سرمقاله‌ی نشریه‌ی خط حزب‌الله (شماره‌ی سی‌ویکم)

سنت معرفی کتاب همواره جزئی از سیره‌ی حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای بوده است. خود ایشان در این باره می‌فرمایند که: «قبل‌ها در دوران مبارزات، خود من این کار را می‌کردم؛ یعنی اصلاً کتاب‌هایی را می‌خواندم، به قصد این که ببینیم به درد چه کسی می‌خورد، یا کجاهایش به درد چه کسانی می‌خورد و یادداشت می‌کردم. جوانانی که با من رفت و آمد داشتند - عمدتاً در مشهد، یا در دوره‌ای که مشهد نبودم؛ تبعید بودم - من اسم می‌دادم که این کتاب‌ها را بخوانید، این کتاب‌ها هم متنوّع بود. الان هم می‌شود این کار را کرد و مجموعه‌ای را در نظر گرفت.»(۱۳۷۷/۱۱/۱۳)

خط حزب‌الله در طول ۴۴ هفته‌ای که منتشر شده است، تعدادی از کتاب‌هایی را که معظم‌له به دیگران پیشنهاد داده‌اند معرفی کرده است. در آستانه‌ی «بهار کتاب»، یکی از خواندنی‌هایی که  خوب است نیروی حزب‌اللهی برای افزایش «سطح معرفتش» مطالعه کند، کتاب «طرح کلی اندیشه اسلامی» است. طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن، مجموعه فرمایشات آیت‌الله خامنه‌ای در ماه رمضان سال ۱۳۵۳هجری شمسی در مسجد امام حسن علیه‌السلام مشهد است. این کتاب در اواسط دهه‌ی پنجاه و در دوران مبارزه‌ی پهلوی به‌صورت ناشناس چاپ شد. در اسناد ساواک درباره‌ی کتاب چنین گزارش شده است که: «آقای سیدعلی خامنه‌ای، امام جماعت سابق مسجد کرامت (واقع در چهارراه نادری) به علت تبلیغات علیه حکومت وقت و پشتیبانی از آیت‌الله خمینی چندین ماه به زندان رفت و اخیراً از زندان آزاد شد. او کتاب‌هایی که اخیراً نوشته و یا می‌نویسد [را] به نام سیدعلی حسینی چاپ و منتشر می‌کند، برای اینکه او را نشناسند؛ چون که او به سیدعلی خامنه‌ای معروف است

دریافت "خط حزب‌الله" نسخه‌ی مطالعه (A۴)

نه سیدعلی حسینی. از جمله [در] کتابی به نام (طرح کلی اندیشه‌ی اسلامی در قرآن) همین کار را کرد.»  گزارشگر ساواک معتقد است که آیت‌الله خامنه‌ای در این سخنرانی‌ها "به تشریح اصول انقلابی قرآن و به‌طور کنایه در لفافه به تشویق و تحریک مردم و به پایداری ‌[در برابر] اختلافات طبقاتی" می‌پردازد. به اعتقاد او "در پس این نشست‌ها سازماندهی دیگری وجود دارد که این جوانان را تبدیل به گلوله‌های آتشین می‌کند. " جلسات مسجد امام حسن علیه‌السلام به این نحو برگزار می‌شد که قبلاً خلاصه درس را استاد می‌نوشتند، پلی‌کپی و تکثیر می‌شد و قبل از درس در همان‌جا به  افراد عرضه می‌شد. افرادی که دوست داشتند، جلویشان می‌گذاشتند و درس را هم گوش می‌کردند. بعدها آن صحبت‌ها تبدیل به کتاب شد. کتابی نه فقط برای دوران دهه‌ی پنجاه شمسی. بلکه برای استفاده هر انسان دغدغه‌مند انقلابی که به دنبال رفتار درست انقلابی در جامعه است. استاد سید علی خامنه‌ای در مقدمه این کتاب با تاکید بر این آسیب که مباحث مطرح شده از سوی محققان اسلامی تاکنون عموما کاربردی نبوده است اشاره می‌کنند که «طرح اسلام به صورت مسلکی اجتماعی و دارای اصولی منسجم و یک‌آهنگ و ناظر به زندگی جمعی انسان‌ها، یکی از فوری‌ترین ضرورت‌های تفکر مذهبی است. مباحثات و تحقیقات اسلامی، پیش از این به‌طور غالب، فاقد این دو ویژگی بس مهم بوده و از اینرو، در مقایسه‌ی اسلام با مکاتب و مسالک اجتماعی این روزگار، باحثان و جویندگان را چندان‌که شاید و باید، به نتیجه‌ی ثمربخش و قضاوت قاطع نرسانیده است... قرآن -سند قاطع و تردیدناپذیر اسلام- در بیش‌ترین موارد، سهمی در روشنگری و راهگشایی نیافته و به جای آن، دقت‌ها و تعمقات شبه‌عقلی یا روایات و منقولات ظنی ـ  و گاه با اعتباری بیشترـ میدان‌دار و مسئول شناخته شده و بالنتیجه، تفکرات اعتقادی جدا از قرآن و بی‌اعتناء به آن، نشو و نما یافته و شکل گرفته است.»

این کتاب می‌خواهد که اولا «معارف و دستگاه فکری اسلامی از تجرد و ذهنیت محض خارج و ناظر به تکالیف عملی و به‌ویژه زندگی اجتماعی باشد.» ثانیا «مسائل فکری اسلام، به‌صورت پیوسته و به عنوان اجزای یک واحد، مورد مطالعه قرار گیرد... تا مجموعاً از شناخت این اصول، طرح کلی و همه‌جانبه‌ای از دین، به صورت یک ایدئولوژی کامل و بی‌ابهام و دارای ابعادی متناسب با زندگی چندبُعدی انسان، استنتاج شود.» ثالثا «در استنباط و فهم اصول اسلامی، مدارک و متون اساسی دین، اصل و منبع باشد، نه سلیقه‌ها و نظرهای شخصی یا اندوخته‌های ذهن و فکر این و آن... تا حاصل کاوش و تحقیق، به راستی اسلامی باشد.» کتاب «طرح کلی اندیشه اسلامی» کوششی است برای تأمین این منظورها، به صورت گزارشی از اسلام، طی یک سلسله سخنرانی.   رهبر انقلاب اسلامی در سال ۸۶ با اشاره به صحبت‌هایشان در مسجد امام حسن علیه‌السلام می‌فرمایند: «در آن سخنرانیها راجع به توحید، امامت، ولایت، نبوّت و سایر مباحث اساسى بحث شده است که الان هم آنها را تأیید مى‌کنم. اینها پایه‌هاى فکرى براى ایجاد یک نظام اسلامى بود؛ اگرچه ما آن موقع امیدوار نبودیم که نظام اسلامى شش، هفت سال دیگر محقّق شود. مى‌گفتیم اگر پنجاه سال دیگر هم ایجاد نشود، بالاخره پایه‌هاى فکرى‌اش اینهاست.»(۱۳۸۶/۰۲/۲۵) مطالعه‌ی این کتاب برای مسلمانان انقلابی، برای کسانی‌که می‌خواهند با «مهم‌ترین پایه‌های فکری اسلام» به‌صورت «منسجم» و «عملی» آشنا شوند و اسلام ناب را در جامعه به جریان بیندازند، توصیه می‌شود.