجاه هزار نفر در امنیت استراحت می‌کردند. ارائه‌ی چادر و پتوهای تمیز بهداشتی همراه با امکانات جانبی در کنار تغذیه‌ی خوب، از جمله خدمات ما به شمار می‌رود.
 
همه‌ی این موارد در سال ۹۷ محقق شده است؟
بله، آخرین آمارها گواه این خدمات است. رشدی در این حد طبیعی بود. سال ۹۶ شاید خدمات ۳۰ درصد کمتر از این بود و سال  قبلش ۵۰ درصد کمتر. یعنی با رشد ۳۰ الی ۴۰ درصدی مواجه هستیم. در سال جاری تاکنون بیش از ۳۸۰۰ موکب در سامانه‌ی ما به صورت داوطلبانه ثبت نام کرده‌اند. این موکب‌ها از نظر توانایی و استعداد خدمات‌رسانی مورد بررسی قرار گرفته‌اند و صلاحیت‌شان تأیید شده است. چنین تعهدی باعث شده که میزان غذای بیش از یک میلیون در سال گذشته امسال به ۲ میلیون ‌و ۸۰۰ هزار پرس غذا در روز برسد.

امسال برای خواب هم اسکان یک‌ونیم میلیون نفر را پیش‌بینی کرده‌ایم. بزرگ‌ترین مشکل ما در موکب‌ها مشکل زمین و فضا برای استقرار آن‌ها است. در جاده‌های کربلا-نجف و کاظمین-سامرّا هر جا که زمین خالی بود، برای این کار تدارک دیده شده است و بسیاری از عراقی‌ها داوطلبانه در اختیار موکبداران ‌گذاشته‌اند. فضاهای مدارس، حسینیه‌ها، ساختمان‌های نیمه‌ساز را نیز چه از دستگاه‌های دولتی و چه از بخش خصوصی می‌گیریم و خدمات برق و تأسیسات موقت‌ را در آن‌ها ایجاد می‌کنیم و موکب‌ها در آن‌جا مستقر می‌شوند. اغلب موکب‌های ما اصرار به ارائه‌ی خدمات‌دهی در عراق دارند، اما برخی را مکلف می‌کنیم که شما به دلیل نیاز به خدمت‌دهی باید در مرزها و شهرهای ورودی ایران به‌ویژه خدمات خوراک و خواب ارائه بدهید؛ هر چند که تغذیه مهم‌تر است. در عراق اما به امکانات خواب بیشتری نیاز داریم و درصد خواب و خوراک فرق می‌کند.


  آیا می‌توان از ظرفیت ساماندهی مردمی موکب‌های اربعین در دیگر ایام سال نیز بهره برد؟
بله؛ امروز یک پتانسیل بسیار قوی در قالب موکب‌ها در کشور، با ایجاد نیروی مدنی مجانی داوطلبانه‌ و به قول معروف دلی و اعتقادی در اختیار داریم. برکت این تشکل و موکب‌ها از حضور رهبر انقلاب و پشیبانی ایشان است. حادثه‌ی سیل امسال به لحاظ حجم آب‌گرفتگی و سیلابی بودن شهرها بسیار وسیع بود و دیدید که چندین استان درگیر سیل شدند و مسئولین و رهبر معظم بسیار نگران مردم بودند. متأسفانه دستگاه‌ها و سازمان‌های خدمت‌رسانی ما هم توانایی گذر از این بحران را نداشتند. بدون شک و باجرأت این نکته را بیان می‌کنم، چون از ابتدا در جریان بودم و با ظرفیت‌های هلال احمر هم آشنا هستم. در پروتکل بین‌المللی هلال احمر آمده که در ۲۴ساعت اول یک بسته خدماتی ارائه می‌شود و بسته بعدی هفته‌ی آینده انجام می‌شود تا از تداوم بحران جلوگیری شود، آن هم در قالب غذاهای خشک بسته‌بندی‌شده‌ و کنسرو و نصب تعدادی چادر. در چنین شرایطی کمک‌های بین‌المللی مؤثر است که به دلیل تحریم‌های ظالمانه و عدم امکان کمک‌های بین‌المللی نگرانی شدیدی نسبت به خدمات‌رسانی به مردم پیش آمده بود و لذا رهبر معظم انقلاب طی فرمانی خواهان ارائه‌ی خدمات به مردم مناطق سیل‌زده توسط نیروهای مسلح شدند؛ هر چند که دولت هم با تمام امکاناتش فعال شده بود.

حضور موکب‌ها در سیل امسال عامل مهمی در رفع نگرانی و حل برخی از مشکلات شد. در یک اعلام عمومی موفق به فراخوان موکب‌ها در عرصه‌ی خدمات‌رسانی شدیم که خوشبختانه تا بیش از یک ماه در مناطق سیل‌زده حضور داشتند و خوراک گرم و جای اسکان و خواب مردم را فراهم کردند. حتی دام‌ها و احشام مردم را هم از سیل نجات دادیم و علوفه‌ی آن‌ها را هم تأمین کردیم.

تشکیل چنین نهاد مردمی یکی از نتایج و ارزش‌های حرکت‌ راهپیمایی اربعین به شمار می‌رود. موکب‌های راه‌اندازی شده به دلیل برگزاری هر چه بهتر اربعین حسینی علیه‌السّلام منجر به ایجاد پتانسیل بسیار قوی کمک‌رسانی به مردم در نظام جمهوری اسلامی شده که با مشارکت مردم برپا شده است.

یک مساله جالب توجه در این حماسه راهپیمایی اربعین این است که این برنامه در عراق برگزار می‌شود. جایی که تا همین چندی پیش، آمریکا در ان حضور اشغالگرانه داشت و همچنان هم در مناطقی از آن حضور دارد. یا داعش و جریان تکفیری که مناطقی را نیز اشغال کرده بودند و همانطور که رهبر معظم انقلاب هم گفتند تا چندکیلومتری کربلا آمده بودند. با توجه به پاکسازی نسبی عراق، آیا دشمنان در خلال خدمات و برنامه‌ریزی‌هایتان توانسته‌اند خللی ایجاد کنند؟
قطعاً دشمن امروز خیلی ‌خوب به این موضوع واقف است، اما توان مقابله با آن را ندارد. هر چند که از تمام ابزارهایش برای این تقابل بهره می‌گیرد. اتاق فکر دشمن با تمام توان در حال برنامه‌ریزی ضد فرهنگ اربعین است و به این موضوع می‌اندیشد که چگونه آیین اربعین حسینی پایان بگیرد؛ حتی به قیمت بر هم زدن روابط دو کشور یا هجمه و شبهه‌سازی در فضای مجازی علیه دو کشور یا دیگر فضاسازی‌هایی که حرکت اربعین را با چالش مواجه کند. تبلیغات و فعالیت‌های سال‌های گذشته در فضای مجازی مؤید این سخن است. لذا نیازمند مراقبت هر چه بیشتر در این حوزه هستیم و این مراقبت باید هم از سوی ایران و هم از طرف عراق باشد. دشمنان در مراسم اربعین بهانه‌گیری‌ها و بهانه‌تراشی‌های زیادی می‌کنند.

دشمن واقعا در صدد فعالیت‌های جدی علیه اربعین حسینی علیه‌السّلام است. اتاق فکرشان به هر شکل ممکن فعال است. ناامنی‌های ایجادشده یا حضور داعش یکی از اهدافش این بود که کسی جرأت قدم‌گذاشتن به عراق را نداشته باشد. در حالی که عشق به امام حسین علیه‌السّلام موجب افزایش جمعیت شد. دشمن که متوجه خنثی‌شدن طرح‌هایش شد، حتی در سامرا که سه روز قبل در آن گاراژ و پارکینگ حرم انفجار به وقوع پیوست و بیش از ۳۰ تن شهید ایرانی داشتیم، برای اولین بار ۳۰ هزار نفر شب را در سامرا خوابیدند که سابقه نداشت. یعنی نه‌تنها مردم از انفجار نترسیدند، بلکه جمعیت بیشتری جذب سامرا شد.

لذا دشمن به‌درستی متوجه دستاورد و سرانجام اربعین حسینی علیه‌السّلام است. اربعین حسینی علیه‌السّلام همانند سیل ویرانگری بر سر دشمن است. همچنان که حضرت امام خمینی (قدّس‌سرّه) درباره‌ی نابودی رژیم صهیونیستی فرمودند اگر همه‌ی مسلمانان با هم باشند و هر یک سطل آبی بر سر اسرائیل بریزند، اسرائیل را آب خواهد برد و از صحنه‌ی روزگار محو خواهد شد، اربعین نیز چنین کارکردی دارد و دشمنان می‌دانند که این اتفاق می‌افتد.

برای تعامل با موکب‌داران عراقی و سازمان دادن به زائرین در عراق چه برنامه‌هایی اجرا کردید؟
دو ملت ایران و عراق علی‌رغم همه‌ی تبلیغات و مشکلات و چالش‌هایی که دشمنان در روابط دو کشور ایجاد می‌کنند، خوشبختانه روزبه‌روز روابط‌ بهتری دارند. به گونه‌ای که عجین‌شدن دو ملت منجر به یک ملت واحده شده است. بر همین اساس بر آن هستیم تا با برنامه‌ریزی‌های لازم، دوستان عراقی را در ایران جذب کنیم که الحمدللّه اتفاقات خوبی به سبب برکات اربعین افتاده است. در اربعین حسینی علیه‌السّلام تشکیلات خوبی با همکاری دوستان عراقی با عنوان تشکیلات  لواء الخدمة الحسینیة راه‌اندازی شده است.  خادمین لواءالحسین داوطلبانه تمام داوطبان عراقی را از طریق فضای مجازی جذب می‌کند و خانواده‌های عراقی هر چه می‌خواهند، از میزان خدمات به زوّار در آن‌جا ثبت می‌کنند. مثلاً خانواده‌ای قادر به پذیرایی از پنج نفر است و از این تاریخ تا این تاریخ. انتخاب میهمانان بنا به سلیقه‌ی صاحب‌خانه است و هر کس با هر سلیقه‌ای که دوست دارد، میهمان زائر می‌پذیرد و پذیرایی می‌کند. این سیستم در شهرهای زیارتی عراق به مردم خدمات قابل توجهی می‌دهد. هم در کربلا و هم نجف و کاظمین و همه‌ی شهرهای زائرپذیر. حتی در کنار اسکان در خانه، سیستم حمل‌ونقل برای زائران را نیز در نظر گرفته‌اند و میهمانان را دم خانه‌ها به میزبانان تحویل می‌دهند. این سیستم در سال گذشته ۸۰۰ هزار نفر را در منازل عراقی‌ها اسکان داد. میزبانان عراقی خودشان خانواده‌های زوار را به انتخاب می‌کردند و لباس زوار را می‌شستند و غذایشان را می‌پختند و تدارکات لازم را به عمل می‌آوردند. در بسیاری از موارد دوستی‌های ایجادشده منجر به رفت‌وآمد بین دو کشور و دعوت برای سفر زیارتی به ایران شد. حتی به برکت اربعین  شاهد ازدواج بین خانواده‌های ایرانی و عراقی بوده‌ایم.

تمام این‌‌ها از برکات اربعین است، اما رسیدن به مقصود واقعی جای کار فراوانی دارد. قطعا در این برهه‌ی حساس باید از این مهم مراقبت کنیم تا زحمات هدر نرود و بتوانیم دو ملت را تبدیل به یک ملت واحده کنیم. بنده معتقدم به‌زودی شاهد این اتفاق خواهیم بود. نه این که مرزهای جغرافیایی برداشته شود، بلکه در طول تاریخ که همواره عراق به نوعی برای ما تهدید بوده، این بار و به برکت اربعین حسینی علیه‌السّلام انتظار می‌رود شاهد تشکیل امت واحده‌ی مسلمان شیعه در این منطقه‌ی جغرافیایی و در کل دنیا باشیم؛ امتی که حرف‌های مشترک خود را به گوش جهان برساند و به صورت مشترک با دنیا مواجه شود و تعامل کند، تهدید علیه هر یک را تهدید علیه خود تلقی کند و پیشرفت‌های هر یک را پیشرفت خود بداند.
 
اخیراً شما هم در دیدار موکب‌داران عراقی با رهبر انقلاب اسلامی حضور داشتید. دیداری که شاید نظیرش کمتر در دوران رهبری حضرت آقا اتفاق افتاده باشد. از مشاهداتتان از این دیدار بگویید.
قطعاً موکب‌داران عراقی به دلیل این که خادم زائران امام حسین علیه‌السّلام هستند، به این خدمت‌رسانی علاقه نشان می‌دهند و هیچ جور دیگری غیر از این به ماجرا نگاه نمی‌کنند. احترام و تکریمی که ایشان به زائران می‌گذارند، احترام به زائران امام حسین علیه‌السّلام است. یعنی ما را میهمان امام علیه‌السّلام می‌دانند. دیدارهایی مانند همین آخرین دیدار با رهبر انقلاب  نوع نگاه آن‌ها را تغییر داده است. اکثر ایشان بعد از رفتن از حسینیه اشک می‌ریختند و تشکر میکردند. این در حالی است که ما نتوانستیم جمعیت قابل توجهی از موکب‌داران را دعوت کنیم. با توجه به این که در عراق بیش از ۲۰ هزار موکب و بیش از ۱۰ هزار موکب بزرگ در عراق وجود دارد، ما تنها توانستیم ۱۵۰۰ مورد از ایشان را دعوت کنیم و به ایران بیاوریم؛ آن هم از هر موکب تنها یک نفر را. ان‌شاءاللّه خداوند به رهبر معظم انقلاب عمر باعزت و طولانی بدهد که بتوانیم این حرکت را ادامه دهیم.
 
به عنوان آخرین سؤال؛ به نظر شما که از ابتدای رونق‌گرفتن راهپیمایی اربعین به شکل امروزی به صورت کامل درگیر آن بوده‌اید، بفرمایید که چه فرصت‌ها و ظرفیت‌هایی وجود دارد که در اربعین باید از آن برای هدف‌گذاری‌های آینده‌ی این کنگره عظیم استفاده کنیم؟
موضوعی که در مبحث اربعین جایش خالی است و در آن ضعف وجود دارد، مسائل فرهنگی زوّار ایرانی است. این شاید همان نکته‌ای باشد که رهبر انقلاب هم از آن به نوان «عمق دادن» به راهپیمایی اربعین از آن نام بردند. در حوزه‌های خدمات‌رسانی و خدمات زیرساختی داخل کشور و عراق خدمات مطلوب بوده، اما در مقوله‌ی فرهنگی ضعیف هستیم و نباید تنها به تبلیغات اکتفا کنیم، چرا که با صِرف تبلیغات نمی‌توان کار فرهنگی کرد. معرفت‌بخشی به زائر بسیار مهم است. اگر زائر بامعرفت زیارت کند، ماندگاری آثار این زیارت حتی بیشتر از حج خواهد بود. به نظرم روی این موضوع کم‌کاری شده از این رو نیازمند آموزش‌دهی به مردم هستیم. همان طور که ما موکب‌هایمان را آموزش می‌دهیم، باید گروه‌های عازم اربعین را هم آموزش بدهیم تا توجیه باشند و برای موکب‌‌ها پیوست فرهنگی بگذارند. این حرکت فرهنگی تنها با قراردادن بلندگو در موکب‌ها و مداحی حل نمی‌شود؛ به نوعی میتوان گفت که لازم است ولی کافی نیست؛ باید اهداف عبادی این زیارت عظیم و اهداف اجتماعی آن را بیان و عنوان کنیم. اگر منسک اربعین روح و معنی حقیقی خودش را پیدا کند و جلوه کند، به طور واقعی تأثیرگذارتر خواهد بود و استمرار خواهد یافت و می‌تواند سرآغاز تحقق تمدن اسلامی در حد اعلی باشد.