1397/12/23
پرونده «تحول در قوه قضائیه»
استقلال و همکاری؛ یک اصل و یک مطالبه
![https://farsi.khamenei.ir/themes/fa_def/images/ver2/breadcrump.gif](https://farsi.khamenei.ir/themes/fa_def/images/ver2/breadcrump.gif)
![https://farsi.khamenei.ir/themes/fa_def/images/ver2/breadcrump.gif](https://farsi.khamenei.ir/themes/fa_def/images/ver2/breadcrump.gif)
از این رو، پایگاه اطلاعرسانی KHAMENEI.IR در یادداشت به قلم دکتر سید محمدهادی راجی، پژوهشگر عرصه حقوق عمومی و عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق علیهالسلام، در دومین مطلب از پروندهی «تحول در قوه قضائیه» به بررسی لزوم همکاری قوه قضائیه با سایر قوا میپردازد.
![https://farsi.khamenei.ir/themes/fa_def/images/ver2/li_star_2.gif](https://farsi.khamenei.ir/themes/fa_def/images/ver2/li_star_2.gif)
![https://farsi.khamenei.ir/themes/fa_def/images/ver2/li_star_1.gif](https://farsi.khamenei.ir/themes/fa_def/images/ver2/li_star_1.gif)
![https://farsi.khamenei.ir/themes/fa_def/images/ver2/li_star_1.gif](https://farsi.khamenei.ir/themes/fa_def/images/ver2/li_star_1.gif)
![https://farsi.khamenei.ir/themes/fa_def/images/home/rect-1-n.gif](https://farsi.khamenei.ir/themes/fa_def/images/home/rect-1-n.gif)
هریک از قوای سهگانه در صورتی به موفقیت کامل در ایفای وظایف خویش دست خواهند یافت که از همکاری و همیاری سایر قوا بهرهمند باشد. برخی از مسائل هر قوه، به خود آن قوه و تعامل ارکان آن قوه با یکدیگر ارتباط دارد ولی برخی از آنها، نیازمند همکاری با سایر قواست. این نکته، هم در مورد قوه قضائیه مصداق دارد و هم در خصوص هر یک از قوای مقننه و مجریه نمونههایی از آن را میتوان یافت. به عنوان نمونه، برای تحول در قوه قضائیه، گاه نیاز به اصلاح قوانین موجود و یا تصویب قوانین جدید است و این امر مستلزم ارائه لایحه ذیربط توسط قوه قضائیه به دولت و از طریق دولت به مجلس است. پیمودن این مسیر، با در نظر گرفتن مصالح کشور، به یقین نیازمند تعاملی قوی میان قواست. تهیه امکانات لازم از حیث نیروی انسانی و امکانات سختافزاری و نرمافزاری برای قوه قضائیه از دیگر مسائلی است که فراهمکردن آن مستلزم همکاری سایر قواست. تاکنون و در ادوار قبلی قوه قضائیه، قدمهای مثبت فراوانی در این مسیر برداشته شده که استمرار آن نیز قوت بیشتر را میطلبد. سایر قوا نیز برای بهبود عملکرد خویش، نیازمند همکاری قوه قضائیه هستند. قوه قضائیه از سویی با شناخت روزنههای فساد و خلأها و نواقص قانونی، میتواند آسیبشناسی مفیدی را به دولت و مجلس منعکس نماید و در پی آن، پیشنهاداتی را جهت رفع مشکلات ارائه دهد و از سوی دیگر، این قوه بر اساس صلاحیتهایی که مستند به قانون اساسی در خصوص احیای حقوق عامه، نظارت بر حسن اجرای قوانین و کشف جرائم و مجازات مجرمان دارد، میتواند در اصلاح ارکان سایر قوا نیز سهیم باشد. این تعاملات، به هیچ وجه نباید با مداخله در کار سایر قوا خلط شود. هر قوه در حدود صلاحیتهایی که در قانون اساسی و سایر اسناد بالادستی مقرر شده، باید انجام وظیفه کند و کسی نمیتواند صلاحیتهای آن را محدود نماید. شناخت صلاحیتهای هر قوه توسط خود آن قوه و البته سایر قوا و احترام به این صلاحیتها و رعایت آنها، نکتهی مهمی است که فاقد جایگزین بوده و رعایت آن از ضروریات تعامل است.
![https://farsi.khamenei.ir/themes/fa_def/images/home/rect-1-n.gif](https://farsi.khamenei.ir/themes/fa_def/images/home/rect-1-n.gif)
در کشور همواره مسائلی به عنوان مسئله اصلی مطرح است و رفع آن مسئله صرفاً در صلاحیت یک قوه و یک نهاد نیست، بلکه عزمی جمعی و جدی را میطلبد تا در پی آن، هرکس بخشی از امر را سامان دهد و با همکاری میان قوا، آن مشکل کاهش یافته و به تدریج مرتفع گردد. البته این نکته منحصر در مسائل اصلی کشور نیست، بلکه در بسیاری از مسائل فرعی و با درجه اهمیت و اولویت کمتر نیز تسری دارد. همکاری میان قوا برای رفع این مسائل و مشکلات به معنای دستکشیدن هر قوه از وظایف خویش نیست، بلکه همافزایی قوا نسبت به یکدیگر و کمک به همدیگر در راستای وصول حکومت به اهداف خویش است. در حال حاضر، مسئله اصلی کشور، موضوع اقتصاد است. هریک از قوا برای رفع این مشکل و یا کاستن از آن، ابزارهایی را در اختیار دارد و بکارگیری آنها میتواند حکومت را در این موضوع به پیش ببرد. اینکه تمام قوا، این مسئله کشور را مسئله خویش نیز دانسته و خود را در حدود صلاحیتی خویش، در رفع آن سهیم بدانند، نقشی بنیادین در پیشبرد امور دارد. مجلس با تهیه زیرساختهای قانونی که با پیشنهاد سایر قوا و یا نمایندگان مجلس و با همفکری حاصل میشود و نیز با استفاده از ابزارهای نظارتی خویش و شناخت خلأها و ارائه راهکارها، در این زمینه گامی مؤثر برمیدارد؛ دولت با تدوین مقررات لازم و اجرای صحیح و کامل قوانین و مقررات و با عملکرد قوی و قانونی دستگاههای نظارتی ذیربط ایفای نقش میکند و قوه قضائیه نیز با برخورد قاطع، مؤثر و قانونی با فساد و نیز بدون توجه به انتساب اشخاص به مراکز ثروت یا قدرت، وظیفه خود را عملی میسازد. از اینرو، قطعاً رفع مشکلات کشور، نیازمند ایفای کامل صلاحیتهای هر قوه است.
![https://farsi.khamenei.ir/themes/fa_def/images/ver2/li_star_1.gif](https://farsi.khamenei.ir/themes/fa_def/images/ver2/li_star_1.gif)
![https://farsi.khamenei.ir/themes/fa_def/images/ver2/li_star_1.gif](https://farsi.khamenei.ir/themes/fa_def/images/ver2/li_star_1.gif)
پینوشت:
[۱] - به عنوان نمونه ر.ک. بیانات رهبر انقلاب اسلامی در دیدار نمایندگان مجلس شورای اسلامی در تاریخ ۱۳۹۴/۳/۶
(https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=۲۹۸۵۳ )
[۲] - به عنوان نمونه ر.ک. بیانات در دیدار رئیسجمهوری و اعضای هیأت دولت در تاریخ ۱۳۸۷/۶/۲
(https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=۳۶۶۱ )
[۳] - به عنوان نمونه ر.ک. حکم انتصاب مجدد آیتالله هاشمی شاهرودی به ریاست قوه قضائیه در تاریخ ۱۳۸۳/۵/۲۲ (https://farsi.khamenei.ir/message-content?id=۱۴۹ ) و حکم انتصاب مجدد آیتالله آملی لاریجانی به ریاست قوه قضائیه در تاریخ ۱۳۹۴/۵/۲۳ (https://farsi.khamenei.ir/message-content?id=۲۷۱۹۵ )