1376/11/09
بیانات در خطبه‌های نماز عید فطر
بسم‌اللَّه‌الرّحمن‌الرّحیم
الحمدللَّه ربّ العالمین. الحمدللَّه الّذی هدینا لهذا و ما کنّا لنهتدی لو الا ان هدینااللَّه. نحمده و نستغفره و نؤمن به و نتوکّل علیه و نصلّی و نسلّم علی حبیبه و نجیبه و خیرته فی خلقه سیّدنا و نبیّنا ابی‌القاسم المصطفی محمّد و علی آله الأطیبین الأطهرین المنتجبین. سیّما بقیّةاللَّه فی‌الارضین.
عید سعید و مبارک فطر را به همه مسلمین جهان، مخصوصاً به ملت عظیم‌الشّأن ایران و به شما برادران و خواهران عزیز نمازگزار تبریک عرض میکنم. امروز هم بحمداللَّه اجتماع عظیم شما مردم مؤمن در این مراسم عبادی - سیاسی و در این اجتماع عظیم، مایه مباهات و افتخار و آبروست.
روز عید فطر، روز بسیار عظیم و حائز اهمیتی است. در خطبه اوّل، یک حدیث از امیرالمؤمنین علیه‌الصّلاة والسّلام درباره این روز برای شما برادران و خواهران عزیز عرض میکنم، تا برای خود من و برای شما ان‌شاءاللَّه مایه موعظه باشد.
صدوق علیه‌الرّحمة از امام صادق علیه‌الصّلاةوالسّلام نقل میکند: «عن ابیه عن جّده علیه‌السّلام قال: خطب امیرالمؤمنین علی علیه‌السّلام للنّاس یوم الفطر».(۱) یعنی امیرالمؤمنین در روز عید فطر برای مردم خطبه ایراد فرمود و در آن خطبه این‌طور بیان کرد: «فقال ایها النّاس ان یومکم هذا یوم یثاب فیه المحسنون و یخسر فیه المسیئون»؛ یعنی ای مردم! این روز، روزی است که در آن نیکوکاران به ثواب خود میرسند و کسانی که در ماه رمضان کردار بد داشته‌اند، زیان میکنند و محروم میمانند.
کسانی که ماه رمضان را به عبادت و به اغتنام فرصت معنوی پرداخته‌اند، امروز، روزی است که پاداش خود را از خداوند متعال میگیرند. پاداش روزه با اخلاص، تلاوت قرآن، قیام نیمه شب، تضرّع و دعا و صدقات و احسان و همه آنچه که شما جوانان عزیز، شما مردم مؤمن و آشنای با حقایق اسلامی در ماه مبارک رمضان انجام داده‌اید، امروز در عالم معنا به شما تقدیم میشود.
«و هو اشبه یوم بیوم قیامتکم». چون روز پاداش و گرفتن ثواب برای نیکوکاران و روز خسران برای بدکاران است، شبیه روز قیامت است؛ همچنان که روز قیامت هم کسانی که زندگی دنیا را به عمل نیک گذرانده‌اند، ثواب خواهند یافت و دل و چشم آنان به عنایت الهی روشن خواهد شد؛ اما کسانی که دنیا را به غفلت، به بدکاری، به ستمگری، به سرکشی و نافرمانی از خدای متعال، به غرق شدن در شهوات، به خودخواهی و به خودپرستی گذرانده‌اند، آن روز زیان خواهند کرد.
چون امیرالمؤمنین علیه‌السّلام این تشبیه را میفرماید، بر اساس این تشبیه، این استفاده زیبا را میکند. توصیه میفرماید: «فاذکروا بخروجکم من منازلکم الی مصلّاکم خروجکم من الاجداث الی ربّکم»؛ از منزل که خارج شدید تا برای نماز به مصلّی بیایید، زمانی را به یاد آورید که برای حضور در پیشگاه خداوند، از قبرهای خود بیرون خواهید آمد و به سوی عرصه قیامت خواهید شتافت. «واذکروا بوقوفکم فی مصلّاکم وقوفکم بین یدىّ ربّکم»؛ با ایستادن خود در مصلّی و به هنگام نمازگزاردن، آن روزی را به یاد آورید که در قیامت در پیشگاه خدای متعال خواهید ایستاد، تا مثل امروز که به شما پاداش اعمالتان را میدهند، پاداش اعمال خود را بگیرید. «واذکروا برجوعکم الی منازلکم رجوعکم الی منازلکم فی الجنّة او النّار»؛ هنگامی که به منازل خودتان برمیگردید، آن لحظه‌ای را در قیامت به یاد آوردید که در پیشگاه عرض الهی، از عرصه قیامت به سوی منازل خود در بهشت، یا خدای نخواسته در جهنّم، خواهید رفت. همان‌طوری که امروز، روز ثواب و روز گرفتن پاداش برای نیکوکاران، و روز خسارت و زیان برای گناهکاران است، آن روز هم در پیش است.
لحظه لحظه عمر را قدر بدانید. از ساعات عمرتان برای نیکوکاری استفاده کنید. خود را به خدا نزدیک کنید. اوقات خود را به تلاش در راه خدا و مجاهدت برای او مستغرق کنید. ساعات زندگی، سالهای زندگی، به سرعت برق میگذرد؛ در عرصه قیامت این لحظات را به یاد خواهید آورد. خوشا به حال نیکوکاران و بدا به حال زیانکاران.
پروردگار! تو را به حقّ اولیایت، تو را به حقّ احکام نورانیات، تو را به حقّ قرآن و تو را به جلال و عظمتت سوگند میدهیم، یکایک این جمع حاضر و یکایک مؤمنین و مسلمین را موفّق به انجام عمل نیک و اطاعت در زندگی دنیا بفرما. پروردگارا! ما را در قیامت جزو زیانکاران قرار مده. پروردگارا! این موعظه و اندرز را برای ما درسی در زندگیمان قرار بده.
بسم‌اللَّه‌الرّحمن‌الرّحیم. والعصر. انّ الانسان لفی خسر. الّا الذین امنوا و عملوا الصّالحات و تواصوا بالحقّ و تواصوا بالصّبر. (۲)
بسم‌اللَّه‌الرّحمن‌الرّحیم
الحمدللَّه ربّ العالمین. والصّلاة والسّلام علی سیّدنا و نبیّنا ابی‌القاسم المصطفی محمّد و علی آله الأطیبین المنتجبین. سیّما امیرالمؤمنین و صدّیقة الطّاهرة سیّدة نساءالعالمین و الحسن و الحسین و علی‌بن‌الحسین و محمّدبن‌علی و جعفربن‌محمّد و موسیبن‌جعفر و علىّ‌بن‌موسی و محمّدبن‌علی و علىّ‌بن‌محمّد و الحسن‌بن‌علی والخلف القائم‌المهدی. حججک علی عبادک و امنائک فی بلادک. و صلّ علی ائمّةالمسلمین و حماةالمستضعفین و هداة المؤمنین.
در خطبه دوم نیز همه برادران و خواهران عزیز را به تقوای الهی و به پرهیزکاری در همه امور زندگی توصیه و دعوت میکنم. بحمداللَّه سالی که در آن قرار داریم، برای ملت ایران، سال توفیقات بزرگ و کارهای بزرگ و اقدامهای بزرگ است. خدا را سپاس میگوییم که دلهای ملت ایران را به هم نزدیک کرد. خدا را سپاس میگوییم که عزّت ملت ایران را در چشم مردم جهان افزایش داد. خدای متعال را سپاس میگوییم که همّت این مردم را در روز قدس، یک بار دیگر در مقابل چشم جهانیان قرار داد.
در راهپیمایی عظیم روز قدس، ملت ایران مواضع خود را برای دنیا تشریح کرد. بخصوص امسال این ملت هوشیار، آگاه، آشنای به مصالح سیاسی، زمان‌شناس و موقعیت‌شناس دانست که باید از هر سال قویتر و پُرشورتر وارد صحنه شود. ملت و دولت، مسؤولان و آحاد مردم، زن و مرد و کوچک و بزرگ، اجتماعات عظیم میلیونی را در سراسر کشور به راه انداختند و شعارهای انقلاب و مواضع سیاسی حقیقی این کشور و نقاط برجسته خطّ نورانىِ ترسیم‌شده به وسیله امام امت را - که خط عزّت این ملت است - با صدای بلند فریاد کردند؛ خواستند تا دنیا ملت ایران را بشناسد و او را خوب درک کند.
البته ملتها، ملت ایران را میشناسند؛ اما استعمارگران هنوز هم که هنوز است، این ملت را نمیشناسند، مسؤولان را نمیشناسند، رئیس جمهور را نمیشناسند، خطّ امام را نمیشناسند، پایگاه امام را نمیدانند و هنوز نمیتوانند میزان عمق ایمان این مردم را تشخیص دهند. درود بر این ملّت. درود بر این دلهای بیدار که توانستند در موقعیت مناسب، با زبانی رسا و بلیغ، سخن خود را به دنیا بگویند و فریاد کنند. یک ملت حرف خود را چگونه میتواند بزند؟ این، بهترین روش فریاد کردن حرف دل یک ملت است که در خیابانهای تهران و شهرهای بزرگ انجام شد. من از یکایک مردم تهران و شهرستانها و از مسؤولان عزیز، صمیمانه تشکّر و سپاسگزاری میکنم که نام خدا و نام انقلاب و نام امام را زنده کردند و گرامی داشتند.
مسلمانان در اکناف عالم دچار گرفتاریند. علاوه بر گرفتاری عمومی مسلمین - که تسلّط استکبار است - مع‌الاسف آنچه که شأن و شخصیت ملتهای اسلامی اقتضا میکند و آن عزّتی که اسلام به مسلمانان میدهد، مشاهده نمیشود. کجاست آن عزّت در سطح جهان و در میان ملتهای مسلمان؟ به‌جز ملت ایران که پرچم عزّت اسلام را هم به فضل الهی به دست گرفته است - که «وللَّه العزّة و لرسوله و للمؤمنین» (۳) - بقیه ملتهای مسلمان تشنه عزّتند؛ اما متأسفانه عزت مناسب شأنشان به آنان ارزانی نمیشود.
وضع مسلمانان در کشورهای اسلامی دشوار است. وضع ملت عراق بد است. وضع ملت افغانستان بد است. وضع بعضی از ملتهای آسیای میانه رقّتبار است. وضع مردم الجزایر بسیار بد است. کشتارهای الجزایر، آبروی مدّعیان حکومت بر ملت بزرگ الجزایر را در دنیا برده است. مسؤولان الجزایر نمیتوانند با اِعمال پُررویی، تهمتهایی را که در طول تاریخ هرگز از آنها جدا نخواهد شد، از خودشان بزدایند. آنها مسؤولند.
من ادّعا نمیکنم که این کشتارها کار دولت الجزایر است؛ من نمیدانم. این کار هم به عهده مسؤولان جهان اسلام است. امروز اگر کشورهای مسلمان همّت کنند، کنفرانس اسلامی با ریاست جمهوری اسلامی میتواند این کار بزرگ را هم انجام دهد. دولت و رئیس جمهور ما این را به کشورهای مسلمان پیشنهاد کردند. بنابراین، آن کاری است که بعد از تحقیق باید معلوم شود. من میگویم در کشوری اگر چنین فجایعی اتّفاق بیفتد، کار هر کس که باشد، دولت مسؤول است. دولت باید از مردم خود حمایت کند. ولو کار دولت هم نباشد، باز دولت مسؤول است. مگر میتوانند با یاوه‌گویی و متّهم کردن این و آن، گریبان خودشان را از قضاوت تاریخ و قضاوت افکار عمومی عالم رها کنند!؟ متأسفانه در پاکستان و بسیاری از نقاط دیگر دنیای اسلام هم اختلافات فرقه‌ای مشکل‌ساز شده‌است. این بد است. راه علاج هم برگشتن به اسلام است.
روز عید فطر، «الّذی جعلته للمسلمین عیدا و لمحمّد صلّی اللَّه علیه و آله ذخراً و شرفاً و کرامة و مزیدا» (۴) است. چرا روز عید فطر این‌گونه است؟ چون روز عید فطر، مظهر اجتماع و اتّحاد و برادری مردم با داشتن دل به سوی خداست. اگر این در دنیای اسلام تأمین شود - یعنی اتّحاد و دل به سوی خدا و در گرو احکام خدا داشتن - عزّت مردم هم تأمین خواهد شد. شما ملت عزیز ایران این را که دارید، قدر بدانید. اگرچه متأسفانه در داخل کشور ما هم کسانی یا با بیمسؤولیتی و یا با سوء نیّت سعی میکنند میان مردم دلخوری، دوگانگی و کدورت به وجود آورند؛ اما آحاد و توده مردم و قشرهای وسیع مردم و مسؤولان کشور، بحمداللَّه دلهایشان نورانی و باصفاست. ملت و دولت با هم خوبند؛ آحاد مردم هم با یکدیگر خوبند. اگر دیدید کسی مایه اختلاف مینویسد، میگوید و میپراکند، بدانید که او به مصالح ملت یا واقف نیست، یا احساس مسؤولیت نمیکند و یا به‌کلّی علاقه‌مند نیست.
پروردگارا! همه ما را از خواب غفلت بیدار کن. پروردگارا! دلهای این ملت را با هم متّحدتر و نزدیکتر گردان. پروردگارا! روح مبارک امام عزیز و بزرگوار ما را در اعلیعلیّیّن با اولیا و صلحا محشور گردان. پروردگارا! ارواح طیّبه شهدای اسلام، مخصوصاً شهدای این ملت و شهدای جنگ تحمیلی را در اعلیعلیّیّن با شهدای کربلا محشور کن. پروردگارا! به جوانان مؤمن، به خانواده‌های ایثارگر، به خانواده‌های شهیدان، به جانبازان، به آزادگان، به مفقودان، به خانواده‌هایشان و به همه ایثارگران، اجر وافر و کامل عنایت فرما.
بسم‌اللَّه‌الرّحمن‌الرّحیم. قل هو اللَّه احد. اللَّه صمد. لم یلد و لم یولد و لم یکن له کفوا احد. (۵)
والسّلام علیکم و رحمةاللَّه و برکاته
۱) امالی شیخ صدوق، ص ۸۹
۲) عصر: ۳ - ۱
۳) منافقون: ۸
۴) الاقبال باعمال الحسنة، ج ۱، ص ۴۹۵
۵) اخلاص: ۴ - ۱
الحمدللَّه ربّ العالمین. الحمدللَّه الّذی هدینا لهذا و ما کنّا لنهتدی لو الا ان هدینااللَّه. نحمده و نستغفره و نؤمن به و نتوکّل علیه و نصلّی و نسلّم علی حبیبه و نجیبه و خیرته فی خلقه سیّدنا و نبیّنا ابی‌القاسم المصطفی محمّد و علی آله الأطیبین الأطهرین المنتجبین. سیّما بقیّةاللَّه فی‌الارضین.
عید سعید و مبارک فطر را به همه مسلمین جهان، مخصوصاً به ملت عظیم‌الشّأن ایران و به شما برادران و خواهران عزیز نمازگزار تبریک عرض میکنم. امروز هم بحمداللَّه اجتماع عظیم شما مردم مؤمن در این مراسم عبادی - سیاسی و در این اجتماع عظیم، مایه مباهات و افتخار و آبروست.
روز عید فطر، روز بسیار عظیم و حائز اهمیتی است. در خطبه اوّل، یک حدیث از امیرالمؤمنین علیه‌الصّلاة والسّلام درباره این روز برای شما برادران و خواهران عزیز عرض میکنم، تا برای خود من و برای شما ان‌شاءاللَّه مایه موعظه باشد.
صدوق علیه‌الرّحمة از امام صادق علیه‌الصّلاةوالسّلام نقل میکند: «عن ابیه عن جّده علیه‌السّلام قال: خطب امیرالمؤمنین علی علیه‌السّلام للنّاس یوم الفطر».(۱) یعنی امیرالمؤمنین در روز عید فطر برای مردم خطبه ایراد فرمود و در آن خطبه این‌طور بیان کرد: «فقال ایها النّاس ان یومکم هذا یوم یثاب فیه المحسنون و یخسر فیه المسیئون»؛ یعنی ای مردم! این روز، روزی است که در آن نیکوکاران به ثواب خود میرسند و کسانی که در ماه رمضان کردار بد داشته‌اند، زیان میکنند و محروم میمانند.
کسانی که ماه رمضان را به عبادت و به اغتنام فرصت معنوی پرداخته‌اند، امروز، روزی است که پاداش خود را از خداوند متعال میگیرند. پاداش روزه با اخلاص، تلاوت قرآن، قیام نیمه شب، تضرّع و دعا و صدقات و احسان و همه آنچه که شما جوانان عزیز، شما مردم مؤمن و آشنای با حقایق اسلامی در ماه مبارک رمضان انجام داده‌اید، امروز در عالم معنا به شما تقدیم میشود.
«و هو اشبه یوم بیوم قیامتکم». چون روز پاداش و گرفتن ثواب برای نیکوکاران و روز خسران برای بدکاران است، شبیه روز قیامت است؛ همچنان که روز قیامت هم کسانی که زندگی دنیا را به عمل نیک گذرانده‌اند، ثواب خواهند یافت و دل و چشم آنان به عنایت الهی روشن خواهد شد؛ اما کسانی که دنیا را به غفلت، به بدکاری، به ستمگری، به سرکشی و نافرمانی از خدای متعال، به غرق شدن در شهوات، به خودخواهی و به خودپرستی گذرانده‌اند، آن روز زیان خواهند کرد.
چون امیرالمؤمنین علیه‌السّلام این تشبیه را میفرماید، بر اساس این تشبیه، این استفاده زیبا را میکند. توصیه میفرماید: «فاذکروا بخروجکم من منازلکم الی مصلّاکم خروجکم من الاجداث الی ربّکم»؛ از منزل که خارج شدید تا برای نماز به مصلّی بیایید، زمانی را به یاد آورید که برای حضور در پیشگاه خداوند، از قبرهای خود بیرون خواهید آمد و به سوی عرصه قیامت خواهید شتافت. «واذکروا بوقوفکم فی مصلّاکم وقوفکم بین یدىّ ربّکم»؛ با ایستادن خود در مصلّی و به هنگام نمازگزاردن، آن روزی را به یاد آورید که در قیامت در پیشگاه خدای متعال خواهید ایستاد، تا مثل امروز که به شما پاداش اعمالتان را میدهند، پاداش اعمال خود را بگیرید. «واذکروا برجوعکم الی منازلکم رجوعکم الی منازلکم فی الجنّة او النّار»؛ هنگامی که به منازل خودتان برمیگردید، آن لحظه‌ای را در قیامت به یاد آوردید که در پیشگاه عرض الهی، از عرصه قیامت به سوی منازل خود در بهشت، یا خدای نخواسته در جهنّم، خواهید رفت. همان‌طوری که امروز، روز ثواب و روز گرفتن پاداش برای نیکوکاران، و روز خسارت و زیان برای گناهکاران است، آن روز هم در پیش است.
لحظه لحظه عمر را قدر بدانید. از ساعات عمرتان برای نیکوکاری استفاده کنید. خود را به خدا نزدیک کنید. اوقات خود را به تلاش در راه خدا و مجاهدت برای او مستغرق کنید. ساعات زندگی، سالهای زندگی، به سرعت برق میگذرد؛ در عرصه قیامت این لحظات را به یاد خواهید آورد. خوشا به حال نیکوکاران و بدا به حال زیانکاران.
پروردگار! تو را به حقّ اولیایت، تو را به حقّ احکام نورانیات، تو را به حقّ قرآن و تو را به جلال و عظمتت سوگند میدهیم، یکایک این جمع حاضر و یکایک مؤمنین و مسلمین را موفّق به انجام عمل نیک و اطاعت در زندگی دنیا بفرما. پروردگارا! ما را در قیامت جزو زیانکاران قرار مده. پروردگارا! این موعظه و اندرز را برای ما درسی در زندگیمان قرار بده.
بسم‌اللَّه‌الرّحمن‌الرّحیم. والعصر. انّ الانسان لفی خسر. الّا الذین امنوا و عملوا الصّالحات و تواصوا بالحقّ و تواصوا بالصّبر. (۲)
بسم‌اللَّه‌الرّحمن‌الرّحیم
الحمدللَّه ربّ العالمین. والصّلاة والسّلام علی سیّدنا و نبیّنا ابی‌القاسم المصطفی محمّد و علی آله الأطیبین المنتجبین. سیّما امیرالمؤمنین و صدّیقة الطّاهرة سیّدة نساءالعالمین و الحسن و الحسین و علی‌بن‌الحسین و محمّدبن‌علی و جعفربن‌محمّد و موسیبن‌جعفر و علىّ‌بن‌موسی و محمّدبن‌علی و علىّ‌بن‌محمّد و الحسن‌بن‌علی والخلف القائم‌المهدی. حججک علی عبادک و امنائک فی بلادک. و صلّ علی ائمّةالمسلمین و حماةالمستضعفین و هداة المؤمنین.
در خطبه دوم نیز همه برادران و خواهران عزیز را به تقوای الهی و به پرهیزکاری در همه امور زندگی توصیه و دعوت میکنم. بحمداللَّه سالی که در آن قرار داریم، برای ملت ایران، سال توفیقات بزرگ و کارهای بزرگ و اقدامهای بزرگ است. خدا را سپاس میگوییم که دلهای ملت ایران را به هم نزدیک کرد. خدا را سپاس میگوییم که عزّت ملت ایران را در چشم مردم جهان افزایش داد. خدای متعال را سپاس میگوییم که همّت این مردم را در روز قدس، یک بار دیگر در مقابل چشم جهانیان قرار داد.
در راهپیمایی عظیم روز قدس، ملت ایران مواضع خود را برای دنیا تشریح کرد. بخصوص امسال این ملت هوشیار، آگاه، آشنای به مصالح سیاسی، زمان‌شناس و موقعیت‌شناس دانست که باید از هر سال قویتر و پُرشورتر وارد صحنه شود. ملت و دولت، مسؤولان و آحاد مردم، زن و مرد و کوچک و بزرگ، اجتماعات عظیم میلیونی را در سراسر کشور به راه انداختند و شعارهای انقلاب و مواضع سیاسی حقیقی این کشور و نقاط برجسته خطّ نورانىِ ترسیم‌شده به وسیله امام امت را - که خط عزّت این ملت است - با صدای بلند فریاد کردند؛ خواستند تا دنیا ملت ایران را بشناسد و او را خوب درک کند.
البته ملتها، ملت ایران را میشناسند؛ اما استعمارگران هنوز هم که هنوز است، این ملت را نمیشناسند، مسؤولان را نمیشناسند، رئیس جمهور را نمیشناسند، خطّ امام را نمیشناسند، پایگاه امام را نمیدانند و هنوز نمیتوانند میزان عمق ایمان این مردم را تشخیص دهند. درود بر این ملّت. درود بر این دلهای بیدار که توانستند در موقعیت مناسب، با زبانی رسا و بلیغ، سخن خود را به دنیا بگویند و فریاد کنند. یک ملت حرف خود را چگونه میتواند بزند؟ این، بهترین روش فریاد کردن حرف دل یک ملت است که در خیابانهای تهران و شهرهای بزرگ انجام شد. من از یکایک مردم تهران و شهرستانها و از مسؤولان عزیز، صمیمانه تشکّر و سپاسگزاری میکنم که نام خدا و نام انقلاب و نام امام را زنده کردند و گرامی داشتند.
مسلمانان در اکناف عالم دچار گرفتاریند. علاوه بر گرفتاری عمومی مسلمین - که تسلّط استکبار است - مع‌الاسف آنچه که شأن و شخصیت ملتهای اسلامی اقتضا میکند و آن عزّتی که اسلام به مسلمانان میدهد، مشاهده نمیشود. کجاست آن عزّت در سطح جهان و در میان ملتهای مسلمان؟ به‌جز ملت ایران که پرچم عزّت اسلام را هم به فضل الهی به دست گرفته است - که «وللَّه العزّة و لرسوله و للمؤمنین» (۳) - بقیه ملتهای مسلمان تشنه عزّتند؛ اما متأسفانه عزت مناسب شأنشان به آنان ارزانی نمیشود.
وضع مسلمانان در کشورهای اسلامی دشوار است. وضع ملت عراق بد است. وضع ملت افغانستان بد است. وضع بعضی از ملتهای آسیای میانه رقّتبار است. وضع مردم الجزایر بسیار بد است. کشتارهای الجزایر، آبروی مدّعیان حکومت بر ملت بزرگ الجزایر را در دنیا برده است. مسؤولان الجزایر نمیتوانند با اِعمال پُررویی، تهمتهایی را که در طول تاریخ هرگز از آنها جدا نخواهد شد، از خودشان بزدایند. آنها مسؤولند.
من ادّعا نمیکنم که این کشتارها کار دولت الجزایر است؛ من نمیدانم. این کار هم به عهده مسؤولان جهان اسلام است. امروز اگر کشورهای مسلمان همّت کنند، کنفرانس اسلامی با ریاست جمهوری اسلامی میتواند این کار بزرگ را هم انجام دهد. دولت و رئیس جمهور ما این را به کشورهای مسلمان پیشنهاد کردند. بنابراین، آن کاری است که بعد از تحقیق باید معلوم شود. من میگویم در کشوری اگر چنین فجایعی اتّفاق بیفتد، کار هر کس که باشد، دولت مسؤول است. دولت باید از مردم خود حمایت کند. ولو کار دولت هم نباشد، باز دولت مسؤول است. مگر میتوانند با یاوه‌گویی و متّهم کردن این و آن، گریبان خودشان را از قضاوت تاریخ و قضاوت افکار عمومی عالم رها کنند!؟ متأسفانه در پاکستان و بسیاری از نقاط دیگر دنیای اسلام هم اختلافات فرقه‌ای مشکل‌ساز شده‌است. این بد است. راه علاج هم برگشتن به اسلام است.
روز عید فطر، «الّذی جعلته للمسلمین عیدا و لمحمّد صلّی اللَّه علیه و آله ذخراً و شرفاً و کرامة و مزیدا» (۴) است. چرا روز عید فطر این‌گونه است؟ چون روز عید فطر، مظهر اجتماع و اتّحاد و برادری مردم با داشتن دل به سوی خداست. اگر این در دنیای اسلام تأمین شود - یعنی اتّحاد و دل به سوی خدا و در گرو احکام خدا داشتن - عزّت مردم هم تأمین خواهد شد. شما ملت عزیز ایران این را که دارید، قدر بدانید. اگرچه متأسفانه در داخل کشور ما هم کسانی یا با بیمسؤولیتی و یا با سوء نیّت سعی میکنند میان مردم دلخوری، دوگانگی و کدورت به وجود آورند؛ اما آحاد و توده مردم و قشرهای وسیع مردم و مسؤولان کشور، بحمداللَّه دلهایشان نورانی و باصفاست. ملت و دولت با هم خوبند؛ آحاد مردم هم با یکدیگر خوبند. اگر دیدید کسی مایه اختلاف مینویسد، میگوید و میپراکند، بدانید که او به مصالح ملت یا واقف نیست، یا احساس مسؤولیت نمیکند و یا به‌کلّی علاقه‌مند نیست.
پروردگارا! همه ما را از خواب غفلت بیدار کن. پروردگارا! دلهای این ملت را با هم متّحدتر و نزدیکتر گردان. پروردگارا! روح مبارک امام عزیز و بزرگوار ما را در اعلیعلیّیّن با اولیا و صلحا محشور گردان. پروردگارا! ارواح طیّبه شهدای اسلام، مخصوصاً شهدای این ملت و شهدای جنگ تحمیلی را در اعلیعلیّیّن با شهدای کربلا محشور کن. پروردگارا! به جوانان مؤمن، به خانواده‌های ایثارگر، به خانواده‌های شهیدان، به جانبازان، به آزادگان، به مفقودان، به خانواده‌هایشان و به همه ایثارگران، اجر وافر و کامل عنایت فرما.
بسم‌اللَّه‌الرّحمن‌الرّحیم. قل هو اللَّه احد. اللَّه صمد. لم یلد و لم یولد و لم یکن له کفوا احد. (۵)
والسّلام علیکم و رحمةاللَّه و برکاته
۱) امالی شیخ صدوق، ص ۸۹
۲) عصر: ۳ - ۱
۳) منافقون: ۸
۴) الاقبال باعمال الحسنة، ج ۱، ص ۴۹۵
۵) اخلاص: ۴ - ۱