بیانات در خطبه‌های نماز عید فطر
بسم اللَّه الرحمن الرحیم
الحمدللَّه ربّ العالمین. الحمدللَّه کلمّا حمداللَّه شیء و کما یحبّ اللَّه ان یحمد و کما هو اهله و کما ینبغی لکرم وجهه و عزّ جلاله. احمده و استیعنه و استغفره و استهدیه و اصلّی و اسلّم علی حبیبه و نجیبه و سیّد خلقه سیّدنا و نبیّنا ابی‌القاسم المصطفی محمد و علی آله الاطیبین الاطهرین المنتجبین. الهداة المهدییین المعصومین المکرّمین. سیّما بقیّةاللَّه فی الارضین.
عید سعید فطر را به همه مسلمانان جهان و ملت عزیز ایران و به شما خواهران و برادران نمازگزار، تبریک و تهنیت عرض میکنم. این روز، روز بزرگی است و متعلّق به نبىّ اکرم، حضرت خاتم الانبیا صلّی اللَّه علیه و آله و سلّم و همه امّت اسلامی در طول تاریخ است. روزی است که مسلمانان، بعد از گذراندن امتحان مهمِّ سازنده تربیت کننده ماه مبارک رمضان، گویا در پیشگاه پروردگار عالم به حساب مینشینند و ماه رمضان خود را بر پروردگار خویش عرضه میکنند. در دعاهای شب و روز عید فطر، به این معنا اشاره شده است: «تقبّل منّا شهر رمضان». ماه رمضان را در معرض قبول الهی قرار میدهند.
یک نکته‌ی دیگر هم در روز عید فطر هست و آن تصمیم جدّی برای آمادگی در طول سال، جهت حلول در ماه رمضان دیگر است. اگر کسی بخواهد در هر ماه رمضان، در ضیافت الهی وارد شود و اگر بخواهد در حوزه لیلةالقدر و آن شبهای مبارک داخل گردد، باید از پیش خود را آماده کند. این آمادگی، آمادگی طول سال است که باید تصمیم آن را امروز بگیرید. بنا بگذارید که در سال آینده، در زندگی خود، آن چنان رفتاری داشته باشید که ماه رمضان، شما را بپذیرد و ضیافت الهی بر شما شیرین و مبارک شود. این، بزرگترین فیضی است که یک انسان میتواند ببرد و وسیله‌ای برای موفقیّت در همه امور مربوط به دنیا و آخرت و مربوط به شخص و نزدیکان و جامعه اسلامی است.
برادران و خواهران عزیز! به این مطلب اجمالاً اشاره کنم که در این نشئه هستی در عالم دنیا، افراد بشر مثل کسانی هستند که برای گذراندن دوره‌ای، به اردوگاهی برده میشوند. یک جمع دانش‌آموز یا نظامی یا اداری را در نظر بگیرید که برای آن که دوره‌ای را بگذرانند و خود را به یک سطح عالی، ترقّی دهند و چیزهایی فرا گیرند، آنها را به اردوگاهی میبرند و برایشان برنامه‌هایی میگذارند و وسیله زندگی در اردوگاه را فراهم میکنند و بعد از آن که این دوره را گذراندند و آنچه را که باید بفهمند، فهمیدند و آنچه را که باید به دست بیاورند، به دست آوردند، آنها را از اردوگاه بیرون میبرند تا در سطح بالاتری مشغول ادامه کار و زندگی شوند.
این جا، همان اردوگاه بزرگ است. هر روزی، هزارها هزار انسان، وارد این اردوگاه میشوند و هزارها هزار انسان، از این اردوگاه بیرون میروند تا خود را به مسیر هدف اصلی خلقت و سر منزل واقعی، نزدیکتر کنند.
برای ما در این اردوگاه، برنامه‌هایی قرار داده شده است که با آن میتوانیم خود را بالاتر ببریم و بسازیم و آماده ورود به سر منزل نهایی و حقیقی آفرینشِ انسان کنیم که همان لقاءاللَّه است. ادیان، این برنامه‌ها را در طول زندگی، برای مردم معیّن کرده‌اند که چند گونه هم میباشد:
بعضی از این برنامه‌ها، از لحاظ معنوی و روحی و قلبی، رابطه انسان با خدای متعال را برقرار میدارد؛ مثل نماز و ذکر و توجّه و تضرّع و توسّل به پروردگار و مثل بسیاری از عبادات دیگر.
بعضی از برنامه‌ها، اخلاقیّات و ملکات انسان را تصحیح و عیوب را از روح انسان بر طرف میکند؛ مثل دستورهای اخلاقی که کبر و حسد و دنائت و لئامت و پستی و دروغگویی و خیانت را از ما دور میکند و انسان را کریم و با معرفت و با سماحت و با محبّت و آمیخته به خصال عالی انسانی میسازد.
بعضی از برنامه‌ها، روابط فردی و اجتماعی ما را با انسانهایی که در این جهان و اردوگاهِ بزرگ هستند، تنظیم میکند. حتّی رابطه ما با اشیاء و حیوانات را هم تعلیم داده‌اند و بعضی از تعالیم و برنامه‌ها، این رابطه را برای ما تنظیم میکند.
بعضی از این برنامه‌ها، فضای زندگی را قابل زیست میسازد؛ مثل برنامه حکومت، تشکیل دولت، امر به معروف و نهی از منکر، دشمنی با ستمگران، خوبی و نیکی با مردمان صالح و مؤمن، کمک به اصلاح امور عمومی جهان و جامعه، کمک به از بین بردن فقر و دیگر برنامه‌هایی که مربوط به سطح جهان و محیط زندگی و جوامع است. مجموع این برنامه‌ها، در این اردوگاه بزرگ و در این دوران زندگی، برای من و شما گذاشته شده است.
علاوه بر اینها، در این محیطِ اردوگاهِ آموزشىِ تربیتىِ عظیمی که اسمش دنیاست، وسایل راحتی بشر هم گذاشته شده و به لذّات جسمانی و جنسی او نیز توجّه شده است؛ لذّاتی که چشم و گوش و شامّه و روح و عقل او را نوازش میدهد و او را خشنود میکند. اگر از این لذّات، به شکل درستی استفاده شود، زندگی در این اردوگاه، شیرین هم میشود؛ یعنی هم رشد و ترقّی میکنیم و هم خود را به کمال نزدیک میسازیم و هم آماده‌ی ورود به سر منزل نهایی آفرینش میشویم و هم در این دنیا از لذایذ مباحِ خدا داده زندگی، استفاده میکنیم که فرمود: «قل من حرّم زینةاللَّه الّتی اخرج لعباده والطّیبات من‌الرزق(۱)».
شما در ماه رمضان و در فرصتهای بزرگ عبادتی، در واقع برای آن که این مجموعه برنامه‌ها را درست انجام دهید، خود را آماده میکنید. کسی که این برنامه‌ها را درست انجام دهد و آنچه را بر او لازم است، بجا آورَد و زندگی و رفتار خود را تصحیح کند، از هنگام بیرون رفتن از اردوگاه هم نمیترسد؛ چون دست او پُر است.
در حلول ماه رمضان، بعد از هر نماز، مستحبّ است دعایی خوانده شود که در آن، این طور به پروردگار عرض شده است: «اللّهم اصلح کلّ فاسد من امورالمسلمین. اللّهم سدّ فقرنابغناک. اللّهم غیّر سوء حالنا بحسن حالک». پروردگارا! بدی احوال ما را با نیکویی حال و لطف و فضل خود ترمیم و اصلاح کن. این را از خدا خواسته‌ایم. این، به دست خود من و شما هم هست.
باید مراقبت کنیم. باید در طول یازده ماهِ قبل از ماه رمضان، خود را آماده کنیم. اگر با آمادگی لازم، وارد ماه رمضان شویم، از ضیافت الهی بهره بیشتری خواهیم برد و برای سال آینده، یک درجه و یک سطح و یک کلاس بالاتر خواهیم رفت. آن وقت، هم در نفس و قلب خود و هم در محیط زندگی اجتماعی، آنچه شما را خشنود و راضی میکند، مشاهده خواهید کرد.
اساس برنامه تربیتی و همه برنامه‌های زندگی در اسلام، همین موارد است. هر کس باید واعظ خود باشد، خود را مراقبت کند، از تخطّی خود مانع شود، امر به معروف و نهی از منکر هم بکند که آن امرِ خود به معروف و نهىِ خود از منکر و موعظه کردنِ خود، بر امر و نهی و موعظه دیگران مقدّم است. این، همان تقوای الهی است که از ما خواسته‌اند. تقوا را مراقبت کنیم و به یکدیگر توصیه نماییم. من هم به شما برادران و خواهران توصیه میکنم که تقوای الهی را فراموش نکنید. بزرگترین محصول ماه رمضان، تقواست. آنچه را به دست آورده‌اید، حفظ کنید و برای سالهای آینده و ان‌شاءاللَّه تا آخر عمر، افزایش دهید.
بار دیگر، این عید شریف را به همه برادران و خواهران؛ بخصوص به خانواده‌های معظّم شهیدان و جانبازان و آزادگان عزیز و همه مفقودان و ایثارگران و کسانی که در راه خدا گامی برداشته‌اند و رنجی برده‌اند، صمیمانه تبریک عرض میکنم.
بسم اللَّه الرحمن الرحیم
انّا اعطیناک الکوثر فصلّ لربّک وانحر انّ شانئک هوالابتر.
بسم اللَّه الرحمن الرحیم
والحمدللَّه ربّ العالمین. والصّلاة والسّلام علی سیّدنا و نبیّنا ابی‌القاسم محمّد و علی آله‌الاطیبین الاطهرین المنتجبین. سیّما علی امیرالمؤمنین والصّدیقةالطّاهره سیّدة نساءالعالمین والحسن والحسین سیّدی شباب اهل الجنة و علىّ بن‌الحسین و محمّد بن علی و جعفر بن محمد و موسی بن جعفر و علی بن موسی و محمّد بن علی و علی بن محمّد والحسن بن علی و خلف الهادی المهدی القائم. حججک علی عبادک و امنائک فی بلادک. و صلّ علی ائمّة المسلمین و حماة المستضعفین و هداة المؤمنین.
درباره مسائلی که در خطبه دوم لازم است مطرح کنم، دو سر فصل را مورد توجّه قرار میدهم و راجع هر کدام، مختصری صحبت میکنم. اوّل، درباره وضع مسلمانان در سطح جهان و دوم درباره مسائل جاری و مهمّ کشور.
درباره مسلمانان جهان، آنچه که حقیقتاً مایه رنج و تأسّف و درد است؛ این است که مسلمانان، امروز به آن چیزی که بیش از همه احتیاج دارند، کمتر توجّه میکنند و آن عبارت از بازگشت به اسلام و اتّکا به قدرت اسلامی و استحکام پیوند بین مسلمانان و وحدت مسلمین است. علّت این است که امروز، دشمنان اسلام در مقابل این دین، موضع خشن‌تر و حتی صریحتری اتّخاذ کرده‌اند. در گذشته هم با اسلام، خیلی دشمنی و ستیزه شده است؛ اما امروز بیش از همیشه، این دشمنی خشن‌تر و صریحتر و ستیزه جویانه‌تر است.
در رأس این دشمنان هم، اتّحاد شوم امریکا و صهیونیسم است. امریکا به عنوان رأس قدرت استکباری عالم و صهیونیسم به عنوان عامل فساد سیاسی و اخلال در روابط مسلمین با یکدیگر و اخلال در روند حرکت رشد ملتها و کشورهای اسلامی، عمل میکنند. این دو، با هم متّحدند. متأسّفانه وضعی که بسیاری از سران کشورهای منطقه عربی به خود گرفته‌اند - و توقّع میرفت نسبت به غاصبان فلسطین و در مقابل این تجاوز فاضح و واضح و وقیحانه، موضع صحیحی اتّخاذ کنند - وضعی است که مسلمانان را روز به روز در مقابلِ آن اتّحاد شوم، ضعیفتر و خودِ آن دولتها را هم ضعیفتر و بیپشتوانه‌تر میکند. چه خوب بود رؤسای کشورهای اسلامی، قدر اسلام را که به آنها قدرت و شخصیت و استقلال و توانایی ایستادگی در مقابل زورگویان را میدهد، میشناختند و میدانستند. متأسّفانه، بسیاری از سران مسلمان، قدر این نعمت بزرگ را نمیدانند.
اسلام میتواند به برکت ایمان و تعالیم عالی و نورانی و معارف و احکام مترقّی خود، قدرتی را در کشورهای اسلامی به وجود آورد که هیچ کس نتواند به آن ملتها و کشورها زور بگوید و گردن کلفتی کند و چیزی را بر آنها تحمیل نماید. چرا از این قدرت عظیم استفاده نمیکنند؟
یک روز صهیونیستهای غاصب با پشتیبانىِ قدرت استعمارگر آن روز دنیا - یعنی انگلیسیها - آمدند در قلب کشورهای اسلامی و در نقطه حسّاس فلسطین، گوشه‌ای را گرفتند؛ بعد هم ادّعای تشکیل دولت کردند و صاحب خانه‌ها را بیرون راندند. بعد از آن، دائماً به این طرف و آن طرف حمله و تجاوز کردند و زمینها را توسعه دادند تا تمام سرزمین فلسطین و بخشی از اردن و لبنان و سوریه را تصرّف کردند.
امروز، تصرّف غاصبانه آنها، مخصوص فلسطین نیست. اگر بتوانند باز هم این تجاوز و توسعه طلبی را ادامه خواهند داد. امروز، شرایط دنیا برایشان آماده نیست. صبر میکنند، آن وقتی که احساس کردند شرایط اطرافشان آماده است و میتوانند، آن وقت باز هم تجاوز را ادامه خواهند داد.
آنها به این چیزهایی که امروز در اختیارشان است، قانع نیستند. آنها معتقدند که از آن طرف تا مدینه و از این طرف تا فرات، متعلّق به آنهاست! آنها کشور عظیمی که منابع آبی کافی در اختیار داشته باشند، میخواهند. آنها در صددند بر تمام کشورهای اطراف خود و بر تمام منطقه خاورمیانه، سلطه اقتصادی و سیاسی و نظامی و اجتماعی داشته باشند. آنها به آنچه که امروز دارند، قانع نیستند.
کسانی که خیال میکنند اگر به زور و فشار امریکا، با صهیونیستهای متجاوز، پشت میز مذاکره نشستند، خود را از درگیری با این متجاوز و غاصب راحت خواهند کرد، اشتباه میکنند. آن رژیم غاصب نمیگذارد آنها راحت بمانند. اگر هم میگذاشت، حق نداشتند به خاطر فشار اسرائیل، با مذاکره و امضای خود، از سرزمین متعلّق به مسلمین و ملت فلسطین بگذرند.
امروز، بعد از این که صهیونیستهای غاصب، در سرزمین فلسطین، خود را از خطر حمله ارتشهای کشورهای عربی - که تا چند سال قبل آنها را تهدید میکرد - خلاص کردند، به فکر دست اندازی به مناطق اقتصادی و سیاسی کشورهای دیگرند؛ آن هم باز با فشار امریکا! امریکاییها با انواع اهرمهایی که در اختیار دارند و با حربه‌های سیاسی - مثل حقوق بشر - و حربه‌های اقتصادی - مثل دخالت در مجامع جهانی و بنیانهای اقتصادی بین‌المللی - به یکایک کشورهای اطراف منطقه فلسطین و حتّی کشورهای دور دست، آن قدر فشار می‌آورند که دولتهای ضعیفی که با اسرائیل رابطه ندارند، مجبور شوند با این رژیم غاصب رابطه برقرار کنند و آنهایی هم که رابطه دارند، آن را توسعه دهند! این فشار، برای آن است که راه را باز کنند تا اسرائیل غاصب وارد کشورها شود و در آن جاها تلاش اقتصادی و فعّالیت تجاری و بازرگانی کند و بر منابع ثروت کشورها تسلّط یابد. این، خطر بزرگی است و امروز مسلمانان را تهدید میکند.
البته، بدیهی است آن غدّه سرطانی که گسترش پیدا میکند، اسرائیل غاصب و صهیونیسم است؛ اما آن دستی که به او کمک میکند، رأس استکبار جهانی - یعنی دولت امریکا - است. ملتهای مسلمان، نباید این نکته را فراموش کنند؛ همچنان که ملت عزیز و شجاع و با غیرت و آگاه و هوشیار ما، با بیان و عمل و حضور در صحنه‌های سیاسی و دیگر صحنه‌های لازم، ثابت کرده است که فشار امریکا را تحمّل نمیکند و آن را به صورت تودهنی، به خود او بر میگرداند.
شما ملت، به امریکا و دشمنان انقلاب و کسانی که میخواهند نام فلسطین و قدس شریف را از خاطره‌ها و ذهنها محو کنند، تو دهنی زدید. در روز بیست و دوم بهمن ماه و روز قدسِ این ماه رمضان، مردم ایران با همه وجود و با همه شور و شوق و انگیزه و شجاعت و غیرت و ایمانی که دنیا در این ملت سراغ دارد، بار دیگر نشان دادند که ایستاده‌اند. مرحبا بر شما ملت ایران. مرحبا برا ین شور و شوق و ایمان. مرحبا بر این هوشیاری و آگاهی. آفرین بر این موقع شناسی. شما امسال، روز قدس و شاید روز بیست و دوم بهمن را از سالهای قبل هم پرشورتر گرفتید. این، نشانِ آگاهی ملت ایران است. معلوم است ملت ایران میداند که امسال حضورش در صحنه، به خاطر وضع نابسامان مسلمانان و تجاوز طلبی روزافزون دشمنان اسلام، لازمتر است. شما این حضور را نشان دادید؛ خداوند از شما راضی باشد. قلب مقدّس ولی عصر از شما خشنود و خوشحال باد که خوب میفهمید و خوب حرکت و عمل میکنید و خوب تشخیص میدهید. ملتهای دیگر، باید از ملت ما یاد بگیرند. دولتها هم باید قدر این نعمت عظیم را - که نعمت اسلام و ملتهای اسلامی است - بدانند.
نکته دوم در باب مسائل داخلی خودِ ماست. به فضل پروردگار، کشور در حال حرکت به جلو است. دولت و مسؤولان و ملت تلاش میکنند، مملکت را میسازند؛ هم از لحاظ سازندگىِ اقتصادی و بنای بنیانهای لازم در این کشور و هم از جهت معنوی و فرهنگی. البته، دشمن خیلی تلاش میکند که رخنه و نفوذ و تهاجم کند و ضربه بزند و نگذارد سازندگی انجام شود؛ اما در مقابل، کار میشود و به فضل پروردگار، این کار ادامه پیدا خواهد کرد. هم مسؤولان که انصافاً با ایمان و علاقه و دلسوزی و کاردانی و لیاقت، مشغول تلاش و خدمت هستند و هم آحاد و گروههای مردم در بخشهای مختلف، باید این تلاش را ادامه دهند و ادامه هم میدهند.
مسأله نقد و نزدیک ما، مسأله انتخابات است که من یک بار دیگر به همه عرض میکنم: انتخابات و مجلس شورای اسلامی مهّم است. مجلسِ قوی و با ایمان و انقلابی که این آرمانها را بفهمد و بشناسد و به آن پایبند باشد، مهّم است و نبودن چنین مجلسی، یا ضعیف بودن آن، یا اختلال در آن، برای ملت یک خسارت و خسران بزرگ است. شما با آگاهی و دقّت و مراقبت خود، میتوانید مجلسِ خوب را تشکیل دهید.
ببینید و بفهمید چه کسی را به مجلس میفرستید. آن کسی که به عنوان وکیل این ملتِ انقلابی و مؤمن و شجاع به مجلس میرود، باید انقلابی و مؤمن و شجاع باشد. اگر نگوییم شجاعترین و مؤمن‌ترین و انقلابی‌ترین؛ لااقل در سطح این توده عظیم مردم که این گونه از خود درخشش نشان میدهند، باشد.
آن کسی که اسلام را نمیپسندد و مقرّرات اسلامی را قبول نمیکند و برای خاطر دل بیگانگان و خوشامد دیگران، به انقلاب و ارزشهای انقلابی اهانت میکند و یا به خاطر ترس از دیگران، به جای این که به ملت گرایش نشان دهد، به دشمن گرایش نشان میدهد و آن کسی که تقوای لازم را ندارد و اهل معنویّات نیست و اهل دنیاست و فقط برای نام و نشان و استفاده شخصی، این مسؤولیت را میخواهد، او لایق و شایسته این کار نیست.
دنبال آدمهای مؤمن و شجاع و انقلابی و کسانی که بتوانند قدرت این ملت را - که در سایه ارزشهای انقلابی است - حفظ کنند، باشید. کسانی که وقتی قوانینی میگذارند و موضعی میگیرند و نطقی میکنند، همه در این جهت باشد. این طور آدمی، شایسته آن است که به عنوان وکیل این ملت، به مجلس شورای اسلامی برود؛ آن کسی که بفهمد امام چه میگفت، چه میخواست و چرا میخروشید.
وکیل آینده مجلس، باید دنبال راه امام و در خطّ او باشد؛ آن مرد بزرگ و انسانی که دشمنانش هم به عظمت و صداقت و شجاعت او اذعان و اعتراف میکردند. آن انسانی که ایرانِ ضعیف و وابسته را از چنگ آدمهای فاسد و مدیران نالایق و وابسته بیرون آورد و به دستِ خودِ ملت داد. آن انسانی که توانست حرکت مردم را هدایت و این ملت را مجتمع و متّحد کند و در راه آن هدف عظیم، به حرکت بیندازد.
خطّ امام و ارزشها و وصیّت‌نامه او را فراموش نکنید. آنچه را که این ارزشها به شما میآموزد، آنها را در آدمی سراغ کنید و وقتی پیدا کردید؛ قربة الیاللَّه و محض رضای خدا، نام او را در صندوق رأی بیندازید. این، مجلس شورای اسلامىِ لایق شما و این ملت میشود. کار را این طور دنبال کنید.
بحمداللَّه مجلس شورای اسلامی در این چهار دوره خوب بوده است. البته، همیشه در این مجلس، همه گونه آدم و همه طور فکر و سلیقه سیاسیای وجود داشته است. حتّی کسانی که جزو اقلیتهای دینی بودند و مسلمان نبودند؛ اما در کنار هم میهنان مسلمان خود، در راه حاکمیت و اقتدار جمهوری اسلامی - که اقتدار ملت ایران و عظمت و شوکت کشور است - زحمت کشیدند و تلاش و خدمت کردند.
من میدانم که در این دوره هم، لطف و فضل و کمک پروردگار عالم، شامل حال شما خواهد بود و مجلس، مجلس خوبی خواهد شد و حضور مردم - به فضل پروردگار - حضور خوبی خواهد بود. شوق و شور و ایمان و انگیزه و دشمن شناسی و موقع شناسی این ملت، نمیگذارد دشمن در اهداف و مقاصد خود کامیاب شود. دشمن میخواهد مجلس ضعیف باشد و انتخابات شور و شوق نداشته باشد و رأی دهندگان کم باشند. دشمن مایل است آنچه که برای این ملت لازم است، انجام نشود؛ ولی این ملت نخواهد گذاشت.
رحمت خدا بر امام و شما مردم و مسؤولان دلسوز و مؤمن و کسانی که راه درست را پیش پای مردم بگذارند و آنان که این راه را طی کنند و بروند.
بسم اللَّه الرّحمن الرّحیم
والعصر انّ الانسان لفی خسر الاّالذین امنوا و عملوالصّالحات و تواصوا بالحقّ و تواصوا بالصّبر.
والسّلام علیکم و رحمة اللَّه و برکاته
۱) اعراف: ۳۲